Doktoraty (WT)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Doktoraty (WT) by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 65
Results Per Page
Sort Options
Item Błogosławionej Marii Karłowskiej koncepcja miłosierdzia(2010-10-21T15:59:07Z) Nowak, Hubert; Wejman, Henryk. PromotorPraca składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy ukazuje kontekst społeczno-historyczny kształtowania się refleksji Marii Karłowskiej. Trzy kolejne rozdziały stanowią w ścisłym sensie prezentację koncepcji miłosierdzia. Karłowska uczy o miłosierdziu objawionym, którego źródłem jest Bóg, miłosierdziu uznanym – przyjętym przez człowieka miłosierdziu Boga i wreszcie o miłosierdziu świadczonym, które człowiek winien okazywać bliźnim. Rozdział piąty ukazuje działalność instytucji realizujących idee Marii Karłowskiej.Item Promocja wartości małżeństwa w nauczaniu pielgrzymkowym Jana Pawła II(2010-12-28T14:16:29Z) Wiśniewska, Izabela; Troska, Jerzy. PromotorTytuł niniejszej pracy doktorskiej brzmi: Promocja wartości małżeństwa w nauczaniu pielgrzymkowym Jana Pawła II. Celem rozprawy jest wgląd i próba syntezy nauczania Jana Pawła II promującego wartość małżeństwa, realizowanego podczas pielgrzymek. Praca ma charakter teologiczno moralny. Podczas jej pisania posłużono się metodą analitycznosyntetyczną. Praca składa się z pięciu rozdziałów. Każdy z nich odnosi się do pielgrzymek, homilii oraz przemówień wygłoszonych przez Papieża w odwiedzanych przez niego miejscach – na każdym kontynencie. Rozdział pierwszy rozprawy opisuje małżeństwa w krajach wysoko rozwiniętych – jak USA, Kanadzie i większości krajów europejskich. Następne cztery rozdziały ukazują małżeństwa w Ameryce Południowej, Afryce, Azji, Australii i Oceanii. Część krajów położonych na tych kontynentach jest nowoczesna i bogata, ale ich lokalizacja, kultura oraz tradycja zadecydowały o wyłączeniu ich z pierwszego rozdziału. Pierwsze paragrafy każdego z rozdziałów ukazują obraz małżeństwa żyjącego w określonej tradycji, kulturze, sytuacji politycznej i ekonomicznej. Ukazane zostają przyczyny ich problemów i trudności życia codziennego. Następne paragrafy przedstawiają, proponowane przez Papieża, rozwiązania głównych problemów. W ostatniej części dysertacji znajduje się porównanie obrazów małżeństw z krajów ubogich i bogatych oraz przedstawione zostają wnioski.Item Księdza Aleksandra Woźnego koncepcja dziecięctwa duchowego(2011-01-21T10:42:10Z) Mueller, Wojciech; Hadryś, Jacek. PromotorPraca doktorska ma przedstawić dziecięctwo duchowe, jako pewną koncepcję - propozycję rozwoju życia wewnętrznego dla każdego człowieka wierzącego, dążącego do świętości, do zjednoczenia z Bogiem w miłości, które było przede wszystkim „drogą” samego ks. A. Woźnego. Dziecięctwo duchowe ukształtowane w nim samym, zostało uwarunkowane całym jego życiem, wieloma faktami, w których zawierają się zasadnicze cechy duchowości oddania Panu Bogu wszystkiego: swojej woli, rozumu, nędzy i grzechów, darów nadprzyrodzonych, zawierzenia mu całego swojego życia, w duchu dyspozycyjności, umniejszania poprzez naśladowanie Jezusa i zawierzenie siebie Matce Bożej, a jednocześnie realizowana przez konkretne środki: modlitwę, życie sakramentalne, ascezę. Biblijną przesłankę duchowości dziecięctwa duchowego stanowią słowa Chrystusa: „Kto nie przyjmuje Królestwa Bożego jak dziecko nie wejdzie do niego” (Mk 10, 15). Jest to zatem postawa świadomości własnej niewystarczalności, przy jednoczesnym otwarciu i zaufaniu oraz zawierzeniu Bogu jako Ojcu. To zjednoczenie, jako istota i cel życia chrześcijańskiego, ostatecznie zakłada świętość i zjednoczenie z Chrystusem, które może być realizowane na różne sposoby i przejawiać się we wszystkich aspektach życia uwzględniając specyfikę każdego powołania, które sprowadza się do doskonałego upodobnienia się do Chrystusa (2 Kor 3.18) (KK 50).Item Formacja eucharystyczna w Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny(2011-03-24T10:01:32Z) Hagiel, Rozalia; Niparko, Romulad. PromotorW rozprawie przedstawiono formację eucharystyczną w perspektywie historycznej w okresie od powstania Zgromadzenia do czasów współczesnych w oparciu o analizę dokumentów Kościoła, Zgromadzenia i wskazań Założyciela bł. Edmunda Bojanowskiego. Porównanie ich z nauką Kościoła pomogło przedstawić zakres i aktualność formacji eucharystycznej w Zgromadzeniu. Zróżnicowany jej zakres umożliwia wprowadzenie systematycznej formacji eucharystycznej. Stanowi on naukowo uzasadnioną propozycję zawierającą teologiczną podstawę formacji każdej proponowanej postawy eucharystycznej oraz wybrane elementy z psychologii głębi