Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2011, nr 2
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2011, nr 2 by Title
Now showing 1 - 20 of 25
Results Per Page
Sort Options
Item ALFABETYCZNY WYKAZ AUTORÓW PUBLIKUJĄCYCH W ,,RUCHU PRAWNICZYM, EKONOMICZNYM I SOCJOLOGICZNYM’’ W LATACH 2006-2011(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011)Item Cele nadzoru bankowego w praktyce ustawodawczej(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Urban, MałgorzataDokonanie identyfikacji i analizy celów nadzoru bankowego nie jest zadaniem prostym. Mimo że podstawowe (bezpośrednie) cele nadzoru bankowego są we wszystkich państwach takie same, cele uzupełniające (pośrednie) są liczne i zróżnicowane. Ponadto istnieje także konflikt pomiędzy niektórymi celami nadzoru bankowego, którego nie można uniknąć. Niniejszy artykuł prezentuje sposoby wyrażania celów nadzoru bankowego praktykowane w ustawodawstwie wybranych państw.Item DALSZY CIĄG DYSKUSJI KONSTYTUCYJNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Winczorek, PiotrW artykule omówiono i skomentowano propozycje zmiany Konstytucji RP z 1997 r., które zawarte są w projektach przedstawionych Sejmowi przez posłów: Prawa i Sprawiedliwości (w tym także projekt nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym), Platformy Obywatelskiej, oraz w projekcie wniesionym z inicjatywy Prezydenta RP. Nad tymi projektami dyskutuje od końca 2010 r. sejmowa Komisja Nadzwyczajna. Główne propozycje zmian konstytucyjnych koncentrują się wokół następujących kwestii: (a) zmniejszenia składu personalnego Sejmu i Senatu oraz ograniczeniu zakresu formalnego immunitetu parlamentarnego, (b) zmian w położeniu ustrojowym Prezydenta RP względem Sejmu i Rady Ministrów, (c) dekonstytucjonalizacji niektórych instytucji ustrojowych (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rada Bezpieczeństwa Narodowego), (d) konstytucjonalizacji prokuratury i Krajowej Rad Prokuratorów, (e) zmiany położenia ustrojowego Narodowego Banku Polskiego i zniesienia Rady Polityki Pieniężnej w związku z planem przystąpienia Polski do strefy euro, (f) wprowadzenia pełniejszych regulacji dotyczących udziału Polski w Unii Europejskiej. Proponowane zmiany są niekiedy konieczne, ale są też takie, których należałoby − zdaniem autora artykułu − poniechać. Nie prowadzą one jednak do odejścia od ukształtowanego przez Konstytucję z 1997 r. porządku ustrojowego, ale jedynie do jego częściowej reformy.Item Dwuizbowość Parlamentu RP w Orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Szymanek, JarosławArtykuł prezentuje poglądy Trybunału Konstytucyjnego dotyczące przyjętego w Polsce modelu dwuizbowości. Choć, jak się zauważa, z formalnego punktu widzenia Konstytucja przewiduje raczej dwa ograny władzy ustawodawczej, tj. Sejm i Senat, a nie typowy czy właściwy dwuizbowy parlament, to jednak uznaje się, że w gruncie rzeczy mamy do czynienia z dualną postacią parlamentu. Wzajemne związki obu izb przesądzają jednocześnie o modelu tejże dwuizbowości. Polski Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach wielokrotnie odnosił się do kwestii charakteru związków Sejmu i Senatu, co układa się w dość spójną, choć nie pozbawioną niuansów i czasami punktów odmiennych linię orzeczniczą. Sprawami najczęściej poddawanymi ocenie Trybunału były − po pierwsze − generalny model dwuizbowości, a po drugie − zakres przedmiotowy poprawek senackich do ustawy. Co do pierwszego zagadnienia trzeba przyznać, że Trybunał konsekwentnie powtarzał, że ustrojodawca przyjął model dwuizbowości asymetrycznej, nierównorzędnej z wyraźnie uprzywilejowaną pozycją Sejmu jako