Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych (WNGiG)/Faculty of Geographical and Geological Science
Permanent URI for this community
Browse
Browsing Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych (WNGiG)/Faculty of Geographical and Geological Science by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 238
Results Per Page
Sort Options
Item Ice tectonics and bedrock relief control on glacial sedimentation – an example from Hansbreen, Spitsbergen(Pracownia Sztuk Plastycznych Sp. z o.o., 2000) Rachleiwcz, Grzegorz; Szczuciński, WitoldHansbreen, a tidewater glacier in southern Spitsbergen, was investigated to reveal the relationship between its tectonic and mode of deposition. In the land terminating zone the bedrock threshold plays major role in sedimentation by creating compression conditions. It causes the most of sediment to be released supraglacially, and redeposited in form of debris flows. The upward debris transport is done mostly by folding deformation of basal ice layer with a minor participation of thrusts. In observed outcrops no subglacial deformed layer of till was found. The debris occurrence was associated only with the debris-rich basal ice layer. However on the foreland exists subglacial till, partly formed in flutings, also with micromorphological evidence of deformations. Various bedrock morphology is supposed to differentiate basal conditions. The flat, but undulated, regelation favouring conditions, leads to the debris-rich basal ice layer formation, however inclined but non undulated relief prefers deformed subglacial sediments development. No structural or sedimentological evidence of surge events were found in the tributary glaciers (Fuglebreen, Tuvbreen), hence this phenomenon is thought to be limited to the main ice stream.Item Potencjał turystyczny miast na przykładzie wybranych miast Sudetów Zachodnich(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2004) Zajadacz, AlinaItem Zmiany krajobrazu kulturowego Wielkopolski w okresie transformacji (1989-2000) i opisujące je kategorie użytkowania terenu(2005) Łowicki, Damian; Mizgajski, AndrzejArtykuł dotyczy zmian krajobrazu kulturowego Wielkopolski w okresie transformacji ustrojowej. Podstawą badań opisanych w artykule jest statystyczna interpretacja zmian udziału poszczególnych kategorii ewidencyjnych gruntów w gminach województwa wielkopolskiego. Za pomocą korelacji Pearsona obliczono zależność między zmianami poszczególnych kategorii użytkowania ziemi, co pozwoliło sporządzić schematy przepływu ziemi w województwie. Następnie metodą regresji wielorakiej, za pomocą skonstruowanego wskaźnika przekształcenia krajobrazu, zidentyfikowano czynniki w największym stopniu zmieniające krajobraz. Badania pozwoliły na porównanie kierunków zmian krajobrazu w gminach miejskich, miejsko-wiejskich oraz wiejskich, a także ocenę zróżnicowania tego procesu w obrębie województwa.Item Przekształcenia sieci osadniczej dolin rzecznych w Wielkopolsce i ich rola w planowaniu przestrzennym(2007) Kijowski, Andrzej; Rączkowski, WłodzimierzDziałalność człowieka w przeszłości, związana z zaspokajaniem jego rozmaitych potrzeb społeczno-kulturowo-ekonomicznych, spowodowała daleko idące przekształcenia w środowisku przyrodniczym. Zmiany te były i są zróżnicowane w odniesieniu do zakresu, czasu i przestrzeni oraz odznaczają się różną intensywnością w stosunku do poszczególnych cech i geokomponentów tego środowiska. Bezpośrednio obserwować możemy przekształcenia sieci osadniczej i ściśle z nią powiązanych zmian w sposobach zagospodarowania terenu. Na przykładzie wybranych dolin rzecznych w Wielkopolsce (głównie doliny Samicy) chcemy przedstawić jak ukształtowany na przestrzeni dziejów układ relacji człowiek – środowisko przyrodnicze w obrębie dolin rzek wpływa na dzisiejsze decyzje dotyczące zagospodarowania przestrzennego. Pamiętać bowiem musimy, że krajobraz historyczny (kulturowy i przyrodniczy) ma bardzo istotną cechę – jest unikatowy i nieodnawialny. Proponowana przez nas procedura wymaga powiązania metod specyficznych dla nauk przyrodniczych i humanistycznych. Metody geosystemowo-zlewniowa, analizy przestrzennej stosunków ekologicznych i metoda określania potencjału ekologicznego pozwalającej prognozować zmiany w środowisku przyrodniczym, a to ma istotne znaczenie przy projektowaniu funkcjonalnego systemu wykorzystania terenu. Natomiast analiza krajobrazu kulturowego musi uwzględniać jego historyczny charakter. Zatem prowadzona powinna być zarówno w wymiarze czasowym, jak i przestrzennym. Takie podejście pozwala uwzględnić w analizie systemów osadniczych decyzje (społeczne czy ekonomiczne) podjęte przez wcześniejsze generacje, a mające wpływ na przekształcenia w środowisku.Item