Przegląd Politologiczny, 2014, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Przegląd Politologiczny, 2014, nr 1 by Title
Now showing 1 - 20 of 24
Results Per Page
Sort Options
Item Analiza porównawcza wydarzeń 2005 i 2010 r. w Republice Kirgiskiej oraz Arabskiej Wiosny(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Subanov, MirlanW niniejszym artykule mowa o wydarzeniach w niektórych państwach świata, które zostały nazwane „rewolucjami”. Publikacja przytacza różne czynniki, które do nich doprowadziły i podejmuje próbę porównania wydarzeń 2005 i 2010 roku w Kirgistanie i krajach arabskich.Item Antyamerykanizm jako istotny element Arabskiej Wiosny(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Stelmach, MagdalenaCelem pracy jest przeanalizowanie zjawiska antyamerykanizmu w świecie muzułmańskim oraz jego wpływu na stosunki amerykańsko-arabskie. Od wybuchu Arabskiej Wiosny fenomen ten stanowi znaczący problem w regionie. Antyrządowe protesty szybko zaczęły zamieniać się w antyamerykańskie, czego dowodem było brutalne zamordowanie amerykańskiego ambasadora, Chrisa Stevensa, oraz trzech dyplomatów w Benghazi. Te wydarzenia pokazały, że antyamerykanizm nie jest obecnie wyłączną domeną organizacji terrorystycznych, ale stał się również postawą przeciętnych obywateli. Pomimo pozornego ukrycia się w cień Al-Kaida działa nadal, między innymi poprzez upowszechnianie propagandowych pism szerzących nienawiść wobec Stanów Zjednoczonych.Item Arabia Saudyjska wobec Arabskiej Wiosny(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Pohl, ArturArabska Wiosna spowodowała szereg przemian politycznych w wielu państwach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. W innych doprowadziła do wewnętrznych konfliktów i masowych protestów. Stała się impulsem do zmian, których powinni obawiać się wszyscy autorytarni przywódcy świata arabskiego, jak również areną ścierania się międzynarodowych interesów. Szczególnie wyraźne jest to na przykładzie Arabii Saudyjskiej. Wydawać by się mogło, że właśnie ta konserwatywna monarchia absolutna jest narażona na gwałtowane protesty i wystąpienia tłumów, domagających się przemian. Jednocześnie państwo, chcące odgrywać rolę mocarstwa regionalnego i rywalizujące o nią z Iranem, musiało ustosunkować i zaangażować się w wydarzenia zachodzące w regionie. Arabia Saudyjska, tłumiąc wewnętrzne protesty, oparła się arabskiej wiośnie na swoim terytorium. Z kolei poza swoimi granicami wspierała (wspiera) bądź to protestujących, bądź panujący reżim, uzależniając swoje poparcie i działania od bieżących celów politycznych. Te z kolei dyktowane są rywalizacją z Iranem i polegają na obronie własnych sfer wpływu (Bahrajn, Egipt, Jordania, Tunezja) i wypieraniu z regionu Iranu (Syria, Jemen).Item Arabska Wiosna a kwestie bezpieczeństwa Izraela i jego sąsiadów(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Nowiak, WojciechArabska Wiosna nie zakończyła się po zmianach politycznych jakie miały miejsce w wielu państwach Afryki Północnej w roku 2011. Przedstawiona analiza odnosi się bezpośrednio do roku 2012 oraz początków 2013, wskazuje na dynamiczny charakter procesów z nią związanych, zarówno w odniesieniu do całego regionu, jak i poszczególnych państw. W artykule szczególnym obszarem analizy jest Izrael oraz jego sąsiedzi, a także inni ważni gracze na scenie politycznej Bliskiego Wschodu – Arabia Saudyjska, Iran, Rosja, Turcja, USA oraz Unia Europejska. Najbardziej dramatyczny charakter ma w chwili oddawania tego materiału do druku, krwawa wojna domowa w Syrii, która jest strategicznym sąsiadem Izraela.Item Arabska Wiosna jako szansa na reset w relacjach Unii Europejskiej z jej południowym sąsiedztwem(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Skorzycki, MichałSeria przewrotów politycznych w państwach Maghrebu i Maszreku postawiła Unię Europejską przed koniecznooecią zredefiniowania założeń polityki wobec państw wspomnianego regionu. Opieszała reakcja największych stolic europejskich na wydarzenia Arabskiej Wiosny świadczyła o upatrywaniu w nich źródła zagrożeń