L. Rulli. Określając postawy eucharystyczne, odniesiono się do Adhortacji Sacramentum caritatis i przedstawiono je w kontekście psychologii głębi L. Rulli, by ukazać uwarunkowania wpływające na rozwój określonej postawy. Praca w pewnej mierze tworzy podstawy do podejmowania proponowanych kierunków badań formacji eucharystycznej w pozostałych Zgromadzeniach Sióstr Służebniczek, a także w innych Zgromadzeniach zakonnych w celu konfrontowania ich ze wskazaniami Kościoła i Założycieli. Zastosowanie przedstawionych propozycji formacyjnych może przyczynić się do lepszego realizowania radykalizmu ewangelicznego i charyzmatu Zgromadzenia.Item Samotność w życiu duchowym człowieka. Studium analityczne nauczania Jana Pawła II(2011-04-21T10:12:33Z) Graczyk, Anna; Wejman, Henryk. PromotorW rozprawie poruszyłam temat samotności w życiu duchowym człowieka. Przeanalizowałam nauczanie Jana Pawła II, który wyróżnił samotność wybraną i wymuszoną. W pierwszym etapie opisałam przyczyny i formy samotności. Przyczyny osamotnienia mogą być indywidualne – wbrew woli człowieka, wynikające często z tragicznych doświadczeń, a także społeczne i gospodarcze czyli przymusowe wyjazdy z ojczyzny, globalizacja i urbanizacja. Wśród osób dotkniętych osamotnieniem są osoby chore, starsze, żyjące w separacji, rozwiedzione, owdowiałe, samotne matki, dzieci ulicy, emigranci, więźniowie, bezdomni i bezrobotni. Uwarunkowania samotności z wyboru mogą być psychologiczne, gdy człowiek chce doskonalić siebie oraz socjologiczne, kiedy poświęca się dla dobra innych. Stąd dwie postacie samotności dobrowolnej: powołanie do życia konsekrowanego i pustelniczego oraz życie samotne osób świeckich. W drugim etapie przeanalizowałam nauczanie papieskie dotyczące stworzenia człowieka na obraz Boga w kontekście samotności oraz kwestii człowieka samotnego w społeczeństwie. Trzeci etap rozprawy dotyczył znaczenia samotności w życiu duchowym człowieka i jej skutków pozytywnych i negatywnych. W ostatnim paragrafie omówiłam zjawisko samotności w życiu świętych. Ta część rozprawy może mieć największe znaczenie w zrozumieniu szansy, jaką daje przyjęta samotność i że mowa o jej wartości nie jest tylko teorią.Item Rola kapłana w polskim duszpasterstwie akademickim. Studium z zakresu teologii pastoralnej na przykładzie ośrodka dominikańskiego w Gdańsku(2011-06-09T09:35:54Z) Grubka, Marek; Przybecki, Adam. PromotorPrezentowana dysertacja, jest wyrazem przekonania jej autora o znaczącym wpływie osoby kapłana na sposób działania duszpasterstwa w urzeczywistnianiu się Kościoła w środowisku akademickim. Uniwersalne przesłanki dla roli kapłana w duszpasterstwie postanowiono wyprowadzić w oparciu o przykład jednego ośrodka - dominikańskiej „Górki” w Gdańsku. Praca została ujęta w formie trzech rozdziałów. Rozdział pierwszy jest prezentacją teologicznych fundamentów obecności Kościoła na uniwersytecie. W rozdziale drugim przeanalizowano praktyczne konteksty posługi gdańskich duszpasterzy. Rozdział trzeci jest w głównej mierze prezentacją postulatów pastoralnych, związanych z rolą kapłana w duszpasterstwie akademickim. Przeprowadzone analizy dowodzą, że po 1989 roku nie znaleziono nowego sposobu obecności Kościoła w przestrzeni wyższych uczelni i nie wypracowano nowego modelu dla tej posługi. Taki stan rzeczy sprawia, że również nie bardzo wiadomo, jakich duszpasterzy potrzebuje współczesne środowisko uniwersyteckie. W wnioskach pastoralnych, autor pracy zaproponował, aby kapłan w duszpasterstwie akademickim występował w roli pośrednika między uczelnią a świątynią. Takie ujęcie pozwala wykorzystać wartościowe doświadczenia przeszłości i skutecznie odpowiedzieć na wyzwania czasu.Item Charyzmat Instytutu Miłosierdzia Bożego. Studium historyczno-teologiczne(2011-06-09T10:52:18Z) Damazyn, Michał; Wejman, Henryk. PromotorInstytut Miłosierdzia Bożego jest świecką wspólnotą życia konsekrowanego, której korzenie sięgają widzeń siostry Faustyny Kowalskiej i działalności jej wileńskiego spowiednika – ks. Michała Sopoćki. Celem niniejszej rozprawy było ukazanie charyzmatu, jakim żyje Instytut Miłosierdzia Bożego. Źródła niniejszej rozprawy stanowią dokumenty niemal w całości nieznane poza tą wspólnotą, które były przez lata gromadzone przez jej wieloletnią prezeskę – Ludmiłę Roszko, a obecnie są przechowywane przez jedną z członkiń. Wykorzystane zostały także materiały niepublikowane wcześniej, a znajdujące się w Archiwum Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego w Gorzowie Wielkopolskim (rękopis „Dziennika” Izabeli Naborowskiej, jednej z pierwszej wspólnoty nowego zgromadzenia zakonnego mającego głosić Miłosierdzie Boże, zwanego