The CPP Research Papers Series (CPP RPS)
Permanent URI for this community
The CPP Research Papers Series is intended to present both
research-oriented and policy-oriented studies of higher education systems in transition, especially from comparative international perspectives. Higher education
systems worldwide are currently under multi-layered pressures to transform their
funding and governance structures in rapidly changing environments. The series
intends to explore the impact of such wider social and economic processes as globalization, internationalization and Europeanization on higher education institutions, and is focused on such issues as the changing relationships between the university and the state, the changing academic profession, changes in public funding and university governance, the emergent public/private dynamics in higher education, the consequences of educational expansion, education as public/private
goods, and the impact of changing demographics on national systems. Its audience
includes higher education researchers and higher education policy analysts, university managers and administrators, as well as national policymakers and the staff of international organizations involved in higher education policymaking.
Redaktor naczelny:
Prof. zw. dr hab. Marek Kwiek
Kontakt: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną,
ul. Szamarzewskiego 89, 60-569 Poznań
e-mail: kwiekm@amu.edu.pl
strona www: http://www.cpp.amu.edu.pl
Browse
Browsing The CPP Research Papers Series (CPP RPS) by Title
Now showing 1 - 20 of 86
Results Per Page
Sort Options
Item A Changing Policy Toward the British Public Sector and its Impact on Service Delivery (CPP RPS 38/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Antonowicz, DominikSince the 1980s public service in the UK has undergone a long process of far-reaching and complex changes. It has been a high profile issue for politicians, media and citizens (attracting their attention). There are three major sets of principles which constitute the government’s policies toward public service in modern British politics: the post-war settlement underpinned by social economics, the New Right based on a neo-liberal set of values and the New Labour approach which aimed to combine social values with market mechanisms. Each of them has had a great impact on the development of public service and has contributed, at least to some extent, a valuable input. However, despite Government continues commitment to improvements in both efficiency and effectiveness, the firm perception that public service is under-performing in certain areas exists in society, undermining the recent attempts to reform the system. Despite the fact that general discussion about public service in the UK is limited to the traditional choice between private sector providers and the status quo ante, there are many public service organisations which have managed to develop a variety of innovative approaches to their services, retaining their distinctive values whilst increasing their effectiveness and responsiveness to the needs of citizens. The paper is based on detail studies and extensive research conducted in 2003/2003 in the UK and in general has three major aims. The first one is to examine the governmental policies toward the public sector in the UK which has been developed between the postwar settlement and the present time, paying special attention to political and economic values which underpinned them. The second aim is to analyze and illustrate the impact of the political principles of New Labour on the development of innovative models of public service which have been recently flourished across the UK. The final aim is, using case studies, to define the nature of innovations by presenting their unique features in a wider political and organizational context and investigating what precisely makes the difference.Item A Changing Policy Toward the British Public Sector and its Impact on Service Delivery (CPP RPS 6/2007)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2007) Antonowicz, DominikIn the evaluation of innovative models of public service, it is worth beginning with an examination of the intellectual background and the principles of political agendas which have underpinned the concept of British public service in recent years. This chapter will present the differences and similarities in defining the role of the state and also the consequences for public service management which stem from them. There are three major sets of principles which constitute the government’s policies toward public service in modern British politics: the post-war settlement underpinned by social economics, the New Right based on a neo-liberal set of values and the New Labour approach which aimed to combine social values with market mechanisms. Each of them has had a great impact on the development of public service and has contributed, at least to some extent, a valuable input.Item Academic Entrepreneurialism and Private Higher Education in Europe (CPP RPS 11/2008)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2008) Kwiek, MarekIt seems very difficult to analyze private universities in Europe in the context of entrepreneurialism in the form the concept has emerged in the basic literature and available case studies. The private sector in higher education, in