Praktyka Teoretyczna
Permanent URI for this community
Praktyka Teoretyczna jest czasopismem naukowym, przestrzegającym standardów jakości publikacji przyjętych w świecie akademickim. Pismo kierowane jest zarówno do środowisk uniwersyteckich, jak i ludzi kultury, aktywistów, działaczy politycznych i wszystkich tych, którym nieobca jest krytyczna, zaangażowana refleksja nad otaczającą rzeczywistością. W szczególności pismo poświęcone jest filozofii politycznej (zarówno tej teoretycznej, jak i o bardziej praktycznym zacięciu), krytycznym naukom społecznym i szeroko rozumianym naukom o kulturze. Publikuje zarówno teksty teoretyczne, analityczne, jak i empiryczne analizy i wyniki badań.
Theoretical practice is what interests us most: to continuously question the relation between theory and practice. We consider the tension that arises from combining those two variant „practices” a sole source of both forms of activity: „theoretical” (philosophy, sciences) and „practical” (politics, technology, arts). Staying in a domain of broadly understood philosophy, we are attempting to develop it in correlation with the whole variety of practices, but at the same time with a reference to the sciences that build those practices. For us, philosophy is the prime mover of the development of practice and theory; at the same time, however, it disrupts them, as they exist only in a fundamental relation with their exterior (matter, life, time and space). We also want it not to be blind to the conditions of life in which others live.
We are aiming for developing the ability to practice the theory: rebuilding and deconstructing existing theoretical vocabularies, finding new spaces for application of theorems in developing sciences, penetrating newborn inter- and transdisciplinary scientific discourses, interpreting social and technological changes.
Redaktor naczelny: Krystian Szadkowski
Kontakt: Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM
Collegium Maius
Ul. Fredry 10
60-701 Poznań
e-mail: praktyka.teoretyczna@gmail.com
strona www: http://www.praktykateoretyczna.pl
Nazwa wydawcy: Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM
ISSN 2081-8130
Browse
Browsing Praktyka Teoretyczna by Title
Now showing 1 - 20 of 142
Results Per Page
Sort Options
Item 20 tez o obaleniu metropolii(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Tarì, Marcello; Ratajczak, MikołajMetropolia jako uogólniona forma biopolitycznej władzy i opresji ma się ku końcowi. Wielość form miejskiego oporu, heterogeniczne pojedynczości rzucające wyzwanie wertykalnym strukturom władzy przybliżają na do komunizmu, który nadchodzi. Współdzielenie przestrzeni, środków produkcji, afektów zrewolucjonizuje metropolitalny porządek. Czy miejskie bunty i formy biopolitycznego oporu przekształcą się w praktyki zmierzające do uwolnienia „potencji-nie-bycia-rządzonym”? Jak i gdzie? Odpowiedz na to pytanie jest już krokiem na tej drodze.Item Alternowoczesność: genealogie komunizmu w trylogii Hardta i Negriego(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Janik, MateuszPoniższy tekst ma na celu prezentację wspólnej pracy Negriego i Hardta w szerszej perspektywie, jako próbę ustanowienia nowego modelu polityki, przekraczającego projekt nowoczesności, a jednocześnie zachowującego jego krytyczny potencjał. Hardt i Negri proponują ontologizację polityki jako alternatywę dla transcendentalnej struktury zapośredniczenia. Za sprawą tego gestu wprowadzają oni ponownie do politycznego dyskursu pojęcie komunizmu, rozumianego nie jako normatywnie ujmowane zadanie, lecz jako proces rozgrywający się w ramach materialnie ujmowanych stosunków społecznych.Item An Unexpected Twist of Ideology. Neoliberalism and the Collapse of the Soviet Bloc(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Sowa, JanArtykuł podejmuje proces neoliberalnej transformacji Bloku Sowieckiego z późnych lat osiemdziesiątych i wczesnych dziewięćdziesiątych, analizując go na przykładzie Polski. Jego trajektoria ogólnie potwierdza tezę z artykułu „Trzy kroki w stronę antropologii faktycznie istniejącego neoliberalizmu” postawioną przez Loïca Wacquanta. Twierdzi on, że neoliberalizm zmierza raczej do przechwycenia i użycia niż prostego demontażu czy osłabienia struktur państwowych i mechanizmów władzy. Autor pokazuje również, że przejściu od gospodarki planowanej do rynkowej w dawnym Bloku Sowieckim towarzyszyły (a w