Wileńską Szóstką, która stała się współzałożycielką Zgromadzenia) i Archiwum Zgromadzenia Sióstr od Aniołów w Konstancinie – Jeziornej (rękopis „Dziennika” siostry Heleny Majewskiej, która - z woli swego spowiednika, ks. M. Sopoćki – opiekowała się Wileńską Szóstką w czasie, gdy on ukrywał się w Czarnym Borze), oraz częściowo znane z opracowań ks. dr. Henryka Ciereszki, jego biografa, dokumenty przechowywane w Archiwum Archidiecezji Białostockiej i Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Białymstoku. Wybór źródeł i zagadnienia zdeterminował metodę badawczą. Zastosowano metodę analityczno – syntetyczną polegającą na prezentacji procesu tworzenia się, rozwijania tej wspólnoty i wyodrębnienia oraz scharakteryzowania jej charyzmatu, a także metodę historyczną, mającą na celu przybliżenie kontekstu organizowania się i kształtowania owego Instytutu. Strukturę rozprawy tworzy pięć rozdziałów. W pierwszym zostały przybliżone uwarunkowania historyczne, społeczne, polityczne i religijno – moralne, w jakich żyli mieszkańcy Wilna i Wileńszczyzny w pierwszym czterdziestoleciu XX wieku. Zapoznanie się z tymi faktami jest niezbędne dla osadzenia w kontekście historycznym słów Chrystusa zapisanych przez siostrę Faustynę w „Dzienniczku”, a co za tym idzie, pomocne przy analizie i interpretacji obietnic Zbawiciela przez nią w nim zapisanych i przy trafnym określeniu opisanych zdarzeń, szczególnie w czasach wileńskich. Kolejny etap rozprawy dotyczy odtworzenia początków pierwszej wspólnoty, zwanej Wileńską Szóstką, która została powołana do życia przez ks. Michała Sopoćkę. Przybliżono w nim, w najważniejszych punktach, całą jej historię, aż po dzień dzisiejszy, oraz podkreślono pojawienie się znaków świadczących o spełniającym się zapewnieniu Chrystusa o powstaniu nowego zgromadzenia zakonnego, które będzie głosiło w świecie Miłosierdzie Boga. Analiza wydarzeń pozwoliła na jednoznaczne ustalenie Założyciela wspólnoty i doprowadziła do pochylenia się nad ofiarowanym jej charyzmatem. Natura tegoż charyzmatu zostanie odsłonięta w kolejnym, trzecim rozdziale rozprawy. W nim wpierw został ukazany osobisty charyzmat dany Założycielowi, a następnie omówiona ta jego część, którą otrzymała wspólnota w momencie powstawania. Zaakcentowany został także rdzeń tego charyzmatu, który tworzy Miłosierdzie Boże.W następnym etapie refleksji zaprezentowano sposoby realizacji tegoż charyzmatu, przyjętego przez Instytut, a odwzorowywanego w życiu jego członkiń. Dotyczą one zarówno przyjętych uregulowań prawnych, sposobu życia, jak i podejmowanych przez nie działań. Ostatnim zagadnieniem podjętym w rozprawie jest refleksja nad aktualnością charyzmatu, jakim żyją członkinie tej wspólnoty. Owa aktualność została uwydatniona w trzech wymiarach: wertykalnym, horyzontalnym i społecznym.Do rozprawy dołączony został aneks, który zawiera rozbudowany życiorys Ludmiły Roszko, wieloletniej Prezeski omawianej wspólnoty, która nieformalnie nazywana jest w niej duszą Instytutu, oraz fotokopie wybranych dokumentów, przechowywanych w Archiwum Instytutu Miłosierdzia Bożego.Item Odnowienie jedności Metropolii Kijowskiej ze Stolicą Apostolską według Jana Pawła II(2012-03-26T10:21:48Z) Trochanowski, Arkadiusz; Moskałyk, Jarosław. PromotorPrzedmiotem pracy doktorskiej jest zagadnienie odnowionej relacyjności wschodniego Kościoła tradycji kijowskiej ze Stolicą Apostolską, gdzie główny akcent został położony na zjawisku urzeczywistnienia jedności metropolii kijowskiej ze Stolicą Apostolską w nauczaniu Jana Pawła II. W pracy ukazano całościowy proces spełniania idei jedności w Kościele kijowskim nurtu katolickiego w ujęciu papieża. Już sam akt zjednoczenia ze Stolicą Apostolską zakładał zachowanie dotychczasowej tożsamości duchowej, własnej spuścizny liturgiczno-obrzędowej (wschodniej) i niezależności jurysdykcyjnej. Jednocześnie przewidywała ona całkowitą zbieżność poglądową z nauką Kościoła katolickiego w najważniejszych kwestiach wiary i dogmatów. W pracy zostały omówione dokumenty Jana Pawła II, w których odnosi się do dziedzictwa duchowego Kościoła kijowskiego. Biskup Rzymu kładzie w nich duży nacisk na jego niezmienną odpowiedzialność zachowania własnej odmienności rytualnej i bogatej duchowości wschodniej. Poprzez wierność własnej tradycji i Stolicy Apostolskiej katolicy kijowscy wnosili i wnoszą wciąż do całościowego dziedzictwa Kościoła powszechnego nowy element przenikania duchowego i doktrynalnego. Kościół ten, zdaniem papieża, szczególnie obecnie może być ważnym czynnikiem na płaszczyźnie dialogu ekumenicznego.Item Natus ex Maria Virgine: Współczesne kontrowersje wokół dziewiczego