Najwyższe walory środowiska przyrodniczego i kulturowego gminy Rokietnica a proces planowania i zagospodarowania przestrzennego(2007) Kijowska, Jolanta; Kijowski, AndrzejWaloryzacja środowiska przyrodniczego i kulturowego obszarów gmin wskazuje najbardziej wartościowe obszary, dla których należy utrzymać priorytet funkcji środowiskowej (ekologicznej, kulturowej) lub dążyć do objęcia ich ustawowymi formami ochrony. Wyniki waloryzacji czy powstające na jej podstawie formy ochrony środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego nie są gwarantem nienaruszalności tych terenów ze względu na znaczną presję działań inwestycyjnych. W publikacji podjęto próbę ukazania wyników waloryzacji gminy Rokietnica oraz kilku przykładów nieuwzględnienia jej ustaleń, prowadzących do poważnych konfliktów środowiskowych. Dla potrzeb opracowywanej w 2001 roku Strategii społeczno-gospodarczego rozwoju gminy Rokietnica wykonano waloryzację środowiska przyrodniczego i kulturowego, dającą podział przestrzeni gminy na obszary zróżnicowane pod względem poziomu wartości środowiska przyrodniczego jak i kulturowego. Informacja te, o znaczeniu strategicznym, miały dać solidne podstawy prowadzenia polityki zrównoważonego rozwoju na terenie gminy Rokietnica. Waloryzacja przyrodniczo-kulturowa gminy Rokietnica przeprowadzona została w oparciu o następujące elementy środowiska przyrodniczego: abiotycznego – rzeźbę terenu (krawędzie dolin, spadki terenu, zagłębienia bezodpływowe), wody powierzchniowe i głębokość zalegania pierwszego poziomu wód podziemnych, jakość gleb, biotycznego – rodzaj użytkowania terenu (użytki zielone, lasy, grunty orne), roślinność, zwierzęta, i dziedzictwa kulturowego – stanowiska archeologiczne, zabytki architektury i parki podworskie.Item DEVELOPMENT OF RURAL LANDSCAPE IN WIELKOPOLSKA IN REFERENCE TO METABOLISM OF AGROECOSYSTEMS(2007) Mizgajski, AndrzejThe purpose of this paper is to show the main features of landscape development in a regional scale with reference to socio-economic conditions and the processes of energy and matter flow in agroecosystems. Four main phases of rural landscape development have been distinguished during which the dominant processes determining the functioning of agroecosystems changed. After the initial phase there was a period of spatial expansion of the rural landscape at the expense of natural forests; this phase was followed by the intensification of use through increased external feeding of agroecosystems in energy and matter, and currently the diversification of human influence on environmental systems is becoming increasingly noticeable. The social role of farmers is going to be of fundamental importance to the future of the rural landscape. It is necessary to stimulate their behaviour to make sure that they acquire knowledge, skills and motivation to protect natural environment and the landscape.Item Formalna litostratygrafia formacji gogolińskiej (trias środkowy) na Śląsku Opolskim - propozycja(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008) Kowal-Linka, MonikaFormacja gogolińska, nazywana dotychczas warstwami gogolińskimi, jest najniższą jednostką litostratygraficzną dolnego wapienia muszlowego Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, leżącą pomiędzy węglanowymi utworami retu (górny pstry piaskowiec) i wapienną formacją górażdżańską. Początek sedymentacji utworów formacji przypadł na późny olenek lub wczesny anizyk, a koniec – na wczesny pelson. Podstawą do sformalizowania litostratygrafii formacji gogolińskiej stał się podział wprowadzony w 1944 r. przez Paula Assmanna. Formację tworzą zróżnicowane utwory węglanowe, które zostały podzielone na sześć głównych jednostek litostratygraficznych – cztery ogniwa i dwa poziomy (jednostki nieformalne, nie odsłania się granica pomiędzy nimi). Najniższą jednostkę, ogniwo wapienia krynoidowego z Zakrzowa (odpowiadające wyróżnionym przez Assmanna wapieniom z Pecten i Dadocrinus) budują w dolnej części cienkoławicowe, falisto-gruzłowe margliste wapienie pelitowe, w środkowej – grubo- i średnioławicowe, warstwowane przekątnie wapienie krynoidowe, w górnej - cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i warstwowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz zbioturbowane wapienie pelitowe. Ogniwo margla ze Skały (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi margli ilastych) jest utworzone z warstw margli przeławiconych wapieniami pelitowymi i organodetrytycznymi. Lokalnie dolną część jednostki stanowi zespół buł i fragmentów ławic spojonych marglem i przykrytych zlepieńcem śródformacyjnym z małymi intraklastami. Ogniwo wapienia komórkowego z Emilówki (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna wapieniowi komórkowemu) budują