Doktoraty (WSE)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Doktoraty (WSE) by Title
Now showing 1 - 20 of 187
Results Per Page
Sort Options
Item A Narrative Intervention Program for the Building of a Preferred Alternative Narrative in light of the Experiences of Adolescents with Multidimensional Learning Disabilities and Attention Difficulties(2021) Wizman-Man, Dickla; Krauze-Sikorska, Hanna. Promotor; Marciniak, Mateusz. PromotorThis research study examines the personal narratives of twenty graduates with multidimensional learning disabilities and attention difficulties who completed their studies in a special education school and integrated into an intervention program that acts in the school. The program “Life Stories for Personal Development” is based on the principles of the narrative paradigm and constitutes an inseparable part of the curriculum in the school. In this research study, use was made of qualitative-narrative research. The findings were collected using semi-structured narrative interviews that were recorded. In addition, use was also made of different quantitative personality questionnaires. The aim of the use of the quantitative questionnaires was to describe the group and to define the narrative of the extensively researched population, with reference to different personality attributes – family support, self-efficacy, self-direction, optimistic approach to life, and future orientation – studies. The interviews and the questionnaires were distributed at the end of their studies in the educational framework at two points of time in their lives – with their entrance into the school and before their integration into the intervention program and at the end of the studies after three years of participation in the intervention The program recognizes the power of the story that the person tells about his life to shape and channel life and recruits this power for the educational treatment activity. The program focuses on the person’s ability to change the narrative, through group and individualized processes. The objective of the research study was to learn about the personal experience and the graduates’ perception about different dimensions in their lives such as family support, peer group, approach to life, future orientation, self-efficacy, and self-image. For this purpose, the phenomenological paradigm was chosen as a theoretical framework that guides the research that seeks to understand the subjective experiences and meanings that the graduates give to their lives as people with learning disabilities and attention difficulties, while building a theoretical framework that will further the understanding. In the qualitative analyses the relationships between past and future personality traits of self-esteem, self-efficacy, optimism, and family support were examined. The results showed that there are differences between past and future scores in the measurements of self-esteem, self-efficacy, and optimism. In the case of each of the personality factors, the score was higher in the future than in the past. However, in the measurement of level of family support, no significant difference was found. A positive correlation was found between past self-esteem and past self-efficacy measured at the same time, suggesting that the higher one’s self-esteem was in the past, the higher one’s self-efficacy was too, and vice versa. Similarly, a significant positive correlation was found between future self-esteem and future self-efficacy, suggesting that the higher one’s self-esteem is in the future, the higher one’s self-efficacy is too, and vice versa. And the same goes for the relation between those characteristics in the future. According to the results of analysis of relations between the scores on the Personality Questionnaires, the higher one’s self-esteem is in the future, the higher one’s optimism is, and vice versa. In other words, if the individual’s self-image in the future is higher, then the level of optimism will be higher, and the reverse is true. No other same time relations were found to be significant. Another important issue is that the higher one’s self-efficacy was, the lower the future optimism, and vice versa. No other significant relations were found in the data. The responsibility of this research study led me to return to the field of education when I am equipped with a greater understanding of the graduates’ narratives. The implications of this research study belong to the field of therapy and the field of education. In the field of therapy, one of the aspects emphasizes the importance of the narrative instrument: life stories as an instrument of treatment and assessment in the education work with children. This trend joins the trend of many researchers who address the profound and therapeutic meaning of the narrative story, since it is an organizing principle in the person’s experience of himself. The research study is intended to help the support factors – the education institutions in general and the special education institutions in particular – to know in-depth the difficulties faced by learning disabled people and to develop awareness regarding their influence and ability to help them effectively promote the quality of their lives.Item Aktywność muzyczna a umiejętności geometryczne uczniów szkoły podstawowej(2021) Andrys, Magdalena; Dylak, Stanisław. PromotorDysertacja „Aktywność muzyczna a umiejętności geometryczne uczniów szkoły podstawowej” składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy dotyczy biologicznych i edukacyjnych podstaw rozwoju muzycznego człowieka. Przedstawiono w nim niezbędne fakty i pojęcia potrzebne do dalszych rozważań. Przechodząc, w dalszej części, do treningów artystycznych i ich wpływie na procesy poznawcze człowieka, przeanalizowano wyniki badań świadczące o korelacji dodatniej w tejże kwestii. Rozważania obejmują również zagadnienie współczesnej wiedzy o mózgu. W drugim rozdziale dokonano charakterystyki i umiejscowienia edukacji muzycznej w polskim systemie oświaty ze szczególnym uwzględnieniem aktywności muzycznej w postaci gry na instrumencie. W rozdziale tym uprzednio ukazano muzykę w kontekście społeczno-kulturowym, jak również przeanalizowano pokrótce najważniejsze jej założenia i funkcje. Trzeci rozdział oscyluje wokół