Biblioteka, 2011, nr 15 (24)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Biblioteka, 2011, nr 15 (24) by Title
Now showing 1 - 18 of 18
Results Per Page
Sort Options
Item Andrzej Karpowicz – twórca Pracowni Zbiorów Masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Kurzawa, TomaszArtykuł omawia działalność naukową i zasługi w zakresie pracy bibliotecznej twórcy Pracowni Zbiorów Masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej – mgra Andrzeja Karpowicza. Portret Andrzeja Karpowicza przedstawiony został na szerokim tle piśmiennictwa i źródeł do dziejów wolnomularstwa oraz sylwetek autorów zajmujących się wskazaną problematyką.Item Antysemicki incydent prasowy. Kartki pocztowe i poznańskie gazety(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Skutecki, JakubJednym z motywów ikonograficznych wykorzystywanych na reklamowych kartach pocztowych z przełomu XIX i XX wieku były strony tytułowe lokalnych gazet. Wokół poznańskich pocztówek z motywem „gazetowym” wydawanych przez Isaaka Plessnera wybuchła w 1904 roku polemika prasowa o silnie antysemickim podłożu. Zarzut dotyczył druku reklamy katolickiego czasopisma u żydowskiego wydawcy.Item Badania wartości ekonomicznej usług biblioteczno-informacyjnych i ich wpływu na otoczenie(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Głowacka, EwaBiblioteki pełnią różnorodne funkcje we współczesnym otoczeniu społecznym. Uczestniczą w tworzeniu kapitału intelektualnego i społecznego, wpływają na wzrost korzyści ekonomicznych użytkowników i całego społeczeństwa. W artykule omówiono główne podejścia i metody badawcze w zakresie oceny korzyści ekonomicznych płynących z funkcjonowania bibliotek. Skupiono się na metodzie analizy kosztów w stosunku do korzyści (ang. CBA – cost-benefit analysis), metodzie analizy warunkowej (ang. CVM – contigent valuation method), określaniu wartości dodanej dla użytkownika (ang. consumer surplus method) i metodologii oceny stopy wzrostu z inwestycji (ang. ROI – return of investment). Przeanalizowano również różne projekty badań prowadzone na świecie w tym zakresie.Item Biblioteki włoskie – między tradycją a nowoczesnością(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Adamiak, KingaPrzez wieki na terenie dzisiejszej Republiki Włoch powstawały najświetniejsze biblioteki w Europie. Od średniowiecza po renesans prężnie się rozwijały i odgrywały dominującą rolę na Starym Kontynencie. Artykuł przedstawia, jak włoskie biblioteki funkcjonują dziś. Poruszając takie zagadnienia, jak: typy bibliotek we Włoszech i współpraca między nimi, normy prawne, którym podlegają, działalność bibliotek narodowych, stowarzyszenia bibliotekarskie, inicjatywy i projekty wykorzystujące w bibliotekarstwie najnowsze techniki informatyczne, podkreśla słabe i mocne strony bibliotekarstwa włoskiego i przywołuje refleksję: jaka jest rola bibliotek włoskich dziś, kiedy lata ich rozkwitu minęły, i czy są one w stanie sprostać wymaganiom współczesności.Item Droga do Raciborza: grabież bibliotek i archiwów Europy przez Sztab Operacyjny Rosenberga (Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg). Część II(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Kennedy Grimsted, Patricia; Olszewski, TomaszArtykuł omawia działalność Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR), organizacji kierowanej przez ideologa niemieckiego nazizmu, Alfreda Rosenberga. Autorka koncentruje się na grabieży bibliotek i archiwów. Opisuje miejsca, do których zrabowane zbiory zostały przetransportowane w celu ich ewaluacji, skatalogowania, opisu i archiwizacji. Ujawnia nowe źródła i identyfikuje kolekcje, które pod koniec wojny znalazły się przede wszystkim w mało znanym naukowym centrum biblioteczno-archiwizacyjnym w Ratibor (dzisiejszy Racibórz) na Śląsku. Ośrodek w Raciborzu przyjmował archiwa i zbiory książek zrabowanych na Zachodzie i Wschodzie. W sumie do Raciborza trafiły w ten sposób