zrodzenia Chrystusa(2012-06-05T07:42:13Z) Mahoney, William; Kochaniewicz, Bogusław. PromotorDysertacja została poświęcona teologicznym kontrowersjom obecnym we współczesnych publikacjach ukazujących się zarówno w Europie jak i w Stanach Zjednoczonych, dotyczących jednej z podstawowych prawd wiary: dziewiczego zrodzenia Chrystusa. Praca ukazuje debatę toczącą się na wielu płaszczyznach: we współczesnej egzegezie biblijnej, w teologii dogmatycznej, teologii feministycznej oraz w prowadzonym dialogu ekumenicznego. Prezentuje również trudności w interpretacji tej prawdy wiary na polu współczesnej biologii oraz szeroko pojmowanej kultury. Dysertacja nie ogranicza się do prezentacji wspomnianych kontrowersji lecz również prezentuje oficjalne stanowisko Kościoła. Autor, dokonując przypatrując się toczonej debacie, dochodzi do wniosku, że kontrowersyjne opinie na temat okoliczności przyjścia na świat Chrystusa wynikają z niewiary w możliwość aktywnego działania Boga w historii człowieka. Kontrowersyjne opinie wynikają często z zastosowania nieadekwatnych metod w teologicznej refleksji. Metody empiryczne, zastosowane do badania wydarzenia Wcielenia, spowodowały zredukowanie tajemnicy dziewiczego poczęcia Chrystusa do zwykłego aktu małżeńskiego, a tajemnicy Chrystusa do Jego człowieczeństwa.Item Ba‘al w dziejach Omrydów: Studium historyczno-teologiczne(2012-10-03T06:46:44Z) Toboła, Łukasz; Nawrot, Janusz. PromotorCelem niniejszego studium jest historyczno-teologiczna rekonstrukcja tożsamości bóstwa dynastii Omrydów, które autorzy biblijni określają mianem ba‘ala. Rozdział I prezentuje historię badań oraz współczesny stan wiedzy na temat bóstwa / bóstw określanych terminem ba‘al w religii Izraela, a zwłaszcza w dziejach dynastii Omrydów. Rozdział II omawia kwestie związane z dziejami Omrydów ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które mogą być pomocne w identyfikacji bóstwa określanego mianem ba‘ala. Rozdział III niniejszego studium analizuje możliwą genezę i ewolucję wykształcenia się swoistej „maski ba‘ala”, której używali autorzy biblijni w opisie bóstwa Omrydów. Brakuje jednoznacznych świadectw potwierdzających istnienie kultu jakiegokolwiek ba‘ala w Izraelu w IX w. przed Chr. Zachowany materiał źródłowy (inskrypcje z Kuntillet Ajrud, stela Meszy, stela z Tel Dan) sugeruje, że patronem Omrydów był Jahwe z Samarii. Powiązanie Omrydów z kultem ba’ala wydaje się być wtórną ingerencją biblijnych redaktorów głoszącego jedyność kultu w Jerozolimie. Jest też możliwe, że śmierć dziedziców Achaba pod Ramot Gilead i trudna sytuacja królestwa północnego spowodowana przez najazdy Aramejcztków i Moabitów, stała się źródłem swoistej teodycei, zaś biblijne przedstawienie boga Omrydów jako ba‘ala jest jej integralnym elementem.Item Zagrożenia doktryny i moralności w gminach wczesnochrześcijańskich w ujęciu Listów katolickich(2012-10-16T12:27:53Z) Kiersztejn, Joanna; Sikora, Ryszard. PromotorPraca jest studium z zakresu egzegezy biblijnej na temat zagrożeń doktryny i moralności w gminach wczesnochrześcijańskich w ujęciu Listów katolickich. Przeprowadzono w niej szczegółową analizę siedmiu listów, których autorzy polemizując z tymi, którzy szerzyli błędne poglądy, jednocześnie dają swoim odbiorcom pozytywny wykład doktryny i moralności chrześcijańskiej. Błędy doktrynalne dotykały zasadniczo dwóch aspektów: chrystologicznego i eschatologicznego. Za to zagrożenia ze strony fałszywej etyki dotyczyły praktycznie każdego aspektu ludzkiego życia. Przyjęcie zbawienia w rozumieniu autorów Listów pociąga za sobą również imperatyw moralny. Innymi słowy, warunkiem by zachować wspólnotę z Bogiem jest przyjęcie sposobu życia zgodnego z nauczaniem Jezusa Chrystusa. Niniejsza rozprawa pokazuje zależności między poszczególnymi zagrożeniami. Zakwestionowanie doktryny chrześcijańskiej prowadzi bowiem również do zakwestionowania moralności. Widoczny jest także proces odwrotny: zwątpienie w sens moralności chrześcijańskiej prowadzi do podważania doktryny. Reakcja autorów wobec takich poglądów jest jednocześnie odpowiedzą Kościoła na wszelkie zagrożenia, który szczególnie przez groźby, przestrogi, nakazy, przypomnienia, zalecenia i zachęty, pobudzał członków gminy do wierności nauczaniu, do świadomego uczestniczenia w wierze oraz zachowania moralności chrześcijańskiej.Item Działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma(2013-01-16) Zmuda, Adam; Częsz, Bogdan. PromotorTematem pracy jest działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma. Temat został zrealizowany w pięciu rozdziałach: W pierwszym została dokonana analiza terminologii Chryzostoma w