dla interesów Europy. W swoim tekście chciałbym wykazać mylność tego przekonania i przedstawić argumenty na poparcie tezy, ¿e wspomniane przemiany stanowią szansę na wznowienie dialogu UE z południowym sąsiedztwem, którego Bruksela nie jest w stanie kontynuować w ramach sparaliżowanej Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.Item Arabska Wiosna w Syrii. Implikacje dla polityki regionalnej Turcji(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Smoleń, KingaWybuch Arabskiej Wiosny w Syrii spowodował przewartościowanie polityki regionalnej Turcji. Stanęła ona przed wyborem. Czy promować w Syrii i w całym regionie Bliskiego Wschodu zasady demokracji i reagować na przypadki łamania praw człowieka, wskazując tym samym kierunek niezbędnych przemian. Czy nawiązując do zasady tzw. zero problemów z sąsiadami kontynuować pragmatyczną współpracę z reżimem. Zwyciężyła polityka ochrony demokracji i praw człowieka. Wybór ten, z jednej strony zacieśnia relacje Turcji ze strukturami zachodnimi. Z drugiej, naraża na otwarty konflikt z Syrią oraz pogorszenie relacji z Iranem, które mogą mieć negatywne konsekwencje dla jej bezpieczeństwa i powiązań gospodarczych z Bliskim Wschodem. Uwzględniając złożoną sytuację na Bliskim Wschodzie, przywódcy Republiki Turcji za optymalne uznają: utrzymanie integralności terytorialnej Syrii; zapobieżenie wybuchowi konfliktu wyznaniowego, który może rozprzestrzenić się na obszar całego Bliskiego Wschodu oraz stopniową demokratyzację ogarniętego walkami państwa. Jednocześnie nie wykluczają oni bezpośredniego zaangażowania w konflikt w trzech przypadkach. Po pierwsze, przystąpienia do interwencji zbrojnej członków Sojuszu Północnoatlantyckiego. Po drugie, konieczności ochrony własnej ludności i terytorium. Po trzecie, eskalacji walk, bądź ich przeniesienia poza granice Syrii.Item Arabska Wiosna – szanse i wyzwania dla polityki USA wobec Bliskiego Wschodu(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Fiedler, RadosławTematyka artykułu dotyczy polityki USA wobec Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu w czasie Arabskiej Wiosny. Ukazano zmniejszającą się rolę USA w tym regionie spotęgowaną dodatkowo nieprzewidywalnością nowych władz. Procesy wolnościowe nie tylko nie rozwiązały poważnych problemów regionu, ale także doprowadziły do niestabilności i nowych konfliktów.Item „Arabska Wiosna” – doświadczenia arabskich monarchii subregionu Zatoki Perskiej(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Bania, RadosławWydarzenia „Arabskiej Wiosny” nie ominęły niemal żadnego zakątka świata arabskiego. Niepokoje i wystąpienia antyrządowe miały miejsce również w bogatych, naftowych monarchiach Zatoki Perskiej. W porównaniu z obszarem Maghrebu i Maszriku wystąpienia antyrządowe miały jednak przebieg ograniczony, w niektórych przypadkach wręcz incydentalny. Jedynie na Bahrajnie doszło do gwałtownych wystąpień antyrządowych, które przybrały charakter masowy i zagroziły rządom dynastii Al-Chalifa. W efekcie władze królestwa Bahrajnu zdecydowały się poprosić państwa Rady Współpracy Państw Zatoki o pomoc militarną w celu ustabilizowania sytuacji wewnętrznej, której ostatecznie udzieliła Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Odmiennie niż w przypadku pozostałych obszarów Bliskiego Wschodu, państwa Zatoki przetrwały najbardziej krytyczny okres „Arabskiej Wiosny” zachowując niezmienione główne składniki swoich systemów politycznych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie rozwoju wydarzeń politycznych w państwach Zatoki roku 2011 oraz wskazanie uwarunkowań, które zdecydowały o przetrwaniu systemów politycznych tych państw w okresie kryzysu politycznego.Item „Egipskie ciemności…” – od autorytaryzmu do autorytaryzmu(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Ostant, WitoldArtykuł przedstawia najważniejsze kwestie determinujące sytuację polityczną, społeczną i ekonomiczną Egiptu na początku drugiej dekady XXI w., ponieważ państwo to ze względu na potencjał może być postrzegane jako tzw. sworzeń geopolityczny, którego kierunek rozwoju