Przegląd Strategiczny
Permanent URI for this community
Przegląd Strategiczny
Celem czasopisma publikowanego przez Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM jest stworzenie możliwości wymiany poglądów i prezentacji stanu badań dotyczących współczesnych stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego oraz szeroko rozumianych studiów strategicznych.
(ang.) Strategic Review
The academic periodical Strategic Review (Przegląd Strategiczny) is published by the AMU Faculty of Political Science and Journalism in order to provide a forum to exchange opinions and to present results of research concerning contemporary international relations, international and internal security and strategic studies.
Redaktor naczelny: Prof. zw. dr hab. Sebastian Wojciechowski
Kontakt: Redakcja „Przegląd Strategiczny”Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM
ul. Umultowska 89a
61-614 Poznań
tel.:61 829 65 17, 61-829-21-08;
e-mail: studiastrategiczne@amu.edu.pl
strona www: www.studiastrategiczne.amu.edu.pl
Nazwa wydawcy: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ISSN: 2084-6991
Browse
Browsing Przegląd Strategiczny by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 393
Results Per Page
Sort Options
Item Strategiczne Partnerstwo Unia Europejska-Indie - w oczekiwaniu na przełom(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2011) Potyrała, Anna1 sierpnia 1994 roku w życie weszło porozumienie Unii Europejskiej i Republiki Indii w sprawie partnerstwa i rozwoju. 16 czerwca 2004 roku, w dziesiątą rocznicę ustanowienia Partnerstwa, Komisja Europejska przedstawiła Komunikat „W stronę Strategicznego Partnerstwa Unia Europejska–Indie”, przewidując dalsze zacieoenienie współpracy z Indiami. Republika Indii została uznana za regionalnego i globalnego lidera, z którym państwa członkowskie UE mogą nawiązać partnerskie stosunki. Celem artykułu jest analiza przejawów współpracy UE i Indii na rzecz strategicznego partnerstwa oraz ukazanie, że pomimo ustanowienia prawnych i instytucjonalnych ram współpracy, nie udało się opracować spójnej koncepcji partnerstwa. Dodatkowo, lata funkcjonowania wzajemnych relacji ukazały, iż status partnerów nie jest równorzędny, a kierunki i tempo współpracy okreoelane są jednostronnie przez Unię Europejską.Item Ewolucja polityki bezpieczeństwa Japonii po zimnej wojnie. Od "państwa moratorium" do strategicznej "normalności"(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Wiśniewski, RafałPolityka bezpieczeństwa Cesarstwa Japonii w okresie po II wojnie światowej jest nieprzerwanie obiektem żywego zainteresowania, zarówno praktyków, jak i badaczy stosunków międzynarodowych. Wynika to z dwóch zasadniczych przesłanek. Pierwszą stanowi tradycyjnie istotna pozycja tego państwa w międzynarodowym układzie sił regionu Azji. Druga wynika z faktu, iż u zarania zimnej wojny japońscy przywódcy przyjęli oryginalną strategię polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, opartą na wyrzeczeniu się instrumentów siłowych i ograniczeniu potencjału obronnego do niezbędnego minimum. Taka polityka mocno kontrastowała z poczynaniami innych znaczących aktorów ówczesnego ładu międzynarodowego. Była również trudna do wytłumaczenia z punktu widzenia tradycyjnej perspektywy wyjaśniania stosunków międzynarodowych (opartej na realizmie politycznym), w myśl której wzrost potencjału gospodarczego państwa powinien prowadzić do mocarstwowych aspiracji i wzmożonych zbrojeń. Niezwykle intrygującym pozostaje fakt, iż zasadnicza transformacja ładu międzynarodowego, którą przyniósł koniec zimnej wojny, zapoczątkowała proces ewolucji japońskiej polityki bezpieczeństwa w przeciwnym od dotychczasowego kierunku.Item System kontroli i regulacji międzynarodowego handlu uzbrojeniem(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Maciej, KarczewskiMiędzynarodowy handel bronią stanowi istotny czynnik kształtujący