Książki/rozdziały (WT)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Książki/rozdziały (WT) by Title
Now showing 1 - 20 of 39
Results Per Page
Sort Options
Item Apologia Kościoła w dzisiejszej Europie Środkowo-Wschodniej(Stowarzyszenie Teologów Fundamentalnych w Polsce, 2012) Rossa, PiotrThe starting point of the article is expressed in the statement, that apology of the Church exhibits a close dependence on a local dimension. The three aspects of the Church are set in the background of the thesis: universal, local and of the actually gathering community. The identity of the faith, as well as the one of the Church, demands unceasing apology, clarification and dialog. This apologic dimension characterized the Church also in 20th century, in the mid-eastern part of European Continent, during totalitarian persecutions by Hitler’s Nazism and Stalin’s communism. The Catholic answer has acquired a shape of radical Christian witness. Apologic dimension of the Church was highly participated by the Blessed Pope John Paul II, who by His parentage, life and ecclesiastic experience was deeply bound to this part of Europe. These circumstances found their reflection in teaching of the “Slavic Pope” and his activity on the field of beatifications and canonizations, concerned about continual discovery of European spiritual foundation. This task was taken on by the Pope Benedict XVI and is also an unceasing challenge for every local community of the Church in context of socio-political transformations and emerging European unity within the European Union structures. As we recall the times of crisis – wars, “Solidarity”, “Prague Spring”, fall of the Berlin Wall – in these moments the Church was and is discovered as the medium of hope – says the author. This effects with necessity of quest for roots of Europe – those Christian, as well as those Jewish. Giving the witness to this hope is the constant portraying and imitating of the Gospel of Jesus Christ in lives of the Church members.Item Chrystus przyczyną naszego zmartwychwstania. Jean-Pierre Torrell komentuje św. Tomasza z Akwinu(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny, 2014) Narawcała, TomaszItem Dialog religijny w świetle Bożego Słowa(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; Wydział Teologiczny, 2011) Rossa, PiotrThe article presents dialogue as the most basic phenomenon which takes place in the life of man who is understood as homo-religiosus, situated primarily within the experience of an encounter between man and God. The presence of the Word of God in the world, in the areas of culture and media, for instance, has had a good and effective influence on the relationships which are present in the world. The word of God inspires us to defend the rights of man, to live a life in freedom by introducing justice and peace into international relations. It also reminds us of the importance of protecting the natural environment. At the heart of the word of God there is Divine Revelation in its interpersonal dimension, whose summit and fullness is Jesus Christ Himself. This mutual existence of God and man, made complete in Jesus Christ, finds its extension in creation. That is why both an encounter and dialogue with all people of good will and persons of various religious traditions constitutes a foundation for the Church’s activity. It is from this foundation that the article draws the theme of dialogue between Christianity and the great religions of the world, with particular attention being given to Islam, while presenting contemporary Church pronouncements on this subject as well as Christianity’s tasks in the field of interreligious dialogue for the future.Item „Do wszystkich świętych: naszą chlubą jest świadectwo naszego sumienia” (2 Kor 1, 1.12). Próba interpretacji relacji między świętością a sumieniem(Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne Regina Poloniae, 2015) Nawracała, TomaszItem Doświadczenie mistyczne w doktrynie świętego Jana od Krzyża. Analiza filozoficzna(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Wydział