Artykuły naukowe (WHis)

Permanent URI for this collection

https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/25072

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WHis) by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 12 of 12
  • Item
  • Item
  • Item
    Nieznane kazanie(?) polskie z około połowy XV wieku. Ze zbiorów gnieźnieńskich
    (Biblioteka Jagiellońska, 2016) Łukaszewski, Jakub; Wydra, Wiesław
    The article presents a hitherto unknown Polish text which was written on one sheet of paper about the middle of the fifteenth century and which was recently discovered in the Archive of the Archdiocese of Gniezno (Ms. Fragm. 312). It is all that remains of some larger manuscript which was written very carefully in Polish. Given the small size of the text, it is very difficult to identify its literary genre. Most likely it is a passage from an erudite sermon or some other penitentiary work.
  • Item
  • Item
    O Janie Żdżarowskim i jego znaku notarialnym użytym w nietypowej funkcji ekslibrisu
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2019) Jakub, Łukaszewski
    Ekslibris przypisywany w literaturze Wojciechowi Strzałkowskiemu, najstarszy tego rodzaju polski księgoznak odbijany za pomocą klocka drzeworytniczego na kartach książkowych, rzeczywiście należał do Jana Żdżarowskiego. Pierwotnie Żdżarowski używał klocka do wykonywania znaku notarialnego — to najstarszy taki przypadek z terenów Polski. Narzędzie wykonano około 1517–1518 roku, na pewno przed 26 stycznia 1519 roku.
  • Item
    Jeszcze o inkunabułach szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu („nowe” egzemplarze i fragmenty)
    (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2020) Łukaszewski, Jakub
    The article supplements our earlier knowledge of the incunables from the Szczecin Marian Gymnasium in the University Library in Poznań (BUP). The article describes three unknown so far exemplars from this collection (GW 1754, GW 8478, GW M35433), bound together with 11 other 16th century prints. The initial results are also presented of the study on the printed bookbinding waste paper used in the bindings of the old prints of Szczecin provenience in the BUP collection. Fragments of five incunables were identified, among which particularly remarkable are the editions unrecorded in the IBP – fragments of a work by Piotr Berchorius Liber Bibliae Moralis (Deventer: R. Paffraet, 1477 = GW 3864) and the remnants of Missale Sverinense(?) (Rostock: Fratres Domus Viridis Horti, post 1500(?) = GW M23994). The discovered incunables and the 16th century prints are presented in the form of the catalogue records consisting of the bibliographic description completed with the individual features of each of the exemplars.
  • Item
    Szyfr Jana Żdżarowskiego (-1551) na tle metod kryptograficznych używanych w Polsce pierwszej połowy XVI w.
    (Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2021-12-30) Łukaszewski, Jakub
  • Item
    Dziedzictwo rzeki (rozpoznanie wstępne)
    (2022) Michał Kępski
    W obliczu zmian klimatu oraz możliwych konfliktów wywołanych brakiem wody, ważnym wyzwaniem jest budowa świadomości społecznej dotyczący znaczenia miejskich rzek. Artykuł proponuje teoretyczną refleksję nad szybko rozwijającym się polem badań określanym jako dziedzictwo wody. Traktując rzekę, jako wspólnotowość różnych form istnienia związanych z daną przestrzenią, celem projektu jest poszukiwanie podejść podkreślających pozytywne formy adaptacji, współpracy i wzajemności. W założeniu uwypuklenie takich działań człowieka w przeszłych praktykach społecznych mogłyby stanowić punkt odniesienia dla współcześnie podejmowanych inicjatyw ratowniczych i prewencyjnych. Założenia prezentowanej perspektywy badawczej ilustruje krytyczna analiza projektu zagospodarowania dawnego koryta Warty w Poznaniu autorstwa Oskara Hansena.
  • Item
    Stare druki z księgozbiorów szczecińskich w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Charakterystyka zasobu i uwagi o jego proweniencji
    (2023) Łukaszewski, Jakub
    This article presents findings regarding the number of old prints from former Szczecin collections in the University Library in Poznań and discusses their provenance. An analysis of materials from the Archive of the University Library in Poznań revealed that between 1945 and 1948, over 2,350 volumes of books, primarily old prints, were transported from Szczecin to this library. A review of the provenance of old prints in the University Library in Poznań (conducted between 2021 and 2022) revealed that there are currently 2,273 old prints in 1,550 volumes from several historical Szczecin collections. Over 1,700 of these prints have provenance from the Mariacki Gymnasium (Bibliotheca Gymnasii Palaeo-Sedinensis / Library of the Marienstift Gymnasium in Szczecin). Around 500 works come from the City Library (Stadtbibliothek Stettin, later Stadtbücherei from 1916). However, this number also includes books from other historical collections in Szczecin and Wismar. These are fragments of libraries from institutions such as Gesammt-Kirchen-Bibliothek von St. Jacobi Stettin, Bibliotheca Summi Regii Tribunalis Wismariensis (a fragment of the collection from 1879 at the Oberlandesgericht Stettin), Appellationsgericht Stettin, Pommersches Museum, Stadtgymnasium, Rathsbibliothek, and Loge zu den Drei Zirkeln. A dozen old prints originate from the Library of the Society for Pomeranian History and Antiquities (Bibliothek des Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Alterthumskunde in Stettin).