system bezpieczeństwa na świecie. Większość państw uznaje konieczność utrzymywania ścisłej kontroli obrotu materiałami wojskowymi. W artykule analizie poddano najważniejsze formy kontroli i regulacji międzynarodowego handlu bronią: sankcje w postaci embarga na broń wprowadzane przez RB ONZ; Rejestr Uzbrojenia Konwencjonalnego ONZ; porozumienia nieformalne na przykładzie Porozumienia z Wassenaar; reżimy regionalne na przykładzie instrumentów Unii Europejskiej; narodowe regulacje eksportowe. Omówiono również przebieg prac nad stworzeniem globalnego reżimu kontroli handlu uzbrojeniem, jakie toczą się na forum ONZ. Celem tych działań jest ustanowienie traktatu zapobiegającego nielegalnej sprzedaży uzbrojenia.Item Od strategii Unii Europejskiej na rzecz Afryki do Strategicznego Partnerstwa z Afryką - dylematy o realnej wizji współpracy(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Przybylska-Maszner, BeataAfryka, to kontynent, który stanowi dla wielu państw członkowskich Unii Europejskiej obszar szczególnego zainteresowania. Od początku kształtowania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej relacje gospodarcze z państwami afrykańskimi wpisywały się w ramy funkcjonowania tej organizacji. Polityczny wymiar relacji kształtował się w miarę wprowadzania kolejnych zmian w materię traktatową. Podczas szczytu w dniach 15–16 grudnia 2005 roku Rada Europejska przyjęła dokument „Strategia Unii Europejskiej na rzecz Afryki: Europejsko-afrykański pakt na rzecz przyspieszenia rozwoju Afryki”. Stanowił on wyraz skonsolidowanego podejoecia UE do kreowania polityki skierowanej wobec całego kontynentu afrykańskiego. Strategia była podstawą do podjęcia działań w kierunku utworzenia ram strategicznego partnerstwa Unii Europejskiej i Afryki, co zostało potwierdzone na II i III szczycie UE–Afryka w 2007 i 2010 roku. Celem artykułu jest analiza mechanizmu wdrażania postanowień Strategii dla Afryki, jak i dokumentów, na podstawie których stworzono ramy i rozwijano partnerstwo strategiczne do roku 2010. Szczególna uwaga skupiona została na próbie okreoelenia oddziaływania tych dokumentów oraz uwarunkowań związanych z możliwooecią ich efektywnego wdrażania. Prowadzone działania w ramach UE, jak i jej poszczególnych państw członkowskich, pozwalają na wstępną ocenę realizacji partnerstwa strategicznego i przedstawienie wniosków dotyczących perspektywy kreowania polityki UE wobec Afryki.Item Oblicza terroryzmu islamskiego w Indonezji na początku XXI wieku. Casus Dżama'a Islamija(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Wejkszner, ArturW artykule analizie poddano cztery główne kwestie. Należą do nich: wzrost popularności islamskich organizacji radykalnych w Azji Południowo-Wschodniej, wyzwania dla bezpieczeństwa międzynarodowego związane z ich aktywnością, w tym w szczególności ze strony organizacji Dżama'a Islamija (DI), relacje pomiędzy DI a globalnym ruchem dżihadystycznym. W artykule wskazano między innymi na historyczne korzenie Dżama'a Islamija, związane z walką motywowaną czynnikami etniczno-religijnymi, toczoną w Indonezji już w latach pięćdziesiatych XX wieku. Zwrócono także uwagę na fakt, iż DI jest obecnie częścią panazjatyckiej sieci dżihadystycznej, powiązanej z Al-Kaidą.Item Hybrydowy model globalnego terroryzmu(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Wojciechowski, SebastianCelem opracowania jest ukazanie różnych aspektów tzw. globalnego terroryzmu oraz wskazanie zachodzących pomiędzy nimi interakcji. Posłużono się w tym przypadku modelem hybrydowym traktującym terroryzm globalny jako sumę składową 6 różnorodnych i występujących równocześnie elementów oraz funkcjonujących między nimi bezpośrednich lub pośrednich relacji. Do wspomnianych elementów zaliczono: globalny zakres występowania terroryzmu, globalny strach i stereotypy towarzyszące terroryzmowi, globalny charakter terrorystycznych idei, globalną