Wydział Prawa i Administracji (WPiA)/Faculty of Law and Administration

Permanent URI for this community

https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/14

Browse

Now showing 1 - 20 of 312

Sposoby pojmowania „aktu normatywnego”
(2004) Płowiec, Witold
Celem opracowania jest rekonstrukcja pojmowania „aktu normatywnego” w polskiej literaturze publicznoprawnej oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, a także ustalenie, w jakiej mierze koncepcje „aktu normatywnego" wypracowane w nauce o prawie publicznym zostały zaakceptowane w orzecznictwie Trybunału. W literaturze prawniczej, jak i orzecznictwie Trybunału, można dostrzec, że w przypadku formułowania definicji klasycznych „aktu normatywnego”, jako genus wskazuje się „akt”, niekiedy z przydawką „prawny” albo „prawa”, rozumiany zazwyczaj jako wytwór określonej czynności. Podkreśla się, że akt normatywy zawiera normy prawne. Wyjaśniając pojęcie normy prawnej – wprost bądź ukrycie – nawiązuje się do znaczenia ukształtowanego w teorii prawa, zgodnie z którym jest to norma postępowania ustanowiona albo uznana przez kompetentny organ państwa. Jako kolejne cechy norm prawnych, które pozwalają wyróżnić je spośród innych norm, wymienia się generalność i abstrakcyjność. Generalność normy prawnej odnoszona jest do sposobu wskazania jej adresata i bywa zastępowana terminem „ogólność”. Abstrakcyjność natomiast dotyczy sposobu wyznaczenia nakazanego albo zakazanego zachowania. Charakteryzowana jest także jako powtarzalność lub „nie konsumowanie się” przez zastosowanie. Co do nowości normatywnej, to rozumiana jest jako zmiana stanu prawnego dokonana przez ustanowienie, nowelizację lub uchylenie norm prawnych. W literaturze prawniczej oraz orzecznictwie Trybunału zwraca się też uwagę na występujące w praktyce wątpliwości co do normatywnego charakteru pewnych aktów. O ile jednak przedstawiciele doktryny mogą poprzestać na ich stwierdzeniu, to Trybunał Konstytucyjny, orzekając o konstytucyjności albo legalności aktów normatywnych, jest zmuszony rozstrzygać, czy kwestionowany akt jest normatywny czy też nie. Za podstawowe dla oceny charakteru prawnego aktu Trybunał przyjmuje kryterium materialne, odwołujące się do treści. Akt zostanie uznany za normatywny, jeżeli zawiera normy prawne o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Wskazane kryterium bywa jednak nie dość operatywne i dlatego też Trybunał wprost bądź ukrycie stosuje również inne kryteria.
Koncepcja aktu prawa wewnętrznego w Konstytucji RP
(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006) Płowiec, Witold; Wronkowska, Sławomira
Przedmiotem rozprawy jest próba rekonstrukcji i ocena koncepcji aktu prawa wewnętrznego, która znalazła swoje odzwierciedlenie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. W tym celu dokonano analizy przepisów art. 93 ustawy zasadniczej – ich charakteru prawnego, treści, stosunku do innych przepisów i norm konstytucyjnych oraz roli w systemie prawa, przeprowadzono studia nad poglądami wyrażonymi w literaturze prawniczej i judykaturze, a ponadto wykonano badania aktów prawa wewnętrznego wydanych po wejściu w życie Konstytucji. Łącznie zbadano 178 aktów prawa wewnętrznego ogłoszonych we właściwych dziennikach urzędowych w latach 2001 – 2004. Rozprawa ma charakter dogmatycznoprawny, a odtworzenie koncepcji aktu prawa wewnętrznego wyrażonej w Konstytucji ma umożliwić udzielenie odpowiedzi na szereg pytań stawianych w praktyce stosowania przepisów ustawy zasadniczej, w szczególności: jakie formy aktu prawa wewnętrznego dopuszcza Konstytucja, na jakiej podstawie prawnej mogą być wydawane akty prawa wewnętrznego, jak sformułowane przepisy mogą być podstawą prawną wydawania aktów prawa wewnętrznego, jakie podmioty mogą wydawać akty prawa wewnętrznego, do kogo mogą być adresowane normy prawne wyrażone w aktach prawa wewnętrznego, czy obowiązkowe jest ogłaszanie aktów prawa wewnętrznego. Rozprawa składa się z sześciu rozdziałów, z których pierwszy dotyczy podstawowych założeń konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa, drugi – pojęcia aktu normatywnego. Rozdział trzeci i czwarty stanowi studium na temat rozumienia aktu prawa wewnętrznego w doktrynie prawniczej i orzecznictwie przed uchwaleniem Konstytucji. W rozdziale piątym przedstawiona została charakterystyka aktu prawa wewnętrznego w oparciu