Teologiczny, 2021) Niziński, Rafał SergiuszKsiążka analizuje naturą doświadczenia mistycznego w doktrynie św. Jana od Krzyża. W przeciwieństwie do wielu prac teologicznych poświęconych temu zagadnieniu, książka ta pochyla się nad aspektem filozoficznym. Autor stara się ustalić główne doktrynalne zasady myśli hiszpańskiego mistyka nawiązujące bardziej do ich aspektu logicznego aniżeli do dogmatów katolickich. Obrana metodologiczna perspektywa ogranicza obszar badań do racjonalnego aspektu doktryny. Najważniejszą perspektywą, jaką autor odkrywa, to ta, która nawiązuje do teorii św. Tomasza z Akwinu wizji uszczęśliwiającej. Dominikanin ukazuje życie po śmierci jako polegające na poznaniu i kochaniu jedynie Boga. Po śmierci oglądanie Boga polega na skoncentrowaniu się tylko na Nim: ludzkie władze nie mogą być niczym innym zajęte. Autor dochodzi do wniosku, że Jan od Krzyża wyjaśnia proces prowadzący do mistycznego zjednoczenia z Bogiem w tym życiu jako antycypację wizji uszczęśliwiającej zgodne z tym, jak ją rozumie Tomasz z Akwinu. Dlatego też kontemplacja jest światłem oraz ogniem, które usuwają z człowieka wszystko to, co nie jest skoncentrowane na Bogu, tak, aby Bóg stał się jedynym przedmiotem działania władz. Kontemplacja, która jest mistycznym doświadczeniem, tak długo jest bolesna, jak długo we władzach znajduje się jakikolwiek inny przedmiot prócz Boga. Gdy są już wolne od wszystkiego, wtedy kontemplacja jest odczuwana jako słodka i pełna miłości. Wskazana perspektywa wyjaśnia, dlaczego Jan wymaga, aby człowiek odrzucił wszystko, aby zjednoczyć się z Bogiem. Co oznacza, że nic oprócz Boga nie powinno się znajdować w umyśle, pamięci i woli. Wspomniana perspektywa kształtująca całą doktrynę jest uzupełniona drugą, która wyjaśnia, jak pogodzić te absolutystycznie brzmiące wymagania z aktualnymi cielesnymi ograniczeniami człowieka. Uwzględniając drugą perspektywę Jan w terminach praktycznych wyjaśnia, co oznacza mieć Boga jako przedmiot poznania, nadziei i miłości. Ta druga perspektywa czyni wymagania wywodzące się z pierwszej bardziej zrównoważonymi i ludzkimi. Na końcu pojawia się trzecia perspektywa – oblubieńcza, ulubiona przez Jan od Krzyża. Perspektywa ta jest mniej uwzględniona w opracowaniu, choć uzupełnia poprzednie. W tej perspektywie święty ukazuje drogę do zjednoczenia w ujęciu rozwoju wzajemnej miłości między człowiekiem a Bogiem. W ramach tej perspektywy Jan mówi o uczuciach i pragnieniach. To w tym obszarze czuje się najlepiej. Aby lepiej zrozumieć kluczowe elementy doktryny Jana od Krzyża, które najczęściej są niewłaściwie rozumiane, zostaje ona porównana z doktryną doświadczenia mistycznego Pseudo-Dionizego Areopagity oraz jogi królewskiej Patańdżalego. Porównanie to pokazuje, że nie można zakwalifikować doktryny Jana do nurtu apofatycznego autorów mistycznych. W przeciwieństwie do praktyk jogicznych, Jan nie ma na celu wygaszenia życia psychicznego osoby. Pragnie on wzmocnić egzystencję osoby oraz jej wewnętrzną witalność. Ostatni rozdział próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy Jan wnosi coś nowego w dyskusję obecną w obszarze filozofii mistyki korzeniami sięgającą do neoplatonizmu Plotyna oraz Pseudo-Dionizego.Item Elitka(Wydział Teologiczny, 2017) Grzeszczak, JanElitka. Młodość w dniach grozy osłania przed czytelnikiem fragment dziejów wielkopolskiej rodziny ziemiańskiej Krajewskich ze Skoraczewa. Główną bohaterką tej opowieści jest Elżbieta Krajewska, zwana Elitką (1923-1944) – córka Tadeusza Krajewskiego i Felicji z Karwowskich. Wychowana w duchu głębokiej wiary, moralnej prawości, patriotyzmu i miłości do Ojczyzny Elżbieta – więzień na Pawiaku i w Oświęcimiu – pozostawiła po sobie świadectwa wojennych wydarzeń: Drogę krzyżową Polaków w więzieniach i obozach, Pamiętnik wojenny zaczęty dnia 4 września 1939 roku w Wałowicach oraz krótki poemat Gerstenfelde. Monografia składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwszą stanowi opracowana źródłowo biografia Elżbiety Krajewskiej oraz jej rodziny. Przedstawiono historię rodu Krajewskich, osób z nim związanych, ich tułaczkę w