strategię i taktykę terrorystów, globalne skutki terroryzmu oraz globalne przeciwdziałanie zagrożeniu terrorystycznemu. Istotą zaprezentowanej koncepcji jest podkreślenie faktu, iż globalny wymiar współczesnego terroryzmu dotyczy różnorodnych jego przejawów i nie należy sprowadzać go tylko np. do ponadregionalnego działania wybranych organizacji terrorystycznych takich, jak choćby Al-Kaida.Item Strategiczne Partnerstwo Unia Europejska-Indie - w oczekiwaniu na przełom(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Potyrała, Anna1 sierpnia 1994 roku w życie weszło porozumienie Unii Europejskiej i Republiki Indii w sprawie partnerstwa i rozwoju. 16 czerwca 2004 roku, w dziesiątą rocznicę ustanowienia Partnerstwa, Komisja Europejska przedstawiła Komunikat „W stronę Strategicznego Partnerstwa Unia Europejska–Indie”, przewidując dalsze zacieoenienie współpracy z Indiami. Republika Indii została uznana za regionalnego i globalnego lidera, z którym państwa członkowskie UE mogą nawiązać partnerskie stosunki. Celem artykułu jest analiza przejawów współpracy UE i Indii na rzecz strategicznego partnerstwa oraz ukazanie, że pomimo ustanowienia prawnych i instytucjonalnych ram współpracy, nie udało się opracować spójnej koncepcji partnerstwa. Dodatkowo, lata funkcjonowania wzajemnych relacji ukazały, iż status partnerów nie jest równorzędny, a kierunki i tempo współpracy okreoelane są jednostronnie przez Unię Europejską.Item Polska Straż Graniczna – rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom terroryzmem w kontekście prawodawstwa polskiego i europejskiego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Borek, Piotr T.Zapobieganie zjawisku terroryzmu i jego zwalczanie wymaga efektywnego i systematycznego stosowania wszelkich środków, jakie dostępne są państwu demokratycznemu. Straż Graniczna, jako jeden z istotnych komponentów systemu antyterrorystycznego posiada czytelne, ustawowo umocowane rozwiązania do realizacji czynności z zakresu rozpoznawania i przeciw działania zagrożeniom terroryzmem oraz bliźniacze służbom policyjnym, uprawnienia do stosowania wyrafinowanych metod pracy operacyjno-rozpoznawczej, takich jak m.in.: kontrolę operacyjną, przesyłkę niejawnie nadzorowaną, zakup kontrolowany, siatkę osobowych i nieosobowych źródeł informacji, fundusz operacyjny, system analizy operacyjnej, obserwację i technikę operacyjną, operacje specjalne, z których z powodzeniem korzysta. Autor opisuje działania podejmowane przez Straż Graniczną w zakresie jej ustawowego zadania, polegającego na prowadzeniu czynności w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem.Item Geostrategiczne aspekty "problemu kaliningradzkiego"(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Sakson, AndrzejRozpad ZSRR spowodował, że Obwód Kaliningradzki wchodzący obecnie w skład Federacji Rosyjskiej, stał się eksklawą sąsiadującą z Polską i Litwą. Po przystąpieniu obu tych państw w 2004 r. do Unii Europejskiej stał się on "wyspą w UE". Powoduje to m.in., że politycy z Moskwy i Kaliningradu, powołując się na argumentację geostrategiczną, regularnie składają zapewnienia o trwałej przynależności Obwodu Kaliningradzkiego do Rosji. Kwestia ta uzyskała specjalną nazwę "problem kaliningradzki". Wśród licznych koncepcji o charakterze geopolitycznym na czoło wysuwają się dwie: obwód jako najbardzje na zachód wysunięta wojskowa forpoczta Rosji oraz pilotażowy obszar współpracy z Unią Europejską. Pomimo iż co pewien czas pojawiają się rozliczne koncepcje dotyczące zwiększenia samodzielności i autonomii tego obszaru, to jednak jego przynależność do Rosji nie budzi wątpliwości.Item 1. Spis treści(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011)Item Historyzacja pojęcia "równowaga siły" w nauce o stosunkach międzynarodowych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Gałganek, AndrzejPrzedmiotem artykułu jest ocena prawomocnooeci teorii równowagi siły w wyjaoenianiu stosunków międzynarodowych. Autor przedstawia kluczowe kwestie związane z definiowaniem takich pojęć jak „równoważenie”, „równowaga siły” i „teoria równowagi siły”. Artykuł zawiera także rozróżnienie między trzema powiązanymi teoriami: teorią równowagi siły, teoriami równowag sił i teoriami równoważenia. Wczęoeci II autor omawia rozumienie pojęcia równowagi siły w pracach Edmunda Burke’a. Wczęoeci III przedstawia trzy historyczne systemy międzynarodowe: system starożytnego Bliskiego Wschodu, system greckich miast-państw i starożytny system Chin. Przedstawione dane historyczne rodzą wątpliwooeci w kwestii skutecznooeci równoważenia. Dane historyczne pokazują, że procesy równoważenia rzadko blokują narodziny dominującej siły w systemie lub podkopują jej pozycję, gdy powstanie. Dynamika równoważenia często nie działa wobec logiki dominacji. Teoria równowagi siły jest metaforą szczególnej, bezosobowej formy, poprzez którą nasz kolektywny podmiot sprawczy wyraża się w historii stosunków międzynarodowych. Zniknięcie tej metafory może dokonać się jedynie w procesie społecznej transformacji, a nie kognitywnego przeformułowania. Teoria równowagi siły nie powinna być dłużej integrującą, ogólną teorią stosunków międzynarodowych.Item Maszyny wojny. Technologia militarna w społecznej historii stosunków międzynarodowych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Gałganek, AndrzejMimo ścisłych związków między technologią i stosunkami międzynarodowymi istnieje niewiele prac w nauce o stosunkach międzynarodowych, które podejmują próbę teoretycznego połączenia obu tych sfer rzeczywistości społecznej. Podstawowym celem artykułu jest historyzacja technologii militarnej w społecznej historii stosunków międzynarodowych. Autor przedstawia proces historycznego wzrostu znaczenia technologii militarnej w funkcjonowaniu społeczeństw i jej destruktywny wpływ na życie społeczne. Przekonuje, że nowe technologie rozwinaje są przez istoty ludzkie, a nie "odkrywane". Dokonane wynalazki odzwierciedlają określone interesy, posiadanie adekwatnych zasobów do ich dokonania i istnienie określonego instytucjonalnego wsparcia. W takim rozumieniu nauka, technologia i innowacje są funkcją ludzkich wyborów, interesów, idei, instytucji i zasobów.Item Ewolucja metod terrorystycznych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Tomczak, MariaDziedziczenie ideologii po poprzednikach wpływało na kontynuowanie metod stosowanych przez terrorystów. Każda kolejna odmiana tego zjawiska opierała się w jakiś sposób na działaniach poprzedników, każda też wprowadzała nowe metody działania. I tak anarchiści opierali się w głównej mierze na zamachach indywidualnych, wymierzonych przede wszystkim w głowy państw. Metodę tę przejęli dwudziestowieczni radykałowie lewicowi, jednak nie będąc w stanie zabijać dobrze strzeżonych przywódców państw, zaczęli kierować przemoc przeciwko postaciom mniej ważnym, pełniącym w państwach funkcje drugorzędne. Kiedy zamachy takie nie wywoływały oczekiwanej przez nich reakcji, wzmocnili metodę, zamieniając zabójstwa na uprowadzenia. Terroryści skrajnej prawicy, skoncentrowali się natomiast na odrzucanych przez lewaków zamachach rozszerzonych. Kierowali przemoc przeciwko osobom całkowicie przypadkowym, niemającym zupełnie nic wspólnego ze sprawą, o którą walczyli. Metoda ta przejęta została przez fundamentalistów religijnych. Celem wielu grup stało się zabijanie ludzi całkowicie niewinnych, co spowodowało dość drastyczną przemianę terroryzmu, jego przeobrażenie ze strategii walki z silniejszym przeciwnikiem, w makabryczną strategię komunikacyjną.Item Contemporary Chechnya Conflict - Nation-Liberation Fight or Terrorism(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Donaj, ŁukaszWydarzenia z 11 wrzeoenia 2001 r., krwawe zamachy terrorystyczne na Bliskim Wschodzie, wyspie Bali, Dubrowce, w Madrycie czy Londynie, podobnie