odniesieniu do złego ducha. Został przedstawimy zakres znaczeniowy w świecie hebrajskim i greckim oraz odcienia znaczeniowe określeń Σατανâς, διάβολος, δαίμον, δαιμόνιος. Przeanalizowaliśmy też użycie terminów: szatan, diabeł i demon na gruncie języka polskiego. W drugim rozdziale pokazujemy, co nasz Ojciec mówi na temat stworzenia aniołów, powstania demonów, jakie cechy przypisuje złemu duchowi oraz gdzie, według niego, się ujawnia. Ukazujemy zwycięstwo Syna Człowieczego nad demonem. Trzeci rozdział – to nauka Kaznodziei na temat owocu działania złego ducha jakim jest grzech. Biskup podaje konkretne przestrzenie działania i sposoby kuszenia szatana. Pójcie za diabłem czyli uległość jemu, popełnienie grzechu ma, według naszego Autora, konkretne konsekwencje – doczesne i wieczne; najgorszą jest według niego, bez wątpienia piekło – tę naukę ukazujemy w rozdziale czwartym. Ostatni, piąty rozdział to sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi. Duszpasterz podaje swoim wiernym: sakramenty (Chrzest, Eucharystię) oraz praktyki pokutne (modlitwę, post i jałmużnę). Pierwszy rozdział to analiza czysto filologiczna, drugi i czwarty - ujęcie dogmatyczne a trzeci i piąty to nauka moralna Chryzostoma.Item Recepcja opowiadania o mitycznym ptaku Feniksie w literaturze patrystycznej oraz ikonografii chrześcijańskiej(2013-06-06) Bogacz, Jarosław; Czyżewski, Bogdan. PromotorPraca składa się z czterech części. Pierwsza omawia zagadnienie symbolu i symboliki, analizuje ich sposób powstawania i funkcjonowania w kulturze oraz historię burzliwego zmagania się starożytnego Kościoła z obrazami. Tę część kończy przedstawienie kilku przykładów adaptacji pogańskiej symboliki w literaturze wczesnochrześcijańskiej. Drugi rozdział relacjonuje pogańskie i chrześcijańskie źródła na temat Feniksa. W oparciu o nie dokonuje opisu: wyglądu, wieku oraz pochodzenia i nazwy tego niezwykłego ptaka. Pointą tego rozdziału jest ukazanie symboliki Feniksa w świecie pogańskim, która właściwie zamyka się w problematyce solarnej i kwestii nieśmiertelności. Trzecia część omawia patrystyczną symbolikę Feniksa Ukazuje, że ten mityczny ptak nie jest wyłącznie znakiem samej osoby Chrystusa czy Jego zmartwychwstania. Dostrzeżone zostały także mniej popularne aspekty tej symboliki, tzn. porównanie jego pożywienia do Eucharystii, pieśni do modlitwy, płci do dziewictwa, jego miejsca przebywania do raju a gniazda do Chrystusowego grobu. Czwarty rozdział z kolei przedstawia motyw Feniksa w ikonografii chrześcijańskiej w oparciu o wybrane dzieła sztuki z różnych epok. Zazwyczaj dotyczą one zmartwychwstania oraz scen: Traditio Legis, Adventus In Gloria i kilku innych. Ciekawostką i pewnym novum tej pracy jest wyłuskanie motywów z Feniksem w sztuce polskiej.Item Rdzeń zkr w aspekcie pamięci o Bogu w Księdze Psalmów. Analiza egzegetyczno-teologiczna(2013-10-11) Mrozek, Kinga; Nawrot, Janusz. PromotorPraca skupia się na badaniu hebrajskiego rdzenia zkr, który w zależności od formy gramatycznej tłumaczony jest przez czasownik „pamiętać” lub rzeczownik „pamięć”. Rdzeń ten jest obecny we wszystkich językach semickich. W Biblii hebrajskiej najczęściej występuje on w Księdze Psalmów, dlatego analizowany materiał obejmuje teksty zawierające się w tejże Księdze. W pracy zostały przebadane wersety, w których człowiek jest podmiotem czasownika zākar, a Bóg jest jego obiektem oraz te, w których rzeczownik zēker odnosi się do Boga. Tekstów tych jest 11: Ps 6,6; 20,8; 30,5; 42,7; 63,7; 77,4; 78,35; 97,12; 102,13; 119,55; 135,13. Ważny dla znaczenia rdzenia jest kontekst. W przeanalizowanych tekstach można wyróżnić następujące znaczenia rdzenia zkr: uwielbienie, zaufanie, pocieszenie, nawrócenie, wierność prawu, a także imię. Ujęcie badanych tekstów w szerszym kontekście pokazuje, w jakich okolicznościach człowiek powołuje się na pamięć o Bogu. Okoliczności te można podzielić na negatywne i pozytywne. Do negatywnych doświadczeń zaliczają się: zagrożenie śmiercią, zagrożenie militarne, doświadczenie odrzucenia i cierpienia, doświadczenie kary. Do pozytywnych doświadczeń zaliczają się: doświadczenie ratunku i doświadczenie radości. Natomiast obraz Boga, którego pamięć psalmista przywołuje ma źródło w myśli teologicznej starożytnego Izraela. W pamięci psalmisty funkcjonuje obraz Boga, który wiąże się z pozytywnymi doświadczeniami, zwłaszcza z doświadczeniem wyjścia z Egiptu. Bóg jawi się w badanych tekstach jako: zbawca, łaskawy, prawodawca, potężny, opiekun, święty.Item Teologiczne znaczenie groźby zagłady Izraela w Księdze Estery(2013-11-08) Grys, Łukasz; Poniży, Bogdan. PromotorMoja rozprawa doktorska nosi tytuł: Teologiczne znaczenie groźby zagłady Izraela w Księdze Estery. Składa się ona ze wstępu, zakończenia oraz czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział jest poświęcony ogólnej problematyce Księgi Estery. Drugi rozdział mojej rozprawy ma na celu ukazanie zjawiska diaspory oraz pewnych trudności, które one napotykały. Druga część rozdziału drugiego mojej rozprawy podejmuje problem relacji pomiędzy Żydami tworzącymi diaspory a miejscową ludnością. Stosunki te nieraz bywały napięte, co prowadziło do walk. Trzeci rozdział mojej rozprawy ukazuje głównego inicjatora planu zagłady Żydów. Jest nim Haman. Chcąc doprowadzić do wydania zgody przez króla na eksterminację, posługuje się on różnymi oskarżeniami wobec Żydów. Ostatni rozdział mojej rozprawy doktorskiej poświęcony jest teologicznemu znaczeniu groźby zagłady przygotowywanej przez Hamana. Zamiar eksterminacji Żydów ukazuje wyraźniej trzy kwestie istotne dla funkcjonowania diaspory. Pierwszą z nich jest wybranie Izraela. Drugim problemem ukazanym w kontekście zamiaru zagłady jest miłość Boga. Trzecią kwestią istotną dla autora Księgi Estery jest plan zbawienia Żydów.Item Działalność Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (1850-1901)(2013-12-11) Wyszecka, Teresa; Wilczyński, Leszek. Promotor3 maja 1850 roku w Podrzeczu na Ziemi Wielkopolskiej, ziemianin – Edmund Bojanowski założył pierwszą, wiejską ochronkę dla dzieci, równocześnie – dając tym samym początek polskiej wspólnocie zakonnej – Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek Maryi. Dzieło wywodzące się z ludu i idące w lud. W regule podkreślił, że: „celem Zgromadzenia jest maluczkim i ubogim służyć z miłości dla Chrystusa”. Służba ta głównie przejawiała się: w pracy ochronkowej, pielęgniarskiej, oraz pomocy ubogim wśród ludu. Ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój ochronek był przede wszystkim swoisty ich charakter, który sprawiał, że wrastały one silnie w polską wieś i że lud przyjmował Służebniczki za swoje. Rozdzielone na cztery autonomiczne rodziny zakonne, wszystkie nadal kontynuują charyzmat Założyciela, dzisiaj już bł. Edmunda Bojanowskiego.Item Spór o Ecclesia sancta w Afryce na podstawie łacińskich przekazów patrystycznych III i IV wieku(2014-04-10) Prus OP, Wojciech; Częsz, Bogdan. PromotorOmawiamy spór o świętość Kościoła z III i IV w. Zgodnie z trzecim artykułem Credo świętość wiązano z obecnością Ducha Świętego. W Kościele da się wskazać dwa aspekty świętości: moralny (obecność grzesznika w Kościele) oraz ontyczny (obecność Ducha Świętego w Kościele). Przedstawiamy ewolucję spojrzenia Kościoła na temat, porównując okres prześladowań i czasu pokoju w Afryce chrześcijańskiej, gdzie problematykę warunkowało oczekiwanie przyjęcia męczeństwa. Spór pierwszy stanowi ujęcie obecności grzesznika z katolickiego i montanistycznego okresu twórczości Tertuliana. Konsekwencją zmiany jego poglądów jest moralnie pojęty model świętości Kościoła. W drugim sporze, relacji Duch Święty - Kościół dotyczy kontrowersja o ważność chrztu heretyków. Ujęcie Papieża Stefana zapowiada zmianę postrzegania świętości Kościoła z perspektywy pneumatologicznej na chrystologiczną. Instytucjonalne ujęcie Cypriana z Kartaginy akcentuje ontyczny aspekt świętości Kościoła przez zdefiniowanie granic obecności Ducha Świętego. Aspekt moralny stanowi sposób rozwiązania problemu upadłych podczas prześladowania. Trzeci spór dotyczy rozróżnienia ontycznej i moralnej świętości Kościoła. Optat z Milewy polemizuje z donatystami, którzy mieszając aspekty świętości, zarzucali katolikom utratę Ducha Świętego i Kościoła. Optat nawiązuje do chrystologicznej perspektywy, umieszcza świętość Kościoła w sakramentach, uniezależniając od człowieka i wskazując w pokucie miejsce grzesznika w świętym Kościele.Item Egzystencjalna autonomia człowieka a świat wartości duchowych według Lwa Tołstoja(2014-10-27) Wawrzyniak, Olga; Moskałyk, Jarosław. PromotorInspiracją do napisania pracy doktorskiej o charakterze interdyscyplinarnym (teologiczno-filologicznym) była twórczość literacka Lwa Tołstoja, dla którego punktem odniesienia w tworzeniu form artystycznie doskonałych była w moim odczuciu nauka Jezusa Chrystusa. Temat mojej pracy „Egzystencjalna autonomia człowieka a świat wartości duchowych według Lwa Tołstoja” zawiera w sobie problem badawczy, bowiem wskazuje na swoistą opozycyjność pomiędzy rzeczywistością autonomii ludzkiej a wartościami duchowymi z jaką zmagał się Lew Tołstoj. Z jednej strony Lew Tołstoj całe swoje życie pojmował i analizował jako drogę ku całkowitej autonomii egzystencjalnej, wolnej od jakiejkolwiek determinacji wobec