latach II wojny światowej, a także okres powojenny. Drugą część monografii stanowi edycja Pamiętnika wojennego zaczętego dnia 4 września 1939 r. w Wałowicach oraz poematu Gerstenfelde autorstwa Elżbiety Krajewskiej. Zawiera on relację Elżbiety Krajewskiej z pierwszych tygodni wojny do dnia 24 października 1939. Należy podkreślić, że teksty Pamiętnika wojennego oraz Gerstenfelde są po raz pierwszy publikowane.Item Eucharystia - pamięć i uobecnienie(Poznań : Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny, 2015) Rossa, PiotrThe article discusses the historicity of Christianity, where a fundamental role is being played by the remembrance of Jesus Christ and His Salvific presence. These elements are expressed in the liturgical actions of the Church, especially in the Eucharist. The Church celebrates the Eucharist and recalls the Pasch of Jesus Christ which is made present. The offering which Christ made once and for all on the Cross remains forever present on the Church’s altars. Speaking about memory, beginning from the New Testament up until contemporary documents, the Church does not orient itself toward the past only, but lives with the awareness of the constant meaning of Salvific events, taking them up in the present and living them out while being oriented toward the ultimate future. The Eucharist, understood as the memorial of Jesus Christ, is also a mystery of His real presence. The celebration of the Eucharist places man in the presence of the Savior Himself until the end of the world, which is something that takes place in the Church and through the Church.Item Ewangelizacja znakiem królestwa Bożego(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny, 2014) Nawracała, TomaszItem Kim jestem? Kim się staję? Od praktyki do teorii(Wydział Teologiczny UAM, 2010) Kotkowska, ElżbietaW artykule w zakresie metody teologiczno-fundamentalnej przedstawione zostały następujące główne zagadnienia. 1. Konspekt edukacyjno-psychologicznych warsztatów, 2. Uzasadnienie metodyczne i metodologiczne przyjętej konstrukcji. W konspekcie szczegółowo opisane zostały kolejne kroki, które powinien podjąć prowadzący z pewnymi sugestiami ku czemu dane działania prowadzą. Szerzej zostały podane wnioski, do których prowadzący powinien podprowadzić uczestników warsztatów w obszarze teologii fundamentalnej – jako pomoc w poszukiwaniach celu, całości i sensu – wykorzystano elementy psychologii, filozofii, teologii duchowości. Procedura ćwiczeń przeprowadza uczestnika od pytań o samego siebie do pytań o siebie poprzez relacje z drugim, tak by uświadomić mu możliwość kontaktu z Drugim. W dalszej części przedstawienia opisano próbę odpowiedzi na pytanie „Co było potrzebne, od strony metody, by ten konspekt mógł powstać?” Koniecznym było skonstruowanie swoistej metafory i opracowano narrację, które razem stały się hipotezą wyjaśniającą obejmującą szerokie spektrum badanych relacji, pomiędzy konspektem i procesem jego powstawania a jego twórcą, procesem przeprowadzonych warsztatów a czytelnikiem, prowadzącym warsztaty a uczestnikiem. Na zakończenie przedstawiono ewaluację przeprowadzonych warsztatów.Item Kim jestem? Kim się staję? W dialogicznym napięciu JA-TY. Źródła teoretyczne(Wydział Teologiczny UAM, 2010) Kotkowska, ElżbietaW niniejszym artykule przedstawiono komponenty wchodzące w skład źródeł teoretycznych, będących podstawą powstania konspektu warsztatów. Treść artykułu nie wychodzi poza obszar metodologii teologicznej. Badania ukazujące przesłanki procesów zaaranżowanych w czasie warsztatów oraz podane wnioski końcowe wynikają z badań przeprowadzonych w polu analiz teologii fundamentalnej. Ta dziedzina teologiczna zakłada interdyscyplinarne łączenie metod i osiągnięć teologii i nauk antropologicznych. W kolejnych odsłonach ukazane zostały trzy aspekty odkrywania ludzkiego JA w dialogicznym napięciu z TY. Dzięki analizie transakcyjnej Erica Berne’a można ukazać, przy pomocy prostych technik edukacyjnych, że człowiek w poznaniu siebie potrzebuje drugiego w każdym aspekcie swego istnienia. Tym, co umożliwia mu bycie z sobą i innymi