o przepisy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., natomiast w rozdziale szóstym prezentowane są wyniki badań wydanych po jej wejściu w życie uchwał Rady Ministrów oraz wybranych zarządzeń. Ponadto krótki wstęp zawiera informacje co jest przedmiotem i celem dalszych rozważań, a zakończenie - wnioski z całości wywodów. Przeprowadzona w rozprawie analiza poglądów doktryny prawniczej, orzecznictwa polskich sądów oraz wybranych aktów prawa wewnętrznego wydanych po wejściu w życie Konstytucji daje podstawy do sformułowania kilku wniosków ogólnych. Po pierwsze, brak precyzji przepisów art. 93 Konstytucji nie powoduje w praktyce niekorzystnych zjawisk dla systemu prawa, działalności organów administracji publicznej lub obywateli w takim stopniu, iż konieczna byłaby nowelizacja ustawy zasadniczej. Natomiast zgłaszane wątpliwości co do tych przepisów mogą być z powodzeniem usunięte w drodze interpretacji. Po drugie, powiódł się zamiar ustrojodawcy ograniczenia roli aktów prawa wewnętrznego w kształtowaniu systemu i porządku prawnego. Po trzecie, akty prawa wewnętrznego nie stanowią, tak jak w PRL, istotnego zagrożenia dla praw jednostki.
Wpływ zasady podziału władzy na działalność sejmowej komisji śledczej
(2006) Płowiec, Witold; Wiliński, Paweł; Krajniak, Olga; Guzik, Bartosz
Opracowanie ma na celu zrekonstruowanie zasady podziału władzy wyrażonej w przepisach Konstytucji oraz przedstawienie wpływu tej zasady na działalność komisji śledczej, a zwłaszcza wzajemnych relacji pomiędzy komisją śledczą i organami władzy wykonawczej i sądowniczej. Zasada podziału władzy przyjęta w Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. wyznacza ramy relacji organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Zasada ta zakłada, że organy państwowe dysponują kompetencjami oddziaływania wzajemnie na siebie tak, by zapobiec koncentracji i nadużywaniu władzy; gwarantuje tym samym poszanowanie wolności i praw jednostki. Jednym z elementów tak rozumianej zasady podziału władzy są kompetencje kontrolne Sejmu, a w szczególności możliwość powołania komisji śledczej do zbadania określonej sprawy. Obecne uregulowanie statusu prawnego komisji śledczej ze względu na lakoniczność powoduje liczne wątpliwości co do zakresu jej działania. Nie sposób ich rozstrzygnąć bez uwzględnienia reguł wynikających z zasady podziału władzy. Wymaga to jednak wiedzy prawniczej, pewnej powściągliwości, a przede wszystkim zdystansowania się od partykularnych celów politycznych.
Modeling and Forecasting the Implied Volatility of the WIG20 Index
(Uniwersytet Łódzki, 2007) Buszkowska-Khemissi, Eliza; Płuciennik, Piotr
The implied volatility is one of the most important notions in the financial market. It informs about the volatility forecasted by the participans of the market. In this paper we calculate the daily implied volatility from options on the WIG20 index. First we test the long memory property of the time series obtained in such a way, and then we model and forcast it as ARFIMA process
Porównanie zdolności prognostycznej modeli zmienności indeksu WIG20 za pomocą testu SPA
(Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 2008) Buszkowska-Khemissi, Eliza
The test of Superior Predictive Ability allows to test weather a partivular forecasting procedure is outperformed by alternative forecasing models. The SPA test is useful in investigating wether any alternative forecasting model is better then the benchmark. The purpose of this paper is to use SPA method to determine whether the volatility forecasts from some selected simple volatility models fitted to WIG20 are outperformed by those from more sophistcated ones. Morover, we check the impect of different factors on the results of the test.
Comparing Volatility Forecasting Models and their Combibations for WIG20 Index Using the Model Cobfidence Set Methods
(Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 2009) Buszkowska-Khemissi, Eliza
Jak wiadomo kombinacje prognoz mogą być lepszymi prognozami niż prognozy uzyskane za pomocą poszczególnych modeli. Celem pracy jest zastosowanie metodologii zbioru ufności prognostycznej różnych modeli zmienności dopasowanych do dziennych zwrotów notowań indeksu WIG20. Porównano wcześniejsze wyniki z prognozami otrzymanymi za pomocą optymalnych kombinacji liniowych i nieliniowych najlepszych modeli.
