Browsing by Author "Cylwik, Natalia"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Analiza błędów wymowy Hiszpanów uczących się języka polskiego dla potrzeb komputerowych systemów nauczania wymowy(2012-06-11T12:20:12Z) Cylwik, Natalia; Demenko, Grażyna. PromotorRozprawa pt. „An analysis of pronunciation errors in Spanish learners of Polish for purposes of Computer-Assisted Pronunciation Training systems” („Analiza błędów wymowy Hiszpanów uczących się języka polskiego dla potrzeb komputerowych systemów nauczania wymowy”) zawiera opis badań, których celem było stworzenie inwentarza najbardziej systematycznych segmentalnych błędów wymowy popełnianych przez Hiszpanów uczących się języka polskiego dla potrzeb wykorzystania wyników przy opracowaniu komputerowego systemu nauczania wymowy (CAPT) skierowanego do tej konkretnej grupy odbiorców. Komputerowe nauczanie wymowy ma wiele zalet, jednakże przy obecnym rozwoju technologii stworzenie skutecznego systemu do ćwiczenia wymowy wymaga przeprowadzenia nagrań oraz szczegółowej analizy mowy nienatywnej. Jako że jest to przedsięwzięcie niezwykle czasochłonne i kosztowne, instytucje komercyjne mogą nie być zainteresowane opracowywaniem tego typu programów dla rzadziej używanych języków. Obecnie dysponujemy ograniczoną wiedzą na temat błędów wymowy typowych dla konkretnych par językowych, szczególnie gdy w grę wchodzą języki inne niż język angielski. Badania w zakresie interferencji fonetycznej i fonologicznej biorące pod uwagę jęz. polski są znikome, zwłaszcza dla jęz. polskiego jako obcego (L2). Rozprawa „An analysis of pronunciation errors in Spanish learners of Polish for purposes of Computer-Assisted Pronunciation Training systems” ma na celu wypełnienie tej luki. Rozdział pierwszy zarysowuje ramy teoretyczne dla badań opisanych w rozprawie. W rozdziale tym omówiono najważniejsze wyniki i twierdzenia w dziedzinie badań nad nabywaniem i nauczaniem jęz. obcego oraz w dziedzinie badań nad komputerowym nauczaniem wymowy, biorąc pod uwagę zarówno zalety jak i wady systemów CAPT. Wstęp teoretyczny stanowił podstawę do sformułowania podstawowych założeń pracy, na podstawie których opracowano metodologię zastosowaną w opisanych w rozprawie badaniach. Głównym założeniem przyjętym w analizie była teza mówiąca o tym iż większość błędów wymowy w L2 spowodowana jest interferencją z językiem ojczystym (L1) osoby uczącej się, wobec czego porównując systemy fonetyczne i fonologiczne obu języków można przewidzieć które fonemy i jakie konteksty w L2 mogą być błędnie realizowane przez uczących się. Konsekwencją przyjęcia takiego założenia było przeprowadzenie szczegółowej analizy porównawczej systemu fonetycznego i fonologicznego jęz. polskiego oraz hiszpańskiego, opisanej w rozdziale drugim rozprawy. Na podstawie wcześniejszej analizy teoretycznej w rozdziale trzecim zaproponowano własny inwentarz fonemów i alofonów obu języków, który następnie wykorzystano do analizy i anotacji błędów znalezionych w korpusie oraz do sformułowania hipotez dotyczących przewidywanych błędów wymowy. W oparciu o hipotezy utworzono materiał językowy w postaci 108 zdań, zawierających potencjalnie problematyczne fonemy, kombinacje fonemów i konteksty. Przyjęcie tej metody miało na celu umożliwienie zebrania reprezentacyjnej próbki najbardziej typowych błędów wymowy popełnianych przez Hiszpanów oraz sprawdzenia postawionych przez autorkę hipotez, tak aby można było określić które różnice występujące między jęz. polskim a hiszpańskim rzeczywiście przykładają się na błędy wymowy. Założono bowiem, zgodnie z przeważającym obecnie podejściem wśród badaczy zajmujących się nabywaniem L2, że nie wszystkie hipotezy znajdą faktyczne potwierdzenie i że nie wszyscy uczestnicy badań popełnią przewidywane błędy. Opis metodologii (procedury nagrań, ich