tzw. izby pierwszej, którą – w odniesieniu do trybu ustawodawczego – Trybunał konsekwentnie nazywał „gospodarzem procesu legislacyjnego”, którego wola jest zawsze wiodąca i rozstrzygająca. Natomiast co do zakresu merytorycznego poprawek wprowadzanych przez Senat to Trybunał zajmował tutaj różne stanowiska, począwszy od wybitnie restrykcyjnego, sprowadzającego Senat do roli izby jedynie korygującej ustawy uchwalone przez Sejm, aż do uznania (w ostatnich orzeczeniach), że choć z definicji rola Senatu jest ograniczona, to jednak nie można jej marginalizować, gdyż Senat może w swojej poprawce tak dalece zmienić ustawę, że zaproponuje wręcz alternatywną wizję uregulowania danego problemu, pod warunkiem że problem ten był już uregulowany w ustawie przyjętej przez Sejm. W efekcie, o ile w latach 90. Trybunał raczej ograniczał rolę i pozycję izby drugiej, o tyle po roku 2000 stara się, jak się wydaje, ją wzmocnić, uznając, że przedstawicielki charakter Senatu powinien przemawiać na rzecz jego ustrojowego dowartościowania.Item DZIŚ PRAWDZIWEJ MŁODZIEŻY JUŻ NIE MA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Wrzesień, WitoldMimo pozorów współczesna młodzież wcale nie dorasta wcześniej od młodzieży minionych dziesięcioleci. Dzisiejsi młodzi opanowali natomiast „sztukę” wybiórczego przyswajania wygodnych dla nich cech dorosłości i nauczyli się sugestywnie „robić wrażenie” bycia dorosłym. Szczególnie wyraźnie widać to w podsystemie zawodowej kariery. Dzisiejsze pokolenie dwudziestolatków (Europejscy Poszukiwacze) od wczesnych lat uczyło się reguł „wyścigu szczurów” i współcześnie staje się „dorosłymi” graczami na rynku pracy. Jednak ich dorosłość to tylko pozory. Nie przystosowują się oni bowiem do pełnienia ról ludzi dorosłych tak, aby być samodzielnymi w dorosłości. Prawie na każdym kroku oczekują pomocy, zaczynając od rodziców, a na pracodawcach kończąc. Boją się i nie chcą opuszczać „rodzinnych gniazd”. Wolą nie ryzykować potencjalnej dorosłej porażki, ale jednocześnie chcą mieć wszystkie przywileje dorosłej wolności i dorosłej stabilizacji. Czy to jest dorosłość? Nie sądzę. Nagłe przejście ze świata nastolatka do „pozornej i wybiórczej” dorosłości sprzyja osłabianiu wyrazistości „okresu przejściowego” – czasu dotychczas zarezerwowanego dla autonomicznej kategorii społecznej młodzieży i tworzonej tam kultury. Znana nam młodzież „zanika”.Item EFEKTY INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ W SFERZE POLSKIEGO HANDLU ZAGRANICZNEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Jantoń-Drozdowska, Elżbieta; Majewska-Bator, MariaIntegrację Polski z Unią Europejską zapoczątkował Układ Europejski, który nabrał mocy prawnej 1 lutego 1994 r., a jego część handlowa weszła w życie już 1 marca 1992 r. Efektem stopniowej liberalizacji obrotów handlowych, a następnie akcesji (1 maja 2004 r.) był wzrost obrotów towarów z krajami UE. Oznacza to wzrost udziału eksportu do i importu z UE, ale także rozwój wymiany z krajami rozwijającymi się, co było konsekwencją przyjęcia przez Polskę preferencyjnych umów handlowych z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz innymi krajami rozwijającymi się w ramach systemu Ogólnego Systemu Preferencji (GSP), obejmującymi także Wspólnotę Niepodległych Państw. Wpływ integracji z UE na strukturę rzeczową handlu zagranicznego Polski był mniejszy, co po stronie eksportu może świadczyć o niewielkim wzroście nowoczesności i konkurencyjności polskiej oferty.Item FUNDUSZE HEDGE A BEZPIECZEŃSTWO, SPÓJNOŚĆ I STABILNOŚĆ(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Perez, KatarzynaCelem niniejszego artykułu jest weryfikacja