do zdolność wczucia. Tę kategorię badawczą analizowała Edyta Stein jako podstawę realnych relacji JA-TY, gdzie poprzez TY może zostać określony sam człowiek jako nie-ja, inny, drugi, czy ostatecznie osobowy Bóg. Możliwość zastosowania procesów opartych na wczuciu w przestrzeni relacji wiary doprowadza ku teologii duchowości. W jej ramach wypracowany został model antropologiczny, który widzi człowieka w ciągłym stawaniu się wobec innych i Boga. Przyjęta do badań praktyczno-biblijna antropologia Ignacego Loyoli pozwala na uwiarygodnienie kroków podjętych w czasie warsztatów, tak by nie były manipulacją a służyły wolnemu wyborowi uczestników w świadomym poszukiwaniu sensu i celu istnienia.Item Kontekstualność przemian polskiej szkoły(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny, 2018) Rossa, PiotrThe text refers to antropological and cultural as well as sociological-pedagogical approaches to analyse the challenges of the modern world towards the Polish school. Such a wide analysis, going beyond the school environment itself, allowed to outline the ongoing cultural changes, that are bringing many new opportunities with them, as well as posing treeats on the roads to obtaining ethical orientation and the hierarchy of values in the home and school education. In the introduction, I showed the dissimilarity of 20th-century historical experiences for particular regions of Europe, an at the end I made an assessment of the changes taking place in the contemporary Polish educational system and their impact on tasks for parents, teachers and educators.Item Królestwo Boże w książce „Jezus z Nazaretu” Benedykta XVI(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw, 2012) Nawracała, TomaszItem Ku metodzie integralnej w teologii fundamentalnej. Sposoby konstruowania interdyscyplinarnych działań w poszukiwaniu locorum theologicorum. Zastosowanie i weryfikacja na przykładzie życia i twórczości Simone Weil(Wydział Teologiczny UAM, 2010) Kotkowska, ElżbietaNiniejsza praca powstała z rozpoznanej potrzeby projektowania nowych ujęć poznawczych w teologii obejmujących, w tym samym stopniu, odniesienia do dziedzin teologicznych, jak i innych nauk. Podjęto próbę skonstruowania procedur badawczych, które mogą stać się punktem wyjścia ku stworzeniu pełnej metody integralnej w teologii fundamentalnej. Stąd tytuł pracy Ku metodzie integralnej w teologii fundamentalnej. Budowanie nowych zasad aktywności badawczej związane jest zawsze z etapem konstrukcyjnym i etapem weryfikacyjnym przygotowanych narzędzi, co zostało wyartykułowane w podtytułach: Sposoby konstruowania interdyscyplinarnych działań w poszukiwaniu »locorum theologicorum«. Zastosowanie i weryfikacja na przykładzie życia i twórczości Simone Weil. Tym samym praca jest dwuczęściowa. Celem pierwszej części jest przedstawienie, w jaki sposób konstruować poszukiwania nowych locorum theologicorum. Druga część pracy ma charakter weryfikacyjny. Opracowane narzędzia badawcze zostały zastosowane do odpowiedzi na pytanie: Na ile życie i twórczość francuskiej myślicielki, Simone Weil, może stać się źródłem dla tworzonych współcześnie opinii teologicznych? W przedstawianej pracy powiązano, dość ściśle, konstruowanie integralnego ujęcia badawczego z poszukiwaniem nowych czy reinterpretacją już rozeznanych miejsc teologicznych. Główny cel pracy związany jest z opisywaniem działań, które uprawdopodobniają otrzymanie nowych treści. Przyjęty sposób działania to wyjaśnianie, nie mające statusu pełnej prawdziwości logicznej; jednak jest ono procedurą, która pozwala w pewnym stopniu obiektywizować subiektywne dane płynące z otaczającej nas rzeczywistości. Pozwoliło to na kompetentne poruszanie się w przestrzeni zdań uznanych za prawdziwe zarówno w ramach teologii, jak i innych nauk. Dlatego w tej pracy skupiono się na przedstawieniu procedur poszukiwań, weryfikacji i możliwego zastosowania w badaniach naukowych współczesnych miejsc teologicznych. Ważniejszy jest sposób otrzymywania określonych wyników, a wynik tychże działań doceniony jest dopiero na etapie weryfikacyjnym skonstruowanych narzędzi