Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej (WFPiK)/Faculty of Polish and Classical Philology

Permanent URI for this community

https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/5

Browse

Now showing 1 - 20 of 513

A Lost Chance – Some Remarks on Ancient Autobiographies
(Polskie Towarzystwo Filologiczne, 2003) Piętka, Radosław
(A)seksualni w kulturze. Obrazy seksualności ludzi starych w polskiej prozie XXI w.
(2018) Szurgot-Prus, Ewelina; Gajewska, Grażyna. Promotor
Celem dysertacji jest przedstawienie seksualności starych ludzi w literaturze polskiej po 2000 roku. Uważam, że analiza tych utworów pozwala odsłonić, w jaki sposób przedstawiany jest za pośrednictwem literatury tak zwany wiek kulturowy oraz przejawy seksualności w późnych latach ludzkiego życia. W pracy stawiam tezę, że w polskich powieściach wydanych po 2000 roku obraz starości jest konwencjonalny. W każdej z powieści podkreślane są cechy uważane szablonowo za przymioty starości. Osoby stare zazwyczaj opisuje się jako zrzędliwe, schorowane, wścibskie, samotne, pozbawione seksualnej atrakcyjności. W literaturze analizowanego okresu często powielane są stereotypy dotyczące zachowań, potrzeb, marzeń, oczekiwań w intymnym związku, w relacjach rodzinnych, czy szerzej pojmowanej społeczności. Jednocześnie eksponowanie, a czasami wręcz przerysowanie cech, poglądów i zachowań bohaterów analizowanych utworów służy temu, by odsłonić ową stereotypowość zburzyć wyobrażenie o starości jako o biernym oczekiwaniu na śmierć. W rozprawie przeanalizowane zostały utwory takie jak: "Berek" Marcina Szczygielskiego, "Miłość. Reaktywacja" Hanny Samson, "Starsza Pani wnika" Anny Fryczkowskiej, "Lala" Jacka Dehnela, "Spotkamy się w Honolulu" Jerzego Sosnowskiego, "Stary człowiek i morze" Jacka Burrego, "Małe wieczności" Ryszarda Botwiny, "Zuza albo czas oddalenia" Jerzego Plicha.
Aktorstwo studyjne: poszukiwania, kształcenie, postawa
(2017) Pietkiewicz, Agnieszka; Ziółkowski, Grzegorz. Promotor
Celem mojego doktoratu zatytułowanego „Aktorstwo studyjne: poszukiwania, kształcenie, postawa” jest refleksja nad jedną z ważnych odmian sztuki aktorskiej, realizowaną współcześnie w teatrach, które przynależą do tradycji studyjno-laboratoryjnej. Nieopisany dotąd należycie model aktorstwa zakorzeniony jest w praktyce i badaniach nad naturą tej sztuki, przeprowadzonych przez polskiego reżysera teatralnego Jerzego Grotowskiego, a także twórców takich, jak Eugenio Barba (Odin Teatret) czy Włodzimierz Staniewski (Europejski Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”), w pewnym stopniu inspirujących się jego dorobkiem artystycznym i/lub twórczo odnoszącym się do niego. W pracy wprowadziłam rozróżnienie na tradycję bezpośrednią i pośrednią, ilustrując ją przykładami zespołów polskich i włoskich. Do linii tradycji bezpośredniej należą zespoły, których liderzy pracowali osobiście z Grotowskim, inspirują się jego wizją aktorstwa i próbują rozwijać niektóre aspekty jego twórczości (m.in. Piotr Borowski – Studium Teatralne, Warszawa; Thomas Richards, Mario Biagini – Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards, Pontedera; Domenico Castaldo – Laboratorio Permanente di Ricerca sull’Arte dell’Attore di Domenico Castaldo, Turyn). Linię pośrednią wyznaczają artyści, którzy nawiązują do pracy Grotowskiego poprzez pracę jego współpracowników, takich jak Barba i Staniewski. Są to m.in. Teatr Pieśń Kozła, Wrocław; Teatr Zar, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław; Teatr Węgajty i Schola Teatru Węgajty, Węgajty; Regula contra Regulam, Mediolan; Teatro Potlach, Sara Fabina; Teatro dell’Albero, Mediolan.
„Album Orbis” Cypriana Norwida jako księga sztukmistrza