ŚMIECI I ZAPACHY JAKO WSKAŹNIKI RÓŻNIC I NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNYCH W KRAJOBRAZACH MIEJSKCH
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Schmidt, Filip; Skowrońska, Marta
Celem artykuł jest pokazanie, że sposoby obchodzenia się z zapachami i śmieciami przez mieszkańców miast mogą zostać wykorzystane w socjologicznych badaniach przestrzeni miejskich i nierówności społecznych także w kontekście polskim. Zatem podejmuje on problematykę kulturowego wymiaru zapachu oraz wytwarzania śmieci i umieszcza ją w kontekście manifestacji zróżnicowań i nierówności społecznych w obszarach miejskich. Punktem wyjścia tekstu jest spostrzeżenie, że zarówno sposoby klasyfikowania i używania zapachów, jak i to, co uznaje się za śmieci, podlegało w naszej kulturze znaczącym przemianom. Bardzo ważną częścią tych przemian były walka o władzę i starania o odróżnienie się, w których wykorzystywano zapachy i bliskość lub oddalenie wobec odpadków jako element pozytywnego odróżniania się lub też piętnowania innych. Następnie podano przykłady, jak dziś śmieci (od miejsca ich usytuowania, poprzez sposób traktowania i ewentualnego przetwarzania odpadków przez ludzi i częstość kontaktów z odpadkami, aż po zawartość oraz wygląd śmietnika) oraz zapachy (które możemy odnaleźć w rożnych miastach lub poszczególnych ich dzielnicach) powiązane są ze statusem społecznym zamieszkujących je ludzi. Zwrócono też uwagę na przypadki celowego kształtowania aury zapachowej określonych miejsc lub ukrywania śmieci, co zwykle służy do nadawania ekskluzywnego charakteru określonej przestrzeni w mieście.
BADANIA NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNYCH – WYBRANE KONTROWERSJE METODOLOGICZNE
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Suchocka, Renata
W artykule przedstawiono wybrane kontrowersje metodologiczne dotyczące sposobów badania nierówności społecznych; omówiono dwa podejścia badawcze: podejście podmiotowe oraz przedmiotowe. Pierwsze wyróżnia określone elementy struktury społecznej, np. klasy czy warstwy, lecz na ogół pomija empiryczne wymiary nierówności, przedmiotowe z kolei charakteryzuje się stosowaniem precyzyjnych miar zróżnicowania, lecz nie odwołuje się do elementów struktury społecznej. Pojawia się zatem postulat połączenia obu tych podejść i odniesienia wskaźników zróżnicowania ekonomicznego czy społecznego do struktury klasowo-warstwowej lub klasowo-stanowej. Poza tym poruszono kwestię zrozumienia faktycznego podłoża nierówności we współczesnych społeczeństwach. Autorka zwraca uwagę na społeczny kontekst nierówności społecznych i konieczność przyjmowania ponadnarodowej optyki w badaniach socjologicznych.
Skutki zniesienia obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Kruś, Maciej
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie skutków ewentualnego wejścia w życie nowelizacji ustawy – Prawo budowlane na mocy ustawy z 23 kwietnia 2009 r. Nowelizacja ta została zaskarżona przed jej podpisaniem przez Prezydenta RP do Trybunału Konstytucyjnego. Jej głównym celem jest zniesienie obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę. W związku z powyższym w artykule dokonano charakterystyki podstawowych funkcji takiego pozwolenia jako instytucji prawnej. Omówiono także specyfikę instytucji zgłoszenia robót budowlanych oraz potencjalne zagrożenia dla przebiegu jurysdykcji administracyjnej w sprawach dotyczących prewencyjnej kontroli zamierzeń budowlanych wynikające z niedostatecznej regulacji tej instytucji. Jest to o tyle istotne, że zgłoszenie w myśl nowych zasada ma być podstawowym instrumentem owej kontroli. W artykule wskazano również jakie skutki dla pozycji inwestora, w tym ochrony jego interesów, ale również dla ochrony interesów publicznych może przynieść zniesienie obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę. Uwzględniono również uwarunkowania wynikające z prawa europejskiego, tj. transpozycji dyrektywy nr 85/337/EWG.
