Artykuły naukowe (IKE)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Artykuły naukowe (IKE) by Title
Now showing 1 - 20 of 60
Results Per Page
Sort Options
Item 20 lat stosunków białorusko-ukraińskich. Próba analizy(Instytut Wschodni UAM, 2011) Ksenicz, IgorNa gruzach ZSRR pojawiły się niepodległe państwa, m.in. Białoruś i Ukraina. Miały one liczne predyspozycje do stworzenia strategicznej osi Mińsk-Kijów. Łączyła je wspólna historia, problemy i wyzwania nowo powstałych państw, a nade wszystko położenie geopolityczne. Współpraca białorusko-ukraińska nie wyszła jednak poza ramy haseł o odwiecznej przyjaźni narodów słowiańskich. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego wspomniana oś nie powstała.Item Badania poznańskich archeologów nad osadnictwem obronnym epoki brązu(2013) Jaeger, MateuszItem Cerkiew prawosławna na Ukrainie i w Rosji po 2013 roku wobec wyzwań politycznych, konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz pytań o granice suwerenności(2018) Jędraszczyk, KatarzynaThe aim of the article is to analyse the place and importance of the Orthodox Church in the society and political culture of Ukraine after 2013. The new political realities following the “revolution of dignity”, the annexation of Crimea and the war in Donbas set new challenges for the Orthodox Church in Ukraine. Particularly important is the influence of the Russian Orthodox Church's authority over the Ukrainian Orthodox Church - Moscow Patriarchate. Artykuł stanowi analizę znaczenia i miejsca Kościoła prawosławnego w życiu społecznym i politycznym Ukrainy po 2013 r. Nowe realia polityczne po „rewolucji godności”, aneksji Krymu i wojnie w Donbasie postawiły przed Kościołem prawosławnym na Ukrainie nowe wyzwania. Szczególnie ważny okazuje się wpływ zwierzchnictwa Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej na podległą mu Ukraińską Cerkiew Prawosławną Patriarchatu Moskiewskiego.Item Cerkiew w życiu społeczno-politycznym Ukrainy w latach 1991-2010(PTPN, 2011) Jędraszczyk, KatarzynaReligijne podziały w Cerkwi na Ukrainie w dużej mierze odzwierciedlają podziały w społeczeństwie ukraińskim i mogą powodować ich pogłębianie. Zjawisko to skwapliwie wykorzystują politycy, zwłaszcza w okresach kampanii wyborczych, odwołując się do konkretnych wyborców i ich odczuć religijnych. Wielowiekowa tradycja podporządkowania rosyjskiej Cerkwi władzy świeckiej powoduje, że Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego szczególnie łatwo ulega politycznemu zaangażowaniu, przez co traci swój autorytet. Cerkiew prawosławna wciąż ma trudności z przystosowaniem się do potrzeb współczesnego społeczeństwa, procesów związanych z demokratyzacją życia religijnego i politycznego.Item Creolising Textiles Some new light on textile production and consumption in Roman Age Free Germania(2017) Kaczmarek, ZofiaCreolisation is a concept of multicultural adjustment through which new societies are born, which can be successfully applied to the romanisation of the Roman provinces. This paper shows that it is applicable to the Roman period textiles found in Free Germania, especially those found in the territory of modern Poland. Creolisation assumes that the ‘barbarians’ were not passive in adopting Roman influence, but blended it with their own cultures sometimes for aesthetic but often for pragmatic reasons. In Germania Libera, new textiles were produced which were an amalgamation of not only Roman and local traditions but also of those of the neighbouring barbarian cultures. A common simplification assumes that the Germanic people were only interested in accepting Roman influence. However, this assumption is questionable. Archaeological material shows that the Germanic tribes stayed in contact with each other. This means that they also influenced each other’s fashion and weaving technology. That is why, when Roman influences reached Free Germania, they met an established mixture of different Germanic traditions. This suggests that new patterns of spin direction and different qualities of textiles, which can be observed in textiles of the Roman period, were not influenced by the Romans alone. The concept of creolisation helps to explain how complicated the contacts were between the Romans and Germans, and how difficult it is to determine Roman influence in textile production and consumption.Item Culture and Education in Lviv during the German Occupation(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Krasiwski, OrestThis