ponad dwa miliony książek. Rabunek książek przez hitlerowskie Niemcy był częścią prowadzonej przez kraj polityki kulturalnej oraz ideologicznej. Specjaliści i bibliotekarze katalogowali zrabowany materiał, analizowali go oraz podejmowali decyzję o jego dalszych losach. Splądrowane kolekcje miały nie tyle stanowić część zarchiwizowanej „spuścizny” po „wrogach Rzeszy”, ile tworzyć w przyszłości materiał wykorzystywany propagandowo i w celach „operacyjnych”. Warto odnotować interesujące współzawodnictwo w zdobywaniu materiału bibliotecznego i archiwalnego między jednostkami i agencjami nazistowskimi reprezentującymi różne interesy (wywiad, propaganda, instytucje naukowe). Wiele ze zrabowanych książek nie trafiło po wojnie do ich właścicieli.Item Działalność bibliotekarska i bibliofilska profesora Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966), dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Matysiak, JarosławArtykuł przedstawia działalność zasłużonego archiwisty i historyka, długoletniego dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu, prof. dra Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966) w Poznańsko-Pomorskim Kole Związku Bibliotekarzy Polskich, w Związku Bibliotekarzy Polskich Koło Poznańskie, Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich Koło Poznańskie oraz w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich Okręg Poznański do roku 1939 oraz w latach 1945–1966. Wspomniano także o udziale Kaczmarczyka w pracach poznańskiego Towarzystwa Bibliofilów Polskich w latach 1924–1939. W artykule omówiono jego księgozbiór oraz starania o sprzedanie książek Wydziałowi Humanistycznemu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a następnie Bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.Item Hafty w sztambuchach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Nowaczyk, KarolinaW artykule przedstawiono hafty znajdujące się w sztambuchach z XVIII i XIX wieku pochodzących ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Omówione zostały zarówno technika wykonania haftów, jak i ich wartość artystyczna, a także znaczenie wskazanych przykładów dla historii hafciarstwa amatorskiego na ziemiach polskich. Artykuł jest jednocześnie próbą zwrócenia uwagi na istniejącą w tamtym okresie sztukę hafciarską o wyłącznie amatorskim charakterze oraz na kopiowanie i powtarzalność wzorów, co pozwala na określenie ich jako typowych dla danej epoki.Item Kšyštaf Mìgan’ (Krzysztof Migoń): bìâbìblìâgrafičny pakazal’nìk (1960–2010): da 70-goddzâ z dnâ naradžènnâ i 50-goddzâ navukovaj dzejnascì, skladal’nìkì Larysa Ì. Doŭnar, Tamara A. Samajlûk, Mìnsk: Belaruskì dzâržaŭnu ŭnìversìtèt kul’tury ì mastactvaŭ 2011, 196, [14] s., [1] k. portr.: il.(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Wańka, DanutaItem Listy Zygmunta Celichowskiego do Alfonsa Parczewskiego(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Andrysiak, EwaArtykuł przedstawia, zachowane w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie, listy Zygmunta Celichowskiego do Alfonsa Parczewskiego, związane z prowadzoną przez nich działalnością społeczną.Item Logo instytucji non profit – modele stosowane w bibliotekach(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Kruszewski, TomaszW artykule scharakteryzowano znaki graficzne współczesnych bibliotek, które są używane w procesie identyfikacji wizualnej. Logo poszeregowano według zaproponowanych przez autora typów, co pozwoliło na wyłonienie najczęstszych tematów podejmowanych przy ich opracowywaniu. Zbytnie podobieństwa powodują kłopoty z określeniem tożsamości biblioteki. Wskazano, że jednym ze środków pozwalających na uniknięcie trudności identyfikacyjnych jest stosowanie abstrakcyjnych znaków graficznych, których kilka egzemplifikacji podano na końcu artykułu.Item Marek Nahotko, Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym. Globalna biblioteka cyfrowa w informatycznej infrastrukturze nauki, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2010, ss. 384(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Szerksznis, ŻanetaItem Nie tylko Dzierżon: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Tomaszewski, RomanZadaniem artykułu jest ukazanie dorobku piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku. Pretekstem do poruszenia tego tematu jest przypadająca w 2011 roku dwusetna rocznica urodzin wybitnego pszczelarza Jana Dzierżona. Osoba i dokonania najsłynniejszego chyba w świecie Ślązaka do tego stopnia zdominowały historię pszczelarstwa tego regionu, że właściwie bardzo niewiele mówi się o dorobku innych działających aktywnie śląskich pszczelarzach praktykach i publicystach. Tymczasem dorobek ten jest imponujący. W części pierwszej artykułu przypomniano Nickela Jacoba ze Szprotawy, autora pierwszej wydanej na Śląsku książki pszczelarskiej, uznanego jednocześnie za ojca niemieckiej bibliografii pszczelarskiej. Wśród pionierów niemieckiej literatury fachowej dotyczącej pszczół znajduje się też Johann Coler ze Złotoryi. W XVIII wieku swą działalność praktyczną i publicystyczną w znacznej mierze związali ze Śląskiem Łużyczanin Adam Gottlieb Schirach i Niemiec Johann Riem. W dziełach innych autorów z zakresu gospodarstwa wiejskiego pojawiają się również fragmenty poświęcone pszczelarstwu. Dorobek swych poprzedników wzbogacił i swą działalnością rozsławił śląskie pszczelarstwo ksiądz dr Jan Dzierżon, odkrywca partenogenezy, konstruktor nowoczesnego ula, autor licznych publikacji. „Księciu pszczół” poświęcona została druga część artykułu. Przedstawiono w niej pokrótce jego życie i działalność, dzieje walki o uznanie teorii partenogenezy, ogromny dorobek publicystyczny. Wskazano jednocześnie na brak opracowania pełnej bibliografii podmiotowej. Dzierżon był wydawcą jednego z pierwszych na Śląsku czasopism pszczelarskich. Dorobek śląskiego czasopiśmiennictwa pszczelarskiego jest bogaty i dziwi fakt, że właściwie w bardzo małym dotychczas stopniu został poznany. Część trzecią poświęcono niemieckim i polskim czasopismom pszczelarskim wydawanym na Śląsku. Uwzględniono tutaj tytuły samoistne oraz dodatki. W podsumowaniu wykazano, że we wszystkich obszarach bibliografia piśmiennictwa śląskiego wymaga kompleksowego rozpoznania. Stan opracowania piśmiennictwa pszczelarskiego na Śląsku stanowi w pewnej mierze odbicie stanu bibliografii tego zagadnienia na ziemiach polskich.Item Polska w oczach guwernera Skórzewskich, czyli zapiski księdza Pocharda z lat 1792–1833 w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Wilgosiewicz-Skutecka, RenataW zbiorach rękopisów przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu znajdują się trzy tomy wspomnień Claude’a Antoine’a Pocharda – francuskiego księdza, żyjącego w czasach rewolucji francuskiej, należącego do prêtres réfractaires i w roku 1792 zmuszonego do opuszczenia ojczyzny. W latach 1792–1796 pozostawał on na emigracji w Szwajcarii, później przyjął posadę guwernera synów Józefa Skórzewskiego, starosty gnieźnieńskiego, i Heleny z Lipskich Skórzewskiej. Zapiski księdza Pocharda prowadzone w latach 1792–1833 dotyczą obu tych okresów. Ich lektura daje możliwość śledzenia losów duchownego w trudnych czasach rewolucyjnych, a także zagłębienia się w relacje naocznego świadka wydarzeń z życia rodzinnego Skórzewskich, wydarzeń ukazanych w szerszym kontekście historycznym – polskim i europejskim. Artykuł jest wprowadzeniem do badania tych rękopisów jako wielowątkowego materiału mogącego zainteresować zarówno literaturoznawców, jak i historyków, pozwalającego weryfikować wiedzę i stawiać hipotezy dotyczące dziejów jednego z najznamienitszych rodów wielkopolskich.Item Posener Ereignisse – seria kart pocztowych Isidora Themala(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Skutecki, JakubW latach 1901–1906 poznański wydawca Isidor Themal wydawał serię kart pocztowych zatytułowaną Posener Ereignisse (Poznańskie wydarzenia). W ciągu kilkunastu lat udało się pozyskać znaczną część tej serii do zbiorów ikonograficznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Na 37 kartach pocztowych zostały przedstawione między innymi: sceny z wizyty cesarza Wilhelma II w Poznaniu w 1902 roku, wizyta cesarzowej Augusty Wiktorii w 1903 roku, proces demilitaryzacji miasta w pierwszej dekadzie XX wieku, rozbiórka pruskich fortyfikacji i burzenie bram miejskich, powódź w 1903 roku, budowa portu rzecznego na Warcie i budowa cesarskiego zamku. Themal korzystał ze zdjęć wykonywanych przez Josepha Engelmanna, jednego z najważniejszych fotografów poznańskich XIX wieku. Poszczególne karty pocztowe występowały w rozmaitych odmianach, a fotografie wykorzystywane były do produkcji pocztówek wydawanych również poza serią.Item Spuścizny konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Boksa, MichałArtykuł prezentuje sylwetki konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN) oraz to, co po nich pozostało w postaci archiwaliów. Od momentu powstania Biblioteka PTPN gromadziła rękopisy lub całe spuścizny wybitnych osób, w tym kierujących tą placówką. Również inne biblioteki i archiwa zakładowe instytucji, z którymi byli oni związani, włączały do swych zbiorów ich materiały archiwalne. Spuścizny Ludwiki Dobrzyńskiej-Rybickiej i Ryszarda Marciniaka znajdują się zarówno w Bibliotece PTPN, jak i w Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu. Znaczna część materiałów archiwalnych Bolesława Erzepkiego trafiła natomiast do Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Szczątkowe materiały archiwalne można też znaleźć w Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka) oraz w Archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Jan Baumgart, Aniela Koehlerówna).Item Wiesław Babik, Słowa kluczowe, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2010, ss. 241(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Łopaczyk, JustynaItem Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w okresie nacjonalizacji rynku książki w Poznaniu (1946–1955)(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Nowak, PiotrPo przedstawieniu struktury i zasad funkcjonowania Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (WUKPPiW) w Poznaniu autor artykułu opisuje rolę tej placówki w procesie likwidacji spółdzielczych oraz prywatnych wydawnictw poznańskich. Udowadnia, że przez istnienie stalinowskiej cenzury prewencyjnej ówczesnym władzom udało się przyspieszyć nacjonalizację wspomnianych sektorów wydawniczych. W artykule wykorzystano bardzo obszerny zespół archiwalny pozostały po WUKPPiW w Poznaniu, przechowywany w poznańskim Archiwum Państwowym.Item Z dziejów średniego szkolnictwa bibliotekarskiego. Liceum bibliotekarskie w Krakowie (1947–1960)(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2011) Dudziak-Kowalska, Małgorzata; Janczak, BarbaraW okresie powojennym istotną rolę w przygotowaniu kadry bibliotekarskiej odegrały placówki oświatowe kształcące na poziomie średnim (licealnym). Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia tego okresu na przykładzie krakowskiego liceum bibliotekarskiego. Opracowanie oparte jest głównie na materiałach archiwalnych. Omówiono takie aspekty funkcjonowania szkoły, jak jej tworzenie, organizacja i zarządzanie, nadzór zewnętrzny oraz powody jej rozwiązania. Poruszono też zagadnienia programów nauczania, kadry pedagogicznej i jakości kształcenia oraz charakterystyki uczniów i absolwentów szkoły. Nakreślono sylwetki dyrektorów i bardziej znaczących pedagogów. Jakkolwiek całościowa ocena działalności szkoły nie rysuje się jednoznacznie, trudno nie docenić jej zasług w okresie braku wykwalifikowanych bibliotekarzy. Należy przypuszczać, że ten skromny przyczynek do dziejów szkolnictwa bibliotekarskiego pobudzi badaczy do dalszych poszukiwań i pogłębionych analiz.