hipotezy, czy fundusze hedge jako jedne z najbardziej aktywnych i nieprzejrzystych instytucji finansowych na świecie, stanowią zagrożenie dla światowego rynku finansowego oraz czy w związku z tym powinny podlegać bezpośrednim regulacjom prawnym, które zwiększą nad nimi kontrolę. Główne wnioski z podjętych rozważań są następujące:1. fundusze hedge nie stanowią zagrożenia dla stabilności współczesnego rynku finansowego (nie powodują kryzysów finansowych), wręcz przeciwnie, ich działalność wpływa stymulująco na innych uczestników rynku finansowego (poprawiają płynność niepłynnych instrumentów finansowych, zwiększają efektywność ich wyceny, są ważnym elementem zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego, wymuszają innowacje i konkurencję na rynku finansowym), 2. fundusze hedge nie powinny być objęte nadzorem i regulacjami takimi jak tradycyjni pośrednicy finansowi (np. mutual funds), jako że są dostępne jedynie dla wąskiej grupy inwestorów, która ma możliwość dokonania ich szczegółowego badania (due dilligence) i wyłonienia managerów, którzy spełnią ich oczekiwania co do efektywności ich inwestycji, 3. poddanie ich bezpośrednim regulacjom prawnym może stanowić poważną barierę w dalszym rozwoju tego rynku (szczególnie w Unii Europejskiej).Item INNOWACYJNY ŚWIAT – INNOWACYJNA JEDNOSTKA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Szczepański, Marek S.; Śliz, AnnaWspółczesny świat to rezultat przepływu informacji, wiedzy i szybkiego dostępu do wszelkich nowości technologicznych. Współczesny innowacyjny świat to przestrzenie światowych metropolii i centra informacji, jak Dolina Krzemowa. Ale współczesny rozwój innowacyjności to przede wszystkim jednostki. Jednostki kreatywne, dążące do kolejnych celów, charakteryzujące się twórczym nonkonformizmem. To społeczni aktorzy i twórcy idei, które z czasem stają się upowszechnioną innowacją. Połączenie innowacyjnych jednostek i innowacyjnych światów tworzy szanse globalnego rozwoju.Item INSTYTUCJONALNE MODELE WDRAŻANIA REGUŁ KONKURENCJI NA ŚWIECIE – WNIOSKI DLA POLSKI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Skoczny, TadeuszThe paper presents preliminary results of an extensive research project on Institutional Models of Competition Law Enforcement Worldwide Conclusions for Poland which is underway at the Centre of Antitrust and Regulatory Studies of the University of Warsaw. On the example of the enforcement systems used in 27 EU Member States, the research hypothesis that there exist 3 main institutional models of public enforcement of competition law: judicial, administrative, and mixed, has been revised and 6 sub-models have been added and characterised within the administrative model. The analysis covers a variety of institutional solutions used to separate the investigative and adjudicative powers of public authorities, the level of their interdependence, their impartiality and expertise. The increasing role of courts as judicial reviewers in the procedure as well as merits of competition cases are also considered.Item INTEGRACJA OBYWATELI PAŃSTW TRZECICH W UNII EUROPEJSKIEJ – NOWE TENDENCJE I WYZWANIA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Mikołajczyk, BarbaraArtykuł dotyczy jednego z najbardziej złożonych aspektów zjawiska imigracji, jakim jest integracja obywateli państw trzecich w Unii Europejskiej. Autorka omawia dokumenty UE, które wytyczają kierunki polityki imigracyjnej UE, a także prawo UE odnoszące się do integracji cudzoziemców, które ocenia jako niewystarczające. Autorka zauważa także, że integracja stała się elementem polityki bezpieczeństwa. Ponadto Autorka omawia jeden