paper analyses the basic principles of German occupation policy in the Ukrainian lands, attitude of the occupying power to local people, investigates governing methods in occupied territories, the government policy on culture and education.Item Człowiek Gombrowicza a model jednostki racjonalnej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Ciesielski, MieszkoAutor konfrontuje koncepcję jednostki racjonalnej z wizją człowieka, jaką można wyinterpretować z twórczości Witolda Gombrowicza. W opozycji do ujęcia racjonalistycznego, człowiek w utworach Gombrowicza jawi się jako niesamoistny i autosterowny, lecz uwikłany w relacje międzyludzkie – formę społeczną, która określa i determinuje działania jednostki. Autor przekonuje, że ujęcie Gombrowicza zawiera trzy typy człowieka: formalny, między-formalny i meta-formalny, które nie są prostym odrzuceniem założeń o racjonalności i autonomii człowieka, lecz stanowią swoiste przezwyciężenie jednostronności koncepcji racjonalistycznej.Item Człowiek Gombrowiczowski i człowiek Ewangeliczny w teorii socjalizmu Leszka Nowaka(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Falkiewicz, AndrzejAutor odnosi się do zagadnienia przedmiotu poznania w naukach społecznych z perspektywy opozycji indywidualizm-holizm. W ramach nie-Marksowskiego materializmu historycznego Leszek Nowak stoi na stanowisku indywidualizmu egzystencjalnego, w myśl którego rzeczywiste istnienie przyznawane jest wyłącznie bytom jednostkowym. W przeciwieństwie do tego Falkiewicz argumentuje na rzecz tezy o rzeczywistym istnieniu bytów ogólnych takich jak klasa, naród czy cywilizacja. W swoich rozważaniach autor szkicuje koncepcję człowieka, jaką można odnaleźć w tekstach Witolda Gombrowicza, gdzie społeczna całość wyłania się jako prawdziwie istniejąca siła mająca wpływ na działania jednostki.Item Death in Basque Culture(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Mirgos, KatarzynaThe subject of the article is reflection on the manner in which death is perceived in Basque culture. The issue is presented in relation to the beliefs and customs of the Basques, the position of women in the Basque society, and in terms of the national current.Item Dwie drogi, dwa ruchy i zdrada – ukraińskie narracje o rewolucji na granicie i Ludowym Ruchu Ukrainy(Instytut Kultury Europejskiej Uniswersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019) Jędraszczyk, KatarzynaThe article analyzes the Ukrainian narrative concerning the role of student protests in Ukraine in October 1990. This narrative competes with much wider knowledge about the so-called Rukh (People's Movement of Ukraine, Narodnyi Rukh Ukrajiny)and its leaders for the independence of Ukraine. Memory about the so-called the revolution on the granite is passed on by the participants of those events. Thanks to the inclusive narrative, also moderated by the state, the alternative representation of the past and historiography has no potential for a conflict of memory, it is only a different interpretation approach, agonizing about the possible way of developing Ukrainian democracy in the option of winning the key postulate of protesters (early elections in 1991). W artykule podjęto analizę ukraińskiej narracji dotyczącej roli studenckich protestów na Ukrainie w październiku 1990 roku. Konkuruje ona ze znacznie powszechniejszą wiedzą o działaniach tzw. Ruchu (Ludowego Ruchy Ukrainy) i jej liderów na rzecz niepodległości Ukrainy. Pamięć o tzw. rewolucji na granicie jest przekazywana przez uczestników tamtych wydarzeń. Dzięki narracji włączającej, moderowanej także przez państwo, alternatywna reprezentacja przeszłości i historiografii nie ma potencjału konfliktu pamięci, stanowi jedynie inne ujęcie interpretacyjne, dywagację na temat możliwej drogi rozwoju ukraińskiej demokracji w wariancie realizacji kluczowego postulatu protestujących - przedterminowych wyborów w 1991 roku.Item Elitarystyczna versus klasowa teoria demokracji. Próba parafrazy mechanizmu absorpcji elit w teorii Evy Etzioni-Halevy w aparaturze pojęciowej nie-Marksowskiego materializmu historycznego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Rutkowska, KarolinaW artykule tym autorka prezentuje główne założenia oraz podstawową terminologię teorii elit demokratycznych Evy Etzioni-Halevy. W dalszej kolejności perspektywa ta zostaje porównana z nie-Marksowskim materializmem historycznym. Jednym z