matematyki, dlatego zawarte w nim zostały wyniki badań traktujące o wpływie treningów artystycznych, na procesy poznawcze leżące u podstaw matematyki. Opisane zostały badania prowadzone pod kierunkiem Elizabeth Spelke, które były inspiracją do podjęcia tematu rozprawy. Czwarty rozdział to przedstawienie metodologii badań własnych, których przedmiotem była aktywność muzyczna i umiejętności geometryczne, a celem głównym określenie zależności między aktywnością muzyczną a umiejętnościami geometrycznymi uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej. W rozwiązaniu problemu głównego i problemów szczegółowych zastosowano metodę eksperymentu pedagogicznego z wykorzystaniem techniki grup równoległych, oprócz eksperymentu w badaniach wykorzystano również metodę sondażu diagnostycznego z zastosowaniem techniki ankiety. Narzędziami zastosowanymi w badaniach były: test umiejętności geometrycznych oraz kwestionariusze. Dokonana analiza badań oraz interpretacja wyników została przedstawiona w rozdziale piątym.Item Aktywność muzyczna w kształtowaniu wybranych kompetencji społecznych dzieci w młodszym wieku szkolnym(2015-11-06) Colonna-Kasjan, Daniela; Sowińska, Halina. PromotorKontakt ze sztuką i kulturą jest szczególnie istotny w procesie rozwoju osobowego dzieci. Doświadczenia związane z podejmowaniem aktywności muzycznej w zakresie odbioru, odtwarzania i tworzenia muzyki mogą zostać wykorzystane w różnych obszarach funkcjonowania. Obserwacje zachowań dzieci zainspirowały mnie do opracowania modelu zajęć muzycznych aktywizujących uczniów społecznie i wdrożenia go do praktyki szkolnej. Kluczowym celem badań była weryfikacja opracowanego przeze mnie teoretycznie modelu działań edukacyjnych i zbadanie związku między aktywnością muzyczną uczniów edukacji wczesnoszkolnej stymulowaną w toku realizowanych zajęć muzycznych a rozwojem ich kompetencji społecznych. W celu weryfikacji założonej hipotezy zastosowałam metodę eksperymentu pedagogicznego prowadzonego techniką grup równoległych. Założyłam, że uczestnictwo w zajęciach realizowanych zgodnie z przyjętą koncepcją sprzyja osiąganiu coraz wyższego poziomu kompetencji społecznych: gotowości do niesienia pomocy innym, umiejętności nawiązywania i utrzymywania kontaktów, umiejętności rozwiązywania konfliktów, umiejętności współpracy i współdziałania z innymi. Realizacja ćwiczeń i zadań muzycznych według własnego programu zajęć wpłynęła w znaczący sposób na rozwój i podniesienie poziomu wybranych kompetencji społecznych w klasach eksperymentalnych, co potwierdzają analizy statystyczne wyników badań.Item Aktywność poznawcza dziecka w przestrzeni edukacyjnej środowiska(2010-06-21T11:47:47Z) Basińska, Anna; Sowińska, Halina. PromotorW pracy została dokonana charakterystyka aktywności poznawczej, jaką podejmuje dziecko w okresie późnego dzieciństwa w kontakcie ze środowiskiem. Obraz aktywności dziecka nie byłby jednak pełen, gdyby nie uwzględniał specyfiki środowiska, w którym dziecko żyje i rozwija się. Dlatego drugim celem, który określał charakter badań było znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jakim środowisku dziecko podejmuje aktywność poznawczą: jakie są jego cechy, jakie tkwią w nim możliwości. Najbliższymi dziecku w okresie późnego dzieciństwa strukturami środowiska są: rodzina, szkoła i otaczająca je lokalna przestrzeń. W każdym z nich poszukiwano czynników, które determinują aktywność poznawczą dziecka w środowisku. Zawarty w temacie pracy konstrukt przestrzeń edukacyjna środowiska oznacza, że końcowe analizy zawarte w pracy prowadzą do ustalenia, na ile rodzina i szkoła oraz podmioty środowiska lokalnego kreują wspólną przestrzeń dla poznawczych działań dziecka w środowisku.Item Aspiracje i plany edukacyjno-zawodowe uczniów cudzoziemskich w aglomeracji warszawskiej(2013-05-09) Janik, Sabina; Rabczuk, Wiktor. PromotorRozszerzenie Unii Europejskiej o nowe państwa Europy, spowodowało nasilenie ruchów migracyjnych w jej obrębie. W sposób szczególny dotyczy to Polski i innych krajów Europy Środkowej jako nowych miejsc przemieszczania się ludności. Edukacja także krajowa staje przed szeregiem nowych wyzwań, które wymagają wdrażania nowych mechanizmów adaptacyjnych, często nieodniesionych do wcześniejszych wzorców kulturowych. Część teoretyczna dysertacji koncentruje się wokół trzech zasadniczych zagadnień. Po pierwsze dotyczy analizy współczesnych procesów migracyjnych, ich antecedensów, predykatorów, uwarunkowań oraz wymiarów: ekonomicznego, społecznego, kulturowego, tożsamościowego, prawno- instytucjonalnego oraz przestrzennego a ponadto formalno- prawnych aspektów edukacji dzieci- obcokrajowców w Unii Europejskiej i w Polsce. Po wtóre zaś, w drugim rozdziale teoretycznym autorka dokonuje przeglądu badań (zwłaszcza zagranicznych (ze względu na ich obiektywny brak na rodzimym gruncie, dotyczących aspiracji i planów edukacyjno- zawodowych uczniów- imigrantów. W trzecim z kolei analizuje pojęcia związane z aspiracjami i planami edukacyjno- zawodowymi. Część metodologiczna pracy określa przedmiot badań autorskich, którym uczyniono aspiracje i plany edukacyjno- zawodowe uczniów cudzoziemskich w aglomeracji warszawskiej kształcących się w publicznych oraz niepublicznych gimnazjach i liceach, a także związek aspiracji i planów edukacyjno-zawodowych z niektórymi zmiennymi niezależnymi o charakterze podmiotowym i społeczno-demograficznym. W dysertacji postawiono także cel praktyczny związany z formułowaniem rekomendacji dla nauczycieli pracujących w szkolnictwie wielokulturowym oraz wskazywaniem na możliwości optymalizacji edukacyjno-rodzinnego oddziaływania na sferę aspiracji edukacyjno-zawodowych adolescentów. Metodą badawczą uczyniono sondaż diagnostyczny wraz z narzędziem badawczym - autorskim kwestionariuszem ankiety wzbogaconą o kilkanaście wywiadów pogłębionych z rodzicami uczniów- cudzoziemców. Zastosowano celowy dobór próby z uwzględnieniem kraju pochodzenia oraz typu i rodzaju szkoły. Wyniki badań własnych pokazują, że większość badanych uczniów- cudzoziemskich charakteryzuje się przeciętnymi lub podwyższonymi aspiracjami edukacyjno-zawodowymi ( biorąc pod uwagę teoretyczną dyspersję wyników). Młodzież cudzoziemska ma świadomość wartości wykształcenia. Wykształcenie niższe niż średnie nie satysfakcjonuje żadnego z badanych. Preferowany obszar zawodowy