ze środków integracyjnych − testy językowe. Ich zdanie jest warunkiem wydania zezwolenia na wjazd, pobyt lub naturalizację obywatela państwa trzeciego. Ten rodzaj środka ma się przyczynić do ograniczenia nielegalnej imigracji, przymusowych małżeństw, małżeństw dzieci, handlu ludźmi oraz do poprawienia sytuacji muzułmańskich kobiet. Paradoksalnie, w pewnych sytuacjach środki te mogą jednak naruszać prawa człowieka, a zwłaszcza jego prawo do poszanowania życia rodzinnego i szeroko pojęty zakaz dyskryminacji.Item KLARYFIKACYJNOŚĆ I DERYWACYJNOŚĆ W INTEGROWANIU POLSKICH TEORII WYKŁADNI PRAWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Zieliński, Maciej; Zirk-Sadowski, MarekArtykuł poświęcono przybliżeniu rzeczywistych relacji między klasyfikacyjnością a derywacyjnością teorii wykładni, ujawnia w istocie ich znaczną zbieżność. Zbieżność ta może stanowić realną podstawę kształtowania się ogólnej zintegrowanej koncepcji wykładni (po odrzuceniu niedającego się współcześnie zaakceptować założenia o możliwości bezpośredniego rozumienia tekstów prawnych). Opracowanie jest zarysem pierwszego etapu programu budowania ogólnej zintegrowanej teorii wykładni prawa, który następnie wymagać będzie również uwzględnienia problemów interpretacyjnych w kontekście integrującej się europejskiej kultury prawnej.Item KONSOLIDACJA GRUPY EURO: UMOCNIENIE EFEKTYWNOŚCI UNII CZY GROŹBA JEJ FRAGMENTACJI? ASPEKTY PRAWNE I INSTYTUCJONALNE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Barcz, JanPodczas spotkania w dniach 24-25 marca 2011 r. Rada Europejska podjęła istotne decyzje nakierowane na przezwyciężenie kryzysu finansowego, zwłaszcza zaś na zapewnienie stabilności strefy euro jako całości, zachowanie stabilności finansowej oraz uzyskanie wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej. Podjęte decyzje, szczególnie w sprawie ustanowienia „Paktu euro plus” i Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji (EMS) bez wątpienia konsolidują strefę euro, a tym samym nastawione są na umocnienie Unii Europejskiej (euro bowiem „jest i pozostanie jednym z najważniejszych elementów integracji europejskiej” – tak szefowie państw lub rządów w Konkluzjach ze spotkania w grudniu 2010 r.). Niemniej jednak ich konsekwencją jest stworzenie nowych – obok kryteriów konwergencyjnych − przesłanek włączenia się do strefy euro państw członkowskich UE, które dotychczas poza tą strefą pozostają. Z formalnego punktu widzenia EMS skonstruowany będzie w takiej formule, która umożliwi – w razie trudności przy ustanowieniu Mechanizmu (zwłaszcza gdyby wystąpiły one po stronie państw nie należących do strefy euro, na przykład przy zatwierdzaniu decyzji uzupełniającej art. 146 TFUE) – powołanie EMS jedynie w ramach państw strefy euro. Byłoby to ponowne sięgnięcie do tak zwanej metody schengeńskiej, niebezpiecznej dla spójności Unii: może ona bowiem prowadzić do fragmentacji Unii, a w każdym razie wyobcowania z jej „twardego jądra”, w najlepszym zaś skutkuje ona pominięciem w procesie decyzyjnym instytucji unijnych i pozostałych (poza grupą) państw członkowskich. Przesłanie płynące z przyjętych uzgodnień w sprawie „Paktu euro plus” i EMS jest stosunkowo jednoznaczne: albo państwa członkowskie przeprowadzą programy konsolidacyjne nastawione na umocnienie stabilności finansowej i dyscypliny budżetowej oraz radykalne podniesienie konkurencyjności, dopełniając w ten sposób reformę ustrojową przeprowadzoną na mocy Traktatu z Lizbony i nakierowaną na umocnienie spójności Unii Europejskiej jako całości, albo nastąpi dalsza konsolidacja państw najbardziej wydolnych (skupionych w Eurogrupie), prowadząca do istotnego