jak tysiące wczeoeniejszych aktów terroryzmu, obrazują z jak bardzo trudnym, złożonym, a zarazem niebezpiecznym i nieprzewidywalnym zjawiskiem mamy do czynienia. Terroryzm bez wątpienia uznać można za jeden z najistotniejszych problemów globalnych we współczesnym oewiecie. Wartykule tym autor stara się przybliżyć problem współczesnego konfliktu czeczeńskiego, który dzioe w oczach międzynarodowej opinii publicznej traktowany jest jako wewnętrzna sprawa Rosji. Kwestia łamania elementarnych praw człowieka przez wojska federalne nie jest podejmowana, gdyż zamachy terrorystyczne z 11 wrzeoenia pozwoliły Zachodowi postrzegać tę wojnę jako element oewiatowej walki z fundamentalizmem islamskim.Item 2. Słowo wstępne(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011)Item Wpływ doświadczeń z konfliktu gruzińsko-rosyjskiego z 2008 roku na wizję współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane płaszczyzny(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Raubo, JacekCelem artykułu jest ukazanie struktury wojny toczonej przez Gruzję i Federację Rosyjską na terytorium separatystycznej republiki Południowej Osetii. Autor przedstawił tło konfliktu przez nakreślenie głównych zależności w regionie. Jednocześnie Autor zaprezentował podstawowe kierunki rywalizacji w rosyjskiej i gruzińskiej polityce, które później stały się przyczyną wybuchu otwartego konfliktu zbrojnego w 2008 r. Artykuł zawiera także rozważania na temat wpływu wojny na stan bezpieczeństwa w regionie.Item 1. Spis treści(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011)Item Czarnomorski wymiar bezpieczeństwa europejskiego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Zobeniak, MartaW artykule dokonana została analiza tendencji geopolitycznych, geoekonomicznych i geostrategicznych, wrażliwości, ryzyka i zagrożeń dla Obszaru Czarnomorskiego. Badania wskazują na istnienie tzw. "miękkiej wojny" przeciwstawiającej Stany Zjednoczone Ameryki i Unię Europejską z jednej strony, Federację Rosyjską i jej sojuszników z Szanghajskiej Organizacji Współpracy z drugiej, mogącą stać się "drugą zimną wojną". Obejmuje ona kwestie dostępu do surowców energetycznych i ich dystrybucji, rosyjskich wysiłków na rzecz utrzymania i rozszerzenia swej hegemonii przy wykorzystaniu regionalnej niestabilności, secesjonistycznych enklaw, sabotażu i paramilitarnej przemocy, terroryzmu i przestępczości. W artykule przeanalizowano także zachodnie interesy o zasięgu regionalnym.Item Ochrona informacji niejawnych w systemie prawnym Unii Europejskiej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Sobczak, JacekW tekście poddano analizie zasady ochrony informacji niejawnych w prawie Unii Europejskiej rozważając treść art. 296 TWE (obecnie art. 346 TFUE) oraz decyzję Rady z 31 marca 2011 roku w sprawie przepisów bezpieczeństwa dotyczących ochrony informacji niejawnych UE. Rozważono kwestie odnoszące się do klauzul tajności, zarządzania ryzykiem dla bezpieczeństwa, problem bezpieczeństwa osobowego, fizycznego, zarządzania informacjami nie jawnymi, ochrony informacji niejawnych w systemach teleinformatycznych, bezpieczeństwa przemysłowego, wymiany informacji z państwami trzecimi, wreszcie – naruszenia i narażenia na szwank informacji niejawnych UE. Zajęto się także sprawą organizacji bezpieczeństwa w radzie i funkcjonowaniem Komitetu ds. Bezpieczeństwa. W końcowej części zwrócono uwagę na związek wspomnianej decyzji z innymi aktami normatywnymi.Item Bezpieczeństwo teleinformatyczne w świetle europejskiej Konwencji o cyberprzestępczości(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011) Skrzypczak, JędrzejPrzedmiotem artykułu jest analizanajważniejszych postanowień europejskiej Konwencji o cyberprzestępczości. W szczególności jest to próba odpowiedzi na pytanie czy konwencja ta zapewnia wystarczające środki architektury europejskiego systemu bezpieczeństwa teleinformatycznego.