uczniów-obcokrajowców to zawody związane z branżą ekonomiczną ( 18,7%;N=39), artystyczną (13,4%;N=28), medyczną ( 12,4%;N=26), na kolejnych zaś pozycjach znalazły się prawna, inżynierska, sportowa, informatyczna oraz badawczo-rozwojowa. Niektóre z uzyskanych wyników potwierdzają oczekiwania, a więc także sformułowane w pracy hipotezy, inne odbiegają od spodziewanych wyników. Przywołane przez autorkę w funkcji zakończenia dysertacji wnioski dla praktyki pedagogicznej i społecznej eksponują stosowany charakter pedagogiki: • Uczniowie cudzoziemscy w niewielkim tylko stopniu mogą liczyć na szkołę jako źródło wiedzy o kierunkach i placówkach dalszego kształcenia oraz aktualnych potrzebach rynku pracy. • Wśród przebadanych uczniów uchodźcy charakteryzują się najniższym poziomem aspiracji edukacyjno- zawodowych. • Szkoły publiczne powinny być lepiej przygotowane na przyjmowanie uczniów-cudzoziemskich aby skutecznie realizować założenia i ideały edukacji międzykulturowej. • Zasadny staje się postulat organizowania nauki języka kraju przyjmującego, wszędzie tam gdzie zostaną stwierdzone niedostateczne kompetencje lub ich brak u uczniów- obcokrajowców. • Skuteczna integracja szkolna i wyrównywanie szans uczniów-obcokrajowców nie może dokonywać się bez podejmowania przez szkołę dialogu z rodzicami- obcokrajowcami i angażowania ich w życie szkoły. • Uczniowie cudzoziemscy mogą pełnić funkcje katalizatorów pozytywnych nastawień członków rodziny do kraju przyjmującego. Tym samym przyczyniać się do wiązania swojej przyszłości edukacyjnej i zawodowej z Polską. • Potrzebne jest utworzenie bazy danych gromadzącej przykłady dobrych praktyk realizowanych w kraju( i być może za granicą) w zakresie edukacji uczniów cudzoziemskich oraz wypracowania mechanizmów ich upowszechniania.Item Aspiracje i system wartości uczniów liceów profilowanych w województwie pomorskim. Próba diagnozy(2011-09-20T12:03:05Z) Piwoński, Zdzisław; Woronowicz, Wanda. PromotorAutora przedkładanej rozprawy interesują problemy młodzieży w wieku adolescencji, konkretnie uczniów liceów profilowanych, tworzących środowisko dotychczas nieznane i szczególne pod względem ich świata wartości i aspiracji. W związku z powyższym pragnie uzyskać odpowiedź na pytanie, które stało się głównym problemem tej pracy: czy i jaka jest zależność między czynnikami środowiskowymi i zamierzeniami edukacyjnymi badanej młodzieży a jej aspiracjami życiowymi oraz postrzeganymi wartościami? Praca składa się z sześciu rozdziałów oraz wniosków. Trzy pierwsze rozdziały dotyczą teoretycznych podstaw aspiracji i wartości, kolejny metodologicznych podstaw badań, dwa ostatnie prezentują wyniki badań własnych autora. We wnioskach wynikających z analizy jakościowej i ilościowej, zamieszczono wskazanie teoretycznych podstaw zależności i dynamiki wartości między systemem wartości uznawanych, a blokiem wartości odczuwanych, w kontekście wyrażanych w okresie adolescencji postaw młodzieży. Poza podejściem psychologicznym i socjologicznym zostały ustalone podstawy podejścia pedagogicznego w badaniach, związane z całokształtem zachowań podmiotu w obszarach pedagogicznej aksjologii. Zaprezentowana próba diagnozy nowego dla szkolnictwa obszaru szkół ponadgimnazjalnych pozwala na głębsze rozpoznanie funkcjonującej w nim młodzieży, co w konsekwencji może przyczynić się do właściwego ukierunkowania relacji w procesach wychowawczych i edukacyjnych.Item Bieda w doświadczeniu uczniów szkół leszczyńskich i jej socjalizacyjne konsekwencje(2018) Dworniczek, Katarzyna; Modrzewski, Jerzy. PromotorPraca poświęcona jest problemowi dziecięcej biedy i sposobom reagowania na niego przez lokalne instytucje bezpośrednio lub pośrednio pełniące funkcje wychowawcze. Autorkę interesował socjopedagogiczny, nie zaś ekonomiczny aspekt zjawiska, w związku z tym w badaniach uwzględniono szereg niemonetarnych czynników ubóstwa, związanych z poziomem życia rodziny i dziecka - wykorzystano m. in. propozycję Eurostatu z badań EU-SILC, skupiając się na poziomie zaspokojenia potrzeb dzieci, czy inaczej – poziomie deprywacji dziecięcych potrzeb (zarówno podstawowych, jak i ponadpodstawowych). Praca stanowi próbę ukazania istoty doświadczanych przez dzieci i ich rodziny dolegliwości egzystencjalnych o brzemiennych biograficznie witalnych i socjalizacyjnych dla nich konsekwencjach. Zasadniczym odniesieniem i inspiracją konceptualizacji autorskiego projektu badawczego była teoretyczna propozycja analizy lokalnego systemu wychowawczego Stanisława Kowalskiego.Item Biografie dorosłych dzieci alkoholików (DDA). Wsparcie społeczne oczekiwane i otrzymywane. Studium Psychopedagogiczne.(2019) Dolata, Dorota Anna; Piorunek, Magdalena. PromotorDysertacja doktorska: „Biografie dorosłych dzieci alkoholików. Wsparcie społeczne oczekiwane i otrzymywane. Studium psychopedagogiczne” została podzielona na osiem rozdziałów. W części teoretycznej składającej się z sześciu rozdziałów nawiązano do problematyki związanej z definiowaniem alkoholizmu oraz współuzależnienia, by w dalszych rozdziałach móc odnieść się do często przytaczanego aspektu związanego z systemowym ujęciem funkcjonowania rodziny alkoholowej na bazie teorii Petera Steinglassa. Podkreślono istotność radzenia sobie z kryzysem w rodzinie, jak również wsparcia instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego poszczególnych członków systemu rodzinnego. Dwa ostatnie rozdziały teoretyczne zostały poświęcone funkcjonowaniu osób dorastających w rodzinie alkoholowej oraz ich trudności i zasobów. W rozdziale siódmym dokonano przedstawienia głównych założeń metodologicznych autorskich badań. Przedmiotem analiz empirycznych uczyniono doświadczenia dorosłych dzieci alkoholików oraz oczekiwane i otrzymywane wsparcie społeczne w różnych etapach życia. Wykorzystano jakościową strategię prowadzenia badań, posługując się metodą biograficzną i wywiadem narracyjnym. Rozdział ósmy został poświęcony przedstawieniu, analizie i wnioskom z uzyskanych wyników badań własnych, które odnoszą się do następujących celów badań: opisanie doświadczeń życiowych na etapie dzieciństwa, dorastania i dorosłości oraz nadawanych im aktualnie znaczeń przez dorosłe dzieci alkoholików; ukazanie towarzyszących dorosłym dzieciom alkoholików emocji, przeżyć i strategii postępowania; ustalenie rodzajów i poziomu wsparcia otrzymywanego i