Doktoraty (WT)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Doktoraty (WT) by Title
Now showing 1 - 20 of 65
Results Per Page
Sort Options
Item Ba‘al w dziejach Omrydów: Studium historyczno-teologiczne(2012-10-03T06:46:44Z) Toboła, Łukasz; Nawrot, Janusz. PromotorCelem niniejszego studium jest historyczno-teologiczna rekonstrukcja tożsamości bóstwa dynastii Omrydów, które autorzy biblijni określają mianem ba‘ala. Rozdział I prezentuje historię badań oraz współczesny stan wiedzy na temat bóstwa / bóstw określanych terminem ba‘al w religii Izraela, a zwłaszcza w dziejach dynastii Omrydów. Rozdział II omawia kwestie związane z dziejami Omrydów ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które mogą być pomocne w identyfikacji bóstwa określanego mianem ba‘ala. Rozdział III niniejszego studium analizuje możliwą genezę i ewolucję wykształcenia się swoistej „maski ba‘ala”, której używali autorzy biblijni w opisie bóstwa Omrydów. Brakuje jednoznacznych świadectw potwierdzających istnienie kultu jakiegokolwiek ba‘ala w Izraelu w IX w. przed Chr. Zachowany materiał źródłowy (inskrypcje z Kuntillet Ajrud, stela Meszy, stela z Tel Dan) sugeruje, że patronem Omrydów był Jahwe z Samarii. Powiązanie Omrydów z kultem ba’ala wydaje się być wtórną ingerencją biblijnych redaktorów głoszącego jedyność kultu w Jerozolimie. Jest też możliwe, że śmierć dziedziców Achaba pod Ramot Gilead i trudna sytuacja królestwa północnego spowodowana przez najazdy Aramejcztków i Moabitów, stała się źródłem swoistej teodycei, zaś biblijne przedstawienie boga Omrydów jako ba‘ala jest jej integralnym elementem.Item Błogosławionej Marii Karłowskiej koncepcja miłosierdzia(2010-10-21T15:59:07Z) Nowak, Hubert; Wejman, Henryk. PromotorPraca składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy ukazuje kontekst społeczno-historyczny kształtowania się refleksji Marii Karłowskiej. Trzy kolejne rozdziały stanowią w ścisłym sensie prezentację koncepcji miłosierdzia. Karłowska uczy o miłosierdziu objawionym, którego źródłem jest Bóg, miłosierdziu uznanym – przyjętym przez człowieka miłosierdziu Boga i wreszcie o miłosierdziu świadczonym, które człowiek winien okazywać bliźnim. Rozdział piąty ukazuje działalność instytucji realizujących idee Marii Karłowskiej.Item Charyzmat Instytutu Miłosierdzia Bożego. Studium historyczno-teologiczne(2011-06-09T10:52:18Z) Damazyn, Michał; Wejman, Henryk. PromotorInstytut Miłosierdzia Bożego jest świecką wspólnotą życia konsekrowanego, której korzenie sięgają widzeń siostry Faustyny Kowalskiej i działalności jej wileńskiego spowiednika – ks. Michała Sopoćki. Celem niniejszej rozprawy było ukazanie charyzmatu, jakim żyje Instytut Miłosierdzia Bożego. Źródła niniejszej rozprawy stanowią dokumenty niemal w całości nieznane poza tą wspólnotą, które były przez lata gromadzone przez jej wieloletnią prezeskę – Ludmiłę Roszko, a obecnie są przechowywane przez jedną z członkiń. Wykorzystane zostały także materiały niepublikowane wcześniej, a znajdujące się w Archiwum Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego w Gorzowie Wielkopolskim (rękopis „Dziennika” Izabeli Naborowskiej, jednej z pierwszej wspólnoty nowego zgromadzenia zakonnego mającego głosić Miłosierdzie Boże, zwanego Wileńską Szóstką, która stała się współzałożycielką Zgromadzenia) i Archiwum Zgromadzenia Sióstr od Aniołów w Konstancinie – Jeziornej (rękopis „Dziennika” siostry Heleny Majewskiej, która - z woli swego spowiednika, ks. M. Sopoćki – opiekowała się Wileńską Szóstką w czasie, gdy on ukrywał się w Czarnym Borze), oraz częściowo znane z opracowań ks. dr. Henryka Ciereszki, jego biografa, dokumenty przechowywane w Archiwum Archidiecezji Białostockiej i Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Białymstoku. Wybór źródeł i zagadnienia zdeterminował metodę badawczą. Zastosowano metodę analityczno – syntetyczną polegającą na prezentacji procesu tworzenia się, rozwijania tej wspólnoty i wyodrębnienia oraz scharakteryzowania jej charyzmatu, a także metodę historyczną, mającą na celu przybliżenie kontekstu organizowania się i kształtowania owego Instytutu. Strukturę rozprawy tworzy pięć rozdziałów. W pierwszym zostały przybliżone uwarunkowania historyczne, społeczne, polityczne i religijno – moralne, w jakich żyli mieszkańcy Wilna i Wileńszczyzny w pierwszym czterdziestoleciu XX wieku. Zapoznanie się z tymi faktami jest niezbędne dla osadzenia w kontekście historycznym słów Chrystusa zapisanych przez siostrę Faustynę w „Dzienniczku”, a co za tym idzie, pomocne przy analizie i interpretacji obietnic Zbawiciela przez nią w nim zapisanych i przy