dużym stopniu w ogóle czyniły je możliwym) potężne działania ideologiczne, które przekształciły konstrukcje podmiotowości oraz sprawiły, że stała się kompatybilna z neoliberalnym kapitalizmem. Dowodzi to, że dwa tryby analizowania neoliberalizmu – strukturalna analiza władzy państwowej oraz skupienie na urządzaniu – powinny być traktowane jako komplementarne narzędzia służące rozumieniu neoliberalnych transformacji. Jednakże, przeciwnie do Wacquanta, autor twierdzi, że pod tym względem nie ma nic nowego w neoliberalizmie jako praktyce, gdyż dla utrzymywania pozornej autonomii władzy rynku kapitalizm od zawsze wymagał pomocy ze strony państwa.Item Analityka biopolityki(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Lemke, ThomasTekst jest szczegółową analizą genealogii pojęcia biopolityki od jej wczesnego stosowania przez teoretyków rasy i państwa-organizmu, przez koncepcje ekologiczne oraz technocentryczne po myśl Michela Foucaulta oraz współczesne projekty odwołujące się do prac francuskiego &lozofa. Autor nie skupia się jedynie na zarysowaniu historycznego kontekstu sięgania po termin „biopolityka”, lecz interesuje go również, w jaki sposób omawiane przez niego teorie ujmują relację między życiem i polityką, prawdą naukową a normą itd. W ostatnim rozdziale nakreślone zostają także kontury analityki biopolityki oraz ukazane znaczenie omawianego pojęcia dla współczesnych problemów z zakresu socjologii i &lozo&i polityki.Item Analiza "Rzeczy-pospolitej"(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Harvey, David; Juskowiak, Piotr; Kowalczyk, AgnieszkaTekst stanowi pogłębioną, krytyczną recenzję "Rzeczy-pospolitej" Michaela Hardta i Antonia Negriego. W swojej krytyce Harvey skupia się nade wszystko na niedowartościowaniu przez autorów perspektywy walki klasowej oraz braku rozwiniętej analizy kapitału fikcyjnego i współczesnej finansjeryzacji gospodarki. Zdaniem geografa w Rzeczy-pospolitej zbyt duży nacisk położono na rozważanie Spinozjańskich kategorii (takich jak pojedynczość) oraz problem niematerialności, co mogło odciągnąć uwagę Hardta i Negriego od sformułowania propozycji konkretnych działań politycznych wielości.Item Architektonika „Logiki sensu” Deleuze’a(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Tercz, JakubW artykule przedstawiam specyficzną propozycję lektury „Logiki sensu”, którą – luźno nawiązując do filozofii Kanta – nazywam architektoniczną. Lektura architektoniczna polegać ma na jednoczesnej analizie teorii filozoficznej oraz formalnej konstrukcji dzieła. Chociaż technikę taką można próbować odnieść do wielu klasycznych już pozycji, to przypadek „Logiki sensu” okazuje się wyjątkowy – zasugerował ją bowiem sam autor, gdy każdy z trzydziestu czterech rozdziałów nazwał serią, pojęcie „serii” zaś uczynił kluczowym dla teorii. „Logika” jest więc celowo książką samozwrotną, co przekłada się między innymi na to, iż układ rozdziałów i akapitów, charakter pojęć filozoficznych, a nawet trudności z czytaniem znajdują uzasadnienie w treści. Ostatecznie okazuje się, że „Logika sensu” jest skonstruowana jak układanka czekająca na złożenie zgodnie z subiektywnymi pytaniami i problemami Czytelnika. Celowo nie przedstawiam żadnej konkretnej propozycji lektury, wykładam jedynie narzędzia do jej „obsługi”. W tym sensie artykuł stanowi prolegomena do właściwej lektury „Logiki sensu”.Item Ateologia wielości. Katechon, pompa próżniowa i biopolityka(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Pospiszyl, MichałTekst stanowi próbę historyczno-materialistycznej analizy pojęć teologicznych, politycznych i naukowych (na przykład katechon, wielość czy próżnia). Takie badania, szczegółowo przeprowadzone na toczonych u progu nowoczesności dyskusjach między Spinozą, Hobbesem, a także Boylem, mają pokazać kluczowe i brzemienne w konsekwencje teoretyczne rozstrzygnięcia. Pokazuje z jednej strony ukształtowanie się mieszczańskiej wizji nauki, teologii czy narodziny nowoczesnego pojęcia własności prywatnej, z drugiej – formowanie pierwszych uniwersalistycznych walk klasowych prowadzonych tak na poziomie teologii, jak i polityki oraz metodologii nauk. Lepsze zrozumienie tych walk i sporów, a także wyjaśnienie specyficznego miejsca, jakie zajmuje w nich Spinoza, rzuca nowe światło na kryzys opisywany i diagnozowany w ramach autonomistycznych teorii Negriego, Hardta czy Virna.Item Bezpieczeństwo a