Bona fides kapitalizmu. Stosunki kontraktowe w teorii Talcotta Parsonsa i Neila Smelsera
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Wechta, Przemysław
Celem artykułu jest socjologiczna analiza stosunków kontraktowych w gospodarce kapitalistycznej. Jej podstawą jest teoria Talcotta Parsonsa i Neila Smelsera. Rozwinięty kapitalizm niesie ze sobą możliwość „przełamywania” przewagi przetargowej w stosunkach kontraktowych. Wymaga to jednak zasobów, których „podaży” nie można zmienić bieżącymi sankcjami ekonomicznymi. Należą do ich zaufanie, reputacja i lojalność. Analiza instytucji kontraktu Parsonsa i Smelsera dostarcza wartościowych narzędzi badania współczesnego kapitalizmu.
DUALIZM DRÓG SĄDOWYCH W SPRAWACH DOTYCZĄCYCH ZATRUDNIENIA FUNKCJONARIUSZY SŁUŻB MUNDUROWYCH
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Czechowski, Marcin
W systemie ustawodawstwa polskiego rozpatrywanie spraw z zakresu prawa pracy należy generalnie do właściwości sądów powszechnych. Sprawy z zakresu prawa pracy uznawane są bowiem za sprawy cywilne, gdyż ich rozpoznawanie odbywa się z reguły według Kodeksu postępowania cywilnego, na mocy zawartych w nim przepisów (art. 1 k.p.c.) oraz innych ustawach (np. art. 262 Kodeksu pracy). Od 1980 r., a więc od czasu reaktywowania sądownictwa administracyjnego w Polsce powojennej, organami wymiaru sprawiedliwości w niektórych sprawach z zakresu prawa pracy stały się także sądy administracyjne. W literaturze prawa pracy można spotkać głosy opowiadające się za przekazaniem spraw z zakresu prawa pracy właściwych sądom administracyjnym sądownictwu powszechnemu – sądom pracy. Celowe wydaje się dokonanie analizy i oceny unormowań wyznaczających właściwość sądów administracyjnych w sprawach z zakresu szeroko rozumianego prawa pracy na przykładzie stosunków służbowych funkcjonariuszy formacji umundurowanych. Stosunek służbowy funkcjonariuszy można określić mianem administracyjnego stosunku prawa pracy, co ma uwydatniać podwójny: administracyjnoprawny (służbowy) i prawnopracowniczy (zobowiązaniowy) charakter stosunków służbowych. Podstawą zaliczenia tych stosunków do prawa pracy jest to, że legitymując się administracyjnym rodowodem, dotyczą stosunku pracy, co uzasadnia tezę o konieczności rozpatrywania ich jako kategorii przedmiotowej (stosunku) prawa pracy. Materialonoprawne stosunki o charakterze administracyjnym, które wchodzą w skład struktury niepracowniczych stosunków służbowych, w wypadku wystąpienia przez funkcjonariusza z roszczeniem stają się przedmiotem badania w trybie administracyjnym lub cywilnym. Stosunki służbowe, oprócz charakteru publicznoprawnego, mają bowiem również wymiar pracowniczy. Właściwość sądów administracyjnych, przewidziana dla spraw dotyczących administracyjnoprawnej sfery stosunków służbowych, uzasadniona jest potrzebą zapewnienia sprawności działania i skuteczności realizacji ustawowych zadań każdej z formacji poprzez podleganie funkcjonariuszy władztwu administracyjnemu. Nieuzasadniona jest jednak sytuacja, w której pewne sprawy o świadczenia o charakterze pracowniczym ze sfery administracyjnego stosunku prawa pracy rozpatrywane są przed sądem pracy, a inne podobne – w trybie administracyjnosądowym. Ustawodawca powinien zdecydować się na objęcie wszystkich spraw z tego zakresu kognicją sądów pracy.
SOCJOLOGIA GOSPODARKI A SOCJOLOGIA EKONOMICZNA
(Wydział Prawa i Administracji UAM,, 2010) Tittenbrun, Jacek
Artykuł zawiera próbę sprecyzowania zakresu dwóch tytułowych terminów łączonych przez krajowych badaczy z pojęciem economic sociology. W proponowanym ujęciu socjologia gospodarki zajmowałaby się tworzeniem socjologicznej teorii gospodarki, włączając w to oddziaływanie na strukturę ekonomiczną ze strony pozagospodarczych dziedzin życia społecznego, natomiast socjologia ekonomiczna – badaniem wpływu struktury ekonomicznej na pozostałe sfery życia społecznego. Jak wiele niebezpieczeństw czyha na socjologa decydującego się pójść tą ostatnią drogą świadczy przykład dwóch teorii znanych autorów rozpatrywanych w artykule. Chodzi o teorię wymiany George’a Homansa oraz poglądy Gary Beckera, które – przy wszystkich dzielących je różnicach – stanowią ilustrację podejścia, które sam Beker określał jako imperializm ekonomiczny: zawłaszczanie przez ekonomię domen wykraczających poza przypisane jej pole zainteresowania Przypominając i trawestując poczynione przez przedwojennego wybitnego polskiego metodologa Leona Petrażyckiego rozróżnienie, moglibyśmy mówić w tym przypadku o „teoriach skaczących” (w odróżnieniu od konceptów „kulawych”: zbyt wąskich wobec swego odniesienia przedmiotowego).
WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO POLSKIEJ SOCJOLOGII. JUBILEUSZ 90-LECIA SOCJOLOGII NA UNIWERSYTECIE IM. ADAMA MICKIEWICZA, POZNAŃ, 26 MAJA 2010 R.
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Nowak, Marek
W 2010 r. poznańska socjologia ma aż dwa powody do świętowania. Pierwszy z nich to przypadająca na ten rok dziewięćdziesiąta rocznica powstania w Polsce socjologii akademickiej (z początkiem roku akademickiego 1920/21 z inicjatywy Floriana Znanieckiego katedra, której kierownictwo niedawno objął – Katedra Filozofii III na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego − została przekształcona w Katedrę Socjologii i Filozofii Kultury). Druga okazja do świętowania to czterdziestolecie Instytutu Socjologii UAM. Czterdziestolecie Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i dziewięćdziesięciolecie polskiej socjologii akademickiej wydają się dobrym uzasadnieniem pewnego bilansu. Rzeczywiście, spróbowaliśmy się o taki bilans pokusić. Obie rocznice są jednak również dobrym pretekstem do tego, by zastanowić się nad kondycją dzisiejszej poznańskiej (i polskiej) socjologii oraz nad perspektywami jej rozwoju, nad jej szansami i nad czyhającymi na nią zagrożeniami. Obu tym celom podporządkowana została konferencja zatytułowana Wczoraj, dziś i jutro polskiej socjologii. Z jednej strony, miała ona skłonić do refleksji i sprowokować dyskusję na temat różnych tradycji teoretyczno-badawczych polskiej socjologii (również tych zapoznanych), ocenić związki i powiązania (również te subtelne, ledwie widoczne, niekiedy zacierane) pomiędzy polską socjologią z okresu przedwojennego i z czasów PRL-u a jej dziejącym się na naszych oczach „dziś”. W szczególności jednak owa historyczna, zwrócona ku przeszłości część miała raz jeszcze określić rolę, jaką w formowaniu się polskiej socjologii odegrał Florian Znaniecki. Z drugiej – konferencja potraktowana została przez organizatorów jako okazja do zastanowienia się nad tym, jak jest kondycja współczesnej socjologii, w jakim stopniu spełnia ona wiązane z nią nadzieje, czy (i jak bardzo) jest ona specyficzna (być może prowincjonalna?) na tle socjologii światowej, w jakim stopniu udaje jej się wyjaśniać procesy gwałtownych zmian zachodzące w społeczeństwie polskim itd. Oczywiście wspomniana konferencja była tylko częścią, choć niewątpliwie centralną, uroczystości jubileuszowych. Towarzyszyła jej m.in. prezentacja sesji posterowej studentów poświęconej studiowaniu socjologii, promocja książki Studiować socjologię w XXI wieku, premiera filmu Profesor Kwilecki, a także wystawa fotografii socjologicznej. Z okazji obu rocznic Instytut Socjologii przygotował również publikację zatytułowaną 40/90. 40 lat Instytutu Socjologii UAM w Poznaniu, 90 lat socjologii akademickiej w Poznaniu. Praca ta (na razie dostępna w wersji elektronicznej) pomyślana została jako publikacja, której głównym zadaniem jest odnotowanie wszystkich najważniejszych faktów i wydarzeń w dziejach poznańskiej socjologii. Służyć ma temu otwierające książkę kalendarium oraz wykaz, poczynając od roku 1924 aż po dziś dzień, obronionych prac doktorskich z socjologii (najpierw na Wydziałach Humanistycznym i Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Poznańskiego, następnie na Wydziale Filozoficzno-Historycznym i na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wreszcie – w samym Instytucie Socjologii UAM), a także wykaz prac habilitacyjnych przedłożonych na Wydziale Humanistycznym UP (w latach 1930-1950), na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UP (w latach 1951-1955), na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM (w latach 1955-1975) i na Wydziale Nauk Społecznych UAM (poczynając od roku 1975). Drugim, równie ważny celem publikacji, było uhonorowanie wszystkich absolwentów Instytutu Socjologii UAM (i jego „instytucjonalnych poprzedników”) oraz wszystkich jego dotychczasowych pracowników. Honorowy patronat nad uroczystościami jubileuszowymi dziewięćdziesięciolecia akademickiej socjologii w Polsce i czterdziestolecia Instytutu Socjologii UAM objęli Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. Bronisław Marciniak oraz Prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny.