badawczych. W części pierwszej pracy skupiono się na tworzeniu ogólnych zasad myślenia w ramach teologii fundamentalnej. Konstruowanie narzędzi badawczych rozpoczęto od rozeznania i przedstawienia najgłębszych fundamentów, korzeni zastosowanych procedur poprzez opis zasad opracowywania i przygotowywania działań operacyjnych. Określenie tych zasad związane jest z wprowadzeniem nowego sposobu ujmowania problematyki badawczej poprzez tak zwane myślenie modelowe. Pozwala ono na włączenie w proces uzasadniania otrzymanych wyników, oprócz dowodzenia i tłumaczenia, również tak zwanego wyjaśniania, poprzez zataczanie coraz wyższych kręgów po metodycznej spirali, której osią jest odniesienie do Bożego Objawienia odczytanego we wspólnocie Kościoła. Dzięki temu otrzymano śmiałą hipotezę, w której uwzględniono w tym samym stopniu Objawienie Boga, jak i adresata tegoż, z jego pełnym osadzeniem w rzeczywistościach ziemskich. Holistyczne, w ramach tworzonego modelu, ujmowanie problematyki pozwoliło również na ukazywanie ciągle nowych aspektów tworzonej metody integralnej. Opracowane zostały zasady konstruowania modelu ujmowania rzeczywistości Objawienia w aspekcie przedmiotowym. Jako podstawę działań przyjęto istniejącą już w teologii fundamentalnej metodę historiozbawczą. Przechodząc do systematycznej prezentacji, jako odniesienia graniczne tworzonego modelu «przestrzeni eklezjalnej» wprowadzono ujęcia teologiczne św. Ireneusza z Lyonu i św. Justyna Męczennika. Konstruując narzędzia pozwalające na ujęcia podmiotowe treści przeżyć odbiorcy Objawienia jako odniesienia graniczne wprowadzono koncepcje Umberto Eco, Geralda O’Collinsa i Paula Ricoeura. Pozwalają one na modelowe ujęcie ludzkich przeżyć jako «dzieła otwartego». W etapie czwartym podjęto próbę ustalenia zasad wzajemnego przenikania się ujęć przedmiotowych i podmiotowych problematyki badawczej, by stworzyć ujęcie integralne w opracowywaniu treści teologicznych. Powstały model «wzajemnych oddziaływań» okazał się przydatnym narzędziem w ocenie teologicznego potencjału interdyscyplinarnych oddziaływań pomiędzy teologią fundamentalną a treściami innych nauk. Pozwolił on doprecyzować warunki możliwości przyjęcia jakiejś ludzkiej aktywności jako locus theologicus z zachowaniem odpowiedniej relacji do Objawienia odczytanego we wspólnocie Kościoła z możliwym do osiągnięcia stopniem obiektywizacji. W cześć drugiej pracy realizuje się konieczną w naukach weryfikację opracowanych narzędzi badawczych i uwiarygodnienia działań operacyjnych poprzez zastosowanie do analizy konkretnego przypadku, którym jest życie i twórczość Simone Weil. Praca w tej części również została podzielona na etapy według aspektowego ujęcia umożliwiającego różne punkty widzenia tego samego przedmiotu badawczego. Ponieważ opracowane modele teoretyczne tworzą ramy dla nowej twórczości badacza, kolejne etapy weryfikacyjne są dalszym ciągiem budowania sposobów ujęcia ukonkretnionej tematyki. Życie i twórczość Simone Weil zostały przedstawione w czterech perspektywach badawczych. Pierwsza z nich jest ujęciem z punktu widzenia relacji «dzieło – autor dzieła», kolejna wprowadza dodatkowe odniesienia związane z relacją «dzieło – odbiorca dzieła». Trzeci aspekt skupia się na możliwych do odczytania z twórczości Simone Weil, treściach teologicznych na bazie relacji «dzieło – badacz dzieła». Najpłodniejszym badawczo okazało się odniesienie «dzieła», któremu na imię Simone Weil ku wymiarowi eschatologicznemu chrześcijaństwa. Opracowana metoda i przedstawione warunki weryfikacyjne ustalające kryteria w uznaniu jej przemyśleń i koncepcji jako locus theologicus ukazały się jako niezwykle przydatne.Item Kwestia ewolucji stworzeń w nauczaniu papieża Franciszka(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny, 2016) Nawracała, TomaszSince the publication of Darwin's work on the origin of species there has been a dispute between proponents of creationism and evolutionism. For the evolutionists, the existence of man is a consequence of the ongoing, usually long-term, spontaneous changes among other creatures, which lead to