Browsing by Author "Rotnicki, Karol. Promotor"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Wpływ przyspieszonego wzrostu poziomu morza na zmiany chemizmu i natężenie akumulacji osadów geosystemów delt wstecznych środkowego wybrzeża południowego Bałtyku(2011-05-10T08:07:48Z) Rzeszewski, Michał; Rotnicki, Karol. PromotorObserwowany od początków dwudziestego wieku wzrost poziomu oceanu światowego jest jednym z najbardziej widocznych skutków globalnych zmian klimatu. I choć w ciągu ostatnich stu lat średni poziom morza podniósł się zaledwie o kilkanaście centymetrów, to najbliższe dziesięciolecia przyniosą najprawdopodobniej zwiększenie tempa tego procesu, a co za tym idzie jego wpływu na nadbrzeżne geosystemy. Głównym celem pracy była odpowiedź na pytanie: czy istnieje zauważalny wpływ wzrostu poziomu morza i częstości spiętrzeń sztormowych na chemizm i natężenie akumulacji osadów, w nadmorskich geosystemów jeziorno-bagiennych, funkcjonujących w warunkach wybrzeża bezpływowego. Obszar badań zlokalizowano na nizinie Gardnieńsko-Łebskiej. W celu realizacji powyższego zamierzenia dokonano: analizy cech geochemicznych osadów, ze szczególnym naciskiem na wskaźniki zasolenia i natlenienia środowiska depozycyjnego oraz rodzaj akumulowanej materii organicznej; określenia zmian intensywności dostawy materiały mineralnego i cech składu granulometrycznego; oszacowania zmian natężenia akumulacji osadu w okresie ostatnich 160 lat. Na tej podstawie możliwa była rekonstrukcja ewolucji badanych geosystemów oraz opracowanie modelu funkcjonowania nadmorskiego bagniska bezpływowego. Przeprowadzone badania pozwalają na sformułowanie następujących wniosków: • nadmorskie mokradła - geosystemy jeziorno-bagienne, są w bezpośredni sposób powiązane z poziomem morza i częstotliwością spiętrzeń sztormowych; • duża dynamika środowiska przejawia się w zmiennej litologii, przechodzącej od warstw piaszczystych, odzwierciedlających okresy intensywnych zalewów sztormowych do torfów, pochodzących z okresów dominacji spokojnej akumulacji i lądowienia. Stanem pośrednim i typowym osadem omawianego środowiska jest namuł, będący mieszaniną różnoziarnistej frakcji mineralnej i znacznej ilości materii organicznej; • zalewy sztormowe, a ogólniej wpływy morskie, zapisują się w osadzie w postaci zwiększonego udziału gruboziarnistej frakcji mineralnej, wzrostu koncentracji sodu i magnezu, dodatkowej akumulacji krzemionki biogenicznej oraz w charakterystycznym kształcie krzywych stosunku Fe/Mn, będących odzwierciedleniem częstych zmian głębokości granicy stref aeracji i saturacji; • w profilu pionowym badanych osadów widoczne są trendy sugerujące wzrost intensywności wpływów morskich: ◦ w ciągu ostatnich 100-200 lat zwiększyła się ilość dostarczanej materii mineralnej, a jej skład granulometryczny uległ przesunięciu w stronę grubszej frakcji; ◦ wskaźniki geochemiczne, reprezentujące zasolenie środowiska depozycyjnego, wskazują na powolny ale stały jego wzrost; ◦ wzrasta w osadzie udział materii organicznej o niskim stosunku C/N, pochodzącej z alg i fitoplanktonu morskiego lub jeziornego; • rośnie natężenie akumulacji osadu, co jest wynikiem zwiększonej depozycji mineralnej jak i najprawdopodobniej również wzmożonej produktywności biologicznej; • zwiększona akumulacja osadu jest powiązana ze zmianami średniego poziomu morza i częstością sztormów, przy czym te ostatnie stanowią bezpośrednią przyczynę obserwowanych zmian; • wartości natężenia akumulacji są zróżnicowane przestrzennie. Wyższe zaobserwowano dla osadów o zwiększonej zawartości frakcji mineralnej, pochodzących z zewnętrznej części mokradeł delt wstecznych, natomiast niższe dla silnie organicznych pochodzących z ich części wewnętrznych, zarówno w delcie wstecznej Łupawy jak i Łeby; Wykryte prawidłowości umożliwiły skonstruowanie modelu zmian wysokości terenu, uwzględniającego zalewy sztormowe i dostarczaną przez nie materię mineralną. Próba formalizacji modelu do postaci numerycznej, zaowocowała prognozą dalszego rozwoju badanych geosystemów, w warunkach stałego i przyspieszonego wzrostu poziomu morza. Na jej podstawie można stwierdzić, iż mokradła nadmorskie na Nizinie Gardnieńsko-Łebskiej są zdolne do akumulacji i utrzymania wysokości powierzchni terenu powyżej średniego poziomu morza, przy wartościach natężenia wzrostu poziomu Bałtyku nie przekraczających 0,54-0,63 cm/rok. Autor pragnie jednak podkreślić, iż w celu zwiększenia ogólności proponowanego modelu, konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, szczególnie dotyczących współczesnych procesów sedymentacyjnych i charakteru akumulacji biogenicznej. Uzyskane wyniki obrazują jedynie rodzaj i skalę zachodzących procesów, stanowiąc punkt wyjścia do opracowania ilościowego modelu, opisującego bezpływowe mokradła delt wstecznych.