uwarunkowań zewnętrznych, jak też ponadczasowych, bronił jej i chciał ją jak najdobitniej wyrazić w swojej twórczości. A z drugiej strony zachowywał nieustanną świadomość relacji ze światem poza doczesnym, co również starał się wyrazić w swojej twórczości. Takie pojmowanie i taki stosunek pisarza do świata bosko-ludzkiego, zbudowane na przeciwieństwie tych dwóch rzeczywistości wywoływało u pisarza wewnętrzny konflikt. Konflikt ten stanowił istotę dramatu Lwa Tołstoja i wynikał z dążenia do odczucia pełnej wolności i nieskrępowanej swobody w swoim życiu i z jednoczesnego poczucia istnienia rzeczywistości poza doczesnej i wynikającym z tego poczucia zobowiązaniom moralnym. To dążenie do pełnej autonomii stało w sprzeczności wobec jednostkowego wyboru wartości wyższych. Praca została podzielona na cztery rozdziały. W rozdziałach tych rozwijam w kontekście prawd chrześcijańskich te aspekty życia i twórczości Lwa Tołstoja, które z mojego punktu widzenia przyczyniły się do częściowego uzasadnienia moich założeń.Item Interpretacja teologiczna problemu społecznego porozumienia w historii politycznej Polski lat 1980-1989(2014-11-19) Stelmach, Dawid; Bortkiewicz, Paweł. PromotorPraca doktorska ma przedstawić problem porozumienia społecznego w Polsce w latach 1980-1989, w kontekście przemian społeczno-politycznych. Był to czas znaczących zmian w sytuacji politycznej Polski. Pod wpływem wewnętrznych napięć społecznych rosły oczekiwania Polaków na konkretne zmiany w dziedzinie polityki. Ówczesna władza komunistyczna, której gwarantem stabilności było komunistyczne zaplecze w Związku Radzieckim, była zainteresowana utrzymaniem status quo. Lata osiemdziesiąte XX wieku W Polsce były czasem zapaści ekonomicznej, doświadczeniem marazmu na skutek zdławienia wielkiego ruchu narodowego Solidarności. Wielu ludzi w tamtym czasie zmagało się dylematami moralnymi- zostać w kraju za cenę przetrąconej kariery czy może wyjechać za granicę porzucając swoją ojczyznę? Ci, którzy zostawali, często byli przymuszani do podjęcia współpracy z komunistycznym reżimem za cenę przeżycia, uniknięcia więzienia, utrzymania pracy, możliwości rozwoju czy też świętego spokoju. Czas lat osiemdziesiątych nie był jednoznacznym podziałem na dobrych opozycjonistów z obozu Solidarności i złych komunistów związanych z partią PZPR. Był to czas nieustannych dylematów moralnych i prób odnalezienia siebie i prób w miarę normalnego funkcjonowania w zastanej rzeczywistości za Żelazną Kurtyną. W skomplikowanej rzeczywistości schyłkowego komunizmu wyjątkową role odgrywał Kościół katolicki w Polsce. Był miejscem i przestrzenią doświadczenia wolności i poznania prawdy. Gdy nagle zapadł stan wojenny wtedy w Kościele wielu opozycjonistów znajdowało pociechę duchową i materialną. Jednocześnie dzięki wsparciu hierarchii Kościoła uniknięto rozlewu krwi na skutek brutalnych aresztowań i niszczenia Solidarności. Gdy następowały przemiany polityczno-społeczne na przełomie lat 1988-1989, wtedy Kościół wspierał te rozmowy, aby przekazanie władzy od komunistów w ręce nowych władz, dokonało się bez rozlewu krwi i zamieszek. Te wydarzenia pokazują, że przemiany społeczno-polityczne w Polsce w latach 1980-1989 dokonały się w duchu porozumienia społecznego. Pojawiło się ogólne przyzwolenie na zmiany. Jednak z perspektywy teologicznej porozumienie jest stanem niewystarczającym, niekompletnym. Porozumienie jest stanem, który powinien prowadzić czegoś głębszego, do pojednania. To pojednanie jest tym stanem, który wieńczyłby przemiany w Polsce w latach 1980-1989. Niestety obecny stan jest bliższy porozumieniu. Nastąpiło przekazanie władzy. Zabrakło jednak przyznania się do zła, nazwania zła po imieniu, przeproszenia za popełnione zło i podjęcia próby zadośćuczynienia. Jako lekarstwo na ciągle bolącą przeszłość częściej proponuje się amnezję, czyli zwykłe zapomnienie, niż anamnezę czyli przypomnienie. Pozostaje mieć nadzieje, ze następne pokolenia Polaków wolne od osobistych obciążeń i uwikłań we współpracę z komunistycznym reżimem, będą w stanie podjąć się dokończenia tego procesu pojednania. Studium składa się z trzech rozdziałów podzielonych na podrozdziały. Pierwszy z rozdziałów został poświęcony przedstawieniu kontekstu politycznego i społecznego Polski lat osiemdziesiątych. Ukazano, jak wyglądał system władzy w Polsce, jaka była sytuacja społeczna i jak kształtowały się nastroje Polaków. Wskazano na aberrację antropologiczną spowodowaną usilnym forsowaniem materialistycznego modelu człowieka przez władzę komunistyczną. Na koniec przedstawiono efekty oddziaływania komunizmu w Polsce w przeddzień zmian. Skupiono się na