  • Item
  • Item
    o. Jarosław Łuniewski OSPPE, Inkunabuły w zbiorach paulinów polskich. Katalog i opracowanie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2023, ss. 293, [3]. Print-ISBN-13: 978-83-226-4358-7. E-ISBN-13 (15): 978-83-226-4359-4
    (2024-12-31) Łukaszewski, Jakub
    Recenzowana praca jest katalogiem inkunabułów „w zbiorach paulinów polskich”. Z rozdziałów poprzedzających zasadniczą katalogową część wynika, iż chodzi o inkunabuły z bibliotek paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie i na Skałce w Krakowie. Autorem jest o. dr Jarosław Łuniewski (OSPPE), który od lat zajmuje się jasnogórskim księgozbiorem.
  • Item
    Fragment of a Carolingian manuscript containing Smaragdus of Saint‑Mihiel’s Liber in partibus Donati found in the University Library in Poznań
    (2024-12-31) Łukaszewski, Jakub
    Abstract. In 2018, a fragment of a manuscript written in Carolingian minuscule was found during research on reused materials in bindings in the Early Printed Books Collection of the University Library in Poznań. The fragment had been used as the back endsheet in the bind-ing of Hieronymus Dungresheim’s Conclusiones cum rationibus ad partes summe theologice [...] Thome Aquinatis, Leipzig: W. Stöckel, 1516 (shelfmark SD 734 II). The manuscript con-tained the text of Smaragdusof Saint-Mihiel’s Liber in partibus Donati. The fragment was given the shelfmark Rkp 8060. Article’s objectives: to indicate this text’s meaning within the manuscript tradition relating to Liber in partibus Donati, to provide a codicological and pal-aeographical description of the find, and to explain how the item found its way to Poznań. Methods: content analysis and collation of the text with a critical edition (Smaragdus. Liber in partibus Donati, eds. B. Löfsted, L. Holtz, A. Kibre†, CCCM, vol. 68, Turnhout 1986); codi-cological and palaeographical analyses of the manuscript fragment; tegumentological analysis of the binding of the volume in which the manuscript was reused; and research into the prov-enance of the volume. Conclusions: The text on the found fragment is closest to the tradition transmitted by the manuscript Paris BNF lat. 6400B. The parchment was arranged and pre-pared for inscription in insular style, but palaeographical analysis indicates that the fragment was inscribed in continental Carolingian minuscule, presumably in one of the centres for writ-ing in the north-western part of the Frankish kingdom (Neustria, Orléans-Fleury region?). The manuscript can be dated to the mid-9th century. The binding of the volume in which the fragment was found was made in one of the bookbinding workshops in Erfurt around 1518. Analysis of the provenance of the volume shows that the book was owned by the Carthusian library in Erfurt until 1810. After the dissolution of the monastery, it was transferred to the Er-furt University Library. In 1907, the book was transferred to the Königliche Bibliothek Berlin (shelfmark Cw 855). It was acquired by the University Library in Poznań after 1945. W 2018 roku w trakcie badań makulatury introligatorskiej w kolekcji starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu odnaleziono fragment rękopisu zapisane-go minuskułą karolińską. Fragment wzmacniał oprawę dzieła Hieronima Dungresheima pt. Conclusiones cum rationibus ad partes summe theologice [...] Thome Aquinatis, Leipzig: W. Stöckel, 1516 (sygn. SD 734 II). Rękopis zawiera tekst Liber in partibus Donati Sma-ragdusa z Saint-Mihiel. Wyjęty fragment otrzymał sygnaturę Rkp 8060. Cele artykułu: umieszczenie przekazu w tradycji rękopiśmiennej Liber in partibus Donati, kodykologicz-ny i paleograficzny opis znaleziska i wyjaśnienie, w jaki sposób zabytek trafił do Poznania. Metody: analiza treści i kolacjonowanie tekstu z edycją krytyczną(Smaragdus. Liber in partibus Donati, red. B. Löfsted, L. Holtz, A. Kibre†, CCCM, t. 68, Turnhout 1986); analizy kodykologiczna i paleograficzna fragmentu rękopisu; analiza tegumentologiczna oprawy woluminu, w której wtórnie wykorzystano rękopis oraz badanie proweniencji tego wolu-minu. Wnioski. Tekst na odnalezionym fragmencie jest najbardziej zbliżony do tradycji przekazanej przez rękopis Paris BNF lat. 6400B. Pergamin wyprawiono i przygotowano pod zapis sposobem insularnym, jednak analiza paleograficzna wskazuje, że fragment za-pisano kontynentalną minuskułą karolińską, przypuszczalnie w jednym z ośrodków pisar-skich w północno-zachodniej części królestwa Franków (Neustria, rejon Orlean-Fleury?). Rękopis można datować na połowę Ix wieku. Oprawę woluminu, w której odnaleziono fragment, wykonano w jednym z warsztatów introligatorskich w Erfurcie ok. 1518 roku. Analiza proweniencji woluminu wykazała, że księga była własnością biblioteki Kartuzów w Erfurcie do 1810 roku. Po kasacie klasztoru księgę tę przeniesiono do erfurckiej Biblio-teki Uniwersyteckiej. W 1907 roku trafiła do Königliche Bibliothek Berlin (sygn. Cw 855), a do Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu – po 1945 roku.