Artykuły naukowe (WFPiK)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Artykuły naukowe (WFPiK) by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 106
Results Per Page
Sort Options
Item Jan Nepomucen Kamiński and his Romantic Hamlet(Theatrum Gedanense Foundation, Gdańsk, 1998) Kurek, KrzysztofChapter is devoted to the translation of "Hamlet" by Jan Nepomucen Kamiński and published in 1805 by Ignacy Ścibor-Marchocki at Minkowice in Podolia. There is no doubt that Kamiński witnessed the Bogusławski production in Lwów in April 1798. While attempting at ataging the tragedy in his theatre, however, he did not make use of the Lwów script. His translation was based on on the socalled "Schroeder third adaptation" from 1778. The choice of that particular adaptation might have been a manifestation of his creative opposition to the Bogusławski production, which stemmed from a totally different understanding of the tragedy and a different vision of the drama. The opinion is supported by Kamiński's choice of his repertoire in the year 1803-1805, i.e. from the time of his performances in Kamieniec Podolski and surrounding villages. The repertoire was clearly shaped and influenced by the newest tendencies in contemporary European theatre. It was not by coincidence that Shakespeare was included in Kamiński's repertoire of 1803-1805 along with Schiller. The literary output of the author of "The Robbers" was, at the turn of the nineteenth century, a specyfic "intermediate stage" for Polish artists in familiarizing, imitating, and finally interpreting Shakespeare plays. The Schroeder adaptation used by Kamiński met all requirements of the rigours of esthetical canons of classicism, yet still it was much closer to the original than the Bogusławski's translation. Linguistic analysis of the text shows how Kamiński gradually discarded mannieristic style of Shakespearean dialogues which had to follow the rules of rhetoric so prevailing in the nineteenth century. The crispness and even a certain "coarseness" of the style of the translation make it possible for Kamiński to extract the original idea wrought by Schroeder into the strictness of the rules of classicism. The translator brought to light the inner feelings in the Shakespeare play and got rid of the influences stemming from the interpretations of the play fashioned by classicism. In the Kamiński's translation Hamlet is a dynamic person reflecting an extremely important idea for Romantics, namely that of the changeability and vagueness of the human nature.Item Jan Nepomucen Kamiński - Myśli o umnictwie dramatycznem(Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 1998) Kurek, KrzysztofArtykuł zawiera krytyczną, poprzedzoną obszernym wprowadzeniem edycję rozprawy "Myśli o umnictwie dramatycznem" opublikowanej w 1830 roku na łamach lwowskiego almanachu "Haliczanin" przez Jana Nepomucena Kamińskiego. Dzieło Kamińskiego jest pierwszą w historii teatru polskiego tak świadomą próbą ukazania szczególnej rangi aktorstwa poprzez równorzędne zestawienie problemów zawodowej techniki i etyki. Opublikowaną na łamach "Haliczanina" rozprawę należy dziś potraktować jako summę nie spełnionych do końca, czasem zupełnie utopijnych dążeń człowieka teatru do urzeczywistnienia własnego ideału pracy scenicznej. Poprzedzający edycję komentarz zawiera również omówienie sylwetki Jana Nepomucena Kamińskiego (1777-1855) - dramaturga, tłumacza, aktora, reżysera, wieloletniego dyrektora lwowskiego teatru zafascynowanego twórczością Schillera, Shakespeare'a i Fredry.Item Polski Hamlet(Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań, 1999) Kurek, KrzysztofChapter is an attempt at reconstruction of the culminating moment of the first stage of the Polish reception of Shakespeare's "Hamlet". It has been entirely devoted to J. Słowacki's "Horsztyński". There is no doubt that "Horsztyński" should be viewed as the fullest and deepest interpretation of Shakespearean elements in the literary output of Juliusz Słowacki. Numerous citations and references to the works of the Elizabethan dramatist reach deeply into the structure of the world and human's life. Thanks to many adductions (citations) to Shakespeare, Słowacki approached the so much important problem for the Romantic period in Polish literature, namely the problem