oczekiwanego; ocena efektywności wsparcia, które jest przeznaczone dla osób pochodzących z rodzin alkoholowych wraz z wskazaniem potencjalnych kierunków jego rozwoju.Item Collaboration between Parents and Kindergarten Teachers(2020) Goshen, Oranit; Dylak, Stanisław. PromotorEducators frequently point out the critical role of the home and family environment in determining children's kindergarten success and it appears that the earlier this influence takes place, the greater the likelihood of higher child's achievement (Webster-Stratton Gasper & Joao Seabra-Santos 2012). a better communication must be established between parents and teachers in kindergarten. The aim of this study is to build and effective communication system between teachers and parents in the kindergarten. Therefore, current study will focus of collaboration between teachers and parents, which mainly holds two elements: (1) Partnership which presents the involved parties with special challenges that must be navigated unto agreement. (2) Communication which is defined as working level of partnership, e.g. activity of conveying information through the exchange of ideas, feelings, intentions, attitudes, expectations. To examine these questions I used a quantitative -methodology. I gathered data from 79 parents and 79 kindergarten teachers. I delivered closed questionnaires. Results show that an active and positive collaboration between teachers and parents in kindergarten is crucial by both sides. Results of current study have several implications. First, it is highly important to develop close relationship between parents and teachers in kindergarten based on attitudes and feelings of both parties as revealed in this study. Hopefully teachers, particularly new teachers, who have limited experience regarding ways to encourage parental involvement will refer to the practices such as reaching out to parents and encourage their involvement.Item Cosplay a kształtowanie tożsamości młodzieży w narracjach nastoletnich cosplayerek(2023) Wrona, Daria; Jankowiak, Barbara. PromotorkaAdolescencja to okres, który związany jest z kształtowaniem się tożsamości u nastolatków. Na ten proces ma wpływ wiele czynników, takich jak środowisko, rodzina, grupa rówieśnicza, zainteresowania, napotykane trudności czy podejmowane przez jednostkę aktywności. Globalizacja i rozwój Internetu przyśpieszyły wymianę kulturową i umożliwił adolescentom dostęp do szerokiej gamy możliwości, dając możliwość szerszej eksploracji. Doprowadziło to także do rozwoju kultury popularnej i wielu związanych z nią aktywności. Jedną z takowych jest cosplay, który umożliwia jednostce wcielanie się w postaci pochodzące z popkultury. Podczas wcielania się, jednostka staje się jednocześnie sobą i kimś innym, jednocześnie stale utrzymując posiadaną tożsamość. Głębokie powiązanie wykreowanej postaci z jednostką zdaje się mieć związek z procesem kształtowania się tożsamości u jednostki podejmującej się bycia cosplayerem. Celem niniejszej pracy jest zbadanie tego, jak adolescentki zaangażowane w cosplay postrzegają rolę cosplayu w kształtowaniu się własnej tożsamości. W tym projekcie wybrane zostało zbiorowe studium przypadku, a przyjęta technika to otwarty wywiad pogłębiony częściowo ustrukturyzowany. W badaniu wzięło udział czternaście adolescentek w wieku od piętnastego do dziewiętnastego roku życia. Respondentki są aktywnie zaangażowanymi w cosplay cosplayerkami. Jakościowa analiza wykazała, że z punktu widzenia cosplayerek kultura popularna stanowi dla nich możliwość partycypowania w trendach, zdobywanie inspiracji do tworzenia kostiumów i rodzaj eskapizmu, który rozumiany jest w sposób pozytywny, nie zaś pejoratywny. Ścisły związek z wybieranymi przez cosplayerki postaciami, w które się wcielają oraz aktywne uczestniczenie w cosplayu ma w ich narracjach związek z kształtowaniem się tożsamości jednostkowej każdej z nich. Cosplay zdaje się również odgrywać znaczącą rolę w kształtowaniu się tożsamości grupowej, na co uczestniczki zwracały uwagę przytaczając aktywności wykonywane z innymi osobami. W zakresie ról płciowych widoczne jest złagodzenie zasad, przez co cosplayerki mogą dowolnie z nimi eksperymentować, a niektóre wskazują na wzrost poczucia kobiecości w wyniku interakcji z wybranymi postaciami. W narracjach cosplayerek pojawia się, iż wybrane postaci stanowią dla nich realnych nauczycieli, od których czerpią schematy postępowania i adaptują je do życia codziennego. Respondentki wypowiadają się także klarownie w zakresie zagrożeń związanych z cosplayem, przez co wydają się zdawać sobie sprawę z negatywnych stron partycypowania w cosplayu. Adolescence is a period, which is connected with creating of adolescents’ identity. This process is influenced by many factors, such as the environment, family, peer group, interests, difficulties encountered or activities undertaken by the individual. Globalization and development of the Internet has accelerated cultural exchange and has enabled adolescents to access a wide range of opportunities, giving them the opportunity to explore more. It caused also development of popular culture and many related activities. One of them is cosplay, which let individual impersonate in character which come from popular culture. During impersonate individual become both himself and someone else in the same time, while constantly maintaining the identity he has. The deep connection of the created character with the individual seems to be related to the process of identity formation in the individual who undertakes to be a cosplayer. The purpose of PhD thesis is to examine how adolescents involved in cosplay perceive the role of cosplay in creating their own identity. Method used for this purpose is collective case study, technique was an open, semi-structured in-depth interview. In research took part fourteen adolescents in age between fifteen and nineteen years old. The respondents are actively engaged in cosplay cosplayers. The qualitative analysis showed that from the point of view of cosplayers, popular culture is an opportunity for them to participate in trends, gain inspiration for creating costumes and a kind of escapism, which is understood in a positive, not pejorative way. In their narratives, the close connection with the characters they choose to impersonate and active participation in cosplay is related to the formation of the individual identity of each of them. Cosplay also seems to play a significant role in the formation of group identity, which the participants pointed out when citing activities performed with other people. In terms of gender roles, there is a visible relaxation of the rules, thanks to which cosplayers can freely experiment with them, and some indicate an increase in the sense of femininity as a result of interaction with selected characters. In the narratives of cosplayers, it appears that selected characters are real teachers for them, from whom they draw patterns of behavior and adapt them to everyday life. The respondents also speak clearly about the risks associated with cosplay, which makes them seem to be aware of the negative sides of participating in cosplay.Item Czytanie wrażeniowe jako aktywna metoda w programie edukacji wczesnoszkolnej(2023) Swędrowska, Małgorzata; Kabat, Małgorzata. PromotorW dysertacji podjęłam próbę przedstawienia modelu czytania wrażeniowego jako aktywnej metody, którą można zastosować w programie edukacji wczesnoszkolnej postulując, by w proces nauczania-uczenia się uczniów pierwszego etapu edukacji wpleść zintegrowane zadania szkolne. Tylko taki program, w którym dzieci wykazują motywację i rozwijają swoją aktywność twórczą, doświadczają różnych dróg osiągania sukcesów w zdobywaniu kompetencji społecznych, emocjonalnych, poznawczych ma sens. Zwróciłam uwagę na rolę nauczyciela, który sam będąc osobą twórczą, nieustannie przekracza swoje górne możliwości, zapalając w uczniach chęci do prezentowania podobnych postaw. W zastosowanej metodologii w tej pracy posłużyłam się eksperymentem randomizowanym. Opracowany model zawiera: Zaangażowanie nauczyciela i wybór książki do wspólnotowego czytania; Nawiązanie życzliwych relacji nauczyciela z dziećmi i z dziećmi między sobą; Wytworzenie klimatu bezpieczeństwa emocjonalnego; Tworzenie wspólnoty uczniów i nauczyciela, Przygotowanie przestrzeni do czytania; Umiejscowienie dzieci; Kształtowanie wyobraźni i myślenia dywergencyjnego, rola czasu wolnego; Moment startowy czytania wrażeniowego; Czytanie wrażeniowe tekstu literackiego; Zintegrowane zadania szkolne i inne sposoby przedłużenia kontaktu uczniów z książką. In the dissertation, I made an attempt to present the model of what I call impression reading as an active method that can be used in the early childhood education curriculum. I propose that the teaching-learning process of pupils in the first stage of education should include integrated school tasks. Children should be motivated, develop their creative activity, and experience various ways of achieving success in gaining social, emotional and cognitive competences – only such a program makes sense. I drew attention to the role of teachers, who, being creative themselves, constantly exceed their own upper limits, igniting in students the desire to present similar attitudes. In the methodology used in this work, I conducted a randomised experiment. Thus, model of impression reading includes: Teacher's involvement and selection of a book for community reading; Establishing friendly relations between the teacher and children and among the children themselves; Creating a climate of emotional security; Creating a community of students and the teacher; Preparing a space for reading; Placement of children; Developing imagination and lateral thinking, the role of free time; The starting moment of impression reading; Impressive reading of a literary text; Integrated school tasks and other ways to keep students engaged with the book.Item Determinanty przywództwa w edukacji(2023) Ptak, Małgorzata M.; Śmiałek, Mirosław J. PromotorWiek XXI jest wyzwaniem dla wszystkich przestrzeni: politycznych, biznesowych, ekonomicznych, kulturowych i, co najważniejsze, edukacyjnych. Kreuje sukcesy i porażki dla wielu ludzi – młodych, starszych, dzieci i ich rodziców, uczniów oraz nauczycieli. Determinuje kulturę także w przestrzeni edukacyjnej, bowiem decyduje o karierze i awansie zawodowym nauczycieli i dyrektorów szkół, o świadomości i wiedzy uczniów dotyczących obecnego świata i ich przyszłości. Moim zdaniem to temat, ale i problem PONADCZASOWY. Według mnie, współczesna szkoła jest „społecznym lustrem” kulturowym i poznawczym. W niej realizują się wszystkie procesy społecznego zarządzania, kierowania i przewodzenia – nie tylko edukacyjnego. Szkoła to platforma wielu problemów: personalnych, zawodowych, zadaniowych, towarzyskich, kulturalnych, doświadczania sukcesów i porażek. Szkoła to miejsce dojrzewania emocjonalnego i intelektualnego, uczenia się o nowym świecie i zarządzaniu nim w najbliższej przyszłości. Współcześnie, idea przywództwa edukacyjnego to inkluzja idei zarządzania, kierowania, autorytetu, tutoringu, coachingu, menedżerstwa. Przywództwo edukacyjne jest ideą, formatem intelektualnej kultury zarządzania, odpowiedzialności personalnej i zadaniowej. Kierowanie natomiast to format organizacyjnego sukcesu personalnego, zespołowego, zadaniowego. Idea przywództwa edukacyjnego jest najwyższym poziomem rozumienia, dlaczego warto uczyć się dla siebie, dlaczego warto mądrze nauczać innych, dlaczego wiedza zdobyta w szkole, jest tak ważna dla uczniów w ich przyszłym życiu zawodowym. Według mnie, rozumienie istoty idei przywództwa edukacyjnego oraz jego realizacja metodyczna i pedagogiczna we współczesnej szkole powinna być głównym filarem dla nauczycieli i dyrekcji szkół. Współczesne pokolenia uczniów szkół podstawowych i średnich doświadczają dynamicznych procesów rozwojowych i kulturowych. Zatem, ważna jest analiza dynamizmów zjawisk w środowiskach dzieci i młodzieży oraz ich nauczycieli, by naczelna idea przywództwa edukacyjnego była adekwatna dla ich potrzeb oraz umiejętności decydowania o swoim rozwoju intelektualnym, kulturowym i społecznym. Idea przywództwa edukacyjnego, w środowisku uczniowskim i nauczycielskim, decyduje o sukcesie i porażce, o autorytecie i prestiżu, o wartości wiedzy teoretycznej i praktycznej. Również decyduje o rolach ważnych dla ucznia i nauczyciela: tutora, coach, mentora, menedżera, lidera, przewodnika. Realizując tę ideę, nauczyciel może przygotować swojego ucznia do różnych życiowych ról w jego przyszłości, może rozumieć podmiotowość współczesnych uczniów; rozumieć, że uczniowie mogą być jego nauczycielami i edukacyjnymi partnerami w przestrzeni współczesnej edukacji. W swoim projekcie badawczym wyznaczyłam 3 cele: 1) cel teoretyczny – model edukacyjnego przywództwa (DLA ucznia i nauczyciela) w psychologicznym, dydaktycznym, społecznym i aksjologicznym wymiarze; 2) cel poznawczy – wiedza uczniów i nauczycieli o przywództwie edukacyjnym, wiedza nauczycieli o sobie samych oraz ich wyobrażenie siebie w roli edukacyjnego lidera; 3) cel praktyczny – włączenie idei przywództwa edukacyjnego w program akademickiego kształcenia przyszłych nauczycieli. Głównym celem moich badań była analiza atrybutów przywództwa edukacyjnego w środowisku nauczycielskim i uczniowskim. Główny cel moich badań był oparty na trzech celach szczegółowych: 1) analiza czynników ważnych dla przywództwa w przestrzeni edukacyjnej i edukowanej; 2) analiza literatury pedagogicznej pod kątem obrazu nauczyciela jako przywódcy w edukacji; 3) analiza czynników ważnych dla przywództwa w środowisku uczniowskim. Wyznaczone cele badawcze pozwoliły zredagować trzy szczegółowe problemy badawcze: 1) Jakie czynniki i dlaczego są ważne dla przywództwa w przestrzeni edukacyjnej i edukowanej? 2) Jaki obraz nauczyciela-leadera jest prezentowany w literaturze pedagogicznej? 3) Jakie czynniki i dlaczego są ważne dla przywództwa w środowisku uczniowskim? Opierając się na powyższych celach i problemach, zaprojektowałam trzy szczegółowe hipotezy robocze: 1) Rola nauczyciela jako lidera, w przestrzeni edukacyjnej i edukowanej zależy od etyki zawodowej, autorytetu pedagogicznego oraz umiejętności interpersonalnych oraz obrazu nauczyciela – lidera w środowisku uczniowskim; 2) Literatura pedagogiczna prezentuje spersonalizowane nauczycielskie kwalifikacje i kompetencje oraz ideę kształcenia innowacyjnego, ważnych dla podmiotowości i podmiotowych relacji nauczyciel – uczeń; 3) O roli ucznia-lidera decyduje kultura, środowisko społeczne, szkolne sukcesy i porażki, poziom uczniowskiej wiedzy teoretycznej, ekonomiczny status ucznia, jego autorytet wśród przyjaciół oraz różnice w ocenie jego osoby przez nauczyciela i uczniów z jego klasy. W realizacji projektu badawczego zastosowałam metody: jakościowe (analiza dokumentów z ministerstwa edukacji, regulamin awansu zawodowego nauczycieli oraz statuty szkół: podstawowej, gimnazjum i szkoły średniej) i ilościowe (kwestionariusz ankiety dla uczniów, nauczycieli i dyrektorów szkół: podstawowej, gimnazjum i szkoły średniej). Badania zostały zrealizowane w szkołach, w 22 miastach, miasteczkach i wsiach. Populację badawczą stanowili: 1350 uczniów, 330 nauczycieli, 130 dyrektorów oraz 440 studentów WPA UAM. W sumie w projekcie badawczym wzięło udział 2250 osób (75% kobiet, 25% mężczyzn oraz 55% dziewcząt i 45% chłopców). Na podstawie wyników badań w projekcie badawczym, najważniejszymi determinantami przywództwa edukacyjnego stały się: edukacja, wiedza, procesy aksjologiczne i powołanie. W toku analizy wyników badań, determinanty edukacyjnego przywództwa podzieliłam na zewnętrzne i wewnętrzne. Dla zobrazowania zespołu zewnętrznych determinantów przywództwa edukacyjnego, zaprojektowałam edukacyjny SZEŚCIAN – RUBICON, który zawiera w sobie filary edukacyjnego przywództwa – byt podmiotowy, pedagogika transcendentna, heureza, przywództwo, nauczyciel – przewodnik i przewodnik – przywódca. Wewnętrzny wymiar przywództwa edukacyjnego został zaprojektowany pod postacią Triangulacyjna Spirala Pedeutologiczna zawierająca w sobie: nauczycielską spiralę (edukacyjną, dydaktyczną, deontyczną, organizacyjną i społeczną) i uczniowską spiralę (zawierającą czas, rozwój, role, socjalizację, poziomu adolescencji, obiektywizm/subiektywizm i środowisko). Najważniejszym autorskim narzędziem analizy kwalifikacji i kompetencji nauczyciela oraz ucznia do/dla roli edukacyjnego przywódcy, stał się kwestionariusz KEUP – pozwalający analizować i weryfikować nauczycielskie relacje szkolne oraz pozycję ucznia w środowisku szkolnym. W zakończeniu warto skonkludować, że współcześnie coraz częściej nauczyciele doświadczają niskiego poziomu społecznego prestiżu zawodu nauczyciela oraz skutków konfliktu programowego nauczania pomiędzy Ministerstwem Edukacji a środowiskiem nauczycielskim. A nowe emocjonalne problemy w środowisku uczniowskim, spowodowane 2-letnią nauką online, w czasie trwania pandemii generują potrzebę nowych kompetencji. Należy podkreślić, że dla współczesnych uczniów obecna – tradycyjna organizacja szkolna jest nieatrakcyjna, wiedza teoretyczna – książkowa jest mało ciekawa, a awans zawodowy nauczycieli ma herbartowskie ujęcie. Istnieje potrzeba nowoczesnego kształcenia nauczyciela: kreatywnego, empatycznego, wiedzącego jaką wartość i znaczenie mają edukacyjne relacje zwrotne współczesnego przywódcy edukacyjnego. Współczesny nauczyciel powinien permanentnie szukać odpowiedzi na pytania: jak edukować uczniów, aby wiedzieli: kim są?; kim stają się horyzontalnie?; kim powinni być wertykalnie? Idea przywództwa edukacyjnego jest portretem „nauczyciela jutra”, to model życiowego sukcesu dla nauczyciela i dziecka w świetle naczelnych wartości: PRAWDY, DOBRA i PIĘKNA.Item Development of Self-Esteem of Adolescents At- Risk, in the Transition from Middle School to High School, in a Group Program Incorporating Psychodrama(2017) Vaxberg, Zivit; Krauze-Sikorska, Hanna. PromotorItem Different Rola Perceptions and Student-Teacher Relationship Characteristics, Among High School Homeroom Educators and Subject Teachers' – Results From a Qualitative Research(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Gosen, Noah BarTeaching staff in Israel is expected to fulfill the role of civil and moral educators alongside their instructional roles. In order to achieve that goal, the Israeli education system has defined two distinct entities: the first is the unique position of the “mechanech kita”, or a homeroom educator, whose role is to address all aspects of the students’ lives. The second role is the subject teacher, who teaches a specific subject in various classes. Semi-constructed interviews of 14 high school teaching staff helped to shed light on the perceptions and practices concerning role definition and the teacherstudent relationship. The results show that homeroom educators emphasize a holistic view and perceive responsibility for the “whole student”. Both instructors valued a strong and consistent relationship with their students, but homeroom educators invested more time and employed more varied strategies to achieve it. Subject teachers emphasized scholastic aspects and practices. The results show that different role definitions lead to different role perceptions and student-teacher relationship characteristics. Further research concerning the implications of such differences on educational and inclusive processes within the school system. Implications concerning teachers’ professional training course should be considered as well.Item Different Role Perceptions and Practices Among Israeli High School Homeroom Educators and Subject Teachers(2018) Bar Gosen, Noah; Pyżalski, Jacek. Promotor; Plichta, Piotr. PromotorW izraelskim systemie edukacyjnym istnieją dwie zdefiniowane zawodowe role nauczycieli: wychowawcy, którzy koncentrują się na aspektach wychowawczych i nauczycielach przedmiotowych, którzy koncentrują się na kwestach dydaktycznych (Ministerstwo Edukacji, rozporządzenie w sprawie służby personelu, 2018). Badania miały na celu eksplorację postrzegania swojej roli przez te dwie grupy nauczycieli. W badaniach przyjęto podejście triangulacyjne. Najpierw odbyły się półstrukturalne wywiady z 12 wychowawcami. Jakościowa analiza danych stanowiła podstawę kwestionariusza do badań kwestionariuszowych nauczycieli (N = 130). Wyniki pokazały różnice między tymi dwoma grupami nauczycieli, w obszarze celów i zadań zawodowych, holistycznego spojrzenia na swoich uczniów; roli nauczania, oraz relacji z rodzicami uczniów. Wyniki nie wykazały istotnych różnic w statusie szkolnym, częstotliwościach zachowań zakłócających, wdrażaniu praktyk instruktażowych i określaniu wyzwań zawodowych. Zaleca się adaptacje procesów przygotowawczych nauczycieli do obydwu ról, a także sposoby współpracy między tymi grupami. Warto prowadzić dalsze badania ze szczególnym uwzględnieniem percepcji własnej roli przez nauczycieli.Item Doświadczanie macierzyństwa w narracjach kobiet z uszkodzonym słuchem(2021) Iwanicka, Beata; Jachimczak, Beata. PromotorCelem niniejszej pracy była próba ukazania procesu doświadczania macierzyństwa wśród kobiet z uszkodzonym słuchem. Przez doświadczanie macierzyństwa przyjęto te aspekty przeżyć, które są otwarte, na to co nowe w biografiach badanych kobiet. Wykluczono zatem przypadkowość, która jest możliwa w życiu tych kobiet, które nie chcą macierzyństwa bądź jest ono dla nich tylko nietrwałym epizodem. Zastosowano metodę badań jakościowych o charakterze częściowo ustrukturyzowanym. Założono pewien zakres swobody wypowiedzi narratorek, które z pomocą pytań odtwarzały swoje drogi życiowe. Znaczna część wypowiedzi respondentek wskazywała na uszkodzenie słuchu, jako czynnik będący źródłem lęku w doświadczaniu macierzyństwa. Respondentki podkreślały, iż posiadana dysfunkcja zmusza je, jako matki, do posiadania podwyższonej koncentracji w opiece nad dzieckiem. W grupie Głuchych matek często występowała autorefleksja dotycząca stereotypów społecznych dotyczących niesłyszących matek. Głuche kobiety chociaż posiadają mocniejsze poczucie własnej wartości w roli matki, to rzadziej są skłonne do dewaloryzowania siebie w kontekście posiadanej dysfunkcji. Jednocześnie częściej opowiadają o dyskryminacjach, z jakimi spotykają się w swoich środowiskach społecznych (stereotyp „głuchy to głupi”). Wyniki niniejszej pracy wzmacniają myślenie emancypacyjne dotyczące niepełnosprawnych kobiet.Item Doświadczenia nauczycieli w realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego(2024) Draszkiewicz, Agata Katarzyna; Kuszak, Kinga. Promotor; Mazurowska, Anna. Promotor pomocniczyCelem badań było poznanie i opisanie elementów doświadczeń nauczycieli w realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Poszukując przeżyć i doświadczeń nauczycieli w niniejszych badaniach przyjęłam podejście jakościowe, z kolei podczas konstruowania strategii badań odwołałam się do badań biograficznych przyjmując badania biograficzno – narracyjne z zastosowaniem metody wywiadu narracyjnego Fritza Schützego. Metoda ta pozwoliła mi również na pokazanie momentu pomiędzy działaniem intencjonalnym wynikającym z potrzeb nauczyciela, a działaniem nauczyciela wynikającym z funkcji uwarunkowanej zewnętrznie, w którym tworzy się przestrzeń, gdzie nauczyciel funkcjonując kształtuje swoją tożsamość. W celu poznania doświadczeń nauczycieli w okresie od czerwca 2019 r. do listopada 2020 r. przeprowadziłam 54 wywiady narracyjne z nauczycielami realizującymi podstawę programową wychowania przedszkolnego w 47 instytucjach, zlokalizowanych w 11 wsiach i 24 miastach na terenie Polski. Poznanie doświadczeń nauczycieli spowodowało, że opracowałam i zrealizowałam trzy cele badawcze oraz na bazie konstruktywistycznego modelu nauczania sformułowałam siedem problemów szczegółowych wyznaczając tym samy pole poszukiwań owych doświadczeń. Przeprowadzone badania pokazały szereg wniosków wynikających z analizy doświadczeń Narratorów, co doprowadziło do wskazania propozycji rozwiązań dla nauczycieli w realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego. The goal of research was study and description of elements of teacher experiences in implementation of preschool education’s core curriculum. Looking for teacher involvements and experiences I have taken qualitative approach. In turn when constructing research strategy, I have referred to biographical studies accepting biographical-narrative analysis using Fritz Schütze narrative interview method. That method let me show a moment between intentional action resulting from teacher’s needs and teacher’s action ensuing from externally conditioned function, in which a space is created where teacher creates own identity by functioning. In order to learn teacher experiences in a period between June of 2019 and November of 2020 I have conducted 54 narrative interviews with teacher who were implementing preschool’s education core curriculum in 47 institutions spread across 11 villages and 24 cities in Poland. Study of teacher experiences resulted in scientific description of three research objectives and formulation of seven detailed problems on a base of constructivist model of teaching, thereby designating the field of search for these