general, from the point of view of both numbers of institutions, share of enrolments in the sector, and study areas offered, has been a phenomenon of the transition/accession countries. At the same time, the conceptual framework currently used to analyze “entrepreneurialism” in higher education seems somehow restricted in use to public sector institutions. Very few scholars ever refer to private institutions in their discussions of entrepreneurship. On European grounds, not only experiences with private higher education have been very limited – but also the emergent concepts related to entrepreneurialism derived from analytical work on the public sector and rarely touched on the private sector. The present paper is based on the conceptual work on “entrepreneurial” and “proactive” universities (by Burton Clark), “self-reliant” and “enterprising” universities (by Michael Shattock and Gareth Williams) and Barbara Sporn’s notion of “adaptive” universities. In empirical terms, it is based on case studies of entrepreneurial universities, both from Western Europe and Central and Eastern Europe. We have a closer look at entrepreneurialism of private institutions studied within the EU 6th Framework Programme EUEREK European Universities for Entrepreneurship – Their Role in the Europe of Knowledge project in the context of what Clark, Shattock, Williams and Sporn suggest mostly for the study of public institutions. Therefore a context of entrepreneurialism in the form of Clarks’ five elements: a strengthened steering core, an expanded developmental periphery, a diversified funding base, the stimulated academic heartland, and the integrated entrepreneurial culture is revisited, and referred to the private sector, followed by conclusions.Item Academic Entrepreneurship vs. Changing Governance and Institutional Management Structures at European Universities (CPP RPS 5/2007)(Center for Public Policy Research Paper Series, 2007) Kwiek, MarekThe paper is discussing academic entrepreneurship in the context of changes in university management and governance ongoing in European universities. The comparative perspective of the paper is provided by the EU EUEREK research project: “European Universities for Entrepreneurship: Their Role in the Europe of Knowledge” (2004-2007, 6th Framework Programme), comprising seven European countries, and it draws heavily from ideas and research results of Burton Clark, Michael Shattock and Gareth Williams. It is intended to view transformations in university governance and management in the context of the European Commission‟s recent emphasis on the vital role of changes in institutional governance in its “modernisation agenda for universities”. It starts (section 2) with a general discussion of the EC‟s prioritization of areas of transformation of European universities in which governance structures figure prominently. Then in section 3 it discusses the role of (academic, reputational, and financial) risk-taking at entrepreneurial institutions which is viewed as their core feature, and shows the role of risk management in both public and private institutions. The next section discusses the unavoidable clash of old academic and new managerial values at entrepreneurial universities and the institutional ways to deal with it. Tensions between the university center and base academic units are discussed in section 5 and the context is provided by the traditional academic idea of collegiality. A move away from (but not getting rid of) collegiality in university management at public entrepreneurial universities studied is emphasized. Different governance and management structures are reported in small private institutions – they can be simplified to the extreme and the phenomenon is related to their fundamental financial uncertainty, studied as an example of the survival culture developed in the last fifteen years especially in European transition economies. The pivotal role of strategic committees and strong management groups is shown. Section 6 discusses entrepreneurship as a phenomenon appearing at both (not too) centralized and (not too) decentralized institutions and, in more detail, “earned income” policies found at the core of transformations of the University of Warwick from 1980s onwards and the crucial role of strategic committees in changes in resource allocation models and in resulting changes in university‟s priority research areas. Section 7 discusses the spread of academic entrepreneurship across institutions and highlights the difference between most entrepreneurial university units in Western Europe (research in natural sciences and technology in public universities) and in most EU transition countries (teaching-related entrepreneurship in social sciences and economics in both public and private institutions). Finally, tentative conclusions are given.Item Academic Work, Working Conditions and Job Satisfaction (CPP RPS 48/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Kwiek, Marek; Antonowicz, DominikIn this analysis of changing academic work, working conditions and job satisfaction in Europe, we will present the academics’ assessment of facilities, resources, and personnel. Subsequently, an overview will be provided about the academic workloads and allocation of time between the four major types of academic activities: teaching, research, service, and administration. A further section will discuss job satisfaction and, related to it, the academics’ income. The chapter provides a general picture of the variety of views and activities in 11 European countries, where differences between junior and senior academic staff as well as between academics at universities and at other higher education institutions will be presented, whenever relevant. As will be shown below, the facilities and resources are predominantly assessed positively by European academics, with the least positive scores for research funding. Thereby the ratings of those active at universities are more positive than those active at other higher education institutions, and we note substantial differences as well in the assessments of junior and senior academics. Assessments are by and large most positive in five countries: Finland, Norway, Switzerland, the UK and the Netherlands. Self-declared hours spent on academic work vary as well between European countries, between junior and senior academics, and between academics at universities and other higher education institutions. The longest hours spent at work in higher education institutions (when classes are in session) are reported on average of all academics in Ireland, Italy and Poland and the shortest in the Netherlands, Norway, and Portugal. The weekly mean time ranges from 27 hours per week (junior staff in Norway) to 52 hours per week (senior staff in Germany). Senior staff works longer hours than junior staff in all countries analysed.Item Atrakcyjny uniwersytet? Rosnące zróżnicowanie oczekiwań interesariuszy wobec instytucji edukacyjnych w Europie (CPP RPS 35/2012)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2012) Kwiek, MarekKluczowym punktem odniesienia dla prezentowanych tu rozważań o spodziewanych transformacjach instytucji uniwersytetu w najbliższej dekadzie będzie (stosunkowo ulotna) kategoria atrakcyjności uniwersytetu. To wokół niej skupiają się najważniejsze wyzwania, przed którymi stają systemy edukacyjne i edukacyjne instytucje w Europie. Struktura tego tekstu wygląda następująco: wprowadzenie stanowi część pierwszą, w części drugiej skoncentrujemy się krótko na atrakcyjności szkolnictwa wyższego w perspektywie rosnącej potrzeby jego permanentnej adaptacji do zmieniającej się rzeczywistości społecznej i (może przede wszystkim) ekonomicznej. Wskażemy, że profesja akademicka w najbliższej dekadzie znajdzie się w oku cyklonu, ponieważ z jednej strony w społeczeństwach europejskich rośnie stopień komplikacji academic enterprise, czyli całości przedsięwzięcia akademickiego, a z drugiej strony, przede wszystkim z racji umasowienia szkolnictwa wyższego, zmienia się rola jego dotychczasowych interesariuszy. W części trzeciej zajmiemy się mechanizmami rynkowymi oraz nowymi wzorcami generowania uczelnianych przychodów, wychodząc z założenia, że otoczenie finansowe uczelni europejskich będzie się stawać w najbliższej dekadzie coraz bardziej nieprzyjazne, a same uczelnie będą przypuszczalnie zmuszone coraz częściej sięgać po nowe, stosunkowo nietradycyjne źródła przychodów – głównie po przychody z tzw. „trzeciego strumienia finansowania”, analizowanego jak dotąd przede wszystkim w odniesieniu do „uniwersytetów przedsiębiorczych” Burtona Clarka (Clark 1998, 2004). Wskażemy jednocześnie, że potencjalnie (i tylko relatywnie, w strukturze uczelnianych przychodów) malejące publiczne dofinansowanie uniwersytetów może zmienić naturę relacji państwo (społeczeństwo)/akademia, ponieważ prywatyzacja usług edukacyjnych przekształca nie tylko kulturę organizacyjną uniwersytetu, ale również jego podstawową misję. W części czwartej poruszymy kwestię przyszłości tradycyjnego dla uniwersytetów kontynentalnych splotu kształcenia i badań naukowych w kontekście zmieniających się oczekiwań coraz potężniejszych interesariuszy: państwa, studentów i gospodarki/rynku pracy. W centrum tych zmian po raz kolejny stanie profesja akademicka oraz pojawi się kluczowe pytanie o atrakcyjność akademickiego miejsca pracy w warunkach potencjalnie ewoluujących misji instytucji akademickich. Część piąta skoncentruje się na napięciach, sprzecznościach i nowych formach zróżnicowania instytucji edukacyjnych, do jakich prowadzi masowość systemów edukacyjnych. Natomiast w części szóstej znajdzie się rekapitulacja najważniejszych zagadnień związanych z atrakcyjnością europejskich uniwersytetów w następnej dekadzie z perspektywy polityki edukacyjnej.Item Between modernization of society and modernization of education The Polish Higher Education Case (CPP RPS 59/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Dziedziczak-Foltyn, AgnieszkaThe paper will present three main theses. They will be supported with an analysis of documents related to the shaping of the policies of social and economic development, and higher education development in Poland. 1) Thesis: imitational character of modernization processes in relation to the modernization of Polish society. The specific character of the Polish modernization process is described in the categories of imitational modernization, where emphasis is placed on the necessity of Poland's adaptation to a certain democratic and market economy model. These processes got stronger together with Poland's accession to the EU, when the state intensified its activities to foster policies of social and economic development. Pursuing the goals of the Lisbon Strategy (to build a knowledge-based economy and society) was of particular importance as it was perceived as a chance to catch up with the civilization development. 