może mieć znaczenie nie tylko w wymiarze regionalnym. Artykuł ten przedstawia swoisty paradoks tzw. arabskiej rewolucji, która obaliła jeden autorytarnym, aby doprowadzić do powstania kolejnego.Item Ewolucja zagrożenia dżihadystycznego a przemiany demokratyczne w państwach Maghrebu(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Wejkszner, ArturW artykule skupiono się na przedstawieniu aktualnego etapu ewolucji zagrożenia dżihadystycznego na obszarze Afryki Północnej. Wskazano najważniejsze grupy terrorystyczne wchodzące w skład salafickiego ruchu globalnego dżihadu, szczególne miejsce przypisując Al-Kaidzie w Islamskim Maghrebie (AKIM). Przedstawione zostały strategiczne cele grupy oraz najważniejsze przykłady jej aktywności. Skupiono się także na wyartykułowaniu najważniejszych powodów braku zaangażowania AKIM w przemiany społeczno-polityczne w świecie arabskim po 2011 r.Item Jemen – zapomniany aktor Arabskiej Wiosny(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Raubo, JacekWspółczesny Jemen jest jednym z kluczowych państw w strukturze geopolitycznej Bliskiego Wschodu. Aczkolwiek w całościowej wizji rewolucji, określanych obecnie jako Arabska Wiosna, które rozlały się w regionie MENA w 2011 r., Jemen pozostaje swoistym zapomnianym aktorem wspomnianych wydarzeń. Jednakowoż, gwałtowny wzrost aktywności organizacji terrorystycznych przede wszystkim AQAP oraz zagrożenie wielce realnym rozpadem państwa na dwie lub więcej części, stał się czytelnym impulsem do rozważenia niejako na nowo sytuacji w Jemenie po ustąpieniu prezydenta A. A. Saleha. Stąd też, na wstępie autor artykułu przedstawił tło oraz najważniejsze historyczne problemy i ich implikacje dla obecnego procesu transformacji jemeńskiego państwa. Następnie zaprezentował oraz odniósł się do przebiegu samej Arabskiej Wiosny, w tym najbiedniejszym arabskim państwie regionu. Ostatecznie skoncentrował się na szansach oraz przeciwnościach pokojowego przejścia ze starego reżimu do nowej władzy na przełomie 2012 i 2013 r. Należy podkreślić, że w głównej mierze dla zewnętrznych obserwatorów, istotne jest dostrzeżenie specyfiki jemeńskiego Dialogu Narodowego, jako potencjalnej formy normalizacji sytuacji nie tylko w jednym państwie, ale również swoistego wzoru dla całego, permanentnie niestabilnego regionu. Przy czym potencjalne fiasko politycznych prób rozwiązania sporów w Jemenie będzie sygnałem do nowej fali chaosu oraz wytworzenia olbrzymich baz wypadowych zarówno dla terrorystów, jak i piratów, podobnie jak to miało miejsce w pobliskiej Somalii.Item Jemeńskie pragnienie demokracji – pomiędzy Arabią Szczęśliwą a terroryzmem. Przemiany polityczne i społeczne w Jemenie AD 2011(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Siadkowski, Adrian K.Jemen jest doskonałą egzemplifikacją ortodoksji islamskiej mającej bezpośrednie konotacje z sytuacją polityczną państwa. Jest to kraj, w którym islam jest dominującą religią państwową wyznawaną i praktykowaną przez większość społeczeństwa. Jest także krajem arabskim, w bliskości najważniejszego dla muzułmanów miejsca kultu – Mekki. Posiada swoiste namacalne kulturowe symbole takie jak khat, którego uprawa przyczynia się w zasadniczy sposób do regresu gospodarczego w obszarze rolnictwa, a w sferze społecznej powoduje izolację tych jednostek, które go nie zażywają. I wreszcie, co wydaje się być także współczesnym symbolem Jemenu, choć z pewnością niechlubnym i niepożądanym – nie jest wolne od zjawiska islamskiego ekstremizmu i terroryzmu. Bogata historia Jemenu, zwanego niegdyś Arabą Szczęśliwą może przywoływać na myśl obrazy o bajecznym życiu tego społeczeństwa pod panowaniem wspaniałej Bilkis, Królowej Saby. Może zatem Jemen w starożytnej perspektywie jawić się przez historię spotkania Królowej Saby z Królem Salomonem jako kraj sprawiedliwych rządów. Współczesność polityczna nie przedstawia się w jaskrawych barwach. Podział Jemenu na dwa niezależne organizmy państwowe, scalone w 1990 r. pod autorytarnymi rządami Alego Saleha powodował napięcia, włącznie z wojną domową. I choć niewątpliwą zasługą