O SŁUSZNOŚCIOWYCH GRANICACH PRAWA
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Mikołajewicz, Jarosław
Refleksja sprawiedliwościowa, usystematyzowana już w starożytności przez Arystotelesa, towarzyszy ludzkości od czasu, gdy rozpoczęła autorefleksję. Szczególnie ożywiona jest w odniesieniu do prawa. Zasadniczo rzecz biorąc, konstrukcje sprawiedliwościowej treści prawa dotyczyć mogą dwóch kategorialnie odmiennych zagadnień. Po pierwsze − treści samego prawa (sąd sprawiedliwościowy) służyć tu może zarówno krytyce, jak i aprobacie moralnej norm prawnych, a także stanowić podstawę czy element dookreślania samej treści norm prawnych; po drugie – kwalifikacji moralnej aktów stosowania prawa, aż po odmowę nadawania im cech prawności. Ten drugi aspekt jest często w ogóle niedostrzegany. Akcent bywa przesuwany na samo prawo, do którego wprowadza się przesłankę negatywną – mianowicie, że dyskwalifikacji ontologicznej, jako prawo, ulega ta część wytworów czynności zasadniczo prawotwórczych, których treść w jakimś sensie jest niegodziwa. Takie ujęcie, pomijając kwestię samej jego zasadności ze względów logicznych, ma tę podstawową wadę, że dokonuje pewnego zafałszowania odpowiedzialności moralnej za wytwór kulturowy, którym jest prawo. Przeciwne stanowisko, odrzucające komponentę słusznościową samej istoty prawa pozytywnego, opiera się na etyce odpowiedzialności, fundowanej na takim pojęciu godności ludzkiej, które zakłada wolną wolę. Stąd również dopuszcza możliwość czynienia zła. Brak jakichkolwiek argumentów metafizycznych, aby odrzucić jako prawo taki pozytywny wytwór moralny, który urągałby elementarnym wymogom sprawiedliwości czy przekraczał granicę słuszności tak dalece, że wzbudzałby uzasadniony sprzeciw moralny. Zwolennicy tego poglądu podnieśliby również argument z operatywności pojęć moralnych. Wprowadzanie komponenty słusznościowej do pozytywistycznie pojmowanego prawa osłabia postawy wobec niego krytyczne. W ramach grupy problemów sprawiedliwościowych, odniesionych do samego prawa, a nie do aktów jego stosowania, należy wyróżnić problematykę sprawiedliwościowej treści norm prawnych. W tym wypadku sądy sprawiedliwościowe są niejako inkorporowane do treści prawa, a nie stanowią podstaw jego zewnętrznej oceny. Tak pojmowana sprawiedliwość prawa, poza koncepcją Petrażyckiego, której treść uniemożliwia legitymizację sprawiedliwościową jakichkolwiek norm z innych względów niesłusznych, dla zachowania etycznej koherencji wymaga korekt innymi wartościami, takimi jak prawość, epika czy miłosierdzie. Co istotne, aczkolwiek mogłoby się wydawać, że sprawiedliwość stosowania prawa zagwarantowana jest przez formalną i treściową sprawiedliwość prawa, to jednak trzeba zauważyć, iż nigdy nie da się wykluczyć sytuacji, że prawo samo w sobie bynajmniej nie niesprawiedliwe w okolicznościach konkretnego przypadku przedstawia się jako wprost niemiłosierne. W takim przypadku dla zachowania obrazu słusznego moralnie prawa konieczna jest korekta aktów jego stosowania z punktu widzenia innych wartości niż sprawiedliwość. Tak czy inaczej idea petrażycjańska ma tę podstawową zaletę, że jest dostateczna i bezwyjątkowo konkluzywna, a to w tym sensie, iż nie wymaga żadnych korekt z punktu widzenia sądów słusznościowych sądów sprawiedliwościowych. Co w przypadku koncepcji arystotelejskiej, dla zachowania etycznej koherencji, jest nierzadko konieczne. Ideami takimi są w szczególności prawość, epikea czy w innym ujęciu miłosierdzie, którym przyjdzie nam się bardziej szczegółowo zająć.