trafnym określeniu opisanych zdarzeń, szczególnie w czasach wileńskich. Kolejny etap rozprawy dotyczy odtworzenia początków pierwszej wspólnoty, zwanej Wileńską Szóstką, która została powołana do życia przez ks. Michała Sopoćkę. Przybliżono w nim, w najważniejszych punktach, całą jej historię, aż po dzień dzisiejszy, oraz podkreślono pojawienie się znaków świadczących o spełniającym się zapewnieniu Chrystusa o powstaniu nowego zgromadzenia zakonnego, które będzie głosiło w świecie Miłosierdzie Boga. Analiza wydarzeń pozwoliła na jednoznaczne ustalenie Założyciela wspólnoty i doprowadziła do pochylenia się nad ofiarowanym jej charyzmatem. Natura tegoż charyzmatu zostanie odsłonięta w kolejnym, trzecim rozdziale rozprawy. W nim wpierw został ukazany osobisty charyzmat dany Założycielowi, a następnie omówiona ta jego część, którą otrzymała wspólnota w momencie powstawania. Zaakcentowany został także rdzeń tego charyzmatu, który tworzy Miłosierdzie Boże.W następnym etapie refleksji zaprezentowano sposoby realizacji tegoż charyzmatu, przyjętego przez Instytut, a odwzorowywanego w życiu jego członkiń. Dotyczą one zarówno przyjętych uregulowań prawnych, sposobu życia, jak i podejmowanych przez nie działań. Ostatnim zagadnieniem podjętym w rozprawie jest refleksja nad aktualnością charyzmatu, jakim żyją członkinie tej wspólnoty. Owa aktualność została uwydatniona w trzech wymiarach: wertykalnym, horyzontalnym i społecznym.Do rozprawy dołączony został aneks, który zawiera rozbudowany życiorys Ludmiły Roszko, wieloletniej Prezeski omawianej wspólnoty, która nieformalnie nazywana jest w niej duszą Instytutu, oraz fotokopie wybranych dokumentów, przechowywanych w Archiwum Instytutu Miłosierdzia Bożego.Item Christus solus numquam solus. Zbawcze pośrednictwo Jezusa Chrystusa w ujęciu Celestyna Stanisława Napiórkowskiego(2018) Kałwik, Marcin; Wojtczak, Adam. PromotorZbawcze pośrednictwo Jezusa Chrystusa jest dla chrześcijaństwa zagadnieniem szczególnej wagi, ponieważ stawia wspólnotę wyznawców Chrystusa na wyjątkowym miejscu pośród innych religii. Chociaż zawierają one w sobie elementy prawdy, to – zgodnie ze słowami Pisma Świętego – nie ma w żadnym innym zbawienia, jak tylko w imieniu Jezusa Chrystusa (por. Dz 4,12). Temat pośrednictwa wzbudzał i ciągle wzbudza różnego typu dyskusje, zwłaszcza o podłożu teologicznym, ekumenicznym i pastoralnym. Wyjątkowa sytuacja pojawia się w kontekście mariologii i kultu maryjnego. Szczególne miejsce na tym polu zajmuje Celestyn Stanisław Napiórkowski, który podejmował ten temat od ponad 50 lat. Celem rozprawy jest zaprezentowanie naczelnej zasady lubelskiego teologa Christus solus numquam solus, która stanowi przewodnią myśl jego refleksji na temat zbawczego pośrednictwa Chrystusa. S.C. Napiórkowski przyjmuje, że wszystko co usprawiedliwiające i zbawcze otrzymujemy dzięki Chrystusowi. W tym znaczeniu Chrystus i tylko On jest pośrednikiem zbawienia (solus Christus). Ale jedyny i doskonały Pośrednik nie zbawia bez pośrednictwa stworzeń, które włącza w orbitę swojej zbawczej aktywności. Tylko Chrystus działa zbawczo, ale nie czyni tego bezpośrednio, lecz w swej pośredniczącej misji posługuje się osobami (np. świętymi) oraz zwiastowanym słowem, znakami sakramentalnymi i szafarzami (numquam solus).Item Dietricha von Hildebranda odpowiedź na wartość w relacji lekarz-pacjent. Studium aksjologiczno-etyczne(2018) Tafelska, Magdalena; Bohdanowicz, Andrzej. PromotorRozprawa doktorska pt.: ,,Odpowiedź na wartość Dietricha von Hildebranda w relacji lekarz - pacjent. Studium aksjologiczno-etyczne” bada możliwości wykorzystania fenomenologicznej kategorii odpowiedzi na wartość Dietricha von Hildebranda do zbudowania aksjologiczno-etycznych podstaw dla relacji lekarz-pacjent. Na początku rozprawy konstruktywnej krytyce poddano funkcjonujące aktualnie cztery modele relacji lekarz-pacjent (model paternalistyczny, kolegialny/partnerski, kontraktualny oraz model oparty na etyce troski), wskazując na braki i słabości w każdym z nich. W dalszej części dysertacji omówiono kwestie normatywności we współczesnych nurtach etyki medycznej (kazuistyka, utylitaryzm, personalizm). Kolejnym krokiem było ukazanie etyki wartości Dietricha von Hildebranda w kontekście etyki medycznej. W wyniku przeprowadzonych analiz wskazano, iż kategoria odpowiedzi na wartość Dietricha von Hildebranda może stanowić ważny i ubogacający wkład do etyki medycznej, przypominając lekarzowi o konieczności udzielenia adekwatnej odpowiedzi na metafizyczną wartość, jaką jest pacjent. Odpowiedź na wartość wydaje się stanowić szansę dla środowiska lekarskiego wyjścia z kryzysu dotyczącego nieumiejętności tworzenia interpersonalnych relacji z pacjentem. Aplikacja tej kategorii będzie wyrazem holistycznego podejścia do pacjentów oraz pozwoli lekarzom dostrzec ontyczną wartość i godność każdego pacjenta.Item Droga do męczeństwa. Studium doświadczenia duchowego błogosławionej Natalii Tułasiewicz(2015-11-23) Rzesoś, Andrzej; Hadryś, Jacek. PromotorNatalia Tułasiewicz została w 1999 roku, w gronie 108 polskich męczenników II wojny światowej, ogłoszona błogosławioną przez papieża Jana Pawła II. Jej oddane Bożemu dziełu życie i śmierć są wymownym świadectwem heroicznej miłości, którą uczyniła zasadą i treścią całej swojej egzystencji. Przedmiotem studium jest doświadczenie duchowe Błogosławionej, które zbadano i opisano w ramach poszczególnych „miejsc” jego aktualizacji, ukazując jego źródła i dynamizm, wraz z jego wpływem na kształtowanie świadomości, osobowości, postaw oraz fundamentalnych aktów woli, nadających zasadniczy kierunek życiu bł. Natalii. Całość rozprawy ujęto w sześciu rozdziałach. W pierwszym przedstawiono ogólną charakterystykę jej postaci w kontekście środowiska życia. Kolejne cztery ukazują jej doświadczenie duchowe w jego specyficznych i klasycznych „miejscach”, i tak kolejno: drugi rozdział odnosi się do rekolekcji, kierownictwa duchowego oraz ascezy; trzeci do sakramentów spowiedzi i Eucharystii; czwarty do modlitwy słownej i medytacji; piąty do kontemplacji. W ostatnim rozdziale – szóstym, przedstawiono udzieloną Bogu odpowiedź Błogosławionej, ujętą w pięciu wyszczególnionych aktach jej woli. Przeprowadzone studium nie tylko opisuje w sposób wyczerpujący relację Błogosławionej z samoudzielającym się w Jezusie Chrystusie Bogiem, ale ponadto wykazuje, że istnieje realny związek pomiędzy męczeńską śmiercią bł. Natalii Tułasiewicz a jej doświadczeniem duchowym. Otrzymane w doświadczeniu poznanie i Miłość pozwalają jej ufnie wypowiedzieć swoje osobiste „fiat” i powierzyć swoją drogę Temu, który sam się z nią utożsamia.Item Duchowieństwo w archidiecezji poznańskiej w latach 1918-1939(2015-10-23) Nowak, Piotr; Wilczyński, Leszek. PromotorPraca doktorska prezentuje duchowieństwo archidiecezji poznańskiej w latach 1918-1939. W pierwszym rozdziale zawarto opis historyczno-terytorialny archidiecezji poznańskiej z uwzględnieniem charakterystyki regionu i ludności oraz ukazano strukturę administracyjną archidiecezji. W rozdziale drugim przedstawiono elementy ukazujące duchowieństwo, jako odrębną grupę społeczną, a więc liczebność i strukturę wieku, pochodzenie społeczne i terytorialne, zagadnienia socjalne oraz organizacje zrzeszające kapłanów. Przedstawiono także rozwarstwienie hierarchiczne duchowieństwa. Kolejny rozdział opisuje formację intelektualno-ascetyczną duchowieństwa, czyliedukację przedseminaryjną, system kształcenia seminaryjnego oraz elementy formacji permanentnej kapłanów. Przedmiotem rozdziału czwartego jest działalność księży na polu duszpasterskim, a w szczególności sprawowanie kultu, nauczanie i wychowanie, prowadzenie bractw i stowarzyszeń kościelnych oraz troskę o sprawy materialne parafii. W ostatnim rozdziale zaprezentowano aktywność społeczną duchowieństwa, a więc działalność niepodległościową i polityczną, pracę charytatywną, gospodarczą i oświatowo-kulturalną. Uwzględniono także szeroką działalność naukową, publicystyczną i wydawniczą. Na końcu pracy zamieszczono listę wszystkich kapłanów wchodzących w zakres cezury czasowej tematu.Item Duchowość brata Alberta i jej recepcja we współczesnej posłudze bezdomnym(2015-12-28) Kuśmider, Piotr Antoni; Hadryś, Jacek. PromotorNiniejsza praca jest pisana metodą analityczno-syntetyczną; jako teksty źródłowe zostaną w niej wykorzystane następujące pozycje: pisma św. brata Alberta (jego listy do braci albertynów, do sióstr albertynek, do siostry Bernardyny, projekt konstytucji zgromadzenia braci albertynów, notatnik rekolekcyjny itp.) oraz opracowania biograficzne dotyczące postaci św. brata Alberta. Jeżeli zaś chodzi o część dysertacji dotyczącą funkcjonowania placówek albertyńskich i schronisk prowadzonych przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta oraz pracy z osobami bezdomnymi w tych ośrodkach, materiałami źródłowym będą tutaj wszelkie publikacje, które ukazują się cyklicznie lub okolicznościowo. Korzystałem również z wszelkich dokumentów wewnętrznych dotyczących wspomnianego Towarzystwa, takich jak: statut, zalecenia duszpasterskie, kierunki rozwoju oraz opracowania biograficzne sporządzone w organizacji. Natomiast opisując inne niż albertyńskie stowarzyszenia niosące pomoc bezdomnym, jako materiały