Studia Prawa Publicznego, 2015, Nr 2 (10)

Permanent URI for this collection

https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/16388

Browse

Browsing Studia Prawa Publicznego, 2015, Nr 2 (10) by Title

Now showing 1 - 20 of 22
  • Item
  • Item
  • Item
    Judicial cognition in brief. The judicial scene after amend-ments to the Code of Criminal Procedure
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Paluszkiewicz, Hanna
    Rozważania zawarte w artykule, inspirowane nowelizacją prawa karnego procesowego, prowadzone są w nawiązaniu do ustaleń prof. Macieja Zielińskiego (Poznanie sądowe a poznanie naukowe, Poznań 1979). Odwzorowany z nowych przepisów model normatywny poznania sądowego w sprawach karnych, oparty na zasadzie skargowości, kontradyktoryjności i prawdy materialnej, akcentuje obowiązki stron w zakresie aktywności dowodowej i jednocześnie ogranicza sąd w zakresie inicjatywy dowodowej. Przedmiotem tego poznania jest fragment rzeczywistości, a jego granice są wyznaczone przez obie strony procesowe (podmioty poznawcze), nie zaś jedynie przez oskarżyciela. Model poznania sądowego występuje w dwóch wersjach – w procesie konfrontacyjnym i konsensualnym. Pierwszy to nurt procesu poznawczego, w którym dochodzi (w ramach procesu kontradyktoryjnego, podczas rozprawy) do starcia się przeciwstawnych argumentacji stron procesowych. To mo-del poznania sądowego, w którym sąd jako podmiot poznający ocenia argumenty i twierdzenia o badanym fragmencie rzeczywistości przedstawione przez obie strony postępowania. W nurcie konsensualnym sąd jest podmiotem poznającym, lecz proces poznawczy ograniczony jest do poznania przez sąd twierdzeń stron proce-sowych, które dotyczą wskazanego przez nie fragmentu rzeczywistości. Jest to typ poznania sądowego polegający na biernym przyjęciu za podstawę rozstrzygnięcia ustaleń faktycznych (twierdzeń o danym wycinku rzeczywistości) pochodzących od obu stron (ich wspólnych). Nurt konsensualnego orzekania opiera się nie na wynikach poznania, lecz na stanowiącym jego istotę konsensusie stron dotyczącym rodzaju i wymiaru kary oraz okoliczności popełnienia czynu. W takim dominującym po nowelizacji modelu poznania sądowego fakt opisany w twierdzeniu zasadnym (co nie znaczy prawdziwym) będzie uznawany w postępowaniu sądowym za ist-niejący i zostanie włączony do podstawy faktycznej wyroku.
  • Item
    Kilka uwag o wykładni prawa cywilnego
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Pyrzyńska, Agnieszka
  • Item
  • Item
    Maciej Zieliński’s (derivative) concept of legal interpretation
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Choduń, Agnieszka
    Koncepcja (derywacyjna) Macieja Zielińskiego jest pierwszą w Polsce kompletną koncepcją wykładni prawa – koncepcją normatywną wykładni. To znaczy, że zawiera zbiór dyrektyw interpretacyjnych nakazujących interpretatorowi określone postępowanie wyznaczone rezultatami osiągniętymi przez zastosowanie poprzednich dyrektyw. Koncepcja ta jest kompletna zarówno co do określenia zbioru dyrektyw interpretacyjnych, jak i chronologii ich stosowania w procesie wykładni. Postępowanie w procesie wykładni wyznaczone jest przez zasadę omnia sunt interpretanda. Podstawę koncepcji derywacyjnej stanowi rozpoznanie rzeczywistych cech tekstów prawnych oraz założenie o ich dwupoziomowości, u podłoża którego leży rozróżnienie przepisu prawnego i normy prawnej. Techniki kodowania norm w przepisach prawnych (rozczłonkowanie syntaktyczne oraz kondensacja norm w przepisach prawnych) pozwoliły zwrócić uwagę na zagadnienia, które do tej pory w literaturze prawniczej dotyczącej wykładni prawa nie były w ogóle poruszane. Nad to zrekonstruowanie wypowiedzi zupełnej pod względem syntaktycznym wymaga, by uwzględnić znajdujące się w tekście prawnym przepisy, zawierające elementy modyfikujące odpowiednie elementy wypowiedzi normokształtnej w odniesieniu do treści. M. Zieliński zauważył, że wykładnia nie polega jedynie na ustaleniu znaczenia wyrazów znajdujących się w tekście aktu prawnego. W kon-cepcji tej przyjmuje się, że ustalenie znaczenia wyrażenia normokształtnego, które to znaczenie wyznaczone jest przez ustalenie znaczeń wyrazów na to wyrażenie się składających, dokonuje się za pomocą dyrektyw językowych, dyrektyw systemowych i dyrektyw funkcjonalnych. W tej koncepcji interpretacja jest postrzegana jako zespół czynności odnoszących się do skutecznego postępowania, których rezultatem jest uzyskanie z przepisów prawnych normy prawnej.
  • Item
  • Item
  • Item
    On legal situations and the interpretation of European Union law
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Godek, Andżelika