w dolnej części masywne, warstwowane przekątnie i poziomo, cienko- i średnioławicowe wapienie organodetrytyczne i pelitowe, a w górnej - silnie porowate, cienkoławicowe wapienie margliste (dedolomity). Poziom wapienia marglistego z Odrowąża (odpowiadający wyróżnionym przez Assmanna gruboławicowym wapieniom i wkładkom wapieni falistych) jest zbudowany głównie z warstw margli, cienko- i średnioławicowych, uziarnionych frakcjonalnie normalnie i warstwowanych przekątnie lub poziomo wapieni organodetrytycznych oraz piaszczystych, a także cienkich warstw płytowych i falisto-gruzłowych wapieni pelitowych. Poziom wapienia z Malni (odpowiadający wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi wapienia marglistego) tworzą cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i laminowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz cienkoławicowe płytowe i faliste wapienie pelitowe. Ogniwo wapienia falistego z Ligockiej Góry (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna głównemu poziomowi falistemu) zbudowane jest z pakietów falisto-gruzłowych wapieni pelitowych przewarstwionych cienko- i średnioławicowymi, uziarnionymi frakcjonalnie normalnie i warstwowanymi przekątnie lub poziomo wapieniami organodetrytycznymi oraz piaszczystymi.Item Obszary macierzyste skandynawskich eratyków przewodnich osadów ostatniego zlodowacenia północno-zachodniej Polski i północno-wschodnich Niemiec(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008) Górska-Zabielska, MariaWychodnie skalne środkowego Bałtyku, wysp szwedzkich oraz południowo-wschodniej Szwecji były obszarem dominującej egzaracji tej części lądolodu, która podczas fazy pomorskiej późnego plenivistulianu dotarła po NW Polskę i NE Niemcy. W zespole wszystkich skandynawskich narzutniaków najmłodszych osadów depozycji glacjalnej z NW Polski i NE Niemiec około 30-40% stanowią skały krystaliczne. Ich obszarem macierzystym jest tarcza bałtycka, uformowana w proterozoiku. Do najważniejszych narzutniaków pochodzących z tarczy bałtyckiej należą: granity Uppsala i Stockholm, granit rapakivi Åland, eratyki z Dalarny (granity Garberg, Järna, Siljan oraz porfir Dalarna). Są to także eratyki egzarowane w transskandynawskim paśmie magmowym: granity Småland, Vånevik, Värlebo, Filipstad, Kristinehamn, czerwone i szare granity Växjö, porfiry Påscallavik; dalej są to eratyki z regionu Blekinge-Bornholn (granity Karlshamn, Spinkamåla, Halen, Vånga, Hammer, Vang, Svaneke) oraz eratyki z regionu gnejsowego SW Szwecji (sjenity Glimåkra i Vaggeryd, gnejs Jårna i czarnokit Varberg). W grupie skał narzutowych są także skały uformowane podczas młodszych zdarzeń geologicznych (np. permski porfir rombowy z Oslo czy jurajski bazalt ze Skanii). Skały macierzyste są zlokalizowane również w obrębie pokrywy osadowej dna Bałtyku centralnego i południowego, której powstanie wiąże się ze zdarzeniami geologicznymi w neoproterozoiku, wczesnym paleozoiku i kredzie. Z dna Bałtyku, wysp Gotlandii i Olandii oraz państw nadbałtyckich pochodzi około 60-70% wszystkich eratyków osadowych późnoplenivistuliańskiej depozycji glacjalnej. Są to: piaskowce jotnickie, wapienie ordowiku i syluru, dewońskie piaskowce i dolomity. Z południowo-zachodniego Bałtyku pochodzą górnokredowe wapienie oraz górnokredowe i paleogeńskie krzemienie.Item Zarządzanie krajobrazem jako aspekt zarządzania środowiskiem(2008) Mizgajski, AndrzejThe purpose of this paper is to show landscape management as a field of research and to present application activities associated with the reference of landscape assets. this problem was presented against the background of the analysis of conceptual scopes of related terms used in environmental sciences. The use of ecosystems services (landscape services) concept, which is based on the quantification of material and non- material benefits for the society resulting from a particular formation of natural features, provides promising prospects for landscape management. The emerging field of research can be a significant factor for the integration of the areas of concern of physical geography and economic geography.Item The share of land cover class and the landscape structure. Quantitative and qualitative analysis of Wielkopolsko-Kujawska Lowland using GIS techniques(2008) Łowicki, DamianMore and more concern on landscape is a resulting from growing conviction of researchers about it’s indicating role in regard to ecosystem functioning. Number of research that confirm influence of landscape changes on biodiversity, climate, soil productivity, human health or quantity and quality of water courses and bodies is increasing. The simplest form of landscape study is an analysis of land cover. The data of this type can be easily treated