ukazaniu destabilizacji politycznej, skłócenia i rozdarcia wewnątrznarodowego. Następny rozdział zawiera przedstawienie trudności na drogach porozumienia i pojednania. Skupiono się na ukazaniu problemów, jakie utrudniają porozumienie i pojednanie. Od powierzchowności spojrzeń na uczynione zło, poprzez zafałszowanie istoty miłosierdzia – przez mylenie miłosierdzia z amnezją, czynienie z miłosierdzia taniej łaski. Wskazano na banalizację zła i brak odpowiedzialności za nie. Drugi rozdział konkluduje zjawisko deprawacji sumień, jako pogrobowe dziedzictwo komunizmu. Ostatni rozdział odnosi się do ambiwalentnego charakteru porozumienia społecznego. Ukazana jest rola kompromisu, jako stopnia na drodze ku zawarciu porozumienia, warunki zawarcia autentycznego konsensusu. Następnie przedstawiono różnice pomiędzy porozumieniem a pojednaniem i wskazano warunki pojednania, jako dopełnienia porozumienia.Item Teologiczna interpretacja raju w dziełach świętego Efrema Syryjczyka i jej aplikacja w liturgicznych hymnach Kościołów tradycji syryjskich w Indiach(2015-02-11) Nawara, Robert; Częsz, Bogdan. PromotorRozprawa doktorska stawia sobie za cel, przedstawienie teologii raju Efrema Syryjczyka na podstawie jego dzieł poetyckich i komentarzy oraz wskazanie, w jaki sposób (zarówno literalnie jak i znaczeniowo) jego teologia jest obecna we współczesnej liturgii Kościołów tradycji syryjskich w Indiach. Tak sformułowany temat rozprawy domaga się ujęcia w dwóch częściach. W pierwszej części została podjęta analiza środowiska Efrema Syryjczyka i jego teologii. W drugiej części ukazana została droga chrześcijan kręgu języka syryjskiego do Indii oraz owoce ich spotkania z rodzimą tradycją św. Tomasza, a także dokonana została analiza używanych współcześnie hymnów liturgicznych tradycji syro-malabarskiej i syro – malankarskiej w Indiach pod kątem obecności w nich teologii raju Efrema Syryjczyka. W swoich dziełach Efrem dokonuje swoistej poetyckiej egzegezy tekstu biblijnego, jednocześnie uzupełniając ją i poszerzając o jego teologiczną interpretację. Przy opisie raju biblijnego Efrem, odnosząc się do znanych mu czasowo-przestrzennych sposobów odczytania opisu rajskiego ogrodu, świadomie kieruje uwagę czytelnika w kierunku rozróżnienia pomiędzy: świętą przestrzenia (i czasem), a zwykłą przestrzenia (i czasem). Cała teologia Efrema wyrażona jest przy pomocy obrazowego języka symboli i poezji. Formę wyrazu stanowi midrasz. Poezja Syryjczyka jest przesycona semickimi wpływami tradycji targumicznej i haggady, wyrażona w języku syryjskim, który jest dialektem języka aramejskiego. Wpływy te, zauważalne są, nie tylko w przypadku stosowanych form literackich, lecz przede wszystkim w sposobie myślenia, którego język jest wyrazem. Kluczem do zinterpretowania Efremowej twórczości stanowi symbol. Litera jest jedynie bramą, przez którą można zgłębić to, co zostaje objawione poza literą. Jest rzeczą charakterystyczną i oryginalną, że w przestrzennym opisie raju Efrem podobnie jak Dante kilka wieków później widział raj jako górę. Pośród form antycypacji człowieka w rajskim szczęściu Syryjczyk rozważa: rolę wiary, znaczenie sakramentów (chrztu i eucharystii), oraz życia duchowo-ascetycznego. Przy każdym z tych tematów, w sposób charakterystyczny rozwija znaczenie takich symboli jak: szata chwały, żarzący się węgiel, perła oraz paraleli Adam Chrystus, Adam – człowiek. Całościowe widzenie znaczenia odkupienia prowadzi Efrema do podjęcia zagadnień natury eschatologicznej. Efrem widzi raj eschatyczny jako ten sam z którego człowiek wyszedł, ale nie taki sam, bo udoskonalony dziełem zbawczym Chrystusa. Temat ten Syryjczyk rozwija posługując się symbolami, metaforami i paralelami takimi jak: Adam – Chrystus, drzewo życia – drzewo krzyża, zaślubiny, oblubieniec i oblubienica. Zapoznanie się z tradycją liturgiczną i teologiczną chrześcijan kręgu języka syryjskiego prowadzi nie tylko do odkrycia podobieństw w formach wyrazu i kultu ze środowiskiem semickim Damaszku czy Edessy IV wieku, nie tylko ukazują to samo źródło biblijnego tekstu Peszitty, ale także wprost odwołują się do teologii Poety z Edessy. W hymnach liturgicznych tradycji zachodniosyryjskiej (Kościół syro-malankarski), jak i wschodniosyryjskiej (Kościół syro - malabarski) można odnaleźć hymny Efrema w czystej wersji, śpiewane do dziś, tak jak zostały napisane. Można także odnaleźć użycie tych samych metafor i symboli w tym samym kontekście teologicznym. Wszystko to uzasadnia wniosek, że teologiczna spuścizna Efrema posiada wciąż ogromny wpływ na liturgię, a poprzez nią na formację duchową i doktrynalną chrześcijan obrządków syryjskich.