zróżnicowania w ramach Unii. Obie opcje w obecnej chwili są jeszcze otwarte.Item Konstytucja a prawo administracyjne(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Boć, JanOd chwili przyjęcia nowej Konstytucji jej funkcja prawodawcza zbliżyła się znacznie do funkcji prawa administracyjnego w zakresie regulowania tej sfery życia publicznego, która ma jednoczesne znaczenie dla państwa i jego obywateli. Konstytucja określa więc podstawowy układ struktur administracji publicznej, wyznacza cele, pozycje i zasady działania tej administracji, określa prawa i wolności obywatelskie (choć nie wszystkie i bez należytego mechanizmu ochrony, ograniczając się tylko do zabezpieczeń określonych ustawami), ustala warunki i granice dozwolonej ingerencji administracji, a także przesłanki przekraczania tych granic, tworzy nowy zamknięty system źródeł prawa, zarysowuje zręby kontroli administracji publicznej, wprowadza nieznane dotąd bezpośrednie stosowanie jej postanowień, skierowane, choć nie bezwzględnie, do każdego prawodawcy, każdego sędziego i każdego organu administrującego w każdej sprawie ogólnej lub indywidualnej przez ten organ prowadzonej. Konstytucja dla prawa administracyjnego pełni trzy funkcje obejmujące: a) regulację ideowo-koncepcyjną, b) regulację podstawową i c) regulację bezpośrednią. Zaczynając od funkcji regulacji ideowo-koncepcyjnej powiemy, że to, co dla prawa administracyjnego jest dobrem publicznym, dla konstytucji jest dobrem wspólnym, a dobro wspólne jest celem zamyślonym dla lepszego zaspokojenia potrzeb obywateli, nie zaś dodatkowym wzmocnieniem interesów państwa, choć, oczywiście, w skrajnych okolicznościach możemy tu odnaleźć sytuacje szczególne. W sferze funkcji regulacji podstawowej można przypomnieć, że fundament budowy struktur organizacyjnych państwa tworzą w nowej Konstytucji postanowienia art. 10. Konstytucyjnie wyznaczona i określona władza wykonawcza umiejscowiona jest obok pozostałych władz w demokratycznym państwie prawnym, a zatem w takim systemie organizacji i jej aktywności, który został pomyślany i zrealizowany właśnie dla ograniczenia tej władzy i dla uformowania takich podstaw funkcjonowania wobec obywateli, które wyposażają tegoż obywatela w skuteczne wobec administracji narzędzia obrony i ochrony. W sferze opisu regulacji bezpośrednich chodzi o takie regulacje, które są wystarczające dla działań wykonawczych. Na razie administracja jest fenomenem właściwym za każdym razem tylko danemu krajowi, ale z pewnością owa wyjątkowość jej organizacji i funkcjonowania będzie ograniczana w miarę uniwersalizowania się nowej, ujednoliconej administracji unijnej. Niemniej jednak można to ująć refleksyjnie − również ta administracja nabierze z biegiem czasu charakteru przejściowego. Tymczasem rola konstytucji krajowych wyznaczających organizację i procedurę oraz szranki ograniczające zasięg i siłę imperium administracji będzie się w orzecznictwie sądów kontrolujących zgodność porządku prawnego z konstytucją wahać między możliwym otwarciem a możliwym zamknięciem.Item NIEKONWENCJONALNA POLITYKA PIENIĘŻNA SYSTEMU REZERWY FEDERALNEJ, EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO ORAZ BANKU ANGLII W ODPOWIEDZI NA KRYZYS FINANSOWY LAT 2007-2009(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Żywiecka, HannaKryzys finansowy, zapoczątkowany załamaniem na rynku kredytów hipotecznych o obniżonej jakości, spowodował drastyczny spadek zaufania na rynkach finansowych, przejawiający się niechęcią uczestników rynku do zawierania transakcji w obawie przed poniesieniem strat. W tej sytuacji banki centralne wielu krajów podjęły rozmaite działania