źródłowe potraktowałem również publikacje książkowe, pracę magisterską, strony internetowe oraz wywiad. Rozdział pierwszy poświęcony jest sylwetce brata Alberta, rozdział drugi dotyczy duchowości brata Alberta, natomiast w rozdziale trzecim opisałem współczesne metody pracy z osobami bezdomnymi.Item Działalność Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (1850-1901)(2013-12-11) Wyszecka, Teresa; Wilczyński, Leszek. Promotor3 maja 1850 roku w Podrzeczu na Ziemi Wielkopolskiej, ziemianin – Edmund Bojanowski założył pierwszą, wiejską ochronkę dla dzieci, równocześnie – dając tym samym początek polskiej wspólnocie zakonnej – Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek Maryi. Dzieło wywodzące się z ludu i idące w lud. W regule podkreślił, że: „celem Zgromadzenia jest maluczkim i ubogim służyć z miłości dla Chrystusa”. Służba ta głównie przejawiała się: w pracy ochronkowej, pielęgniarskiej, oraz pomocy ubogim wśród ludu. Ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój ochronek był przede wszystkim swoisty ich charakter, który sprawiał, że wrastały one silnie w polską wieś i że lud przyjmował Służebniczki za swoje. Rozdzielone na cztery autonomiczne rodziny zakonne, wszystkie nadal kontynuują charyzmat Założyciela, dzisiaj już bł. Edmunda Bojanowskiego.Item Działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma(2013-01-16) Zmuda, Adam; Częsz, Bogdan. PromotorTematem pracy jest działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma. Temat został zrealizowany w pięciu rozdziałach: W pierwszym została dokonana analiza terminologii Chryzostoma w odniesieniu do złego ducha. Został przedstawimy zakres znaczeniowy w świecie hebrajskim i greckim oraz odcienia znaczeniowe określeń Σατανâς, διάβολος, δαίμον, δαιμόνιος. Przeanalizowaliśmy też użycie terminów: szatan, diabeł i demon na gruncie języka polskiego. W drugim rozdziale pokazujemy, co nasz Ojciec mówi na temat stworzenia aniołów, powstania demonów, jakie cechy przypisuje złemu duchowi oraz gdzie, według niego, się ujawnia. Ukazujemy zwycięstwo Syna Człowieczego nad demonem. Trzeci rozdział – to nauka Kaznodziei na temat owocu działania złego ducha jakim jest grzech. Biskup podaje konkretne przestrzenie działania i sposoby kuszenia szatana. Pójcie za diabłem czyli uległość jemu, popełnienie grzechu ma, według naszego Autora, konkretne konsekwencje – doczesne i wieczne; najgorszą jest według niego, bez wątpienia piekło – tę naukę ukazujemy w rozdziale czwartym. Ostatni, piąty rozdział to sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi. Duszpasterz podaje swoim wiernym: sakramenty (Chrzest, Eucharystię) oraz praktyki pokutne (modlitwę, post i jałmużnę). Pierwszy rozdział to analiza czysto filologiczna, drugi i czwarty - ujęcie dogmatyczne a trzeci i piąty to nauka moralna Chryzostoma.Item Egzystencjalna autonomia człowieka a świat wartości duchowych według Lwa Tołstoja(2014-10-27) Wawrzyniak, Olga; Moskałyk, Jarosław. PromotorInspiracją do napisania pracy doktorskiej o charakterze interdyscyplinarnym (teologiczno-filologicznym) była twórczość literacka Lwa Tołstoja, dla którego punktem odniesienia w tworzeniu form artystycznie doskonałych była w moim odczuciu nauka Jezusa Chrystusa. Temat mojej pracy „Egzystencjalna autonomia człowieka a świat wartości duchowych według Lwa Tołstoja” zawiera w sobie problem badawczy, bowiem wskazuje na swoistą opozycyjność pomiędzy rzeczywistością autonomii ludzkiej a wartościami duchowymi z jaką zmagał się Lew Tołstoj. Z jednej strony Lew Tołstoj całe swoje życie pojmował i analizował jako drogę ku całkowitej autonomii egzystencjalnej, wolnej od jakiejkolwiek determinacji wobec uwarunkowań zewnętrznych, jak też ponadczasowych, bronił jej i chciał ją jak najdobitniej wyrazić w swojej twórczości. A z drugiej strony zachowywał nieustanną świadomość relacji ze światem poza doczesnym, co również starał się wyrazić w swojej twórczości. Takie pojmowanie i taki stosunek pisarza do świata bosko-ludzkiego, zbudowane na przeciwieństwie tych dwóch rzeczywistości wywoływało u pisarza wewnętrzny konflikt. Konflikt ten stanowił istotę dramatu Lwa Tołstoja i wynikał z dążenia do odczucia pełnej wolności i nieskrępowanej swobody w swoim życiu i z jednoczesnego poczucia istnienia rzeczywistości poza doczesnej i wynikającym z tego poczucia zobowiązaniom moralnym. To dążenie do pełnej autonomii stało w sprzeczności wobec jednostkowego wyboru wartości wyższych. Praca została podzielona na cztery rozdziały. W rozdziałach tych rozwijam w kontekście prawd chrześcijańskich te aspekty życia i twórczości Lwa Tołstoja, które z mojego