    Prawo unijne stanowi źródło praw, uprawnień, kompetencji, obowiązków i zobowiązań różnych podmiotów: instytucji unijnych, państw członkowskich oraz podmiotów krajowych. Ponieważ eksplikacja, w jaki sposób prawo unijne to w istocie czyni, nie jest wcale sprawą trywialną, podstawowym celem artykułu jest ustalenie, na rudymentarnym poziomie przepisów i norm prawnych, jak to się dzieje, że podmiotom krajowym przysługiwać mogą prawa i obowiązki w jakiś sposób zakorzenione w prawie unijnym. Jako że udzielenie odpowiedzi na to pytanie zakłada akceptację pewnej koncepcji wykładni prawa, drugim celem opracowania jest wykazanie, że derywacyjna koncepcja wykładni prawa prof. Macieja Zielińskiego umożliwia eksplikację, a nawet rozwiązanie niektórych problemów ujawniających się w ramach wykładni i stosowania prawa unijnego w państwach członkowskich. Przeprowadzona analiza normatywna wybranych przepisów wykazuje, że prawo unijne wyznacza w istocie pierwotne, pochodne i złożone sytuacje prawne pod-miotów krajowych. Przepisy unijne wysłowiają bowiem normy (elementy norm), które czynią podmioty krajowe ich adresatami, beneficjentami lub podmiotami uprawnionymi. W artykule wykazano, że zarówno konceptualizacje, jak i metodo-logia koncepcji derywacyjnej mogą być z powodzeniem wykorzystane w procesie rekonstrukcji norm prawnych w ramach wykładni prawa unijnego. Koncepcja ta okazuje się przydatna zwłaszcza wówczas, gdy elementy syntaktyczne i semantyczne rekonstruowanej normy są rozczłonkowane krzyżowo między aktami prawnymi ustanowionymi przez instytucjonalnie różnych prawodawców. Okazuje się również, że wypracowane w koncepcji derywacyjnej pojęcie pluralności przepisów przyczynia się do rozwiązania interesujących problemów dotyczących prawa unijnego, jak problem wielości i założonych adresatów norm.
  • Item
    On the maxim of clara non sunt interpretanda
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Mikołajewicz, Jarosław
    Powstała na gruncie polskim oryginalna koncepcja wykładni Macieja Zielińskiego, zwana koncepcją derywacyjną, w sposób nieuchronny starła się z dotychczas przyjmowaną koncepcją wykładni prawa (której najwybitniejszym przedstawicielem był Jerzy Wróblewski), w myśl której przedmiotem wykładni prawniczej jest ujaśnianie tekstu prawnego (stąd stosowana nazwa tej koncepcji – koncepcja klaryfikacyjna). Stanowisko M. Zielińskiego ująć by można za pomocą paremii omnia sunt interpretanda w opozycji do podnoszonej paremii clara non sunt interpretanda. O ile stanowisko M. Zielińskiego (koncepcji derywacyjnej) w tym sensie jest niezmienne, że nieustannie podnosi wagę wykładni prawa dla samego odtworzenia normy prawnej, to stanowisko zwolenników paremii clara non sunt interpretanda – w toku sporu nie da się jej adherentów identyfikować jedynie ze zwolennikami stanowiska J. Wróblewskiego (koncepcja klaryfikacyjna) – ewoluuje. Stałym elementem tej ewolucji jest tendencja do nadawania sensowności samej tej paremii. W zabiegach tych uczestniczą również zwolennicy koncepcji derywacyjnej. O ile pierwotną treść tej paremii można by, za O. Boguckim i M. Zielińskim, sprowadzić do tezy o jej antyinicjacyjnym charakterze, to po reinterpretacji Z. Ziembińskiego, nadal posługując się lapidarnym ujęciem O. Boguckiego i M. Zielińskiego, trzeba by mówić o jej antykontynuacyjnym charakterze, co skądinąd zbliża tę swoiście polską paremię do powszechnej w naszym kręgu kulturowym zasady interpretatio cessat in claris. Zauważmy, że o ile pierwsza interpretacja przedstawia się jako metodologicznie bezzasadna, o tyle o zasadności drugiej można orzec dopiero po odniesieniu do przyjmowanego kryterium jasności rezultatu. Te oczywiste słabości obu wersji zasady clara… skłaniają zwolenników zachowania tego zwrotu w języku prawniczym do podania trzeciej, tym razem pragmatycznej wersji jej treści. Otóż sprowadzałaby się ona do przerwania dyskursu wykładniowego po podaniu jakiegoś autorytatywnego wyniku. Na interpretację tę, przynajmniej tak się wydaje prima vista, i zwolennicy M. Zielińskiego koncepcji wykładni mogliby się zgodzić, jednak z wyraźnym zaznaczeniem, że po pierwsze: pojęcia autorytatywny nie należy mylić z autorytarny, oraz po wtóre: przed przyjęciem określonego autorytatywnego wyniku wykładni zawsze dokona się sprawdzenia jego aktualności w stosunku do przedmiotowego momentu stosowania prawa.
  • Item
  • Item
    O adekwatności założeń derywacyjnej koncepcji wykładni do badań nad interpretacją prawa Unii Europejskiej
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Bator, Andrzej