przetwarzania, transkrypcji i anotacji) zawarto w rozdziale trzecim rozprawy. Rozdział czwarty przedstawia szczegółowy opis wyników jakościowej i ilościowej analizy czytanej mowy nienatywnej pochodzącej od ośmiorga Hiszpanów posługujących się jęz. polskim w stopniu (średnio)zaawansowanym. Łącznie przeanalizowano 864 zdania, zawierające 31148 jednostek segmentalnych. Uczestnicy badań błędnie zrealizowali 4143 (13.3%) segmentów, zastępując jeden segment innym (substytucja), bądź go omijając (elizja). Łącznie z 263 przypadkami wstawienia (epentezy), w korpusie oznaczono 4406 błędów wymowy na poziomie segmentalnym. Zdecydowanie najczęstszym typem błędu (86.3%) była substytucja. Ominięcia stanowiły jedynie 10.6% wszystkich błędów, a wstawienia zaledwie 6%. Wyniki zdają się potwierdzać słuszność założeń, a w konsekwencji przyjętej w badaniach metodologii. W ujęciu ogólnym, większość hipotez sformułowanych na podstawie teoretycznej analizy porównawczej jęz. hiszpańskiego i polskiego znalazła potwierdzenie w materiale badawczym. Dodatkowo, większość z powtarzających się w korpusie błędów została przewidziana, co potwierdza tezę, iż można przewidzieć większość błędów wymowy w L2 porównując system fonetyczny i fonologiczny jęz. ojczystego osoby uczącej się i jęz. obcego. Z drugiej strony nie wszystkie przewidywania okazały się słuszne, a uczestnicy badań znacznie różnili się między sobą jeśli chodzi o liczbę lub typ popełnianych błędów. Co więcej, nie wszystkie błędy znalezione w korpusie przewidziano. Obserwacje te można odczytywać jako potwierdzenie tezy mówiącej o tym, że niektóre błędy wymowy mogą nie być warunkowane językiem ojczystym uczącego się, bądź też że niektóre błędy łatwiej wyeliminować, w związku z czym u osób reprezentujących zaawansowany poziom w jęz. obcym błędy te mogą już nie występować. Przede wszystkim, jednak, wyniki potwierdzają potrzebę przeprowadzania badań empirycznych w celu weryfikacji założeń teoretycznych dotyczących typowych błędów wymowy dla poszczególnych par językowych. Badania opisane w rozprawie pozwoliły na stworzenie listy najbardziej problematycznych fonemów i kontekstów z punktu widzenia Hiszpanów uczących się języka polskiego oraz na określenie które z błędów mogą utrudniać komunikację bądź przyczyniać się do postrzegania polskiej mowy nienatywnej przez rodzimych użytkowników jęz. polskiego jako silnie akcentowanej. Na tej podstawie sformułowano sugestie odnośnie do błędów zasługujących na największą uwagę w nauczaniu wymowy. Sugestie te mogą się okazać przydatne przy opracowywaniu optymalnego programu nauczania wymowy jęz. polskiego z myślą o tej konkretnej grupy językowej. Jednakże należy podkreślić, iż potrzebne są dalsze badania percepcyjne z udziałem rodzimych użytkowników jęz. polskiego, aby ustalić, które z błędów uznanych w pracy za zasługujące na największą uwagę w nauczaniu wymowy najbardziej przyczyniają się do postrzegania mowy jako silnie akcentowanej i które są najbardziej szkodliwe z punktu widzenia zrozumiałości komunikatu. Ponadto zaleca się również analizę mowy nienatywnej Hiszpanów posługujących się jęz. polskim pod kątem suprasegmentalnych błędów wymowy, jako iż coraz częściej uznaje się, że nie tylko segmentalne ale również suprasegmentalne błędy mogą uniemożliwiać zrozumienie komunikatu oraz odpowiadać za silny „akcent”. Aby lepiej zrozumieć proces nabywania wymowy w jęz. obcym, warto byłoby zbadać również jakie błędy popełniają Hiszpanie mniej zaawansowani w jęz. polskim. Przede wszystkim, jednak, ze względu na to iż głównym celem rozprawy było zastosowanie wyników przy opracowaniu systemu CAPT opartego na automatycznym rozpoznawaniu mowy oraz automatycznej detekcji błędów, należałoby sprawdzić czy obecne systemy mogą w sposób wiarygodny wykryć błędy uznane w badaniach za najbardziej systematyczne i szkodliwe.