their better adjustment to the environmental conditions enhancing their chances of survival. For the creationists, man was created by God and this makes him/her stand out from among all creatures. The Magisterium of the Church spoke several times about human origins. Starting from Pius XI to Francis the line of the popes' teaching remains unchanged in significant elements. The human being is not only the result of evolution. He/she may be subjected to it, provided that his/her ontological spiritual element - the soul, comes directly from God. This article shows the way of individual popes' teaching, simultaneously revealing the assessment of evolution in the encyclical Laudato si'.Item Kwestia wiary w jednego Boga w perspektywie ksiąg pokutnych i przygotowania do spowiedzi furtkowej(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny, 2016) Nawracała, TomaszThe ideal Christian life is expressed in the sentence: to be holy because God is holy. Achieving such holiness is only possible in cooperation with God’s grace, which heals and relieves human weaknesses and sins. The way to holiness leads through confession, in which man receives the forgiveness of sins. In recent years in Poland, the practice of the so-called ‘gateway confession’ has developed. This confession focuses mainly on the first commandment of the Decalogue and greatly suppresses all the others. In the present article we show an approach to confession in the perspective of the practice of gateway confession and preserved recommendations from medieval penitential books. The two approaches are different but – ultimately – both refer to the Decalogue selectively.Item Liturgia jako objawienie Misterium Jezusa Chrystusa w ujęciu Javiera Pradesa(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny, 2019) Rossa, PiotrThe article attempts to examine the revelation of Christ in the liturgy in its wide context, as understood in the thought of the Madrid systematic theologian, Javier Prades. The history of Salvation which constitutes God's self-donation, with its center in Jesus Christ, has been exteriorized in sacramental signs, especially in the Eucharist. The liturgy is primarily a testimony of God's love revealed in Christ, through which man becomes grafted into the Community of the Triune God. The liturgy makes brotherhood among people possible. The categories of gratuitousness and communio are helpful guidepost for the understanding of Prades' liturgical Christology.Item Milczenie wobec dobra i zła. W stronę etyki sygetycznej i apofatycznej.(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny, 2012) Stachewicz, KrzysztofPrzedstawione w książce pt. Milczenie wobec dobra i zła analizy nawiązują do zapomnianej i nigdy szerzej nie rozwijanej tradycji apofatycznej, postrzegającej elementy niepoznawalności i niewyrażalności oraz do tradycji apofatyzmu preferującej milczenie na gruncie moralności i etyki. Tradycja ta przyznaje się do częściowej porażki poznawczej i teoretycznej, wpisanej wszak, niezależnie od świadomości tego faktu, w każdy paradygmat etyczny. Książka odsłania poniekąd wysiłek człowieka dotarcia do granic poznania moralnego i etycznego, a także szturmowania tych granic. Milczenie jest analizowane na poziomie etyki fundamentalnej, której model zaproponowałem we wcześniejszej książce pt. Problem ugruntowania moralności. Praca ma charakter anagnozy, wstępnego rozpoznania, inicjuje i rozpoczyna badania nad milczeniem i niepoznawalnością w moralności i etyce. Książka składa się z trzech części. Pierwsza buduje preliminaria dla etyki sygetycznej, analizując rolę i funkcje milczenia w różnych rejonach ludzkiej kultury, jak filozofia, religia i teologia, literatura, sztuka czy muzyka. Wypracowuje instrumentarium pojęciowe i badawcze oraz wstępnie penetruje tytułowy problem. Część druga obejmuje analizy milczenia pojawiające się w doświadczeniu moralnym i dyskursie etycznym – rozpatrywanym na poziomie fenomenologii moralności. Część trzecia analizuje obecność momentów sygetycznych na poziomie metafizyki moralności, w pytaniach o ostateczne źródło