Uznanie zagranicznych postępowań upadłościowych na podstawie rozporządzenia Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego
(2010) Armatowska, Marta; Zedler, Feliks. Promotor
Wprowadzenie do głównego tematu całej pracy stanowią uwagi ogólne o rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego: tło historyczne cele rozporządzenia, jego zakres zastosowania, struktura i stosunek do prawa krajowego oraz do umów międzynarodowych, a także problem jurysdykcji krajowej w sprawach upadłościowych. Następnie zostały przeanalizowane, dotyczące ściśle tematu pracy, kwestie uznania zagranicznego postępowania upadłościowego i jego przedmiotu, odmowy uznania zagranicznego postępowania upadłościowego, skutków uznania zagranicznych postępowań upadłościowych, uprawnień zarządcy do podejmowania działań na terytorium Państwa Członkowskiego, w którym nastąpiło uznanie. Wobec faktu, że skutki uznania postępowania upadłościowego w innych Państwach Członkowskich są takie, jak określa prawo państwa wszczęcia postępowania upadłościowego, Autorka zajęła się także zagadnieniem prawa właściwego dla wszczęcia i prowadzenia postępowania upadłościowego i jego skutków.
WPŁYW CZYNNOŚCI W NIEZBĘDNYM ZAKRESIE NA WSZECHSTRONNE ZABEZPIECZENIE I UTRWALANIE MATERIAŁU DOWODOWEGO
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Janusz-Pohl, Barbara; Mazur, Paweł
Przedmiotem rozważań jest ustalenie wpływu instytucji określonej w art. 308 k.p.k. tzw. czynności w niezbędnym zakresie, czynności niecierpiących zwłoki, postępowania zabezpieczającego, postępowania w niezbędnym zakresie na realizację funkcji przygotowawczej stadium przygotowawczego procesu karnego. Analizie z punktu widzenia ich funkcji dyrektywalnej i opisowej poddane zostały cele postępowania przygotowawczego typizowane w art. 297 § 1 pkt 4 i 5 k.p.k., zgodnie z którymi już w stadium przygotowawczym ma nastąpić wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy oraz zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów dla sądu tak, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie głównej. Takie ukształtowanie funkcji przygotowawczej przesądza o aktualnie obowiązującym modelu postępowania przygotowawczego, mającym co do zasady charakter kompleksowy. Rozpoczynając od ustalenia zakresu przedmiotowego postępowania w niezbędnym zakresie, uwzględniając sytuacje, w których jest ono faktycznym wszczęciem postępowania w sprawie, a więc inauguruje fazę in rem, oraz faktycznym wszczęciem ścigania karnego, rozpoczynając fazę ad personam, dochodzimy do wniosku, że przeszkody prawne przekształcenia postępowania przygotowawczego z fazy ad rem do fazy ad personam nie kolidują z prowadzeniem czynności zabezpieczających, a w ich ramach wszechstronnego zabezpieczania, gromadzenia i utrwalania materiału dowodowego. Dokonano też oceny skutków wadliwego przeprowadzenia lub nieprzeprowadzenia postępowania w niezbędnym zakresie dla losów toczącego się postępowania karnego, m.in. rozważając możliwość jego konwalidacji, w kontekście instytucji zwrotu sprawy przez sąd przed rozpoczęciem rozprawy głównej do uzupełnienia istotnych braków postępowania przygotowawczego.
KILKA UWAG NA TEMAT ZGODY NA ZABIEG MEDYCZNY WYRAŻANEJ PRZEZ MAŁŻONKA W TRYBIE ART. 68 KODEKSU RODZINNEGO I OPIEKUŃCZEGO
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Haberko, Joanna
Artykuł obejmuje sytuację wyrażenia zgody męża matki w przypadku procedur medycznych obejmujących wspomaganie ludzkiego rozrodu. Znowelizowany art. 68 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przyjmuje niedopuszczalność zaprzeczenia ojcostwa dziecka w tej sytuacji. Ustawodawca łączy skutek w obszarze prawa cywilnego z wyrażeniem zgody, nie definiuje jednak, jaki charakter winna mieć zgoda małżonka, a w szczególności czy wystarczy jej wyrażenie w sposób dorozumiany.