mające na celu ożywienie transakcji na rynku międzybankowym, polegające na obniżeniu oficjalnych stóp procentowych, wydłużeniu okresu refinansowania, zwiększeniu zakresu akceptowanych zabezpieczeń lub też dopuszczeniu nowych podmiotów do transakcji, a także dostarczeniu płynności w walutach obcych. Wobec braku oczekiwanych rezultatów banki centralne krajów wysoko rozwiniętych wdrożyły politykę rozluźnienia ilościowego (quantitative easing), polegającą na bezpośrednim dostarczeniu płynności, skutkującym zwiększeniem podaży pieniądza w gospodarce. Programy te opierały się głównie na skupie przez banki centralne różnego rodzaju aktywów finansowych, począwszy od papierów rządowych, poprzez obligacje przedsiębiorstw, papiery komercyjne oraz aktywa sekurytyzowane. Skupując aktywa o czasowo obniżonej płynności, banki centralne przekazują sygnał uczestnikom rynku, że ryzyko związane z ich posiadaniem jest znikome, w każdej chwili bowiem mogą dokonać ich odsprzedaży. Nabywając papiery wartościowe od sektora prywatnego, banki centralne oddziałują na wzrost ich cen, a w konsekwencji spadek dochodowości, a co za tym idzie obniżenie kosztów kredytowania przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych, prowadzące w efekcie końcowym do zwiększenia popytu zagregowanego. Polityka quantitative easing została szczególnie aktywnie wykorzystana przez Rezerwę Federalną oraz Bank Anglii, powodując podwojenie ich sumy bilansowej.Item OD UNII LUBELSKIEJ DO UNII EUROPEJSKIEJ. HISTORIA, ODWAGA, PRZYSZŁOŚĆ(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Komorowski, BronisławItem PIONIERSKIE PRZEDSIĘWZIĘCIA BADAWCZE POZNAŃSKIEJ SOCJOLOGII 1921-1922. KONKURS NA ŻYCIORYS WŁASNY PRACOWNIKA FIZYCZNEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Kwilecki, AndrzejArtykuł zawiera opis pierwszego w Polsce i w świecie konkursu z 1921 r. na życiorys własny pracownika fizycznego. Dziewięćdziesiąt lat temu Instytut Socjologiczny w Poznaniu z inspiracji prof. Floriana Znanieckiego rozpisał taki konkurs, który był jednym z pierwszych ogólnopolskich przedsięwzięć badawczych nowo powołanego do życia Uniwersytetu Poznańskiego. Autor omawia cele naukowe, organizację, przebieg i wyniki konkursu; podkreśla pomysłowość badawczą i zdolności organizacyjne Floriana Znanieckiego.Item PRAWNE ZASADY RÓWNOŚCI I SPRAWIEDLIWOŚCI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Łączkowski, WojciechZasada równości i sprawiedliwości traktowane są najczęściej, jako podstawy demokratycznych systemów prawa. Jednak bliższa analiza tego problemu rodzi wiele wątpliwości. Co do zasady równości można twierdzić, że w sensie obiektywnym i dosłownym obowiązuje ona tylko w sferze aksjologicznej tak, jak określa to Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. – to znaczy w odniesieniu do przyrodzonej godności człowieka oraz praw, które nie zależą od woli prawodawcy państwowego, czyli naturalnych praw człowieka. W pozostałym zakresie równość nie ma charakteru uniwersalnego i obiektywnego, lecz uzależniona jest od subiektywnie określonych cech przypisanych przez ustawodawcę poszczególnym grupom adresatów norm prawnych. Takie grupowanie obywateli może być niezbędne ze sprawiedliwościowego i praktycznego punktu widzenia, ale nie powinno się tego łączyć z obiektywną i uniwersalną zasadą równości. Nie należy bowiem przypisywać prawu wartości, które w nim nie występują. Ponadto nie należy prowokować prób siłowego wprowadzania do prawa równości w wypadkach, w których prowadziłoby to do niesprawiedliwości lub byłoby sprzeczne z interesem dobra wspólnego. Jeszcze bardziej złożona i trudniejsza jest sprawa odnosząca