2) Thesis: decision makers' failure to perceive or understand the function of higher education in view of society's modernisation needs. During the state transformation period the Polish decision makers forgot the fact that modernization of economy cannot happen without a concurrent social modernization, and the directions for the changes were paved only with general market economy and democracy slogans. The potential of schools of higher education was neglected for two decades. There is numerous data indicating poor "modernisation" of the education and research systems and therefore it is difficult to say that the decision makers treated higher education as a key factor determining the level of modernization potential of society. Reformatory measures of the Polish government in the area of higher education have intensified only within the last several years and the paper will analyse them in detail. 3) Thesis: ideological character of modernization of higher education. Higher education reforms are connected with pursuing the goals of the Bologna Process. The ideological character of the reforms carried out in Poland is manifested in the fact that both the Bologna Process and the Lisbon Strategy are perceived as political projects. Strategic documents generated by the government constitute a makeshift and politically orchestrated reply to the recommendations made by the EU. Polish decision makers have never placed higher education within their genuine political priorities before. The paper will show how this situation has recently changed.Item Caught in the trap of mass education – transformations in the Polish higher education after 1989 (CPP RPS 78/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Wasielewski, KrzysztofStarting from the system transformation in 1989, the system of higher education in Poland underwent such transformations, which, as regards their scale and scope, cannot be compared to higher education systems in other countries of the Eastern Bloc. First of all, the philosophy of university education changed and was based on new challenges, which, related to economy, on the one hand, and, to society on the other hand. The economy, which underwent intensive modernisation, started to show its demand for employees with high (academic) qualifications and the free market called for an opportunity to operate in the public space of private entities (universities). The society and, in particular, young people, for whom the opportunity to take up their studies was a chance to satisfy their “hunger for education” and realise high (and even higher) status aspirations, adjusted to the new challenges. Consequently, non-public universities started to appear on a mass scale and state universities started to accept even greater numbers of students, who mainly did their extramural studies. However, the dynamic changes in the area of higher education led to significant social and economic consequences. The intensive growth of the number of students was not in line with analogous growth of the number of academics and appropriate infrastructure. This, in turn, resulted in lower and lower quality of education. As years went by, one could also perceive the so-called “academic drift” more clearly as regards education in universities, which is manifested by a systematic growth of young people’s interest in social- and humanities-oriented education faculties. Consequently, there was a considerable deficiency of candidates in universities of technology, which did not correlate with economic demands for these types of qualifications. This was directly connected with the lack of stronger relations between the labour market and structure of educational system – changes in school curricula and university faculties and subjects failed to keep pace with changes occurring in the labour market and young people’s expectations. The problem results mainly from the academic character of knowledge provided in universities and system problems connected with implementation of changes in academic institutions. The little scope of cooperation between educational institutions and organisations operating inn the labour market is also significant. Presently, consequences of such trends are more visible in the labour market. Although a positive correlation between a level of education and income gained is still maintained, the statistics expressly show a relatively high unemployment rate among those with better education levels and, especially, among university graduates.Item Changing Degree Structures and Economic Returns to Higher Education in Poland. The Impact of the Bologna Process (CPP RPS 62/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Kwiek, MarekThe Bologna Process in Poland, as in Central Europe generally, was seen prior to the EU enlargement in 2004 as an effective avenue to integrate Polish universities with their Western European counterparts. Poland was among the initial signatory countries of the Bologna Declaration in 1999. In post-communist Europe, the Bologna Process was often viewed as “a political option aiming at ingraining