NOWE ŚRODKI OCHRONY POKRZYWDZONEGO W POLSKIM PRAWIE KARNYM PROCESOWYM NA TLE EUROPEJSKIEJ POLITYKI KARNEJ
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Paluszkiewicz, Hanna
Przedmiotem rozważań są w szczególności nowe rozwiązania karnoprocesowe, które w wyniku zmian Kodeksu postępowania karnego ustawą z 5 listopada 2009 r., zaczęły obowiązywać w polskim porządku prawnym z dniem 8 czerwca 2010 r. Analiza postanowień Decyzji Ramowej 2001/220 WSiSW i uczynienie jej punktem odniesienia oceny ostatnich zmian w polskim prawie karnym procesowym pozwala uznać, że znowelizowane lub nowe przepisy – w zakresie, w jakim odnoszą się one do sytuacji procesowej pokrzywdzonego – powinny być postrzegane jako instrumenty ochrony karnoprocesowej i pomocy karnoprocesowej dla ofiar przestępstw. Polski ustawodawca w omawianej nowelizacji rozszerza zakres uprawnień procesowych pokrzywdzonych będących osobami fizycznymi, ale tym samym jednocześnie wyrównuje (w zakresie przyznanych środków ochrony i pomocy karnoprocesowej) ich pozycję procesową z pozycją posiadaną już przed nowelizacją przez pokrzywdzonych nie będących osobami fizycznymi. Procesowa ochrona pokrzywdzonych w toku procesu karnego jest realizowana na kilku płaszczyznach i różnymi środkami. Wprowadzone do polskiego systemu prawa zmiany wpisują się w europejski nurt ochrony karnoprocesowej ofiar przestępstw i jako środki pomocy karnoprocesowej mogą stanowić realne wsparcie dla pokrzywdzonych.
DZIAŁANIA OBYWATELSKIE A TRANSFORMACJA USTROJOWA W POLSCE
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Nowak, Marek
Ewolucja polskiego społeczeństwa obywatelskiego silnie związana jest ze współczesnymi procesami społecznymi i gospodarczymi towarzyszącymi polskiej zmianie systemowej ostatnich 20 lat. Czynnikiem określającym ten proces były jednak wydarzenia o 10 lat wcześniejsze, związane z tzw. rewolucją Solidarnościową, a zdobyte wówczas doświadczenia podmiotowości stały się podstawą wytwarzania obrazu tego, czym jest (lub może być) nowoczesne społeczeństwo obywatelskie. Logika transformacji systemowej lat 90. w istotnej mierze podważyła skuteczność form zbiorowego działania, jaki się wytworzył między latem 1980 a zimą 1981 r. Zaproponowana analiza wskazuje, że mieliśmy do czynienia z osłabieniem działań zbiorowych połączonych z wycofywaniem legitymacji dla obowiązującego modelu relacji władza–obywatele. Sugerowany w opracowaniu brak modelu podmiotowości potransformacyjnej Polaków (określany także jako ‘społeczny bezruch’) może wskazywać na pojawienie się nie do końca uświadamianych barier podmiotowości, które mogą rzutować na charakter stosunków społecznych i specyfikę ładu społecznego drugiej połowy pierwszego dziesięciolecia XXI w.
PAŃSTWO NARODOWE – KRYZYS CZY ODRODZENIE?
(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Bondyra, Krzysztof
Tematyka prezentowanego opracowania koncentruje się na dwóch kwestiach. Po pierwsze, próbie porządkowania pojęciowego dyskursu dotyczącego państwa narodowego w Polsce w związku z katastrofą lotniczą pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r., mającą wielorakie konsekwencje społeczne i polityczne. Tak określone zadanie wydaje się istotne, ponieważ część argumentów wyrażanych publicznie przez strony biorące udział w debacie miała charakter asocjologiczny oraz ahistoryczny. Wyrazem tego było na przykład mniej lub bardziej świadome przyjmowanie perspektywy negującej istnienie fenomenu, jakim jest naród, lub też przecenianie społecznego potencjału samoorganizacji na bazie narodowej. Po drugie, zasadniczym celem artykułu jest refleksja – wycinkowa z natury rzeczy – nad funkcjonowaniem i generalnie kondycją państwa narodowego na przykładzie Polski jako kraju członkowskiego Unii Europejskiej. Tezą artykułu jest zatem konstatacja, że mamy do czynienia ze zjawiskiem renacjonalizacji Unii Europejskiej. A w szerszym wymiarze, przyjęte zostało założenie, że mówienie o śmierci państwa narodowego – wbrew niektórym opiniom – jest zdecydowanie przedwczesne.

Browse

Browsing Wydział Prawa i Administracji (WPiA)/Faculty of Law and Administration by Issue Date

Results Per Page

Sort Options