dobra i zła. Takie ujęcie strukturalne umożliwiło zarysowanie problematyki w całokształcie refleksji etycznej na poziomie fundamentalnym. Sygetyka w moralności i etyce ma swe źródła m. in. w pytaniach, które ze swej istoty nie oczekują odpowiedzi, które swój sens czerpią z wytrzymania ich, z charakteru skargi, który mogą przyjmować. Pytania Hioba są tu typicznym przykładem takiej sytuacji. Tradycja apofatyczna i sygetyczna – z ducha platońska, zakorzeniona w słynnym Liście VII i w Państwie z umieszczeniem w nim Dobra ἒπεκεινα της οὔσιας, z epoptyką etc. – rozwijała się przez wieki w filozofii i kulturze europejskiej, rzadko jednak absorbuje umysły współczesnych etyków. Aktualnie panująca tendencja do domykania i dookreślania sfery normatywnej, udzielania jasnych i jednoznacznych odpowiedzi na naglące pytania generowane przez świat hic et nunc, rodzi lęk przed nieokreślonością, probabilizmem, niewyrażalnością jakichkolwiek etycznych kwestii. Tradycja odwołująca się do niepewności, niewyrażalności, milczenia nie ma w takich okolicznościach zbyt dużych szans na przebicie się do świadomości społecznej czy nawet do świadomości teoretycznej badaczy normatywnie rozumianej moralności. Wydaje się jednak, że z wielu powodów warto zajmować się przestrzeniami tego, co niewyrażalne, istotą i funkcjami milczenia w etyce. Moja książka poświęcona temu problemowi jest wstępnym rozpoznaniem i zarysowaniem mapy problemów i zagadnień zaproponowanej autorsko etyki sygetycznej i apofatycznej.Item NEOPLATOŃSKIE INSPIRACJE I ICH KONSEKWENCJE W FILOZOFICZNEJ REFLEKSJI O BOGU XAVIERA ZUBIRIEGO(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny, 2018-11) Niziński, Rafał S.Filozofia Xavier Zubiriego jest uznawana za jedną z trudniejszych do zrozumienia. Po napisaniu kilku artykułów poświęconych szczegółowym zagadnieniom związanym z tą myślą, zdałem sobie sprawę, że zawiera ona pewne niezrozumiałe elementy, które utrudniają przedstawienie jej innym a także zrozumienie jej przez nich. Tym samym uświadomiłem sobie, że może zawierać ona pewne ukryte założenie, które nie jest ujawnione ani przez Zubiriego, ani przez kontynuatorów jego myśli. Nawet jeśli zgłębia się tę myśl przez wiele lat, to ukryte założenie ciągle czyni tę filozofię niejasną. Zubiri, omawiając wpływy różnych nurtów na jego myśl, przywołuje jedynie fenomenologię Husserla i metafizykę Heideggera. Przyznaje się także do sięgania do myśli Arystotelesa. Zubiri zaczyna swoje analizy od percepcji rzeczy, przez co czyni zadość fenomenologicznemu wymogowi rozpoczynania refleksji filozoficznej od opisu rzeczywistości. Końcowym etapem tej refleksji jest metafizyka, która wyjaśnia opisywaną rzeczywistość, gdyż ta zawiera w sobie coś enigmatycznego i dlatego wymaga pewnego wyjaśnienia percypowanych faktów. Jednakże podążając tym tropem za myślą Zubiriego, uważam, że jest trudną rzeczą do końca zrozumieć istotę jego filozoficznej refleksji. Co jest tym ukrytym założeniem? W dziele El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, które Zubiri napisał w latach 30. i 40. XX wieku Zubiri interpretuje wczesno chrześcijańską neoplatońską teologię. W tym samym dziele wyznaje swoje duże upodobanie do tej metafizycznej wizji rzeczywistości. W tej teologicznej pracy przedstawia, jak świat pochodzi od Boga. Według tego neoplatońskiego schematu Bóg stwarza świat nie jako przyczyna sprawcza, ale jako formalna. Oznacza to, że jest On istotą każdej rzeczy. W ten sposób Bóg wytwarza w każdej rzeczy metafizyczne napięcie miedzy nią a sobą. Zaprezentowany tu sposób poznawania rzeczywistości moglibyśmy nazwać zstępującym. Rozpoczyna się on od objawienia chrześcijańskiego wyjaśniającego w terminach filozoficznych, jak Bóg stwarza i co jest rezultatem tego stwarzania. W tym samym dziele Zubiri stwierdza, że jest możliwe dojście do podobnego rozumienia rzeczywistości poczynając od analizy rzeczy wznosząc się ku Bogu. I właśnie to będzie ukrytym założeniem jego filozofii. Tezą tej książki jest to, że filozofia Zubiriego może być rozumiana jako pewna próba wykazania, że neoplatońska wizja rzeczywistości ukazana