się do zasady sprawiedliwości. Pomimo powszechnego występowania tego pojęcia w prawie i w języku potocznym, nie udało się dotychczas sformułować uniwersalnej definicji sprawiedliwości. Fenomen tego zjawiska można wyjaśnić tym, że sprawiedliwość, podobnie jak prawda, dobro, piękno albo prawa natury w dziedzinie fizyki czy biologii, nie są autorstwa człowieka. Ludzie jedynie je odkrywają i starają się z nich korzystać. Stwarza to dwojakie możliwości, które znajdują swoje źródło między innymi w polskiej Konstytucji. Można uznać, że owe prawa i wartości pochodzą od Boga lub że ich źródła są inne. Pierwsze założenie, zwłaszcza w kręgu kultury euroamerykańskiej, skłania do szukania znaczenia pojęcia sprawiedliwości w chrześcijaństwie, co powinno powodować, że prawo nie będzie sprzeczne z uniwersalnymi zasadami moralności chrześcijańskiej. Przyjęcie drugiego założenia powoduje utrzymywanie się dotychczasowego stanu niepewności i relatywizmu pojęcia sprawiedliwości w prawie.Item PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Sandorski, Jan; Zieliński, Tadeusz J.; Błażejczak, Bogdan; Mazuryk, Marcin; Malaga, Krzysztof; Kaczmarek, JerzyKrzysztof Skubiszewski – dyplomata i mąż stanu, red. Roman Kuźniar, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2011, ss. 608; Marcin Olszówka, Ustawy wyznaniowe. Art. 25 ust. 5 Konstytucji RP – próba interpretacji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010, ss. 96; Anna Stępień -Sporek, Działalnos´c´ gospodarcza z udziałem małz˙onka, LexisNexis, Warszawa 2010, ss. 586; Helena Szewczyk, Stosunki pracy w słuz˙bie cywilnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, ss. 344; Jacques Bourrinet, Philippe Vigneron, Les paradoxes de la zone euro, Bruylant, Bruxelles 2010, ss. 181; Rafał Drozdowski, Marek Krajewski, Za fotografie ˛! W strone˛ radykalnego programu socjologii wizualnej, Fundacja Be˛c Zmiana, Warszawa 2010, ss. 211.Item Public choice, czyli koniec „romantyzmu polityki”(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Winiecki, JanAutor, wychodząc od spraw bieżących (dyskusja o Otwartych Funduszy Emerytalnych), wprowadza czytelnika w problematykę ekonomicznej analizy polityki, nurtu teoretycznego myślenia traktującego rynek i państwo jako alternatywne mechanizmy alokacji zasobów. Zaczyna on od przedstawienia tendencji w polityce gospodarczej Zachodu od lat 40. do 70. XX w. i narastającego niezadowolenia z funkcjonowania państwa, wynikającego w dużej mierze z postrzegania tegoż państwa jako siły działającej w interesie dobrze zorganizowanych grup lobbystycznych, a na niekorzyść wielkich społeczności, zwłaszcza podatników i konsumentów. Następnie wskazuje na teorię public choice i pokrewne nurty, które – inaczej niż ekonomia neoklasyczna i keynesowska – wskazują przyczyny, dla których państwo, a faktycznie jego funkcjonariusze: politycy i urzędnicy, kierując się swoimi preferencjami (a nie preferencjami większości) wybierają mniejsze programy wydatków, nakierowane na określone niewielkie grupy, zamiast reform w dużej skali. Te ostatnie nie przynoszą bowiem większych korzyści im samym (w odróżnieniu od programów dla małych grup). Przy okazji te nurty teoretyczne zdemistyfikowały państwo jak instytucję rządzoną przez Platońskich strażników, którzy nie posiadają własnych interesów. Dlatego jeden z twórców public choice, noblista James Buchanan, nazwał ten nurt teorią postromantyczną. Autor kończy rozważania zastosowaniem tych nurtów teoretycznych do niektórych aspektów współczesnego kryzysu finansowego (na przykładzie Ameryki).Item SPIS TREŚCI 2-2011(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011)