punktu widzenia przyczyniły się do częściowego uzasadnienia moich założeń.Item Formacja eucharystyczna w Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny(2011-03-24T10:01:32Z) Hagiel, Rozalia; Niparko, Romulad. PromotorW rozprawie przedstawiono formację eucharystyczną w perspektywie historycznej w okresie od powstania Zgromadzenia do czasów współczesnych w oparciu o analizę dokumentów Kościoła, Zgromadzenia i wskazań Założyciela bł. Edmunda Bojanowskiego. Porównanie ich z nauką Kościoła pomogło przedstawić zakres i aktualność formacji eucharystycznej w Zgromadzeniu. Zróżnicowany jej zakres umożliwia wprowadzenie systematycznej formacji eucharystycznej. Stanowi on naukowo uzasadnioną propozycję zawierającą teologiczną podstawę formacji każdej proponowanej postawy eucharystycznej oraz wybrane elementy z psychologii głębi L. Rulli. Określając postawy eucharystyczne, odniesiono się do Adhortacji Sacramentum caritatis i przedstawiono je w kontekście psychologii głębi L. Rulli, by ukazać uwarunkowania wpływające na rozwój określonej postawy. Praca w pewnej mierze tworzy podstawy do podejmowania proponowanych kierunków badań formacji eucharystycznej w pozostałych Zgromadzeniach Sióstr Służebniczek, a także w innych Zgromadzeniach zakonnych w celu konfrontowania ich ze wskazaniami Kościoła i Założycieli. Zastosowanie przedstawionych propozycji formacyjnych może przyczynić się do lepszego realizowania radykalizmu ewangelicznego i charyzmatu Zgromadzenia.Item Formuła extra Ecclesiam nulla salus w interpretacji Josepha Ratzingera(2020) Perlik, Dawid; Kochaniewicz, Bogusław. PromotorItem Interpretacja teologiczna problemu społecznego porozumienia w historii politycznej Polski lat 1980-1989(2014-11-19) Stelmach, Dawid; Bortkiewicz, Paweł. PromotorPraca doktorska ma przedstawić problem porozumienia społecznego w Polsce w latach 1980-1989, w kontekście przemian społeczno-politycznych. Był to czas znaczących zmian w sytuacji politycznej Polski. Pod wpływem wewnętrznych napięć społecznych rosły oczekiwania Polaków na konkretne zmiany w dziedzinie polityki. Ówczesna władza komunistyczna, której gwarantem stabilności było komunistyczne zaplecze w Związku Radzieckim, była zainteresowana utrzymaniem status quo. Lata osiemdziesiąte XX wieku W Polsce były czasem zapaści ekonomicznej, doświadczeniem marazmu na skutek zdławienia wielkiego ruchu narodowego Solidarności. Wielu ludzi w tamtym czasie zmagało się dylematami moralnymi- zostać w kraju za cenę przetrąconej kariery czy może wyjechać za granicę porzucając swoją ojczyznę? Ci, którzy zostawali, często byli przymuszani do podjęcia współpracy z komunistycznym reżimem za cenę przeżycia, uniknięcia więzienia, utrzymania pracy, możliwości rozwoju czy też świętego spokoju. Czas lat osiemdziesiątych nie był jednoznacznym podziałem na dobrych opozycjonistów z obozu Solidarności i złych komunistów związanych z partią PZPR. Był to czas nieustannych dylematów moralnych i prób odnalezienia siebie i prób w miarę normalnego funkcjonowania w zastanej rzeczywistości za Żelazną Kurtyną. W skomplikowanej rzeczywistości schyłkowego komunizmu wyjątkową role odgrywał Kościół katolicki w Polsce. Był miejscem i przestrzenią doświadczenia wolności i poznania prawdy. Gdy nagle zapadł stan wojenny wtedy w Kościele wielu opozycjonistów znajdowało pociechę duchową i materialną. Jednocześnie dzięki wsparciu hierarchii Kościoła uniknięto rozlewu krwi na skutek brutalnych aresztowań i niszczenia Solidarności. Gdy następowały przemiany polityczno-społeczne na przełomie lat 1988-1989, wtedy Kościół wspierał te rozmowy, aby przekazanie władzy od komunistów w ręce nowych władz, dokonało się bez rozlewu krwi i zamieszek. Te wydarzenia pokazują, że przemiany społeczno-polityczne w Polsce w latach 1980-1989 dokonały się w duchu porozumienia społecznego. Pojawiło się ogólne przyzwolenie na zmiany. Jednak z perspektywy teologicznej porozumienie jest stanem niewystarczającym, niekompletnym. Porozumienie jest stanem, który powinien prowadzić czegoś głębszego, do pojednania. To pojednanie jest tym stanem, który wieńczyłby przemiany w Polsce w latach 1980-1989. Niestety obecny stan jest bliższy porozumieniu. Nastąpiło przekazanie władzy. Zabrakło jednak przyznania się do zła, nazwania zła po imieniu, przeproszenia za popełnione zło i podjęcia próby zadośćuczynienia. Jako lekarstwo na ciągle bolącą przeszłość częściej proponuje się amnezję, czyli zwykłe zapomnienie, niż anamnezę czyli przypomnienie. Pozostaje mieć nadzieje, ze następne pokolenia Polaków wolne od osobistych obciążeń i uwikłań we współpracę z komunistycznym reżimem, będą