wydarzenie(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Lazzarato, MaurizioWywiad z Maurizio Lazzarato przeprowadzony przez Colectivo SituacionesItem Biopolityka indywidualna a biopolityka państwowa(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2011) Wróbel, SzymonJeśli odrzucimy ideę chronologicznego następstwa systemów liberalno-demokratycznych i totalitarnych na rzecz wizji genealogicznej, szybko zauważymy, że prawdziwa cezura, strukturalny podział, nie przebiega pionowo między totalitaryzmem a demokracją liberalną, lecz poziomo między demokracją i komunizmem (jako paroksyzmem demokratycznego egalitaryzmu) z jednej strony a, z drugiej, biopolityką, na którą składają się dwie antytetyczne, lecz powiązane z sobą formy: nazizm i liberalizm, biopolityka państwowa i biopolityka indywidualna. Jeśli dla nazizmu człowiek jest własnym ciałem, dla liberalizmu, począwszy od Locke’a, człowiek posiada własne ciało, a zatem może go używać, zmieniać je, a nawet wymieniać na inne dobra. W tym sensie nazizm w swoich podstawowych kategoriach odwraca perspektywę liberalną, przyznając posiadanie ciała nie jednostce, lecz państwu, pozostając jednak w granicach tego samego biopolitycznego leksykonu. Twierdzę, że biopolityczny charakter liberalizmu odróżnia go właśnie od demokracji i komunizmu. Esej podejmuje analizę powyższej opozycji tak w wymiarze wertykalnym – liberalizm/nazizm, demokracja/komunizm, jak i horyzontalnym – liberalizm/ demokracja, komunizm/nazizm, w celu uzyskania lepszego wglądu w korzenie systemów totalitarnych oraz zdiagnozowania liberalnych źródeł współczesnych reżymów biopolitycznych.Item Chleb i pomarańcza na sederowym talerzu. Lesbijskie odczytania tradycji judaizmu(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Kościańczuk, MarcelaArtykuł stanowi analizę dwóch strategii podejmowanych przez feministyczne i lesbijskie działaczki, dokonujące próby reinterpretacji odczytań tradycji i rytuału judaistycznego. Tekst wykazuje podwójne wykluczenie, jakiego doświadczają lesbijki, zarówno w tradycyjnych, jak i zreformowanych gminach żydowskich. Przedstawiając analizę tego zjawiska, ukazuje zarazem, w jaki sposób wzorce wykluczenia są przekształcane i/lub odrzucane przez zwolenniczki teologii emancypacyjnej. Kluczowe jest jednak pytanie, na ile zmiany te stanowią rzeczywistą rewolucję, na ile mogą zmienić główny nurt judaizmu.Item Co robią przywódcy?(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Luksemburg, Róża; Leszczyński, Filip KarolRóża Luksemburg, rozważając przebieg walk klasowych w Niemczech od listopada 1918 roku do początku stycznia 1919 roku, podejmuje próbę opisu relacji łączącej spontanicznie działający, zrewolucjonizowany proletariat oraz przywódców partyjnych i związkowych. Jednocześnie wskazuje na konieczne, jej zdaniem, posunięcia taktyczne, które powiększą szanse rewolucji na zwycięstwo, takie jak m.in. uzbrojenie robotników, pozyskanie poparcia radykalnie nastawionej części wojska, wyłonienie w toku walki nowych, ofensywnie nastawionych liderów. Zdecydowanie i szybkość działania, do których nieprzywykli są starzy przywódcy partyjni, stanowi jej zdaniem warunek konieczny powodzenia rewolucji.Item Co się stało z klasą?(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Smith, Neil; Alejski, Jakub; Grześkowiak, Kamila; Szczepaniak, Dorota; Wiśniewski, BartoszChociaż problem klas społecznych przyczynił się znacząco do wyłonienia się teorii społecznej w geografii w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych dwudziestego wieku, to przestał ostatnio funkcjonować jako pryzmat, przez który spogląda się na kwestie społecznej konstrukcji przestrzeni, miejsca oraz natury. Przyczyny odejścia od perspektywy klasowej leżą po części we wzroście alternatywnego politycznego spojrzenia na tożsamość, przekierowującego politykę nie w stronę ekonomii, a raczej kultury. Biorą się one także z osłabienia marksizmu pod koniec dwudziestego wieku. Przyczyniły się do tego również pozornie bezklasowa polityka, która wyłoniła się z niektórych ruchów lat sześćdziesiątych, jak i niezwykle potężne reakcje przeciwko owym ruchom. Opór ten jednak ustąpił, a my znaleźliśmy się bez wysublimowanego języka klasy dokładnie wtedy, gdy ze zdwojoną siłą potwierdza ona swoje znaczenie. Od ekonomicznego boomu, poprzez kryzys lat 1997–1999 i kolejny boom w Azji, do utwierdzenia pozycji klasowych w Meksyku i Europie Wschodniej czy też