kryteriów tego porównania jest optymalny mechanizm rozwoju społecznego. W nie-Marksowskim materializmie historycznym kryterium to reprezentowane jest przez rozwój społeczny będący wynikiem przegranych rewolucji, natomiast w koncepcji Halevy przez absorpcję elit. Według Evy Etzioni-Halevy absorpcja elit na drodze kooptacji liderów ruchów do istniejącej struktury władzy prowadzi do stabilizacji demokracji i w konsekwencji do pożądanych zmian politycznych. Odmiennie stanowisko przyjęte jest w ramach nie-Marksowskiego materializmu historycznego - wzrastająca skala rewolucji obywatelskich prowadzi zawsze do represyjnych działań wobec obywateli. Co więcej, Nowak używa terminu klasa obywatelska pomijając, przynajmniej w modelu podstawowym teorii władzy, wewnętrzne zróżnicowanie tej kategorii społecznej. Tymczasem Halevy rozróżnia elity (sub-elity) oraz członków ruchu. W konsekwencji, mechanizm rozwoju społecznego na drodze przegranych rewolucji nie może służyć jako podstawa do parafrazy absorpcji elit u Halevy. Jednakże, poprzez konkretyzację podstawowego modelu u Nowaka możliwe jest przedstawienie, przy użyciu aparatury pojęciowej nie-Marksowskiego materializmu historycznego, progresywnej absorpcji będącej kooptacją elity rewolucyjnej przez klasą władców, bez udziału represji względem klasy obywatelskiej.Item First evidence for the forging of gold in an Early Bronze Age Site of Central Europe (2200–1800 BCE)(2022-12-10) Müller, Johannes; Delgado-Raack, Selina; Escanilla, Nicolau; Kienle, Lorenz; Kneisel, Jutta; Czebreszuk, Janusz; Jaeger, Mateusz; Szmyt, Marzena; Schürmann, UlrichEvidence of gold processing in the fortified site of Bruszczewo (Poland) is the first testimony of the production of gold artefacts in a domestic Early Bronze Age site of Central Europe. This paper highlights the potential of macrolithic tool ensembles as a key element for the recognition of metallurgical work processes. Moreover, it presents an optimised methodological approach to tackle the application of stone tools in metallurgical production, based on technological characterisation, use-wear analysis, portable X-ray fluorescence, transmission electron microscopy and energy dispersive X-ray spectroscopy. Finally, the absence of gold sources in Central Europe raises the question about the origin of the metal, constituting an especially striking issue, as gold was a raw material of restricted access. As Bruszczewo was one of the few enclosed Early Bronze Age sites north of the Central European Mountain Range, the patterning of metal processing (including gold) sheds light on the mode of the production of metal artefacts, apparently restricted to central sites of power, which controlled the communication trails.Item Flavian Urbanisation of Africa(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Mrozewicz, LeszekThe article is concerned with urbanisation processes in Roman Africa, initiated by the Flavian dynasty (69–96). Emperor Vespasian and his successors focused their attention primarily on Africa Proconsularis. The new cities they created — colonies and municipia — were to perform an important strategic role, i.e. protect the territories of Africa Proconsularis against the southern tribes. With the great private latifundia and imperial domains, the province played a significant role in supplying the city of Rome with grain. Also, from the point of view of the state, the undertakings meant internal consolidation of the province.Item Friction Ridge Impressions on Daub Fragments from the Early Bronze Age Settlement in Bruszczewo(2019) Stróżyk, Mateusz; Czebreszuk, Janusz; Jaeger, Mateusz; Matuszewski, Szymon; Mądra-Bielewicz, AnnaStudies of friction ridge impressions on archaeological artefacts are only very rarely published due to the high rate of destruction of such traces or leaving out such information of the analyses of archaeological material. The article presents the results of examinations of friction ridge impressions discovered on daub fragments from the Early Bronze Age settlement in Bruszczewo, dated to ca. 2000-1600 BC. The fragments were closely related to remains of buildings recorded in the course of excavations. Out of five instances of friction ridge impressions, two enabled the estimation of the age of the persons who had left them. It was determined that they probably were young people. The results cast new light on the role of children/youth in prehistory.Item I Flavi e