of individual tragedy of existence of the main character of a play and a clash with historical dilemmas of the community. The analysis of the text is aimed at showing all references to Shakespearean masterpiece with a particular emphasis on the hamletism of the charactwe of Szczęsny Kossakowski. The author describes the motif of betrayal, ever-present on different levels of the text structure, which in the most complete way describes the organisation of space between humans and their interaction in "Horsztyński". The author focuses his attention on detailed description and analysis of the recurrent themes frequently repeated in Szczęsny's statements, namely motifs of "man-harp", "man-actor in the theatre of the world", and "man-puppet", harlequin, clown. These motifs prove the sensibility of Szczęsny's to the theatrical aspect of the surrounding reality. The motif of darkness and of a blind man groping his way in the darkness so frequent in Szczęsny's statements can be interpreted as a manifestation of utter lack of hope and the feeling of uselessness of one's existence in the world.Item "Geniusz, ten możny pan, gustu jest hołdownikiem". Wokół polskiej prapremiery "Hamleta"(Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań, 1999) Kurek, KrzysztofThe first chapter, entitled "On Polish First-Night Performance of Hamlet", is devoted to the first Polish staging of the tragedy. The first-night performance was staged on April 9th 1798 at the Lwów theatre, which at that time was directed by Wojciech Bogusławski. The author presents the most important historical context surrounding the production of the play and reminds of the concurrent presence of German-language productions of Shakespeare's plays in Warsaw prior to 1794. After a detailed description of individual versions of Schroeder's adaptations of "Hamlet", the autor analyses the text of the Bogusławski translation of the tragedy and the accompanying text of "Uwagi nad Hamletem" ("Notes on Hamlet").Item Rosyjska misja prawosławna w Pekinie - rys historyczny(2002) Miazek-Męczyńska, MonikaItem A Lost Chance – Some Remarks on Ancient Autobiographies(Polskie Towarzystwo Filologiczne, 2003) Piętka, RadosławItem (Nie)obecność Pankowskiego(Biblioteka Narodowa, 2003) Kurek, KrzysztofW artykule omówiona została recepcja dramaturgicznych dokonań Mariana Pankowskiego (1919-2011) w Polsce. Przedstawione zostały charakterystyczne cechy i tematy tej twórczości.Item "Król Jan", czyli Rzecz o utracie królestwa(słowo/obraz/terytoria, Gdańsk, 2004) Kurek, KrzysztofTekst zawiera interpretację dramatu Williama Shakespeare'a "Życie i śmierć króla Jana" ("King John"). Autor przedstawił nie tylko filologiczne, lecz także historyczne i kulturowe konteksty omawianego utworu. Analiza ukazuje jedną z Szekspirowskich kronik jako utwór rekonstruujący proces utraty władzy i rozpadu państwa.Item Matteo Ricci i jezuicka metoda akomodacyjna(Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense, 2005) Miazek-Męczyńska, Monika; Mikołajczak, Aleksander WojciechArtykuł przedstawia misyjną działalność Matteo Ricciego, jezuity, który jako pierwszy został zaproszony do cesarskiego Pekinu, a dzięki swojej otwartości na kulturę i naukę chińską zapoczątkował specyficzną dla Towarzystwa Jezusowego metodę ewangelizowania Państwa Środka - metodę akomodacyjną.Item "Teatr społeczny" poznańskich jezuitów. Kilka uwag na marginesie edycji streszczenia scenariusza widowiska mięsopustnego z 1680 roku(Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2006) Kurek, Krzysztof; Wydra, WiesławArtykuł zawiera krytyczną edycję streszczenia jezuickiego dramatu "Popielec z pogorzeli mięsopustnej trzech niemieckich paniąt...", które w wersji rękopiśmiennej zachowało się w zbiorach Biblioteki Ukraińskiej Akademii Nauk w Kijowie. Rękopis należał najprawdopodobniej do studenta z Rusi, który kształcił się w poznańskim kolegium jezuickim. Autorzy postawili tezę, iż tekst jest odpisem rozbudowanego streszczenia dramatu, które zostało opublikowane w programie teatralnym. Dramat został wystawiony na scenie szkolnej w ostatnich dniach karnawału 1680 roku i miał być swoistym ostrzeżeniem przed bezrefleksyjną zabawą, rozpustą, pijaństwem i obżarstwem. Akcja sztuki oparta została na dziele "Historiae de rebus Hispaniae" Juana de Mariana (1536-1624) - hiszpańskiego jezuity, historyka, filozofa i teologa. Sztuka, którą odkrywamy na podstawie streszczenia, reprezentowała istotny dla teatru jezuickiego w całej Europie nurt twórczości, której celem było ostrzeżenie przed pozornymi uciechami karnawału. Krytyczna edycja opatrzona została rozbudowanym komentarzem zawierającym nie tylko uwagi na temat dziejów teatru jezuickiego w Poznaniu, lecz także opisem - podejmowanych przez zakonników - prób teatralizacji przestrzeni życia publicznego w jej najważniejszych aspektach. Rozbudowany komentarz zawiera przykłady zaczerpnięte z XVI- i XVII-wiecznych zapisków kronikarzy poznańskiego kolegium jezuickiego.Item Wokół pierwszej polskiej szkoły teatralnej(Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2008) Kurek, KrzysztofArtykuł omawia artystyczne i społeczno-polityczne konteksty związane z inauguracją (w 1811 roku) działalności pierwszej polskiej szkoły teatralnej. Istotnym elementem rozważań są uwagi dotyczące napisanego przez Wojciecha Bogusławskiego, przeznaczonego specjalnie dla słuchaczy warszawskiej Szkoły Dramatycznej, podręcznika sztuki aktorskiej. W artykule omówiony został także program dydaktyczny szkoły realizowany w latach 1811-1814.Item Ojcowska żałoba Karola Irzykowskiego(Wydawnictwo IBL, 2008) Kraskowska, EwaThis article deals with a relatively not-too-well-known text by Karol Irzykowski, composed of fragments of the writer s diary devoted to the sickness and death of his five-year- -old daughter Basia. Irzykowski took down his notes as things went on, trying his best at possibly most sincerely evidencing individual phases of that traumatic experience as well as his own feelings triggered by it. Ms. Kraskowska analyses Irzykowski s notes in a gender perspective, asking questions on cultural conditioning of mourning. She moreover juxtaposes these with Pa³uba, the novel published dozen-or-so years earlier, in which the themes of illness, death and mourning take an essential part. To the scholar s mind, Irzykowski although driven he was by an imperative of sincerity was experiencing the events related to the loss of his little girl in a manner resembling that of a scenario projected for a novel s purposes.Item Imperialista skolonizowany. O rosyjskim paradoksie kolonialnym na przykładzie “Generation P” W. Pielewina i „Rosja w zapaści” A. Sołżenicyna(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Nakoneczny, TomaszArtykuł podejmuje próbę wykazania podstawowych ograniczeń teorii postkolonialnej, jakie wynikają z jej dwóch ważnych aspektów: moralnego i politycznego. Istnienie pierwszego powoduje, że postkolonializm wpisuje się w nurt myśli lewicowej, drugi natomiast czyni zeń narzędzie swoistej walki politycznej - o prestiż i uznanie. Przypadkiem rozważanym w szczególności jest imperializm rosyjski, którego wpływ na literaturę daje się odczuć nie tylko w przeszłości (np. w klasyce dziewiętnastowiecznej), ale i współcześnie. Dla potwierdzenia swoich spostrzeżeń natury ogólnej autor skupił uwagę na dwóch dziełach – „Rosji w zapaści” Aleksandra Sołżenicyna i „Generation P” Wiktora Pielewina. Oba ujawniają, jakkolwiek na zupełnie różne sposoby (tradycyjny i „ponowoczesny”), istnienie tego, co autor określa jako rosyjski paradoks imperialny, polegający na tym, iż podjęcie na gruncie literatury rosyjskiej dyskursu tożsamościowego skutkuje mniej czy bardziej uświadomionym powrotem do myślenia w kategoriach imperialnych.Item Mistrz i miasto Mirona Pietrowskiego w ujęciu postkolonialnym(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Korcz, KarolinaRecenzja książki: M. Pietrowski, Mistrz i Miasto. Kijowskie konteksty Michaiła Bułhakowa. Tłum. I. Kuźmina, A. Jezierska. Wydawnictwo „Bonami”, Poznań 2004, ss. 319.Item Omówienia, przeglądy(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Bakuła, Bogusław; Kupidura, RyszardOmówienia książek: Lidija Stefanovs’ka, Antonyč. Antynomiji. Krytyka, Kyjiv 2006, ss. 312 (Ryszard Kupidura); Zoltan Rédey, Subverzia kánonu slovenskej prózy. V novele Petra Pišťanka „Mladý Dónč”. Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre. Filozofická fakulta, Ústav literárnej a umeleckej komunikácie, Nitra 2007, ss. 147 (Bogusław Bakuła); O hodnotě samizdatu. Samizdatová naboženská periodika před rokem 1989. Karmelitánské nakladatelství, Kostelní Vydří 2008, ss. 135 (Bogusław Bakuła); Geoffrey Sutton, Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto. Mondial, New York 2008, ss. 728 (Bogusław Bakuła)Item Prowincja jako centrum(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Kledzik, EmiliaRecenzja książki: Provinz als Zentrum. Regionalität in Literatur und Sprache. Ein polnisch-deutsch-nordisches Symposium. Red. D. Albrecht, A. Degen, B. Neumann, A. Talarczyk. Aachen 2007, ss. 226.Item Postmodernizm – nowe rosyjskie odczytanie(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Nakoneczny, TomaszRecenzja książki: A. V. Rykov, Postmodernizm kak „radikalnyj konservatizm”. Problema chudožestvenno-teoretičeskogo konservatizma i amerikanskaja teorija sovremennogo iskusstwa 1960-1990-ch godov. Sankt-Petersburg 2007, ss. 376.Item Metropolia versus prowincja(Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM, 2008) Kledzik, EmiliaRecenzja książki: Metropole – Provinz. Urbanität und Ruralität in den slavischen Sprachen, Literaturen und Kulturen. Red. T. Burns, G. Ressel. Peter Lang. Frankfurt a. Main 2008, ss. 136.Item Retoryka a niejęzykowe środki komunikacji(Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2009) Sobczak, BarbaraThe subject matter of the text is an analysis of the meaning of nonlinguistic devices in communication from the point of view of rhetoric understood as an art of speaking aimed at persuasion. The starting point for the author`s considerations is the thesis that the persuasive potential, which is possessed by a speaker, and which is about to be released at the actio stage, stems from such factors as the speaker`s credibility, competence, similarity to the recipient, sympathy they arouse and charisma—all these factors, to a greater or smaller degree, are built from extralinguistic elements. Thus, the efficiency of a rhetoric act depends not only on the ability to construct a text (according to the rules of inventio, dispositio and elocutio) but also on the method of its realization (acto). However, the most important is the assumption that the recipient: his needs, predispositions, opinions, attitudes and character determine the selection of appropriate persuasive devices including invention (topics and argumentation), elocution (the choice of a linguistic code) as well as the act of speaking itself. The nonlinguistic devices discussed, embrace gestures, facial expressions, body movements and positions, physical distance, appearance and clothes as well as a paralinguistic aspect of communication (connected with the speaker`s voice, their physical attributes and the manner of speaking). From the point of view of rhetoric, in order to use these nonlinguistic devices one has to obey specific rules. These are the rules of: appropriateness, functionality and credibility. Following the rule of appropriateness requires the correspondence of nonverbal behaviours with the speech style, with the type of the auditorium and the speaking situation (including time and place). From the point of view of the functionality principle, it is crucial to attach function to nonverbal behaviours intended to achieve a particular goal, whereas the credibility principle requires a speaker to build appropriate relations with the auditorium by means of nonlinguistic devices. The means of realization of these principles must be updated each time in a particular speaking situation, with prime consideration for the needs and the character of the recipient as well as the aim of the utterance.Item Demitologizacja czy remitologizacja Europy Środkowej? Stasiuk i Andruchowycz na prowincji(2009) Ewertowski, TomaszW artykule teksty Andrzeja Stasiuka i Jurija Andruchowycza są interpretowane w kontekście zagadnienia Europy Środkowej i pojęcia prowincji. Pierwsza część to krótkie wprowadzenie w dyskurs środkowoeuropejski. W drugiej części przedstawiona zostaje specyfika wizji "mojej Europy" w twórczości obu pisarzy. W trzeciej części rozważane jest postawione w tytule pytanie: na ile teksty Andruchowycza i Stasiuka są demitologizacją, a na ile jedynie przeformułowaniem starych „mitów”? Odwołując się do koncepcji Larry'ego Wolffa, autor stawia tezę, że zwłaszcza w pisarstwie Stasiuka dochodzi do reprodukowania stereotypów związanych z orientalizowaniem wschodniej części kontynentu.