by statistic methods and illustrated on the map. However, this sort of analysis concern mostly on particular component of landscape, not on the landscape as a whole. In many cases the structure, in terms of configuration and composition of land cover classes, determines landscape functions. Additional factor, usually not taken into account, is geomorphology of study area. The landform and his origin strongly affect landscape and it’s functions. The basic purpose of this study is to present the possibility of employing statistical analysis of numerical maps to describe landscape and predict the consequences of its changes. This paper considers the issue of landscape diversity measured by the share of land cover forms and the distribution of such forms in different geomorphologic forms of the Wielkopolsko-Kujawska Lowland. Author analyzed landscape structure of Wielkopolsko-Kujawska Lowland in 17 landscape types distinguished according to geomorphological division of Krygowski. In each geomorphological unit the share and structure of 16 land cover classes, obtained by data from CORINE Land Cover 2000 generalization, was counted. Analysis affected chosen indicators of patches area, density of their edges, shape, core zones, isolation and connectivity and was supported by Spatial Pattern Analysis Program Fragstats. Depending on the study object the change in various land cover forms entails different ecological consequences. They depend not only on the land cover type but also on its structure. The ability to predict those consequences and counteract adverse phenomena is very important. This study confirms that it is possible to draw conclusions on landscape consequences of land cover changes on the regional level only on the basis of quantitative data. It applies both to the future and the past.Item Zarządzanie środowiskiem i jego pozycja w badanich geograficznych(2008) Mizgajski, AndrzejW opracowaniu prezentuje się zarządzanie środowiskiem jako działalność praktyczną i pole badawcze na styku różnych dziedzin nauki. Zakres zarządzania środowiskiem ukazano w nawiązaniu do pojęć pokrewnych oraz przedstawiono stan budowy podstaw teoretycznych kształtującej się dyscypliny naukowej. Stwierdzono, że geografowie mogą w znacznie większym stopniu uczestniczyć w rozwiązywaniu problemów zarządzania środowiskiem jeśli chodzi zarówno o badania, jak i prace ukierunkowane praktycznie. Kluczem do tego jest wzrost aktywności przedstawicieli nauk geograficznych w prognozowaniu zmian w środowisku pod wpływem zdefiniowanych form aktywności człowieka w różnej skali przestrzennej. Projekcja zmian w środowisku jest bowiem najważniejszym elementem prognoz skutków wdrożenia ustaleń dokumentów planistycznych i programowych oraz raportów o oddziaływaniu planowanych przedsięwzięć na środowisko jako opracowań wymaganych prawem.Item Polish palaeontological research in the Arctic(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) Chwieduk, EdwardItem Large-scale land-suitability mapping in the GIS environment for the construction site of the University Olympic Village in Izmir (Turkey)(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) Kincal, Cem; Koca, M. Yalçin; van Loon, A.J. (Tom)Participants of the 23rd University Olympic Games held in Izmir (Turkey) were hosted in a Universiade Olympic Village that had to be newly constructed. A risk analysis has been performed to assess potential engineering problems at the envisaged construction site. The risk analysis was largely based on a new, large-scale land-suitability map that was prepared in the GIS environment with much detail for this type of construction work. Information was collected from several maps, in combination with mapping in the field, drilling and seismic data. Geological, geotechnical, geophysical and morphological data were then superimposed on these analyses. This sequence of overlay analyses was performed with the help of GIS software (MapInfo Professional 7.5); this resulted in five hazard maps. Risk points (1-11) were then attributed to the different zones in the five digital hazard maps. A land-suitability map indicating the suitability for envisaged constructional activities was subsequently obtained in the form of an overlay of the five hazard maps, thus allowing to calculate a total risk for each zone on this map. The land-suitability map that was thus obtained, has been prepared for a 1:1,000 scale development plan; such a large scale is uncommon in this context.Item Reflections on subglacial megafloods: their possible cause, occurrence, and consequence for the global climate(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) van Loon, A.J. (Tom)Huge water reservoirs exist subglacially, for instance