itself into European values” (Gorga 2007, 62, Tomusk 2006, Dobbins 2011). In the present chapter, the Bologna Process is viewed through the lenses of the end product of reform initiatives it has been promoting in the last decade: in this case, a coherent system of three degrees – the bachelor, the master, and the doctorate. And in particular, it is focused on the changing social and labor market perceptions of the bachelor degree during the implementation of the Bologna Process in Poland. Enhancing “employability”, following Teichler (2011: 4-5), is viewed here as an increasingly relevant “additional” objective of the Bologna Process, its “core” objective being enhancing mobility.Item Changing Higher Education and Welfare States in Postcommunist Central Europe: New Contexts Leading to New Typologies? (CPP RPS 64/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Kwiek, MarekDebates on the future of higher education in postcommunist Central European economies are closely linked to much wider debates on the future of the public sector and of the state provision of public services in general (Orenstein 2009, Häusermann 2010, and Rothgang et al. 2010). In the acme of the development of traditional Keynesian postwar welfare state regimes in Europe, it was the state – rather than the market – that was deeply involved in the economy and in the protection of nation-state citizens against the potential social evils of postwar capitalism (Hurrelmann et al. 2007a). As Vito Tanzi highlighted in his recent book on Governments versus Markets. The Changing Economic Role of the State, the role of the state in the economic development is the fundamental question: How wide and deep such a role be in a market economy? What should the state do? How much should be left to the market and to the free economic decisions of individuals or groups of citizens? How should the state perform its role? (Tanzi 2011: ix). The role of the state in general means also, in a context of interest to us here, its role in the provision of both higher education services and welfare state services. It was in Central Europe, exposed to the influences of global organizations in redefining their national welfare policies following the fall of communism in 1989 that the direct link between the new “effective” state on the one hand (with “downsizing” of the public sector) and higher education policies on the other, was very much visible. With almost no exceptions, higher education in the 1990s was one of the lowest priorities in European transition countries, with chronic underfunding of their universities as a permanent feature. Social policies for the ten accession countries which joined the European Union in 2004, generally promoted and praised in subsequent accession countries’ reports by the European Commission, were not exactly “European” policies rooted in a “European social model”2. On the contrary, as Zsuzsa Ferge (2001: 129-30) showed (with respect to policies actually being implemented in the healthcare, pensions, higher education and other public sectors), these policies were largely neoliberal. It is in Central Europe that educational policies, and consequently the future of public universities, may be going hand in hand with changing welfare policies, as in the traditional World Bank formulation of the “third wave of privatization” where changes in (higher) education follow changes in the two other major claimants on welfare state resources: healthcare services and public pensions systems (Rama 2000; see the ideas of “redefining the state”, “shrinking the state”, “dismantling democratic states”, and “transforming the state” in Spulber 1997, Feigenbaum et al. 1998, Suleiman 2003, and Hurrelmann et al. 2007a).Item Changing Higher Education Policies: From the Deinstitutionalization to the Reinstitutionalization of the Research Mission in Polish Universities (CPP RPS 33/2012)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2012) Kwiek, MarekThe paper analyzes changing higher education policies in Poland in the last two decades. It argues that top Polish public universities became divided institutions, with different individual academic and institutional trajectories in the academic fields in which educational expansion occurred (social sciences) and in fields in which it was much less pronounced (natural sciences). Using the concepts drawn from new institutionalism in organizational studies, the paper views the 1990s as the period of the deinstitutionalization of traditional academic rules and norms in public universities, with growing uncertainty about the core of the academic identity. The empirical data studied include internationally visible publications and research-related academic promotions in different academic fields, changing over time. In the expansion era (1990-2005), prestigious public research universities became excessively teaching-oriented; in the period of educational contraction, their currently teaching-oriented segments are expected to become research-intensive. The new legislation grounded in an instrumental view of higher education is interpreted as a return to a traditional academic normative consensus, with increased emphasis on, and funding for, the research mission.Item Competing for Public Resources: Higher Education and Academic Research in Europe. A Cross-Sectoral