w stanie podjąć się dokończenia tego procesu pojednania. Studium składa się z trzech rozdziałów podzielonych na podrozdziały. Pierwszy z rozdziałów został poświęcony przedstawieniu kontekstu politycznego i społecznego Polski lat osiemdziesiątych. Ukazano, jak wyglądał system władzy w Polsce, jaka była sytuacja społeczna i jak kształtowały się nastroje Polaków. Wskazano na aberrację antropologiczną spowodowaną usilnym forsowaniem materialistycznego modelu człowieka przez władzę komunistyczną. Na koniec przedstawiono efekty oddziaływania komunizmu w Polsce w przeddzień zmian. Skupiono się na ukazaniu destabilizacji politycznej, skłócenia i rozdarcia wewnątrznarodowego. Następny rozdział zawiera przedstawienie trudności na drogach porozumienia i pojednania. Skupiono się na ukazaniu problemów, jakie utrudniają porozumienie i pojednanie. Od powierzchowności spojrzeń na uczynione zło, poprzez zafałszowanie istoty miłosierdzia – przez mylenie miłosierdzia z amnezją, czynienie z miłosierdzia taniej łaski. Wskazano na banalizację zła i brak odpowiedzialności za nie. Drugi rozdział konkluduje zjawisko deprawacji sumień, jako pogrobowe dziedzictwo komunizmu. Ostatni rozdział odnosi się do ambiwalentnego charakteru porozumienia społecznego. Ukazana jest rola kompromisu, jako stopnia na drodze ku zawarciu porozumienia, warunki zawarcia autentycznego konsensusu. Następnie przedstawiono różnice pomiędzy porozumieniem a pojednaniem i wskazano warunki pojednania, jako dopełnienia porozumienia.Item Jean’a Vanier koncepcja formacji opiekunów osób z upośledzeniem umysłowym(2015-09-28) Tomczak, Janusz; Gogolik, Mirosław. PromotorSytuacja osób z upośledzeniem umysłowym jest wyjątkowo skomplikowana ze względu na: niejasną etiologię powstałej niesprawności, możliwości psychiczne, fizyczne i duchowe oraz rokowania. Stąd bardzo aktualne pytanie o to, jak przygotować tych, którzy mają zatroszczyć się o człowieka z upośledzeniem umysłowym? Próby rozwiązania tej kwestii podjął się Jean Vanier założyciel Ruchów Wiara i Światło oraz Arka. To znalazło swoje odzwierciedlenie w pracy Jean’a Vanier koncepcja formacji opiekunów osób z upośledzeniem umysłowym. Jean Vanier w publikacjach zaznacza, że formacja opiekuna osób z upośledzeniem umysłowym prowadzi do opieki nad nimi i do budowania relacji przyjaźni, a wręcz komunii. Formatorami mogą być osoby do tego wyznaczone, jak również same osoby z upośledzeniem umysłowym. Przygotowanie asystentów obejmuje formację ludzką, chrześcijańską i wspólnotową, a dokonuje się ono poprzez kształtowanie intelektualne, duchowe oraz przez obecność przy osobach z upośledzeniem umysłowym. Chodzi o wzajemne obdarowanie i przejście od podejmowania wszelkich działań dla osób z upośledzeniem umysłowym, na rzecz obecności przy nich. Dokonuje się to przez bycie we wspólnocie, jak również w ramach obozów, rekolekcji i weekendów formacyjnych. Asystent podczas swojego rozwoju, natrafia na przeszkody spowodowane uwarunkowaniami psychologiczno-społecznymi, niedoskonałością rozwoju religijnego lub wybiórczym podejściem do procesu formacyjnego zarówno, co do treści, jak i co do formy. Przedstawione w tej dysertacji wnioski są próbą ukazania koncepcji Jean’a Vanier formacji opiekunów.Item Jezus opuszczony źrenicą Oka Boga. Doświadczenie duchowe Chiary Lubich i jego teologiczne implikacje(2018) Wasiutyńska, Katarzyna; Hadryś, Jacek. Promotor; Nawracała, Tomasz. PromotorGłównym celem niniejszej rozprawy jest przedstawienie i analiza doświadczenia duchowego Chiary Lubich w odniesieniu do Jezusa ukrzyżowanego i opuszczonego, a także wskazanie jego teologicznych implikacji. Tytuł nawiązuje do oryginalnego stwierdzenia autorki, iż Chrystus jest źrenicą oraz oknem, przez które Bóg patrzy na człowieka, a człowiek na Boga. Pierwszy rozdział nakreśla egzegetyczny i historyczno-teologiczny kontekstem, w jakim rozwinęły się duchowe intuicje Lubich. Następny poświęcony jest opisowi doświadczenia wewnętrznego Chiary w odniesieniu do Jezusa opuszczonego, którego nazwała swoim Oblubieńcem. Oś trzeciego rozdziału stanowi symbolika źrenicy, poddana szczegółowej analizie językowo-literackiej. Kolejne części poświęcono teologicznej interpretacji myśli Lubich. W rozdziale czwartym przyjęta zostaje perspektywa odgórna, która ukazuje Jezusa opuszczonego jako spojrzenie Boga na świat. W piątym zastosowano perspektywę oddolną, aby opisać opuszczenie Jezusa jako spojrzenie człowieka na tajemnicę Trójcy Świętej. Przeprowadzone badania potwierdzają wzajemną zależność między duchowością a doktryną i ukazują specyfikę eklezjalnego znaczenia Chiary i jej dzieła.Item Kandydaci do małżeństwa w aspekcie normatywno-faktycznym. Studium teologiczno-empiryczne na przykładzie Archidiecezji Poznańskiej(2020) Pilarczyk, Hubert; Pryba, Andrzej. PromotorGłówny problem dysertacji zawiera się w pytaniu czy osoby będące w okresie wyłaniającej się dorosłości są dojrzałe do zawarcia związku małżeńskiego według zasad i reguł związku sakramentalnego? Badania przeprowadzono w grupie zdeklarowanych kandydatów do sakramentu małżeństwa, wykorzystując narzędzia badawcze Skalę Dojrzałości do Małżeństwa (SKLADOM) (Ryś, 2014), Dimensions of Identity Development Scale (DIDS) (Luyckx, Schwrtz, Berzonsky i inni, 2008) w polskiej adaptacji - przygotowaną przez zespół prof. dr hab. Anny I. Brzezińskiej, Skalę Tożsamości Religijnej (STR) (Wieradzka-Pilarczyk, 2015) oraz wielowymiarową autodeklarację religijną badanych. Analizy wykazały, że jedynie 51% badanych charakteryzuje się dojrzałą tożsamością osobową i 29% wykazuje cechy zharmonizowanej pod względem eksploracji i zobowiązania religijnego tożsamością religijną, bez oznak kryzysu. Najniższe wartości w skali Dojrzałości do Małżeństwa osiągają narzeczeni w podskalach: akceptacja siebie, zaspokajanie potrzeb, komunikacja i rozwiązywanie konfliktów.Item Komunia osoby świeckiej z Chrystusem w doświadczeniu duchowym Marii Szymanowskiej(2018-01) Majchrzak, Piotr; Hadryś, Jacek. PromotorDysertacja „Komunia osoby świeckiej z Chrystusem w doświadczeniu duchowym Marii Szymanowskiej” stanowi pogłębione studium duchowości osoby świeckiej. Celem pracy było pokazanie, w jaki sposób Szymanowska dochodziła do komunii z Chrystusem, a następnie, jakie były owoce tej komunii. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym zostało ukazane życie Marii Szymanowskiej z uwzględnieniem elementów duchowych. W rozdziale tym znalazły się również świadectwa osób, które znały Marię Szymanowską. Ich świadectwa stanowią cenny materiał, który pozwala stwierdzić, że była to osoba żyjąca w prawdziwym zjednoczeniu z Chrystusem. W rozdziale drugim przedstawiono, w jaki sposób Szymanowska realizowała cnotę wiary i zawierzenia Bogu. Podane w nim argumenty mają dowieść, że duchowość Marii Szymanowskiej była na wskroś chrystocentryczna. W rozdziale trzecim pojawia się wprowadzenie w zagadnienie realizacji komunii z Chrystusem poprzez życie sakramentalne, modlitwę oraz więź z Maryją. Kaliska nauczycielka powierzała się też wstawiennictwu świętych, których wymieniono w końcowej części rozdziału. Ostatnim akcentem jest ukazanie stosunku do Kościoła, który kochała i któremu była oddana. W rozdziale czwartym przedstawiono owoce komunii Szymanowskiej z Chrystusem – twórcze przeżywanie cierpienia oraz troskę o zbawienie bliźnich. Pokazano tu, w jaki sposób Szymanowska potrafiła swoje cierpienia przeżywać w łączności z Bogiem i wykorzystywać w życiu duchowym. Ukazano też, jak pracując w szkole, uczestnicząc w działaniach grup duszpasterskich, czy prowadząc korespondencję na tematy duchowe, na pierwszym miejscu stawiała troskę o zbawienie drugiego człowieka.Item Koncepcja formacji stałej kapłanów diecezjalnych w Stowarzyszeniu Kapłańskim Świętego Krzyża(2016) Sikora, Marian; Hadryś, Jacek. PromotorW nauczaniu Kościoła, począwszy od Soboru Watykańskiego II, wielokrotnie znajdujemy zachętę kierowaną pod adresem kapłanów diecezjalnych, aby pogłębiali swoją formację duchową w stowarzyszeniach kapłańskich. Niniejsza rozprawa doktorska wskazuje na możliwość przynależności kapłanów diecezjalnych do Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża. Stowarzyszenie to, nierozerwalnie złączone z Prałaturą Opus Dei wpisuje się w życie i pracę poszczególnych diecezji. Praca składa się z trzech części. Pierwsza z nich przedstawia historię Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża i zarys drogi prawnej Prałatury Opus Dei. Odkrywamy w niej kapłański przykład życia św. Josemaríi Escrivy. Mowa jest tutaj również o istnieniu specyficznego powołania do Opus Dei i Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża. W części drugiej analizujemy cechy duchowości Opus Dei. Należą do nich: poczucie synostwa Bożego, uświęcający wymiar pracy oraz jedność życia, wolność, posłuszeństwo, oderwanie i cnoty chrześcijańskie. W ostatniej części omówiono środki formacyjne oraz konkretny wkład duchowy Stowarzyszenia w stałą formację kapłanów diecezjalnych. Pogłębiony został tutaj temat powszechnego powołania do świętości i apostolstwa w świecie. Przypomniano, że apostolstwo jest nie tylko prawem, ale i obowiązkiem wszystkich wiernych, a więc także ludzi świeckich. Wskazano na priorytet środków nadprzyrodzonych w apostolstwie