in the form of lakes. Failure of a wall around such a lake underneath the central part of a large ice mass may result in huge water outbursts. The resulting megafloods will rarely be traceable along the ice front, because much power is lost by friction and because the flood spreads subglacially over a large area. Truly giant meltwater outbursts might, however, still have an enormous power when reaching the marginal area of an ice cap. Such a megaflood may both affect the integrity of the ice mass, and help create a sliding layer over which huge ice masses can be easily transported towards the ocean, thus triggering a Heinrich-like event. This would have great impact on the global climate. Some of the Heinrich events that occurred during the past hundreds of thousands of years may well have been due to giant subglacial water outbursts, and such a situation may equally well occur in the time to come.Item Soft-sediment deformation structures in siliciclastic sediments: an overview(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) van Loon, A.J. (Tom)Deformations formed in unconsolidated sediments are known as soft-sediment deformation structures. Their nature, the time of their genesis, and the state in which the sediments occur during the formation of soft-sediment structures are responsible for controversies regarding the character of these deformations. A definition for soft-sediment deformation structures in siliciclastic sediments is therefore proposed. A wide variety of soft-sediment deformations in sediments, with emphasis on deformations in siliciclastic sediments studied by the present author, are described. Their genesis can be understood only if their sedimentary context is considered, so that attention is also paid to the various deformational processes, which are subdivided here into (1) endogenic processes resulting in endoturbations; (2) gravity-dominated processes resulting in graviturbations, which can be subdivided further into (2a) astroturbations, (2b) praecipiturbations, (2c) instabiloturbations, (2d) compagoturbations and (2e) inclinaturbations; and (3) exogenic processes resulting in exoturbations, which can be further subdivided into (3a) bioturbations – with subcategories (3a’) phytoturbations, (3a’’) zooturbations and (3a’’’) anthropoturbations – (3b) glaciturbations, (3c) thermoturbations, (3d) hydroturbations, (3e) chemoturbations, and (3f) eoloturbations. This subdivision forms the basis for a new approach towards their classification. It is found that detailed analysis of soft-sediment deformations can increase the insight into aspects that are of importance for applied earth-scientific research, and that many more underlying data of purely scientific interest can, in specific cases, be derived from them than previously assumed. A first assessment of aspects that make soft-sediment deformation structures in clastic sediments relevant for the earth sciences, is therefore provided.Item Early Permian solitary rugose corals from Kruseryggen (Treskelodden Fm., Hornsund area, southern Spitsbergen)(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) Chwieduk, EdwardA collection of solitary rugose corals collected from the Treskelodden Formation of the Kruseryggen Hill, Hornsund area, south Spitsbergen, consists of 30 specimens representing the Bothrophyllidae family with the genera Bothrophyllum, Caninophyllum, Hornsundia, and Timania (5 species), and an indeterminate family with the genus Svalbardphyllum (one species). These large, dissepimental forms, dating from the Early Sakmarian (Tastubian), indicate a warm-water environment. The lithology, the thickness of the succession, the reddish hue and the abrasion of the fossils indicate that the area of the inner Hornsund showed a relief that enabled considerable erosion of the elevated areas and redeposition of the fossils at remote locations. The changing morphology of this area during the Early Permian was probably influenced by synsedimentary block tectonics.Item Easily-accessible digital palaeontological databases – a new perspective for the storage of palaeontological information(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2009) Wolniewicz, PawełTechniques that allow to render diverse types of palaeontological data as publicly available internet resources are described. In order to develop an easily accessible digital palaeontological database, three steps should be followed: (1) digitization of the studied specimens, (2) acquisition of morphometric data, and (3) contribution of the data to open and searchable geoinformatic (palaeontological) databases. Digital data should be submitted to internet databases that allow a user to fetch various types of information