Perspective (CPP RPS 72/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Kwiek, MarekThe chapter focuses on the increasing cross-sectoral competition for public resources between various types of public sector institutions in Europe and its implications for future public funding for both higher education and academic research. It views the major models of the institution of the modern (Continental) university and the major types of the modern institution of the state, and of the welfare state in particular, as traditionally closely linked (following Kogan et al., 2000; Kogan and Hanney, 2000; Becher and Kogan, 1992). Historically, in the post-war period in Europe, the unprecedented growth of welfare states and state-funded public services was paralleled by the unprecedented growth of public universities. The massification and universalization of higher education in Europe coincided with the growth of the welfare state in general. Currently, both processes in higher education are in full swing across Europe while welfare states are under the most far-reaching restructuring in their postwar history. The major implication is the fierce competition for public resources, studied in this chapter from a cross-sectoral perspective, in which the future levels of public funding for higher education in tax-based European systems are highly dependent on social attitudes towards what higher education brings to society and the economy, relative to what other claimants to the public purse can bring to them.Item Creative destruction of the University (CPP RPS 43/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Leja, Krzysztof; Nagucka, EmiliaAuthors take the issue of change in the modern university. Assuming that the objective of the university is, in addition to the mass education, training the elite of intellectual entrepreneurs (Kwiatkowski, 2000; Kwiatkowski, Sadlak, 2003) - prospective leaders of the knowledge-based society, it is proposed the creative destruction of the university organization, the essence of which is to move the axis of the basic organizational units of the university, such as departments, into teams, and coordination axis of the university move into units. The proposal is embedded in the Schumpeter’s idea of creative destruction (Schumpeter, 1960), and refers to the Burton Clark’s concept of the entrepreneurial university (Clark, 1998, 2004), the concept of ambidextrous organization (March, 1991, Tushman, O'Reilly III, 1996; Birkinshaw, Gibson, 2004), third generation university by Johan Wissema (2009) and the concept of the knowledge-based university, using the paradigm of knowledge-based organization (Leja, 2011). Additionally, the paper presents the necessary conditions of the proposed change, and the risk associated with it. Authors try to prove, using Gareth Morgan’s metaphors (2001, 2005), that the proposed change is the transition from mechanistic - organism university to the university described by metaphors of organisms and self-organization.Item Creeping Marketisation: Where Polish Public and Private Higher Education Sectors Meet (CPP RPS 13/2009)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2009) Kwiek, MarekThe paper intends to discuss changes in Polish higher education related to processes of its marketization. The wider context for transformations in Polish higher education system is the transition from command-driven, communist economy to market-driven, open economy and from a communist authoritarian bureaucracy to a parliamentary democracy. Consequently, “market” and “marketisation” have additional meanings in a country which opened to both as late as in 1989, as opposed to other countries studied in the present volume. It discusses funding mechanisms with respect to institutions, teaching and research (section 2); distinct processes marking the turn towards marketization – increasing financial self-reliance of academic institutions (section 3) and external privatisation (growth in the number of private sector providers) and internal privatisation (finance-driven cost-recovery mechanisms in public sector institutions), in section 4; finally, it discusses market forces in the context of Polish educational policies (section 5) and provides concluding remarks (section 6).Item Czym są krytyczne badania nad szkolnictwem wyższym? (CPP RPS 73/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Szadkowski, Krystian„W im większym stopniu badaczom udaje się w projektowaniu badań oraz interpretacji wyników brać pod uwagę różne perspektywy zróżnicowanych aktorów – pisał w latach dziewięćdziesiątych Teichler – tym bardziej badania nad szkolnictwem wyższym stają się konceptualnie odpowiednie, jak również potencjalnie użyteczne dla praktycznego rozwiązywania problemów”. Takim właśnie konceptualnym i metodologicznym rozszerzeniem pola badań nad szkolnictwem wyższym głównego nurtu jest ich krytyczne odgałęzienie, które stanowi przedmiot zainteresowania niniejszego tekstu. Jak zaznacza Christine Musselin, ostatnio w badaniach głównego nurtu coraz częściej zwraca się uwagę na związane z upowszechnieniem w ramach akademickiego miejsca pracy tymczasowych form zatrudnienia, postępujące różnicowanie profesji akademickiej. Perspektywa tych zatrudnionych w niepewnych warunkach akademików, oraz perspektywa studentów i ruchów studenckich, składa się