w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina jest prawdziwa i można do niej dojść na drodze dociekań rozumowych, to znaczy zaczynając od odpisu faktów. Dlatego też twierdzę, że neoplatońska wizja rzeczywistości jest istotnym źródłem inspiracji filozofii Zubiriego. Jak do tej pory nie zetknąłem się z nikim, kto by przypisał podobną rolę temu teologicznemu dziełu w filozofii Zubiriego. W mojej książce próbują ukazać, jak metafizyczne idee zaprezentowane przez Zubiriego w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, są obecne w jego filozofii. Ponadto staram się pokazać, jak Zubiri przenosi do filozofii znaczną część słownictwa z tego dzieła. Wpływ neoplatonizmu na jego filozofię rozpoczyna się od opisu faktów. Następnie Zubiri uzupełnia fakty metafizycznym teoriami, które są odbiciem tych odkrytych w neoplatońskiej teologii. Na końcu Zubiri dochodzi do wniosku, że filozofia potwierdza, iż neoplatońska wizja rzeczywistości zaprezentowana w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, jest tą, która ma najmocniejsze oparcie na faktach oraz jest najbardziej rozumną. Schemat książki jest następujący. W pierwszej części przedstawiam główne idee, które Zubiri zawarł w El ser sobrenatural: Dios y la deificación en la teología paulina, które następnie będzie kontynuował w swojej filozofii. W kolejnych rozdziałach przestawiam jego epistemologie, antropologię, filozofię religii oraz Boga ukazując jak one są odbiciem oraz potwierdzeniem neoplatońskiej teologii.Item Nicejskie ὁμοούσιος w procesie inkulturacji wiary w Bóstwo Syna. Studium teologicznofundamentalne na tle tradycji(2015) Kotkowska, ElżbietaWartości prawdziwe dobre i piękne są obecne w każdej kulturze. One dzięki procesowi, określonemu w XX wieku jako inkulturacja, pozwalają integrować je w chrześcijaństwie tak by człowiek mógł wyrażać wiarę w kulturze swojej i swoich przodków. Dzięki temu możliwe jest pełne zakorzenienie chrześcijaństwa w innych formach wyrazu niż biblijny. Chrześcijaństwo europejskie jest bardzo silnie związane z kulturą hellenistyczną. Tak bardzo, że często zapomina się o trudzie przechodzenia od kultury biblijnej do kultury Greków w wyrazie i obronie wiary. Tymczasem był to proces, który trwał przeszło trzy wieki. Język jest najważniejszym nośnikiem kultury, a pisma Kościoła powstały w języku greckim, co ułatwiało i przyspieszyło proces inkulturacji. Trzeba było jednak prawie trzystu lat zmagań o słowo, by z determinacją i odwagą wprowadzić niebiblijne pojęcie do wyznania wiary Kościoła. Ojcowie pierwszego powszechnego zgromadzenia biskupów, zwołanego przez cesarza Konstantyna, podpisali dokument, „Wyznanie wiary 318 Ojców”, w którym zaistniało słowo ὁμοούσιος w sformułowaniu Syn jest „współistotny Ojcu” (ὁμοούσιον τῷ πατρί). Oba sformułowania to wypowiedziane w okolicach Cezarei Filipowej i zapisane jako „Credo nicejskie” są, co do treści równoważne. Wyrażają tę samą prawdę objawioną w Jezusie Chrystusie, która trwa w przekazie oraz w interpretacji w Kościele, iż Jezus Chrystus jest Bogiem. By ukazać ten proces dojrzewania wyrazu wiary problematyka pracy skupia się przede wszystkim wokół pytania: „W jaki sposób przebiegał proces inkulturacji, który zaowocował przyjęciem niebiblijnego słowa w obronie wiary biblijnej, od strony pogan jak i od strony tych, którzy przyjęli Objawienie?” Po prawie trzystu latach dialogu z kulturą hellenistyczną, przyjęte w czasie zgromadzenia w Nicei pojęcie ὁμοούσιος obroniło religijną powagę chrześcijaństwa. Dzięki temu ujawniła się ranga Kościoła jako instytucji kierowanej przez biskupów i papieża w Rzymie. Ta wspólnota ukazała swą wielkość duchową zakorzenioną w poszukiwaniu prawdy. Ostoją tej wielkości były też kościoły domowe i życie mnisze zrodzone pod koniec III w. Termin ὁμοούσιος był w IV w. terminem teologicznie niedopracowanym, otwartym i dzięki temu ostatecznie stał się orężem walki o ortodoksję w życiu chrześcijan i na kolejnych soborach.Item Pawła Fłorenskiego koncepcja słowa-obrazu(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Teologiczny, 2014) Kotkowska, Elżbieta