Instytut Kultury Europejskiej
Permanent URI for this community
Browse
Browsing Instytut Kultury Europejskiej by Title
Now showing 1 - 20 of 84
Results Per Page
Sort Options
Item 20 lat stosunków białorusko-ukraińskich. Próba analizy(Instytut Wschodni UAM, 2011) Ksenicz, IgorNa gruzach ZSRR pojawiły się niepodległe państwa, m.in. Białoruś i Ukraina. Miały one liczne predyspozycje do stworzenia strategicznej osi Mińsk-Kijów. Łączyła je wspólna historia, problemy i wyzwania nowo powstałych państw, a nade wszystko położenie geopolityczne. Współpraca białorusko-ukraińska nie wyszła jednak poza ramy haseł o odwiecznej przyjaźni narodów słowiańskich. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego wspomniana oś nie powstała.Item Badania poznańskich archeologów nad osadnictwem obronnym epoki brązu(2013) Jaeger, MateuszItem Bronze Age Fortified Settlements in Central Europe(2016) Jaeger, MateuszItem Cerkiew prawosławna na Ukrainie i w Rosji po 2013 roku wobec wyzwań politycznych, konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz pytań o granice suwerenności(2018) Jędraszczyk, KatarzynaThe aim of the article is to analyse the place and importance of the Orthodox Church in the society and political culture of Ukraine after 2013. The new political realities following the “revolution of dignity”, the annexation of Crimea and the war in Donbas set new challenges for the Orthodox Church in Ukraine. Particularly important is the influence of the Russian Orthodox Church's authority over the Ukrainian Orthodox Church - Moscow Patriarchate. Artykuł stanowi analizę znaczenia i miejsca Kościoła prawosławnego w życiu społecznym i politycznym Ukrainy po 2013 r. Nowe realia polityczne po „rewolucji godności”, aneksji Krymu i wojnie w Donbasie postawiły przed Kościołem prawosławnym na Ukrainie nowe wyzwania. Szczególnie ważny okazuje się wpływ zwierzchnictwa Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej na podległą mu Ukraińską Cerkiew Prawosławną Patriarchatu Moskiewskiego.Item Cerkiew w życiu społeczno-politycznym Ukrainy w latach 1991-2010(PTPN, 2011) Jędraszczyk, KatarzynaReligijne podziały w Cerkwi na Ukrainie w dużej mierze odzwierciedlają podziały w społeczeństwie ukraińskim i mogą powodować ich pogłębianie. Zjawisko to skwapliwie wykorzystują politycy, zwłaszcza w okresach kampanii wyborczych, odwołując się do konkretnych wyborców i ich odczuć religijnych. Wielowiekowa tradycja podporządkowania rosyjskiej Cerkwi władzy świeckiej powoduje, że Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego szczególnie łatwo ulega politycznemu zaangażowaniu, przez co traci swój autorytet. Cerkiew prawosławna wciąż ma trudności z przystosowaniem się do potrzeb współczesnego społeczeństwa, procesów związanych z demokratyzacją życia religijnego i politycznego.Item Creolising Textiles Some new light on textile production and consumption in Roman Age Free Germania(2017) Kaczmarek, ZofiaCreolisation is a concept of multicultural adjustment through which new societies are born, which can be successfully applied to the romanisation of the Roman provinces. This paper shows that it is applicable to the Roman period textiles found in Free Germania, especially those found in the territory of modern Poland. Creolisation assumes that the ‘barbarians’ were not passive in adopting Roman influence, but blended it with their own cultures sometimes for aesthetic but often for pragmatic reasons. In Germania Libera, new textiles were produced which were an amalgamation of not only Roman and local traditions but also of those of the neighbouring barbarian cultures. A common simplification assumes that the Germanic people were only interested in accepting Roman influence. However, this assumption is questionable. Archaeological material shows that the Germanic tribes stayed in contact with each other. This means that they also influenced each other’s fashion and weaving technology. That is why, when Roman influences reached Free Germania, they met an established mixture of different Germanic traditions. This suggests that new patterns of spin direction and different qualities of textiles, which can be observed in textiles of the Roman period, were not influenced by the Romans alone. The concept of creolisation helps to explain how complicated the contacts were between the Romans and Germans, and how difficult it is to determine Roman influence in textile production and consumption.Item Culture and Education in Lviv during the German Occupation(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Krasiwski, OrestThis paper analyses the basic principles of German occupation policy in the Ukrainian lands, attitude of the occupying power to local people, investigates governing methods in occupied territories, the government policy on culture and education.Item Cywilizacja łacińska: ekspansja-dominacja-kryzys(Instytut Kultury Europejskiej UAM w Gnieźnie, 2016-12) Kubiaczyk, Filip; Sareło, Zbigniew; Jakóbczyk, Stanisław; Kaźmierczak, Marek; Ciesielski, Mieszko; Kornacka-Sareło, Katarzyna; Kubiaczyk, Monika; Gaj, Beata; Gnyś-Nidecka, Małgorzata; Kubiaczyk, FilipCywilizacja łacińska. Ekspansja-dominacja-kryzys Abstrakt Teksty zebrane w niniejszym tomie skupiają się na problemie przyczyn kryzysu cywilizacji zachodniej, zwłaszcza jej tradycji łacińskiej, z różnych perspektyw badawczych (historycznej, filozoficznej, filologicznej i kulturoznawczej). To zróżnicowane podejście znalazło wyraz w odmiennym formułowaniu podejmowanych zagadnień i przyjętej metodologii, jak i użytej terminologii w odniesieniu do analizowanej kategorii. Pojęcia cywilizacja łacińska i cywilizacja zachodnia używane są przez autorów komplementarnie. Stosują oni przy tym rozmaite narzędzia metodologiczne, zarówno tradycyjny warsztat historyka, jak i odczytania interdyscyplinarne, interkulturowe, intertekstualne i komparatystyczne. Różnorodność tematyczna i chronologiczna tekstów oraz interdyscyplinarny ogląd omawianej problematyki, który proponuje niniejsza monografia, powinny służyć lepszemu zrozumieniu naszej europejskiej teraźniejszości i przyszłości. The Latin civilization. Expansion-domination-crisis. Abstract The texts gathered in this volume focus on the causes behind the crisis of Western civilisation, in particular its Latin tradition, examining it from a number of research perspectives (offered by history, philosophy, language and culture studies). This diversified approach is reflected in the differently formulated issues, varied methodologies and distinct terminology. The notions of Latin and Western civilisation are employed in a complementary fashion. Meanwhile, the method ranges from the traditional disquisition of history to interdisciplinary, intercultural, intertextual and comparative interpretations. The monograph’s thematic and chronological variety, as well as the interdisciplinary take at the subject in question should contribute to a better understanding of the European present and future.Item Człowiek Gombrowicza a model jednostki racjonalnej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Ciesielski, MieszkoAutor konfrontuje koncepcję jednostki racjonalnej z wizją człowieka, jaką można wyinterpretować z twórczości Witolda Gombrowicza. W opozycji do ujęcia racjonalistycznego, człowiek w utworach Gombrowicza jawi się jako niesamoistny i autosterowny, lecz uwikłany w relacje międzyludzkie – formę społeczną, która określa i determinuje działania jednostki. Autor przekonuje, że ujęcie Gombrowicza zawiera trzy typy człowieka: formalny, między-formalny i meta-formalny, które nie są prostym odrzuceniem założeń o racjonalności i autonomii człowieka, lecz stanowią swoiste przezwyciężenie jednostronności koncepcji racjonalistycznej.Item Człowiek Gombrowiczowski i człowiek Ewangeliczny w teorii socjalizmu Leszka Nowaka(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Falkiewicz, AndrzejAutor odnosi się do zagadnienia przedmiotu poznania w naukach społecznych z perspektywy opozycji indywidualizm-holizm. W ramach nie-Marksowskiego materializmu historycznego Leszek Nowak stoi na stanowisku indywidualizmu egzystencjalnego, w myśl którego rzeczywiste istnienie przyznawane jest wyłącznie bytom jednostkowym. W przeciwieństwie do tego Falkiewicz argumentuje na rzecz tezy o rzeczywistym istnieniu bytów ogólnych takich jak klasa, naród czy cywilizacja. W swoich rozważaniach autor szkicuje koncepcję człowieka, jaką można odnaleźć w tekstach Witolda Gombrowicza, gdzie społeczna całość wyłania się jako prawdziwie istniejąca siła mająca wpływ na działania jednostki.Item Death in Basque Culture(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Mirgos, KatarzynaThe subject of the article is reflection on the manner in which death is perceived in Basque culture. The issue is presented in relation to the beliefs and customs of the Basques, the position of women in the Basque society, and in terms of the national current.Item Dwie drogi, dwa ruchy i zdrada – ukraińskie narracje o rewolucji na granicie i Ludowym Ruchu Ukrainy(Instytut Kultury Europejskiej Uniswersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019) Jędraszczyk, KatarzynaThe article analyzes the Ukrainian narrative concerning the role of student protests in Ukraine in October 1990. This narrative competes with much wider knowledge about the so-called Rukh (People's Movement of Ukraine, Narodnyi Rukh Ukrajiny)and its leaders for the independence of Ukraine. Memory about the so-called the revolution on the granite is passed on by the participants of those events. Thanks to the inclusive narrative, also moderated by the state, the alternative representation of the past and historiography has no potential for a conflict of memory, it is only a different interpretation approach, agonizing about the possible way of developing Ukrainian democracy in the option of winning the key postulate of protesters (early elections in 1991). W artykule podjęto analizę ukraińskiej narracji dotyczącej roli studenckich protestów na Ukrainie w październiku 1990 roku. Konkuruje ona ze znacznie powszechniejszą wiedzą o działaniach tzw. Ruchu (Ludowego Ruchy Ukrainy) i jej liderów na rzecz niepodległości Ukrainy. Pamięć o tzw. rewolucji na granicie jest przekazywana przez uczestników tamtych wydarzeń. Dzięki narracji włączającej, moderowanej także przez państwo, alternatywna reprezentacja przeszłości i historiografii nie ma potencjału konfliktu pamięci, stanowi jedynie inne ujęcie interpretacyjne, dywagację na temat możliwej drogi rozwoju ukraińskiej demokracji w wariancie realizacji kluczowego postulatu protestujących - przedterminowych wyborów w 1991 roku.Item Economic role of the Roman army in province of Lower Moesia(2017) Duch, MichałItem Economic role of the Roman army in province of Lower Moesia (Moesia Inferior)(Instytut Kultury Europejskiej UAM, 2017) Duch, MichałThis books takes a comprehensive look at the Roman army as a factor which prompted substantial changes and economic transformations in the province of Lower Moesia, discussing its impact on the development of particular branches of the economy. The volume comprises five chapters. Chapter One, entitled “Before Lower Moesia: A Political and Economic Outline” constitutes an introduction which presents the economic circumstances in the region prior to Roman conquest. In Chapter Two, entitled “Garrison of the Lower Moesia and the Scale of Militarization”, the author estimates the size of the garrison in the province and analyzes the influence that the military presence had on the demography of Lower Moesia. The following chapter – “Monetization” – is concerned with the financial standing of the Roman soldiery and their contribution to the monetization of the province. Chapter Four, “Construction”, addresses construction undertakings on which the army embarked and the outcomes it produced, such as urbanization of the province, sustained security and order (as envisaged by the Romans), expansion of the economic market and exploitation of the province’s natural resources. In the final chapter, entitled “Military Logistics and the Local Market”, the narrative focuses on selected aspects of agriculture, crafts and, to a slightly lesser extent, on trade and services. The book demonstrates how the Roman army, seeking to meet its provisioning needs, participated in and contributed to the functioning of these industries.Item Elitarystyczna versus klasowa teoria demokracji. Próba parafrazy mechanizmu absorpcji elit w teorii Evy Etzioni-Halevy w aparaturze pojęciowej nie-Marksowskiego materializmu historycznego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych, 2013) Rutkowska, KarolinaW artykule tym autorka prezentuje główne założenia oraz podstawową terminologię teorii elit demokratycznych Evy Etzioni-Halevy. W dalszej kolejności perspektywa ta zostaje porównana z nie-Marksowskim materializmem historycznym. Jednym z kryteriów tego porównania jest optymalny mechanizm rozwoju społecznego. W nie-Marksowskim materializmie historycznym kryterium to reprezentowane jest przez rozwój społeczny będący wynikiem przegranych rewolucji, natomiast w koncepcji Halevy przez absorpcję elit. Według Evy Etzioni-Halevy absorpcja elit na drodze kooptacji liderów ruchów do istniejącej struktury władzy prowadzi do stabilizacji demokracji i w konsekwencji do pożądanych zmian politycznych. Odmiennie stanowisko przyjęte jest w ramach nie-Marksowskiego materializmu historycznego - wzrastająca skala rewolucji obywatelskich prowadzi zawsze do represyjnych działań wobec obywateli. Co więcej, Nowak używa terminu klasa obywatelska pomijając, przynajmniej w modelu podstawowym teorii władzy, wewnętrzne zróżnicowanie tej kategorii społecznej. Tymczasem Halevy rozróżnia elity (sub-elity) oraz członków ruchu. W konsekwencji, mechanizm rozwoju społecznego na drodze przegranych rewolucji nie może służyć jako podstawa do parafrazy absorpcji elit u Halevy. Jednakże, poprzez konkretyzację podstawowego modelu u Nowaka możliwe jest przedstawienie, przy użyciu aparatury pojęciowej nie-Marksowskiego materializmu historycznego, progresywnej absorpcji będącej kooptacją elity rewolucyjnej przez klasą władców, bez udziału represji względem klasy obywatelskiej.Item Explicit and Implicit Meanings in the Historical Politics of Ukrainian Presidents in 1991-2010(Wydawnictwo Naukowe Contact/ABC, 2015) Jędraszczyk, Katarzyna; Chodera, Janina; Nowak, Szymon; Jędraszczyk, KatarzynaThe reluctance of historians towards the notion of “historical policy” stems from its negative associations with the historical propaganda of the People’s Republic of Poland. The very combination of the words seems an oxymoron to many historians. However, it should be noted that some experts in the field (especially in Germany, though in Poland as well) stress that historical policy can, and even should be approached as a positive phenomenon, particularly in the context of phenomena which benefit identity building and the advancement of thorough historical research. Also, historical policy encompasses institutional undertakings aimed at promoting specific attitudes to history. The style of managing historical policy depends primarily on the stage of development of political culture and the degree to which civil society has developed and (in the case of Ukraine in particular) the stage of the nation-building process. In the latter instance, we are dealing with a vision of nation-building process which heads toward titular or civil nation. Historical policy has also much in common with persuasion-oriented communications. The authority is the communicating entity, and in Ukraine, given his powerful constitutional status, it is the president. Ukrainian society meanwhile are the recipients. The greatest dilemma of Ukraine’s historical policy lies in the marked influence of the split to which ethnic Ukrainian territory was subjected, i.e. the division between tsarist Russia and the Habsburg Empire. This is reflected in the sense of identity and the nature of national transformation. The Dnepr river marks the symbolic dividing line. The omplex past resulted in two historical frameworks and two types of historical narration. Yuri Shapoval defines one as nativist and the other as alternative. Each type offers a singular catalogue of events. In the first narrative, we have Kiev Ruthenia, Principality of Galicia-Volhynia, the noblemen and the Cossacks of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the period of rule of the Russian and Austrian-Hungarian empires, the year 1917, the West Ukrainian People’s Republic, People’s Republic of Ukraine, liberation struggle, the Famine, Ukrainian Insurgent Army, dissidents and independence. The alternative narrative comprises different elements: the joint nation of old Ruthenia, Lithuanian-Polish colonisation, the Council of Pereyaslav, social and political movements of the 19th century, October Revolution, the people’s war, Ukrainian Socialist Soviet Republic, the Great Homeland War, fighting against the German invaders, Ukraine a member of the UN, downfall of the USSR as a tragic moment in history. Yaroslav Hrycak calls one vision of history a “Ukrainian, traditional” and the other a “Soviet” one. Both have their pantheons of heroes and, due to linear nature, both are simplifications. Thus, from the beginning of independence, Ukraine has entertained two visions of Ukrainian past which function simultaneously. One may be termed “Ukrainian” and the other “post-Soviet”. The former draws a picture of Russian oppression (as well as Polish-Lithuanian), while recounting tales of heroism, dedication and nationalist sentiments. In the latter, the narrative tells the story of friendship with the Russian nation, their kin in language religion and culture, a friendly nation since times immemorial. In the initial years of independence, Ukrainian authority strove to legitimise and consolidate its position, often patently demonstrating their respect for history. The leaders of independent Ukraine, who originated from the former communist elites, adopted the “national project” (national-democratic), which helped them justify the existence of a new political entity and distinguished the “new Ukraine” from its predecessor. As regards symbols and discourse, the ideological void of the early 1990s was filled with rhetoric which since then would be employed by pro-nation and pro-reform groups, gathered around “Rukh”. The subsequent stage, from 1994 to 2004, is associated with the two terms of president Leonid Kuchma, and largely a rehabilitation of the Soviet legacy of Ukraine. Kuchma came to power as a representative of the historical awareness of eastern and southern Ukraine. With tim.e his policy acquired an ambivalent but also fairly balanced attitude towards the past. The views of president Yushchenko also evolved, though in a different direction. During the campaign, despite the attempts to categorise him as an adherent of the national or even nationalist narrative, he appeared to be for the consensus. However, as time went by, he became an advocate of the slogan “one church, one language, one history”. His actions fuelled the latent discord concerning historical policy. He addressed the most controversial issue which the people of Ukraine are not yet ready to evaluate, namely the role of the Ukrainian Insurgent Army in the history of