experiences. Conducted research showed a plethora of conclusions resulted from Narrator’s experience analysis, which lead to proposal of solutions dedicated for teachers implementing preschool education’s core curriculum.Item Doświadczenia polskich emigrantek na niemieckim rynku pracy. Studium socjopedagogiczne(2013-10-21) Kalkowska, Magda; Piorunek, Magdalena. PromotorPrzedmiotem rozprawy uczyniono zagadnienia związane z funkcjonowaniem polskich emigrantek w Niemczech ze szczególnym uwzględnieniem sfery rynku pracy. Zasadniczym celem przeprowadzonych badań było scharakteryzowanie sytuacji i doświadczeń zawodowych Polek podejmujących długookresową emigrację do Niemiec w trzech perspektywach czasowych. Szczególną uwagę skoncentrowano na okresie odnoszącym się do życia kobiet za granicą. Ponadto formułując problemy badawcze uwzględniono wybrane aspekty sytuacji Polek przed emigracją oraz ich plany życiowe. Problemem głównym analiz własnych stało się pytanie o doświadczenia polskich emigrantek związane z przebiegiem życia społeczno-zawodowego w Niemczech, z uwzględnieniem przyczyn i okoliczności ich emigracji z Polski oraz dalszych planów życiowych. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z kontekstowym zastosowaniem metody indywidualnych przypadków. Doświadczenia polskich emigrantek wskazują na zasadniczo harmonijne funkcjonowanie zawodowo-rodzinne respondentek. Kobiety dobrze odnalazły się na niemieckim rynku pracy, stosownie do swoich możliwości i predyspozycji zawodowych. Docenić należy wielką rolę integracji jako dominującą strategię akulturacji. Diagnozowana polska społeczność imigracyjna osiągnęła względną stabilizację. Zdiagnozowano występowanie nowoczesnych, jak i ponowoczesnych wzorców kariery zawodowej. Wyniki badań osadzone w kontekście teoretycznym pozwoliły na przedstawienie rekomendacji dla praktyki pedagogicznej. W pracy wykorzystano dostępną literaturę przedmiotu polsko- i niemieckojęzyczną.Item Doświadczenie endometriozy jako choroby przewlekłej w biografiach studentek(2023) Kaźmierska, Marlena; Cybal-Michalska, Agnieszka. Promotor; Peret-Drążewska, Paulina. Promotor pomocniczyEndometrioza jest nieuleczalną chorobą przewlekłą, która dotyka w Polsce około 2 milionów dziewcząt i kobiet, a na świecie ok. 180 milionów osób. Endometrioza występuje w czasie realizacji głównych zadań rozwojowych „wschodzącej dorosłości” i dokonywaniu kluczowych wyborów życiowych. Celem pracy doktorskiej jest przedstawienie doświadczania endometriozy jako choroby przewlekłej w kontekście trajektorii chorowania w biografiach młodych kobiet, percepcji siebie w różnych rolach społecznych oraz funkcjonowania na co dzień w mikro-, mezo-, egzo- i makrostrukturach społecznych. Aby tego dokonać, zbadano metodą narracyjno-biograficzną 23 studentki, u których zdiagnozowano endometriozę. Praca składa się z czterech części: teoretycznej, metodologicznej analizy wyników badań własnych oraz rekomendacji. Warto zaznaczyć, iż doświadczenie choroby determinowało ich ścieżkę kształcenia oraz kariery zawodowej. Wskazano również wpływ endometriozy na percepcję siebie w rolach społecznych, poczucia własnej atrakcyjności, kobiecości i seksualności oraz wystąpienie zaburzeń w sferze psychicznej. Ponadto choroba odmieniała jakość relacji rodzinnych oraz interpersonalnych. W dysertacji sformułowano również potrzeby, problemy, oczekiwania, postulaty oraz luki w systemie opieki zdrowotnej i wsparcia osób chorych na endometriozę w Polsce. Endometriosis is an incurable chronic disease that affects around 2 million girls and women in Poland, and approximately 180 million individuals worldwide. It occurs during the realization of the main developmental tasks of 'emerging adulthood' and involving pivotal life choices. The aim of the doctoral thesis is to present the experience of endometriosis as a chronic disease in the context of illness trajectories within the biographies of young women, self-perception in various social roles, and daily functioning within micro-, meso-, exo-, and macrosocial structures. To achieve this, a narrative-biographical method was used to examine 23 female students diagnosed with endometriosis. The thesis consists of four parts: theoretical, methodological, analysis of research results, and recommendations. It's worth mentioning that the experience of the disease determined their educational path and professional career. The impact of endometriosis on self-perception in social roles, feelings of self-attractiveness, femininity, and sexuality was also indicated, along with the occurrence of psychological disturbances. Furthermore, the illness also altered the quality of family and interpersonal relationships. The dissertation also formulated needs, issues, expectations, demands, and gaps in the healthcare and support system for individuals with endometriosis in Poland.Item Dynamika dostępu kobiet do studiów politechnicznych. Studium z socjologii edukacji(2016) Szymczak, Emilia Helena; Gromkowska-Melosik, Agnieszka. PromotorW rozprawie doktorskiej podjęto problem dynamiki dostępu kobiet do studiów politechnicznych, w perspektywie mającej miejsce w ostatnich dekadach zmiany sytuacji społeczno-kulturowej kobiet (procesu emancypacji), zmian ich tożsamości oraz zwiększenia aspiracji zawodowych. W perspektywie konfrontacji podejścia zgodnego z założeniami esencjalizmu biologicznego i konstruktywistycznego do płci kulturowej autorka opowiedziała się za tym drugim, bowiem pozwala ono na rekonstrukcję roli procesów socjalizacji w tworzeniu tożsamości płciowej oraz rekonstrukcję zmian w zakresie aspiracji edukacyjnych i zawodowych kobiet. Studia politechniczne stanowią w tym kontekście niemalże krystalizację współczesnych tendencji w tym zakresie, unikatowe laboratorium zmiany społecznej i tożsamościowej oraz przekraczania przez kobiety tradycyjnych, esencjalnych ról. Część pierwsza dysertacji poświęcona jest różnorodnym teoretycznym kontekstom społecznej konstrukcji tożsamości płciowej, głównie kobiecej (ale w tle - także i męskiej), zawsze w konfrontacji z wyłaniającymi się tendencjami społecznokulturowymi. Druga część pracy obejmuje analizę wyników badań empirycznych dotyczących społecznego postrzegania wyborów edukacyjnych przez kobiety studiujące na politechnikach oraz ich zawodowego funkcjonowania w dziedzinie inżynierii.