    The article concerns application of the derivative concept of law interpretation for the interpretation of the regulations originating in the European Union law. Although the assumptions of this concept are based on broad methodological foundations built on the achievements of many representatives of the Poznań centre of theory and philosophy of law (now continued in Szczecin), it is Professor Maciej Zieliński who is largely responsible for the current shape of this concept. The derivative concept of interpretation of the law should be regarded as one of great achievements of Polish analytical theory (philosophy) of law. This concept was built on two pillars: (i) the heritage of classical logic adapted – mainly thanks to the work of Professor Zygmunt Ziembiński – to the needs of jurisprudence and (ii) the dominant in the twentieth-century linguistics concept of language (i.e. structuralism, non-referential concept of the meaning). In this paper a question was posed whether (and possibly to what extent) this, still new for the Polish theory of interpretation area of regulations, might affect the theoretical (methodological) assumptions underlying this concept. There was no attempt in the study to analyse the European Union law texts themselves, but only to determine the adequacy of the very assumptions of the derivative concept of interpretation from the perspective of specific properties which are attributed to the legal doctrine of the European Union law. Among the research assumptions adopted by the concept of derivation there were three analyzed here: 1. the need to distinguish laws and legal norms conceptually, 2. the rationality of the legislator – i.e. rationality in the so-called instrumental version, and 3. the recognition of norms as clearly characterized expressions. In turn, the challenges that the practice of interpretation of the European Union law puts before the concept of derivation include mainly: 1. multiplicity of the subjects performing legislative functions, 2. a requirement of a uniform interpretation, taking into account texts of the EU and national legislation (the so-called mutually friendly interpretation), 3. technicality of most of EU regulations, and 4. multilingualism of EU regulations. Conclusions reached in the study support the derivative theory.
  • Item
    O pożytkach interpretacyjnych brytyjskiej filozofi i analitycznej
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Barankiewicz, Tomasz
    The article enumerates the main models of language analysis which constitute the achievements of British analytic philosophy of the 20th century. They are as follows: 1. descriptive analysis of linguistic expressions, characteristic of the philosophy of G.E. Moore; 2. analysis as logical reconstruction, so called a “hard” analytical approach, proposed by G. Frege and B. Russell as well as L. Wittgenstein from the early period of his views; 3. therapeutic interpretation of language, when it is assumed that philosophical problems stem from errors and faulty language (J.L. Austin, G. Ryle and L. Wittgenstein of the second period of views); 4. the model of connective analysis, which is based on the assumption that concepts form a well-ordered system, where each of the elements can be properly interpreted only through mutual relations, i.e. through a defi ned position and function with respect to the other elements of the system (P.F. Strawson).Common among Polish theoreticians of law, mainly by M. Zieliński, the principle omnia sunt interpretanda (all and always should be interpreted) points out to the conditions of wider understanding of the choice of legal interpretation methods. The presented models of analysis of the British twentieth century analytic philosophy justify the necessity of the use of interpretation because of the full “restoration” of the contents of a legal norm. Too narrow approaches to interpretative analysis of lan-guage, confi ned merely to so-called “therapeutic” treatments, removing ambiguity, lack of clarity or focus, as well as error in the legal text, should be regarded as untenable. After reviewing the main models of analysis, it can be reasonably argued that in the phenomenon of language, its interpretation and openness to interpretation, as well as liaison with the pragmatic elements resulting from social communication,
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
    Słowo wstępne
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Wojtczak, Krystyna
  • Item
  • Item
    The derivative concept of legal interpretation
    (Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Białkowski, Michał
  • Item
Repository logo

Adam Mickiewicz University Repository

is a repository of the Adam Mickiewicz University in Poznan. The purpose of the repository is to disseminate the scientific output of employees and to promote research conducted at UAM.

  • Biblioteka Uniwersytecka UAM

  • ul. F. Ratajczaka 38/40, Poznań

  • Telefon: (61) 829-3878

  • E-mail: amur@amu.edu.pl


Sprawdź czy wydawca pozwala na zamieszczenie opublikowanych artykułów w repozytorium - SHERPA (Romeo)

Follow us on Twitter
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego