Rocznik Integracji Europejskiej, 14/2020
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Rocznik Integracji Europejskiej, 14/2020 by Title
Now showing 1 - 20 of 27
Results Per Page
Sort Options
Item Aleksandra Kruk, Konferencje monachijskie ds. bezpieczeństwa (2009–2019), Wydawnictwo Naukowe FNCE, Poznań 2020, ss. 298.(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Molo, BeataItem Co po Unii? Polska a procesy (dez)integracyjne w Europie(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Niedźwiecki, ArturCelem tego tekstu jest postawienie pytania o polską politykę w sytuacji ewentualnego pogłębiania się tendencji (dez)integracyjnych w łonie projektu europejskiego. Praca ta stanowi w istocie zaproszenie do debaty na temat procesu definiowania celów strategicznych naszego państwa, która może stać się nieunikniona w razie zaistnienia zjawisk dekompozycyjnych w strukturach UE, do czego wiele krajów – w tym Rzeczpospolita – aktualnie nie jest przygotowanych. Wypracowanie nowych projektów i modeli w tej dziedzinie może okazać się uzasadnione i niezbędne, gdyż instytucje międzynarodowe coraz rzadziej są w stanie wspierać utrzymywanie pokoju, bezpieczeństwa oraz dobrobytu, a coraz częściej kojarzą się z ryzykami lub szeroko pojętymi stratami. W dobie potencjalnej dekoniunktury struktur supranarodowych, bardziej przychylnie spogląda się na działanie gremiów opartych o narodową legitymację, postrzegając te organizmy jako realne byty, które są zdolne do przyjęcia odpowiedzialności za los danej wspólnoty w sytuacjach kryzysowych, co może oznaczać dystansowanie się od postulatów transferu kompetencji na poziom ponadnarodowy, celem wspólnotowej odpowiedzi na wyzwania transnarodowe.Item Conditions for Initiating the Procedure of Poland’s Withdrawal from the European Union(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Trosiak, CezaryPolexit is a concept that emerged in the political science discourse when the United Kingdom held a referendum on its continued membership of the European Union on June 26, 2016. The article analyzes the reasons which facilitate a discussion on the withdrawal of Poland from the European Union. On the one hand, this results from disputes on the direction of the evolution of the European project between ‘old’ and ‘new’ member states. On the other, its intensity is affected by the dynamics of the dispute between the Polish government and the European Commission on the state of the rule of law in Poland. For supporters of a change in relations between European institutions and member states, the European parliamentary elections offered an opportunity of starting a discussion on the change of treaties. However, due to the fact that proponents of treaty changes failed to win the appropriate number of seats, the vision of an EU of ‘two speeds’ is becoming realistic. This may mark the beginning of a sequence of events concluded with a referendum on the withdrawal of Poland from the European Union.Item Deutschlands Krisenmanagement in der CORONA-Pandemie. Herausforderungen eines föderalen politisch-administrativen Systems(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Franzke, JochenDieser Beitrag befasst sich mit der Analyse und der Bewertung des Krisenmanagements in Deutschland im Zuge der COVID-19 Pandemie (Redaktionsschluss Mitte August 2020). Schwerpunkt bilden die Analyse und kritische Bewertung der Kompetenzverteilung zwischen Bund, Ländern und Kommunen in Deutschland bei Gesundheitskrisen wie dieser. Rechtliche Basis dafür ist die allgemeine Generalklausel des Nationalen Infektionsschutzgesetzes (IfSG), die weitgehende Eingriffe in das öffentliche Leben erlaubt, ohne den Notstand ausrufen zu müssen. Im nächsten Schritt werden die bisherigen Phasen der Pandemiebekämpfung in Deutschland kurz dargestellt. Als Fallbeispiel werden schließlich die Anpassungsstrategien der Kommunen während der CORONA-Krise bezüglich der Verwaltungsführungen, der Kernverwaltungen, der kommunalen Unternehmen, der Kommunalpolitik und der lokalen Bürgerbeteiligung herausgearbeitet. Der Beitrag endet mit einem Fazit, welches vorläufig bleiben muss, da die Pandemie noch nicht vorüber ist.Item Ethnopolitical processes as determinants of ethnopolitical management in Eastern European countries in the context of sub-regional security(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Karolak-Michalska, MagdalenaThe following article discusses ethnopolitical processes (politicization of ethnicity and ethnopolitical mobilization of national and ethnic minorities) in Eastern European countries. The author analyses social and political activity of national and ethnic minorities, as well as their representation in state authorities of the Republic of Belarus, Republic of Moldova and Ukraine, and concludes that those processes affect the national security of the countries that make up the sub-region. Particular threat to national security is posed by organized separatist actions. In case of the Republic of Belarus, the problem is not observed, but in the Republic of Moldova (Gagauzia, Transnistria) and Ukraine (Donbas, Carpathian Ruthenia) it is a very serious issue. Separatist tendencies of various ethnic groups have a significant impact on the national security policy. They also call for intervention by state authorities, not only in connection with security issues, but also in relation to appropriate management of ethnopolitical processes within the country.Item Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) – ambitne plany, skromne możliwości, potężni konkurenci(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Turczyński, PawełArtykuł poświęcony jest genezie, strukturze i obecnemu potencjałowi Europejskiej Agencji Kosmicznej. Struktura ta konsoliduje projekty państw europejskich, dotyczące badania przestrzeni kosmicznej. W ostatnich latach ESA podejmowała liczne projekty naukowo-badawcze. Mimo potężnego zaplecza, jakim jest europejska gospodarka, ESA ma jednak znacznie mniejsze możliwości niż jej główna konkurentka – amerykańska NASA. Badania kosmosu, prowadzone przez ESA często mają charakter uzupełniający i pomocniczy wobec planów NASA. Silnymi konkurentami dla ESA są też agencje kosmiczne innych państw – Rosji, Chin czy Japonii.Item Europejska inicjatywa obywatelska – wyzwanie czy zmarnowana szansa?(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Kużelewska, ElżbietaCelem artykułu jest analiza modyfikacji regulacji prawnych europejskiej inicjatywy obywatelskiej w kontekście efektywności i trafności nie tylko proponowanych rozwiązań prawnych, ale przede wszystkim skutecznego zastosowania jej w praktyce. Siedmioletnie doświadczenie funkcjonowania inicjatywy dowiodło jej nieskuteczności i potrzeby zmiany przepisów prawnych. Nowe rozporządzenie w tym zakresie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom zwolenników inicjatywy. Pozostaje pytanie o skuteczność nowych przepisów prawnych w kontekście nowych perspektyw dla sprawnego funkcjonowania inicjatywy jako rzeczywistego wpływu obywateli UE na proces stanowienia prawa.Item Funkcja przewodniczącego Rady Europejskiej – kompetencje formalne i nieformalne w świetle postanowień traktatu lizbońskiego i praktyki działań(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Przybylska-Maszner, BeataArtykuł skupia się na roli Rady Europejskiej w ramach instytucjonalnych Unii Europejskiej, zgodnie z zapisami traktatu lizbońskiego. W tekście wskazano na jej rosnący wpływ, wykraczający poza sformułowania zawarte w Traktacie, oraz na narastającą krytykę, którą stymuluje ta ewolucja. Dokonując przeglądu krytycznych punktów widzenia odnoszących się do roli, jaką sprawuje, w tekście dokonano analizy czynników warunkujących zmiany formuły funkcjonowania urzędu przewodniczącego Rady Europejskiej. Przedstawione zostały istniejące struktury powiązań międzyinstytucjonalnych warunkujące pełnienie przez niego funkcji. W artykule oparto się na założeniu, iż dotychczasowa zasada korelacji zadań oparta na uzupełnianiu kompetencji uległa modyfikacji. Narastanie sytuacji kryzysowej wpłynęło na zaburzenie dotychczasowej równowagi instytucjonalnej, a jednocześnie zbiegło się z procesem zmian kompetencyjnych.Item Governance within European Space Policy(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Słomczyńska, IrmaThe purpose of the article is to analyze ESP in the context of different modes of governance. Assuming that ESP is a unique and multidimensional product of dynamic political, technological, and social processes and ideas coordinated by the EU, its member states as well as non-member ones and implemented in an international environment, there are some research questions to be answered. First, is there any particular mode of governance that should be applied to the analysis of ESP implementation? Second, in what way the EU introduced space policy and space assets to the European agenda? Third, how ESP can be framed within the overall process of European integration? A qualitative research approach has been applied as well as theoretic apparatus embedded in European integration studies and political science. The main finding of the article is that the most promising way of governance within ESP is experimentalist governance. The originality of the article results from the application of the newly established experimentalist governance theory to an analysis of the increasingly important segment of EU activity.Item Granice rozwoju systemu politycznego UE po traktacie z Lizbony: pytanie o złożoność i odporność europejskiego systemu instytucjonalnego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Anna, WierzchowskaSystem polityczny Unii Europejskiej jest przykładem rządzenia odbywającego się w silnie zróżnicowanym środowisku kulturowym, społecznym i politycznym. Jego rozwój jest nielinearny, a wyznaczenie jego granic okazuje się bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Traktat z Lizbony nie określił w sposób jednoznaczny dalszego kierunku rozwoju UE, a wręcz przyczynił się do pogłębienia złożoności systemowych. W sposób szczególny zjawisko to zarysowało się w obszarze rozwiązań instytucjonalnych, które kumulują wszelkie napięcia i kryzysy pojawiające się w procesie integracji. W wyjątkowy sposób do zwiększenia niespójności w systemie integracyjnym przyczyniła się komasacja zjawisk kryzysowych po 2009 roku. Jednocześnie obserwujemy specyficzne właściwości towarzyszące kształtowaniu się mechanizmów instytucjonalnych, które w odpowiedzi na powtarzające się trudności wykształciły zachowania elastyczne i odpornościowe. Efektem są przeobrażenia systemu instytucjonalnego, które kreują niejednorodne rozwiązania o tendencjach zarówno integrujących, jak i dezintegrujących system.Item Józef M. Fiszer, Mateusz Czasak, Trójkąt Weimarski. Geneza i działalność na rzecz integracji Europy w latach 1991–2016, Wydawnictwo Instytutu Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2020, ss. 485.(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Koszel, BogdanItem Kraj Saary a początki integracji europejskiej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Koźbiał, KrzysztofPo zakończeniu II wojny światowej terytorium Kraju Saary stało się problemem spornym między Francją a Niemcami. Francja z powodów ekonomicznych (złoża węgla kamiennego i rozwinięty przemysł) próbowała uzależnić ten obszar od siebie, czego wyrazem była najpierw okupacja, później unia gospodarcza i walutowa, wreszcie próba politycznego uniezależnienia Saary od RFN. Działania te zakończyły się fiaskiem. Powodem było nieprzyjęcie przez mieszkańców Kraju Saary tzw. statutu Saary w referendum w 1955 r. Od 1957 r. obszar został włączony do RFN w wyniku tzw. małego zjednoczenia. Zapewne nie byłoby to możliwe bez pozytywnie postępującej integracji zachodniej Europy (utworzenie EWWiS i EWG).Item Niemcy 30 lat po zjednoczeniu – aspekt społeczno-demograficzny i gospodarczy(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Bartkowiak, Marcin; Ratajczak, AnnaAutorzy w artykule omawiają społeczno-demograficzne i gospodarcze implikacje zjednoczenia Niemiec dla wschodniej i zachodniej części kraju, w 30. rocznicę zakończenia okresu dwupaństwowości. Analizując społeczno-demograficzne implikacje, autorzy wskazują na spadek liczby ludności w Niemczech wschodnich i jednoczesny wzrost liczby ludności w Niemczech zachodnich w badanym okresie. Autorzy zwracają również uwagę na postępujący proces starzenia się społeczeństwa, widoczny zwłaszcza w landach wschodnich, gdzie średni wiek ludności wynosi powyżej średniej wieku ludności w Niemczech. Poddając analizie wybrane wskaźniki makroekonomiczne dla określenia implikacji gospodarczych, tj. PKB na mieszkańca, nakłady brutto na środki trwałe, stopę bezrobocia i wynagrodzenie brutto, autorzy wskazują, iż Niemcy wschodnie zmniejszyły dystans w stosunku do Niemiec zachodnich, jednakże konwergencja poziomów rozwoju gospodarczego obu części Niemiec to nadal niedokończony proces.Item Niemiecka chadecja wobec Brexitu(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Bielawska, AgnieszkaCelem artykułu jest przybliżenie stanowiska niemieckich partii chadeckich (niem. Christlich-Demokratische Union Deutschlands – CDU i Christlich-Soziale Union – CSU) wobec wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej. Poddano w nim analizie dokumenty partyjne oraz wypowiedzi czołowych przedstawicieli CDU i CSU. Artykuł podzielony został na trzy części bezpośrednio powiązane z kwestiami, które najczęściej pojawiały się w wypowiedziach chadeków w kontekście Brexitu.Item Perception of Polish Democracy in a Comparative Approach in Relation to the European Integration Processes(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Grosse, Tomasz GrzegorzThe aim of the article is to show the condition of Polish democracy on the example of two elections held in 2019 and 2020. The elections brought about a positive phenomenon for democ racy, which is an increase in voter turnout. On the other hand, negative phenomena appeared, in particular the violent political polarization within the political community. The example of the Polish elections was then confronted with the perception of democracy among Polish society in a comparative approach, i.e. against the perception of other European nations. Against this background, the assessment of Polish democracy by Poles is exceptionally positive. Later in the article, an attempt was made to consider to what extent the integration processes may be responsible for weakening democracy in the Member States, as well as for the decline in trust in democratic institutions in the west and southern part of the continent.Item Polityka Unii Europejskiej wobec nieregularnej imigracji(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Trojanowska-Strzęboszewska, MonikaZapobieganie i zwalczanie nieregularnej imigracji było jednym z zasadniczych celów unijnej polityki imigracyjnej, od uzyskania przez UE kompetencji w tej dziedzinie. I chociaż na gruncie tej polityki imigracja nieregularna definiowana jest szeroko i obejmuje zjawiska dotyczące nielegalnego wjazdu, tranzytu oraz pobytu imigrantów w państwach członkowskich, UE zdecydowanie skoncentrowała swoje wysiłki na eliminowaniu nielegalnego wjazdu. W tym celu podejmowano działania w obszarach bezpośrednio z tym związanych, jak zwalczanie przemytu i walka z handlem ludźmi, a także takich, które stopniowo wykształciły własną logikę polityk szczegółowych jak: zarządzanie granicami zewnętrznymi, polityka wizowa czy polityka azylowa. Oznaczało to, że od początku aktywność UE wobec imigracji nieregularnej była rozproszona i stanowiła elementy kilku szczegółowych polityk, strategii i planów działania. Kryzys migracyjny lat 2015–2016 jedynie nieznacznie zweryfikował unijne podejście do nieregularnej imigracji. Priorytetem nadal pozostało eliminowanie nieregularnego wjazdu poprzez walkę z przemytem (prowadzoną środkami kontroli granic zewnętrznych z wykorzystaniem nawet instrumentów polityki bezpieczeństwa i obrony), przy wzmocnieniu wysiłków na rzecz drugiego celu, jakim stało się zwiększenie realizacji powrotów imigrantów, którzy nie uzyskali zgody na pobyt w państwach członkowskich. Ponadto, unijna uwaga w większym stopniu została też zwrócona w kierunku eliminowania pierwotnych przyczyn nieregularnej imigracji. W tym zakresie UE postawiła przede wszystkim na różne instrumenty polityki zewnętrznej, by współpracować z krajami pochodzenia i tranzytu imigrantów.Item Relacje zewnętrze Unii Europejskiej w dziedzinie kultury. Słabości polityki(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Gierat-Bieroń, BożenaPolityka zagraniczna UE w dziedzinie kultury jest stosunkowo nowym i mało zbadanym obszarem działalności UE. Jej funkcjonowanie określił traktat z Lizbony, nakładając nań kompetencje programująco-inicjatywne oraz reprezentacyjne Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i bezpieczeństwa (WP), ESDZ oraz delegatur UE. Dyplomację kulturalną UE prowadzą również – na zasadzie partnerstwa z Unią – instytuty kultury państw członkowskich, zarejestrowane w Stowarzyszeniu Narodowych Instytutów Kultury Unii Europejskiej (EUNIC) oraz ich klastry regionalne. Artykuł ma za zadanie prześledzić w trybie analiz ewolucji priorytetów zawartych w relacjach zewnętrznych UE w dziedzinie kultury (a także analiz instytucjonalnych) oraz zweryfikować, czy instrumenty polityczne zastosowane wobec soft power UE są wystarczające dla efektywnego kształtowania wizerunku kulturowego Europy w świecie. Tezą niniejszego artykułu jest twierdzenie, że relacje zewnętrzne UE w sektorze kultury odznaczają się słabą polityką, dlatego nie mają szans osiągnąć fazy dojrzałości, tym samym tworzyć trwałych podstaw do cywilizacyjnego oddziaływania kultury europejskiej, rozumianej w sposób integracyjny, czyli jako realizacja paradygmatu „jedności w różnorodności”.Item Reprezentacja aktorów niepaństwowych w Unii Europejskiej a polska racja stanu(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Jarosław Filip, CzubGłównym celem artykułu jest pokazanie deficytów związanych z obroną interesów przez aktorów niepaństwowych związanych z polską racją stanu. Ponadto artykuł przedstawia wyartykułowane i promowane interesy Polski na poziomie Unii Europejskiej. Artykuł koncentruje się także na podmiotach niepaństwowych zaangażowanych w lobbing na poziomie europejskim i krajowym. W artykule podjęto również próbę ustalenia miejsca podmiotów niepaństwowych w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej w kontekście wzrostu promowania polskiej racji. Oprócz wymiarów teoretycznych, artykuł ten oferuje praktyczny wgląd w funkcjonowanie polskich podmiotów niepaństwowych na poziomie europejskim, który rozwijał się w ostatnich latach.Item Suwerenność państw w międzynarodowych organizacjach integracyjnych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Popiuk-Rysińska, IrenaArtykuł wpisuje się w nurt badań dotyczących suwerenności państw w międzynarodowych organizacjach integracyjnych, w których uczestnictwo wiąże się z największymi ograniczeniami w zakresie kompetencji i autonomii państw, w porównaniu z udziałem w innego typu organizacjach. Zostaje wyjaśnione pojęcie suwerenności, zwracając uwagę na jej wymiar prawny i polityczny, jak również międzynarodowej organizacji integracyjnej, która występuje tylko w grupie organizacji regionalnych. Artykuł zawiera analizę zróżnicowanego, z punktu widzenia suwerenności, usytuowania państw w organizacjach integracyjnych, w których stosowane są nowego typu rozwiązania instytucjonalne, w tym ponadnarodowe. Badania odnotowują znaczące zróżnicowanie rozwiązań instytucjonalnych, pokazujące, że modele zastosowane w Europie nie znajdują uniwersalnego zastosowania. Widoczne jest odmienne podejście do suwerenności w procesach integracyjnych i organizacjach międzynarodowych na Zachodzie oraz wśród państw rozwijających się, które większą wagę przywiązują do ochrony i zabezpieczenia suwerenności w ramach organizacji.Item The Culture of Consumption as a Consequence of the Economic Process in the Context of Changes in the European Union(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Pieszak, ErykIn the article, through a comparative analysis of the discourse related to the description of economic free market processes and discourses related to cultural processes, we are looking for a research perspective that allows to examine the mutual influence of these cultural processes. If we analyze the descriptions of socio-economic changes in countries such as Poland or the Baltic countries, it turns out that their path to increase economic competitiveness is similar. It is associated with market changes but also a cultural change in a broader context. Thus, one can hypothesize: the individual is free in the world of thought, however, in the world of phenomena, freedom does not exist. This hypothesis developed for societies that introduced a free market would be: the individual in the consumer society is free in the world of his thoughts but in the world of market phenomena he is subject to independent processes.