il bacino danubiano(2010) Mrozewicz, LeszekItem Intercultural Communications. Roma-Polish Relationships in School Environment — Early Education Stage(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Grzelak, Eliza; Grzelak-Piaskowska, JoannaThe authors of the article were concerned with the intercultural communal communication in a school environment. The aim of the research was to determine the barriers which impede achieving a communal goal — the increase of educational competence among Roma pupils, as well as demonstrating how the communal goals may be attained in within the boundaries of community delimited by the convention and curriculum. Finally, the authors presented the techniques of building favourable relationships at the juncture of cultures, while relying on the norms and communication strategies developed by a given community.Item Jak dochodzi do wybuchu rewolucji?(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Paprzycka, Katarzyna; Paprzycki, MarcinArtykuł ten ukazuje mechanizm chroniący społeczeństwo przed popadnięciem w stan totalizacji. Zdaniem autorów nie-Ewangeliczny model człowieka nie jest odpowiedni w wyjaśnianiu nie-Marksowskiego materializmu historycznego, gdyż nie tłumaczy on, w jaki sposób możliwe są tzw. rewolucje drugiego rodzaju. W proponowanej korekcji nie-Ewangelicznego modelu człowieka wykorzystana została psychologiczna teoria atrybucji. Korekcja ta pozwala na eksplikację niektórych uwag Nowaka jak również zrozumienie, dlaczego to klasy pracujące a nie klasy intelektualistów są bardziej skłonne do angażowania się w rewolucje.Item Kalendarium pierwszych wizyt zagranicznych ukraińskich prezydentów i premierów 1991-2008(Instytut Wschodni UAM, 2009) Ksenicz, IgorArtykuł stanowi krytyczną analizę pierwszych wizyt zagranicznych ukraińskich prezydentów i premierów w latach 1991-2008.Item Kilka uwag o Leszka Nowaka nie-Marksowskim materializmie historycznym oraz Immanuela Wallersteina i Andre G. Franka teoriach systemu światowego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Czajkowski, WaldemarTradycja marksistowska (jednakże nie marksizm jako ideologia) jest nadal użyteczna: wyzwania stawiane przez globalizację stwarzają potrzebę historiozofii. Ażeby móc pracować efektywnie nad jej konstrukcją, potrzebujemy „surowego materiału” z różnych tradycji, także z marksistowskiej. Systematyczne pokazanie jej ówczesnej doniosłości nie jest tutaj możliwe. Stąd zmuszony byłem wybrać jedynie niektóre z jej nurtów. Zdecydowałem się na analityczny Marksizm L. Nowaka oraz koncepcję systemu światowego w ujęciu I. Wallersteina oraz A. G. Franka. Można je postrzegać jako komplementarne, gdyż przezwyciężają one pewne słabości „tradycyjnego” materializmu historycznego. Nowak odrzuca ekonomizm marksistowski proponując jednocześnie nowe ujęcie państwa i kultury w ramach materializmu historycznego, jednakże zachowuje ideę społeczeństwa jako podstawowej kategorii teoretycznej. Wallerstein i Frank podtrzymują ekonomizm marksistowski, lecz odrzucają ideę społeczeństwa. Zarówno ekonomizm Wallersteina i Franka jak i anty-ekonomizm Nowaka zakładają „trynitarną” ontologię społeczną. I to właśnie ten „trynitaryzm” powinien zostać przezwyciężony. Nie chodzi o to, aby znaleźć kolejną uniwersalną ontologię społeczną, ale aby rozwinąć ontologię, która traktowałaby „anatomię” bytu społecznego jako problem: podlegający bezustannej transformacji, z którą należy się mierzyć. Łącząc taką ontologię z ideami zaczerpniętymi z koncepcji systemu światowego otrzymalibyśmy układ różnych (finansowych, naukowych, religijnych itp.) systemów światowych.Item Kolektywizm w poziomie - wyzwanie dla Pettita krytyki kolektywizmu(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Paprzycka, KatarzynaCzęsto się twierdzi, iż potoczna psychologia stoi na stanowisku indywidualizmu, według którego działamy na podstawie naszych pragnień i przekonań. Poniższy artykuł polemizuje z tym poglądem. Nasza potoczna psychologia jest kompatybilna z nieindywidualistyczną pozycją, zgodnie z którą czasami działamy na podstawie naszych własnych pragnień a czasami na podstawie pragnień innych osób wymierzonych w naszym kierunku (tym samym nie kierując się naszymi pragnieniami). W głównej części tego artykułu rozważane są argumenty jakoby istniała niespójność w ramach nieindywidualizmu. Nieindywidualizm może stać w zgodzie z pozycją kolektywizmu krytykowaną przez Pettita.
- «
- 1 (current)
- 2
- 3
- »