na to, co całkiem niedawno, na łamach Chronicle of Higher Education, amerykański badacz Jeffrey Williams nazwał rozwijającymi się od dwóch dekad narracją krytycznych badań uniwersytetu.Item Dokąd zmierzają międzynarodowe badania porównawcze szkolnictwa wyższego? (CPP RPS 29/2012)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2012) Kwiek, MarekInstytucja uniwersytetu staje się dzisiaj kluczem do powodzenia gospodarek i społeczeństw opartych na wiedzy, jedną z centralnych instytucji świata, którego bogactwo bierze się coraz częściej z produkcji, przetwarzania, transmisji i stosowania wiedzy. Ostatnich czterdzieści lat to pasmo bezprecedensowych sukcesów uniwersytetów w świecie zachodnim: jeszcze nigdy w historii tej instytucji tak wiele nie zależało od sposobów jej funkcjonowania, zarządzania i finansowania. Nigdy w jej historii państwa i jednostki nie inwestowały tak wiele w jej działanie, nigdy nie miała ona tylu studentów i profesorów, nie współpracowała tak blisko z rządami krajowymi i władzami regionalnymi, nie była tak zinternacjonalizowana w badaniach naukowych, kształceniu i trzeciej misji. Jednak niekwestionowany sukces tej instytucji społecznej oznacza zarazem rosnącą konieczność poddawania jej coraz bardziej zaawansowanym badaniom. Coraz ważniejsze stają się jej (wielkie) sukcesy i (drobne) niepowodzenia. Uniwersytet, po raz kolejny w swojej historii, staje się instytucją globalną, coraz bardziej podobną do siebie w różnych częściach świata, przede wszystkim w krajach najbardziej rozwiniętych. Na poziomie najbardziej ogólnym, czyli na poziomie systemu, następuje instytucjonalna izomorfizacja i homogenizacja, na poziomie niższym – na przykład poziomie krajowym czy regionalnym – procesy homogenizacji i izomorfizacji współistnieją z procesami dywersyfikacji i różnicowania.Item Dostępność studiów wyższych dla młodzieży wiejskiej (CPP RPS 75/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Wasielewski, KrzysztofPytanie o to, dlaczego należy badać nierówności w dostępie do wykształcenia młodzieży wiejskiej, jest tylko z pozoru pytaniem prostym i oczywistym. Warto zatem na wstępie wymienić chociaż kilka argumentów przemawiających za koniecznością prowadzenia tego typu badań. Pierwszym jest niedostateczny stan opracowań nad tym zagadnieniem we współczesnych naukach społecznych (i szerzej humanistycznych). Wystarczy pobieżny przegląd literatury nad dostępem młodzieży wiejskiej do wykształcenia, aby stwierdzić, że brak obecnie wiedzy nie tylko o poważniejszych i pewniejszych wskaźnikach (o nich później), lecz również o głównych tendencjach i prawidłowościach w tym obszarze [zob. Szafraniec, 2001; Wasielewski, 2004]. Zadecydowało o tym kilka czynników: zmiana zainteresowań badaczy wynikająca z intensywnych przemian społeczno-gospodarczych po transformacji systemowej i pojawienia się innych, nowych pól badawczych i zainteresowań; naznaczenie pewną „ideologicznością” badań nad dostępem do wykształcenia młodzieży wiejskiej przed 1989 rokiem i wynikająca stąd niechęć do problematyki poruszającej zagadnienia równości społecznej; rozrost szkolnictwa wyższego i liczby studentów oraz wynikające stąd problemy finansowo-organizacyjne w prowadzeniu badań (m.in. kłopoty z doborem prób) i wreszcie obowiązywanie ustawy o ochronie danych osobowych, która przynajmniej pośrednio przyczyniła się do kłopotów z uzyskaniem danych o pochodzeniu społecznym studentów i realizowaniu badań wymagających zbierania od respondentów tzw. danych osobowych. Drugim silnym argumentem na rzecz badania dostępu do edukacji wydaje się konieczność śledzenia funkcji (jawnych i ukrytych) systemu oświatowego. Warto bowiem zwrócić uwagę, że, z jednej strony funkcjonuje on w zmiennej i płynnej rzeczywistości społecznej, z drugiej zaś, sam podlega obecnie częstym i znaczącym zmianom (ingerencjom). Proces transformacji systemowej wciąż można uznawać za niezakończony, o czym świadczy wciąż pewna niestabilność polskiej gospodarki, jak i przemiany wynikające ze zmian w makroskali (np. wejście Polski do Unii Europejskiej). Nieco inaczej należy interpretować przemiany w łonie systemu oświatowego, których w ciągu ostatnich 18 lat można się doliczyć przynajmniej kilkunastu (wliczając w to reformę strukturalną, jak i szereg zmian mających charakter ustawowy). Jednak ich celów można doszukiwać się zarówno w obszarze niezbędnych zmian systemowych, jak i ingerencji politycznych (ideologicznych). W kontekście młodzieży wiejskiej na przemiany te można patrzeć z perspektywy jednostki – wówczas ważne byłoby analizowanie kogo (społecznie rzecz ujmując) kształcą polskie szkoły. Przykładowe pytania, które się w tym kontekście pojawiają mogą brzmieć: Czy młodzież wiejska ma takie same szanse przejścia przez system edukacyjny co młodzież z innych grup społecznych? Jaką proporcję stanowi młodzież wiejska w obrębie poszczególnych poziomów edukacji? Można również na to zagadnienie spojrzeć z perspektywy systemowej, wówczas interesować nas będą systemowe funkcje edukacji: czy szkoła wiejska uczy na tym samym poziomie co miejska, czy jednostki wyposażane są w porównywalne kompetencje? Czy młodzież wiejska kształcona jest „dla” wsi czy „dla” miasta? W tym też obszarze lokują się mechanizmy alokacji jednostek w społecznej strukturze: jakie czynniki decydują o zajmowanych przez jednostki pozycjach społecznych? Czy szanse na zajęcie