oraz na wartość apostolstwa przyjaźni i zaufania. Zwrócono uwagę na formację apostolską w Stowarzyszeniu Kapłańskim Świętego Krzyża.Item Koncepcja kultury Zygmunta Baumana w świetle nauczania Benedykta XVI(2017) Łukasiewicz, Łukasz; Kochaniewicz, Bogusław. PromotorPotoczne rozumienie kultury jest równie szerokie, co posiadające wielowiekową tradycję. Można nawet powiedzieć, że kultura pojawiła się z samym człowiekiem. Jeśli pójdziemy tropem starożytnym i zgodzimy się z Cyceronowym rozumieniem kultury jako cultura animi bądź z grecką ideą paideia, to będzie ona pewnym świadomie przez człowieka podejmowanym wysiłkiem w celu osiągnięcia jakiegoś zamierzonego stanu duszy, umysłu czy osobowości. Z naukowego punktu widzenia również nie dysponujemy jedną jej definicją, z którą zgodziliby się wszyscy. Dodatkowego skomplikowania przysparza fakt, że kultura jest przedmiotem badań przedstawicieli różnych dyscyplin a na uniwersytetach prowadzone są kursy z takich dziedzin jak filozofia kultury, antropologia kultury, socjologia kultury, teologia kultury etc. Sobór Watykański II dostarcza własnej definicji kultury, w której widoczny jest jej związek z wartościami. Można nawet przedstawić ją jako swoistą hierarchę wartości, akceptowanych przez dane społeczeństwo sposobów ich realizacji oraz przyjmowanego przez członków grupy społecznej światopoglądu. Jeśli zgodzić się ze stwierdzeniem, że właśnie kultura jest miejscem realizowania wartości, zagadnienie dotyczyć będzie spraw fundamentalnych: wartości i celów, jakie realizować ma kultura. Tu w sukurs przychodzi społeczno-regulacyjna koncepcja kultury Jerzego Kmity, dla którego kultura była formą świadomości społecznej, a konkretniej: zbiorem przekonań normatywno-dyrektywalnych powszechnie respektowanych przez członków danej społeczności. Zarysowana tu perspektywa podkreśla społeczny charakter kultury oraz jej ukierunkowanie na realizację pewnych wartości. Poprzez takie zawężenie ujęcia kultury próbuje się wskazać ramy niniejszej dysertacji: bardziej niż konstrukcja kolejnej definicji kultury autor zainteresowany jest ukazaniem jej wewnętrznego powiązania z wartościami. W tym kontekście problem badawczy zawiera się w pytaniu: czy koncepcja kultury w „płynnej nowoczesności” (termin autorstwa Baumana) da się pogodzić z katolickim modelem kultury w ujęciu Benedykta XVI? Jak oba stanowiska odnoszą się do wartości? Czy przyjmują istnienie wartości uniwersalnych? Jakie jest odniesienie do tradycji oraz dziedzictwa religijnego? Jak w obu schematach funkcjonuje społeczeństwo i same jednostki? Co stanowi w nim siłę napędową (wartość naczelną)? Dysertacja składa się z trzech rozdziałów, które poprzedza wstęp i wieńczy zakończenie. Rozdział pierwszy, zatytułowany Propozycja kultury w ujęciu Zygmunta Baumana, wprowadza w tematykę studium. Ukazuje, w jaki sposób rozumie ją polski socjolog. Dystynkcja oparta jest tutaj o podział na dotychczasowe pojmowanie kultury oraz autorską koncepcję Baumana. Dla bardziej precyzyjnego scharakteryzowania odrzucanych przez naszego rodaka koncepcji rozdział został dodatkowo podzielony na dwa pomniejsze jednostki: Kultura jako władza oraz Kultura jako opowieść moralna. Poznański socjolog w ramach opresyjnego systemu opisuje także religię, czemu poświęcony jest kolejny obszerny paragraf niniejszej pracy. Z tym zagadnieniem wiąże się idea śmierci w warunkach płynnej nowoczesności, a także to, w jaki sposób człowiek współczesny odnosi się do transcendencji w ogóle. Kultura jako praxis - nieustanne «dzianie się» jest oryginalnym konceptem poznanskiego socjologa. W przeciwieństwie do dwóch poprzednich ujęć kultury pojmowanej w ramach praktyki ładotwórczej występującej bądź to jako system władzy, bądź moralne narzędzie dominacji jego stanowisko dotyczące kultury zakłada policentryczną chaotyczność – kultura to nieprzewidywalny proces nieustannego zaistnienia i obumierania różnych trendów. Rozdział drugi przynosi jakże różną wobec zarysowanej powyżej propozycję kultury w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Model ów wyrasta z podłoża chrystocentryczngo, co bardzo wyraźnie widać w kolejnych podrozdziałach: Kultura jako prawda, następnie, Kultura jako życie oraz Kultura jako droga. Już od pierwszych paragrafów dostrzegamy zapośredniczenie tego projektu w aksjologii, gdyż sama kultura nie może abstrahować od wartości. Teologiczna ocena dwóch koncepcji kultury, rozdział podsumowujący pracę, zbiera dotychczasowe wnioski, porównuje oba modele kultury oraz analizuje dzielące je różnice i poszukuje punktów stycznych stanowiących późniejszą ewentualną platformę dialogu.