dramatycznego formowania się klas w postkolonialnej Afryce Południowej (nie wspominając już o Wielkiej Brytanii Blaira czy Stanach Zjednoczonych Clintona), klasa przedstawia sobą kluczowy, polityczny wymiar różnic społecznych. Multikulturalizm zaczyna jawić się jako usprawiedliwienie kapitalistycznej „różnorodności”, podczas gdy w kręgach akademickich polityka jest coraz częściej utożsamiana ze wspólnym, liberalnym mianownikiem moralności. Prezentowane tu stanowisko nie jest ograniczonym apelem o powrót do klasy, ale raczej twierdzeniem, że musimy znaleźć sposób na ponowne włączenie zagadnienia klasy do problematyki tożsamości i polityki kulturowej. To one, z bardzo słusznych powodów, nieprzypadkowo stanowiły pierwszoplanowe kwestie polityki ostatnich lat.Item Communiqué z nieobecnej przyszłości – o kresie życia studenckiego(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2010) Research and Destroy; Szadkowski, Krystian; Szlinder, MaciejItem Czarny Bóg i biały diabeł w miejskich gettach Ameryki. Religia i czarny nacjonalizm Narodu Islamu(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Kowalewski, Zbigniew MarcinNaród Islamu, potocznie nazywany ruchem Czarnych Muzułmanów, pojawił się podczas Wielkiej Depresji w czarnych gettach wielkich ośrodków miejsko-przemysłowych na północy Stanów Zjednoczonych. Założył go W. Fard Muhammad, bodaj najbardziej zagadkowa postać w historii czarnej Ameryki, uznana przez zwolenników za wcielenie Allaha. Jego doktryna była kombinacją skrajnie heterodoksyjnego czy „heretyckiego” islamu i czarnego nacjonalizmu. Ćwierć wieku później, pod przywództwem Elijaha Muhammada jako Wysłannika Allaha, marginalna sekta stała się najważniejszym spośród nowych ruchów religijnych, które pojawiły się w USA w dwudziestym wieku. Okazał się on największym i najdłużej istniejącym ruchem nacjonalistycznym czarnych w tym kraju. Władze federalne uznały jego działalność, w tym głoszony przezeń „czarny internacjonalizm”, za zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Z łona tego ruchu wyszedł wybitny czarny przywódca rewolucyjny, Malcolm X. Naród Islamu, zakorzeniony w najniższych warstwach czarnej klasy robotniczej, trwale i skutecznie kwestionuje liberalne kierownictwa czarnych społeczności, reprezentujące klasę średnią i aspirujące do integracji z białym społeczeństwem.Item Czas „Logiki sensu”(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Falkowski, MateuszItem Czego uczy Strefa?(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Templewicz, KarolItem Czerwony horyzont marzeń(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Ślosarski, BartoszItem Demokratyzowanie czy neoluddyzm – reforma uniwersytetu wobec wyzwań technonauki(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2013) Nowak, Andrzej W.Artykuł jest próbą diagnozy neoluddystycznych tendencji w krytykach reform szkolnictwa wyższego. W kontekście polskim widoczne są one w marginalizacji perspektywy technonauki. Autor wskazuje na potencjalnie emancypacyjny charakter technonauki i konieczność pomyślenia zmiany, która stanowiłaby alternatywę zarówno dla neoluddystycznej technofobii, jak i kapitalistycznej technokracji.Item Dobro wspólne a komunizm(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2010) Hardt, Michael; Szadkowski, KrystianItem Dove non è il luogo e quando non è il momento. Lenin, Luxemburg, i populisti: lotta di classe e sviluppo del capitalismo(Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM, 2012) Roggero, GigiW tym artykule zwracamy uwagę na temat kluczowy dla relacji między praktyką Lenina i Luksemburg: kwestię rewolucyjnej organizacji w obrębie i przeciwko rozwojowi kapitalizmu. W związku z tym, przy użyciu perspektywy genealogicznej zajmujemy się analizą dyskusji prowadzonej przez Lenina z narodnikami; bogactwem i ograniczeniami dokonanego przez Luksemburg odczytania akumulacji kapitału; nieustannie powtarzającą się źródłową przemocą “akumulacji pierwotnej”, która przedstawia sobą współczesną formę oddzielenia żywej pracy od dobra wspólnego. Na tej podstawie podejmujemy krytykę nowego populizmu, przydając tej kategorii historycznie określone znaczenie. Skupienie się na rozwoju kapitalizmu, służy przemieszczeniu dialektyki między nostalgicznymi i teleologicznymi odczytaniami, oraz wskazuje na możliwość walki klasowej oraz rewolucyjnego zerwania. To znaczy, na wyzwolenie wspólnej „potentia” żywej pracy.