wynikłą z arabskiego nacjonalizmu Saleha było połączenie Jemenu Północnego i Południowego w jeden organizm – Republikę, to podziały polityczno-społeczne pozostały. Kulminacja przypadła na rok 2011, kiedy to na fali „Arabskiej Wiosny” społeczeństwo domagało się zmian, choć beneficjentami ostatecznymi zostali również nowi „gracze” destabilizująco wpływając na bezpieczeństwo w regionie.Item Konflikt w Mali. Rebelia Tuaregów, islamiśeci i międzynarodowa interwencja(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Kubiak, KrzysztofW artykule omówiono genezę i przebieg bieżącego kryzysu politycznego w Mali. Autor nakreślił przyczyny strukturalnej słabości Mali wynikające z dokonanego w czasie dekolonizacji wytyczenia granic, przebieg konfrontacji między Tuaregami a rządem centralnym, wpływ upadku dyktatury Kadafiego w Libii na otwarcie nowej fazy konfrontacji, rolę ugrupowań islamistycznych na północy Mali oraz przebieg francuskiej interwencji w tym państwie. W sposób odrębny potraktowany został przypadek Mali jako klasycznego niemal „państwa upadłego”.Item Kurdowie we współczesnych społecznościach Bliskiego Wschodu(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Giedz, MariaBliski Wschód jest regionem charakteryzującym się ogromną różnorodnością zarówno religijną, narodowościową jak i etniczną. W tym bliskowschodnim tyglu społeczeństw wyróżniają się Kurdowie, szacowany na 45 milionów osób naród, który do tragedii, jaka rozegrała się wiosną 1991 r. był niezauważalny. Do amerykańskiej interwencji na Irak, Kurdowie we wszystkich czterech krajach, w których przyszło im mieszkać, byli traktowani jako obywatele 2-giej kategorii. Momentem przełomowym stał się rok 2003, kiedy to Kurdów zaczęto postrzegać jako naród, który ma prawo do samostanowienia. Wydarzenia po 2003 r. doprowadziły do kuriozalnej sytuacji, w której ludność z marginesu staje się ważnym partnerem na międzynarodowej scenie politycznej. W Iraku Kurdowie pełnią funkcję katalizatora pomiędzy zwaśnionymi, muzułmańskimi grupami. W kontekście „Arabskiej Wiosny” i wydarzeń w Syrii, stanowią dla rządów Turcji i Syrii kartę przetargową, ale jednocześnie to im powierza się działania integracyjne. Tworzy się niezwykle interesująca sytuacja. Dotychczas poniżana społeczność staje się poważanym narodem, który może mieć wpływ na rozwiązanie konfliktów na Bliskim Wschodzie.Item Międzynarodowe implikacje Arabskiej Wiosny(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Tarnawski, MarcinRewolucje w świecie arabskim wzbudzały ogromne zainteresowanie na całym świecie, głównie z powodu łatwości, z jaką panujący od lat dyktatorzy oddawali władzę (za wyjątkiem Syrii). Jednak zmiana władzy nie oznaczała faktycznej poprawy bytu ludzi, którzy doprowadzili do upadku tyranów. Cena wolności wydaje się być niepoliczalna, trudno więc jednoznacznie oszacować wszystkie koszty tzw. arabskich rewolucji: liczbę zabitych i wysiedlonych, zmiany wielkości gospodarek i poziomu życia, wpływ na najbliższych sąsiadów i sytuację w regionie. Jednym z głównych tematów Failed States Index 2012 była właśnie Arabska Wiosna, jednak obraz jaki przedstawiają autorzy jest pesymistyczny, a tytuł Was the Arab Spring Worth It?, mówi sam za siebie.Item Niemiecki słoń w składzie libijskiej porcelany. Implikacje postawy wobec wydarzeń w Libii w 2011 r. dla polityki zagranicznej i bezpieczeństwa RFN(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Libront, KarolinaArtykuł ma na celu wyjaśnienie, jakie implikacje dla niemieckiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, jej zasad, doktryn i długofalowych trendów ma reakcja Berlina na wydarzenia w Libii w 2011 r. Przedstawione zostaną dylematy Niemiec odnośnie do użycia ich wojsk w miejscach zagranicznych oraz przebieg międzynarodowych negocjacji w sprawie ustanowienia zakazu lotów nad Libią. Następnie nakreślone zostaną dwa możliwe kierunki interpretacji postawy RFN. Jedno z wyjaśnień zakłada, że działania Niemiec w 2011 r. były funkcją doraźnych interesów partii rządzących w polityce wewnętrznej. Zgodnie z drugą