Ukraine. Undoubtedly, president Yushchenko should be credited with “activation” of the national memory of the 1932-1933 famine and the creation of the Ukrainian Institute of National Remembrance. (2006). As a young state, Ukraine needs good historical policy and prudent support of the state in the process of studying and shaping of the image of its past. The lack of crystallised concept of policy of memory and its changeability are an acutely felt issue. There is no fixed calendar of national holidays and anniversaries which would be important for the Ukrainian citizen, a singular “charter” of memory. However, this is by no means a surprise as each citizen was brought up in a specific historiographic tradition, which still exerts an influence on the historical perception, interpretation and narratives. Unfortunately, history is fairly often a topic exploited for political purposes and a source of social rifts, which the political circles deliberately nurture and fuel. Consequently, it often happens that policy of memory breeds a conflict of memory.Item Explicit and Implicit Meanings of Cultural Communication(Wydawnictwo Naukowe Contact/ABC, 2015) Jędraszczyk, Katarzyna; Chodera, Janina; Nowak, Szymon; Jędraszczyk, KatarzynaThe monograph represents the outcome of studies carried out by researchers from Poland, Russia and Ukraine. The notion of culture became the core concept which drew contribution from representatives of various fields and disciplines of humanities such as cultural studies, linguistics, sociolinguistics, psychology, literature studies, theory and history of culture or political studies. We have chosen to construe that notion as a system of symbols and meanings: explicit, or palpable ones, which assume the concrete shape of the products of human labour and thought, as well as hidden, or intangible, less perceptible aspects of human behaviour. Such a methodological framework enabled us to approach the issues of cultural communication in an innovative, versatile and interdisciplinary fashion. As a result, we offer the Reader this very monograph, which demonstrates its interdisciplinary nature as well as the possibility of harmonious fusion of knowledge yielded by the investigations in social and philological sciences. The monograph addresses a range of issues relating to cultural communication, which encompasses human behaviours, products and outcomes of the latter, methods of symbolic exchanges, patterns of response and interpretation, systems of norms and prohibitions which induce particular actions. Hence cultural communication subsumes processes in which social groups communicate with one another through everyday exchange and artistic output.Item First evidence for the forging of gold in an Early Bronze Age Site of Central Europe (2200–1800 BCE)(2022-12-10) Müller, Johannes; Delgado-Raack, Selina; Escanilla, Nicolau; Kienle, Lorenz; Kneisel, Jutta; Czebreszuk, Janusz; Jaeger, Mateusz; Szmyt, Marzena; Schürmann, UlrichEvidence of gold processing in the fortified site of Bruszczewo (Poland) is the first testimony of the production of gold artefacts in a domestic Early Bronze Age site of Central Europe. This paper highlights the potential of macrolithic tool ensembles as a key element for the recognition of metallurgical work processes. Moreover, it presents an optimised methodological approach to tackle the application of stone tools in metallurgical production, based on technological characterisation, use-wear analysis, portable X-ray fluorescence, transmission electron microscopy and energy dispersive X-ray spectroscopy. Finally, the absence of gold sources in Central Europe raises the question about the origin of the metal, constituting an especially striking issue, as gold was a raw material of restricted access. As Bruszczewo was one of the few enclosed Early Bronze Age sites north of the Central European Mountain Range, the patterning of metal processing (including gold) sheds light on the mode of the production of metal artefacts, apparently restricted to central sites of power, which controlled the communication trails.Item Flavian Urbanisation of Africa(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013) Mrozewicz, LeszekThe article is concerned with urbanisation processes in Roman Africa, initiated by the Flavian dynasty (69–96). Emperor Vespasian and his successors focused their attention primarily on Africa Proconsularis. The new cities they created — colonies and municipia — were to perform an important strategic role, i.e. protect the territories of Africa Proconsularis against the southern tribes. With the great private latifundia and imperial domains, the province played a significant role in supplying the city of Rome with grain. Also, from the point of view of the state, the undertakings meant internal consolidation of the province.Item