from dispersed sources (semantic web services).Item Prawidłowości w zagospodarowaniu terenów poprzemysłowych. Przykład Poznania(2009) Mizgajski, Andrzej; Machnicki, MichałThe study problem addressed in this paper concerns a sequence in which the post-industrial areas that emerged in relation to the system transformation were managed. The cognitive purpose of the study performed was to diagnose the use of post-industrial land identified in Poznañ and general regularities in the management of those areas as well as in the degree to which they were degraded. Based on an analysis of topographic maps and field research it was possible to identify trends in the management of post-industrial areas in periods 1993–1998 and 1998–2006, and the degree of their degradation in connection with their position in the functional and spatial structure of the city. The newly presented results were documented in quantitative categories of accelerated pace of change in the city spatial structure over the current decade. It is a result, and simultaneously an indicator, of an accelerated economic development and growing society’s affluence, which undoubtedly stems from Poland’s joining the EU economic area. The highest dynamics of growth was observed for the residential function, where the surface area rose tenfold in post-industrial areas. In absolute figures, the largest growth in surface area was noted for trade and service functions, which emerged in areas previously used for manufacturing or warehousing and storage. The consequence of functional changes was a significant decrease in industrial emissions and a clear improvement of air quality indices within the city. Nonetheless, the process of eliminating areas with an industrial or warehousing and storage functions from the city centre has not yet been completed, which shows that the city authorities should more actively stimulate translocation or elimination of such areas.Item Presja urbanizacyjna i jej wpływ na zmiany przestrzennej struktury użytkowania ziemi na wybranych obszarach podmiejskich Poznania(2009) Poniży, LidiaA basic condition of preserving high-quality human life on Earth, not only for the present but also future generations, is a rational use of environmental resources. This also embraces proper management of space. Space mismanagement can result in an uncontrolled sprawl of cities and chaotic growth of suburban areas. Socio-economicdevelopmenthasbroughtaboutachangeinthedominantfunctionsofsuburbanareas,andhencein the space of the suburban zone. Detrimental effects of urban sprawl onto suburban areas were observed in Western Europe in the 1960s. An assessment of the costs of the present urbanisation tendencies places them in the group of undesirable phenomena. In order to identify the directions of change, a spatial-temporal analysis was made of large-scale (1:10,000) transformationsintheland-usepatternjustbeyondthelimitsofPoznañcity.Itwasfoundthatchangeshadtakenplace not only in the forms of land use, but also in the nature of buildings.Item Zagadnienia turystyczne w dokumentach planistycznych w aspekcie uwarunkowań przyrodniczych gmin powiatu poznańskiego(2009) Poniży, LidiaRecreation grounds which city residents have at their disposal enhance their living conditions and improve the quality of life. The provision of short-term (after-hours) and weekend recreation is one of the major tasks of the suburban zone. However, an uncontrolled spread of Poznań into areas attractive in recreational terms may mean their irreversible loss. The fast rate of absorption of suburban areas by the city, especially those of high natural and cultural value, calls for measures protecting them against investment, so as to help them maintain their recreational function both today and in the future. What can secure Poznań's suburban areas against detrimental effects of suburbanisation is proper space management. Given the investment pressure and a great demand for new building lots, this is sometimes a very difficult task. Maintaining old and establishing new recreation grounds in communes is only possible through the adoption of suitable provisions in planning documents. Such decisions can crucially affect the operation of recreation space around Poznań. Therefore, an analysis was made of tourism-related issues addressed in selected planning documents in terms of direct and indirect provisions concerning recreation and leisure. (Direct provisions include, e.g., the delineation of recreation grounds, while indirect ones concern the rules of protection of the environment, nature and cultural landscape, or prospects of transport development.) The analysis embraced 12 communes neighbouring on Poznań and forming its suburban zone.