interpretacją, zachowanie Berlina jest elementem zmiany polityki zagranicznej i bezpieczeństwa tego państwa. Wpisuje się ono w trend porzucania przez Niemcy dotychczasowych ograniczeń ideologicznych oraz aprecjacji interesów ekonomicznych.Item Od Al-Dżaziry do Twittera – wpływ mediów na Arabską Wiosnę(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Bielińska, KamilaInternet odegrał ważną rolę podczas rewolucji w krajach arabskich, a sprawa wykorzystania tradycyjnych oraz nowych mediów jest nadal dyskutowana na wielu gruntach. Przekazywane informacje w systemach autorytarnych są starannie wyselekcjonowane, dlatego też Internet stał się ważnym medium na obszarze państw arabskich. Dzięki temu protestujący mogli swobodnie organizować się, informować i mówić światu o tym, co naprawdę dzieje się w ich krajach. Można oczywiście zadać pytanie, czy rewolucja może zostać przeprowadzona tylko za pomocą Internetu? Otóż nie – Internet jest jedynie narzędziem i środkiem w dążeniu do celu. Oczywiście o olbrzymim zasięgu i mocy.Item Rola czynnika kurdyjskiego w syryjskiej wojnie domowej(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Szkudlarek, MagdalenaTrwająca od marca 2011 roku syryjska wojna domowa pozostaje jednym z najbardziej aktualnych problemów, przed jakimi stoi społeczność międzynarodowa, która dotychczas nie zdołała wypracować skutecznego jego rozwiązania. Wysoki stopień skomplikowania konfliktu, wielość biorących w nim udział stron i trudności w określeniu rzeczywistych intencji poszczególnych jego aktorów, powodują, że znalezienie takiego rozwiązania z każdym miesiącem staje się coraz mniej prawdopodobne. Efektem tego chaosu jest niedostrzeganie przez wielu komentatorów i analityków znaczenia czynnika kurdyjskiego, który zwłaszcza wobec wzrastającej roli radykalnych organizacji islamskich bywa niedoceniany. Jednocześnie, brak jednolitych struktur reprezentujących interesy społeczności kurdyjskiej zamieszkującej terytorium Syrii, wewnętrzne w niej podziały i nieumiejętność wyłonienia szeroko akceptowanego przywództwa powodują, że nie sposób mówić o Kurdach jako jednolitej, spójnej stronie konfliktu. Celem artykułu jest ukazanie roli, jaką poszczególne ugrupowania kurdyjskie odgrywają w syryjskiej wojnie domowej, relacji, jakie je łączą i istniejących pomiędzy nimi głębokich podziałów, powodujących, że nie są oni w stanie stworzyć jednolitego frontu, dążącego do realizacji wspólnego celu.Item Społeczność międzynarodowa wobec Arabskiej Wiosny w Libii(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Wachowska, KlaudiaIstotną częścią Arabskiej Wiosny było obalenie libijskiego dyktatora Muammara Al-Kaddafiego. Dokonała tego, oprócz młodych Libijczyków, międzynarodowa koalicja, posiadająca mandat Organizacji Narodów Zjednoczonych. Stanowiska państw dotyczące interwencji w Libii na arenie międzynarodowej były silnie zróżnicowane. Poniższa praca porządkuje, opisuje i częściowo wyjaśnia przyczyny postępowania elit politycznych niektórych państw, starając się odzwierciedlić motywy, które nimi kierowały. Jako pierwsze zostało opisane państwo będące sprzymierzeńcem dyktatora do samego końca – Mali. Następnie państwa, których stosunek do Arabskiej Wiosny w Libii był niejednoznaczny – Chiny, Rosja i Niemcy. Trzecia grupa państw, która doprowadziła do zbrojnej interwencji to Francja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Na koniec zostały przeanalizowane działania Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego.Item Stosunek mniejszości etnicznych, narodowych i religijnych do wydarzeń Arabskiej Wiosny w Syrii(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2014) Jomma, FuadSyria w porównaniu do innych państw arabskich ma skomplikowaną strukturę etniczno- religijną. Można wyróżnić: Arabów, Kurdów, Ormian, Asyryjczyków, Turkmenów oraz inne grupy etniczne. Mimo, że dominującą religią jest islam, można także zaobserwować różne odmiany chrześcijaństwa czy judaizmu. W artykule przeanalizowany zostanie wpływ konfliktu sannicko-alawickiego i jego wpływ na inne grupy etniczne i religijne w Syrii.