wysokiej pozycji społecznej są jednakowe dla jednostek z różnych grup i środowisk społecznych? Jaka jest w tym rola wyższej uczelni, a jaka edukacji na wcześniejszych poziomach? Można również spojrzeć na dostęp do edukacji z perspektywy drożności systemu edukacji. Wówczas interesujące są pytania o to czy system edukacyjny umożliwia ruchliwość pionową, którędy przebiegają ścieżki „awansu społecznego” – czy wszystkie trajektorie szkolne są tak samo drożne, czy dają takie same szanse młodzieży z różnych środowisk? Wreszcie niebagatelne znaczenie ma również pytanie o równość i sprawiedliwość społeczną w edukacji, zwłaszcza w kontekście zapisów konstytucyjnych, praw człowieka czy zwykłej społecznej uczciwości. Czy jednostki z różnych warstw, grup społecznych, środowisk mają równe szanse w dostępie do edukacji? Z pewnością tych argumentów i wynikających z nich pytań jest znacznie więcej, jednak te kilka przytoczonych wydaje się wystarczającymi, żeby spróbować zdiagnozować współczesne główne tendencje w dostępie młodzieży wiejskiej do edukacji na poziomie akademickim oraz poddać krytycznej analizie dotychczasowe badania i opracowania na ten temat.Item Doświadczenia sąsiadów w zakresie internacjonalizacji szkolnictwa wyższego: Niemcy. Studium przypadku (CPP RPS 63/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Siwińska, BiankaW artykule przedstawiony zostaje rozwój procesu internacjonalizacji niemieckich uczelni od końca lat 90-tych do roku 2008, kiedy to ogłoszona zostaje rządowa „Strategia internacjonalizacji”. Analiza potwierdziła, że jednym z kluczowych warunków rozwoju procesu internacjonalizacji w przypadku niemieckim było zaangażowanie w jego kształtowanie rządowych ośrodków decyzyjnych, czyli poziomu centralnego – poziomu państwa. W Niemczech, gdzie aktywności i refleksja na tym poziomie mają miejsce niemalże od początku badanego okresu, umiędzynarodowienie systemu rozwija się dynamicznie, budowana jest kultura internacjonalizacji, a sam proces przybiera coraz bardziej wyrafinowane formy. Oprócz fazy wstępnej, wyróżnione tu zostały dwie fazy tego procesu: kwantytatywna i kwalitatywna.Item Drivers and patterns of students’ and graduates’ mobility in Poland. Evidence from social media network (CPP RPS 76/2014)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2014) Herbst, Mikołaj; Rok, JakubIn this paper we use a unique, large dataset collected from a social networking website to develop a typology of the educational and post-educational mobility in Poland, to identify regions that are winning or losing in terms of human capital accumulation, and to elaborate on factors of human capital migration using empirical model of interregional flows of students and graduates. We find out that the mobility of Poland’s human capital is rather low, with graduates being more prone to migrate than students while enrolling to universities. The average Polish region manages to absorb one third of incoming students (born and raised in other regions) on the local labour market, and it pulls back about 50% of students who originated from the region, but studied elsewhere. However, only five of sixteen Polish regions experience net gain of human capital in consequence of skilled migration. All of them include big metropolitan cities – Warsaw, Poznań, Gdańsk, Wrocław, and Kraków. The remaining eleven regions are subjects of a brain drain. Physical distance between potential donor and destination regions is the most significant determinant of human capital flow. Although distance plays crucial role in both student and graduate decisions, it is more significant at student level. Students prefer to migrate to large metropolitan cities, regardless of their economic performance. In turn, graduates are more willing to leave the areas with low GDP per capita. They migrate to affluent regions, with large central cities, although, as a qualified labour force, they don’t care much for unemployment rate. The share of population with higher education is also a significant pull factor.Item Droga na studia – fakty, odczucia, oceny (CPP RPS 42/2013)(Center for Public Policy Research Papers Series, 2013) Wasielewski, KrzysztofKiedy zastanowić się nad znaczeniem terminu „droga na studia” pierwszym skojarzeniem, jakie przychodzi na myśl jest ścieżka edukacyjna rozumiana jako kolejne szczeble edukacji, typy kończonych szkół, wybrane specjalności, oceny szkolne czy przestrzenne usytuowanie szkoły. Istnieje też jednak wymiar subiektywny takiej ścieżki – pewne społeczno-kulturowe i psychologiczne aspekty pokonywania drogi na studia. Wśród wskaźników opisujących ten wymiar należy wymienić charakterystyki mentalne młodzieży, wsparcie najbliższych bądź jego brak, motywację jednostki, okoliczności podejmowania decyzji, ich determinanty, a także ocenę tych zdarzeń z perspektywy czasu, wreszcie towarzyszące temu świadomość, oceny, emocje. W tym sensie interesować nas tu będzie zarówno obiektywny, jak i subiektywny wymiar drogi prowadzącej do studiów. Zaczniemy od społecznych charakterystyk młodzieży, która dostała się na studia. Dalej przyjrzymy się jej przeszłości edukacyjnej, by wreszcie – na koniec – podjąć pytanie o motywy podejmowania studiów i postawy, reakcje najbliższego otoczenia. Czy da się powiedzieć, że ta droga na studia jest jakaś specyficzna, czy jest naznaczona „wiejskością”? Co by to było?