(2011-05-18T10:05:42Z) Borowiec, Anna; Nowicka, Elżbieta. Promotor
Rozprawa „Album Orbis” Cypriana Norwida jako księga sztukmistrza poświęcona jest dziełu, w którym skupiają się najważniejsze kwestie związane z twórczością i refleksją estetyczną Norwida. Pierwsza część rozprawy odsłania album jako zaskakujący koncept historiozoficzny, będący propozycją antysystemowego ujęcia rozwoju historii, która zapętla się i powtarza. Zamiast wykładu historiozoficznego Norwid pozostawił album „w szkicu”, co pozwoliło mu przekształcić historię dziejów w historię form, organizujących przez wieki kształt cywilizacji świata. Najbardziej adekwatnym sposobem zapisu okazało się wklejanie, dopisywanie i montowanie zbioru motywów. Sposób interpretacji polegający na stopniowym przybliżaniu się do dzieła okazał się najbardziej stosowną metodą opisu hybrydycznej struktury Album Orbis, który miał być jednocześnie „portfelem artystycznym”, „zbiorem motywów”, jak i dziełem „w szkicu”. Dlatego druga część rozprawy poświęcona jest jego kolażowej kompozycji jako zamierzonej konstrukcji autorskiej, odsłaniającej pomysł na dzieje cywilizacji świata, układające się w opowieść o widzeniu artysty, gromadzącego pozostałości zarówno wielkich, jak i tych nieznaczących znaków kultury.
Analiza warsztatu pisarskiego Julii Hartwig metodami lingwistyki komputerowej
(2021) Witkowska, Marta Kunegunda; Vetulani, Zygmunt. Promotor; Telicki, Marcin. Promotor pomocniczy
Głównym celem badawczym, którego realizację inaugurują badania prezentowane w tej rozprawie jest ustalenie, jakie elementy warsztatowe w tekstach literackich Julii Hartwig można uznać za najważniejsze. Przedstawiamy analizę dotyczącą warsztatu pisarskiego Hartwig rozumianego jako sposób posługiwania się przez pisarza językiem, a dokładniej jego zasobem leksykalno-gramatycznym. Podstawę przedstawionych badań stanowi zebrany i opracowany elektroniczny korpus całości publikowalnej prozy i poezji Julii Hartwig z lat 1954-2016. Stosujemy metodologię badań empirycznych, przeprowadzonych z wykorzystaniem narzędzi informatycznych. Pozyskane wyniki ilościowe pozwoliły na sformułowanie wniosków dotyczących stylu Hartwig. Stwierdzamy między innymi tendencję Poetki do posługiwania się konkretnymi przymiotnikami oraz wskazujemy na formy dominujące w jej instrumentarium. Wykazujemy również podobieństwa i różnice w dynamice przyrostu nowych leksemów przymiotnikowych w korpusie prozy i poezji. W rozprawie sygnalizujemy kolejne, rozpoczęte już działania mające za przedmiot szczegółową analizę semantyczno-składniową przymiotników charakterystycznych dla Julii Hartwig.
Angielskie zapożyczenia leksykalne i derywaty od anglicyzmów leksykalnych w języku górnołużyckim (na tle angielsko-czeskich i angielsko-polskich kontaktów językowych)
(2022) Chlebowski, Marek; Lewaszkiewicz, Tadeusz. Promotor
Praca doktorska prezentuje zagadnienie zapożyczeń angielskich w języku górnołużyckim. Zaprezentowany materiał, którego podstawę stanowią źródła leksykograficzne oraz ekscerpty z wychodzącego pięć razy w tygodniu periodyku „Serbske Nowiny”, pokazuje, że język ten nie zamyka się na nowe zjawiska i wprowadza do swojego zasobu leksykalnego dodatkowe elementy. Zapożyczenia z języka angielskiego w języku górnołużyckim podlegają czterem rodzajom adaptacji: graficznej, fonologicznej, morfologicznej oraz semantycznej. Procesy zachodzące w tym zakresie są podobne do tych, które zachodzą w innych językach zachodniosłowiańskich. Materiał badawczy to 1244 zapożyczenia oraz derywaty, które są poświadczone w odpowiednich źródłach leksykograficznych, w kilkudziesięciu wydaniach gazety „Serbske Nowiny” oraz w artykule Grzegorza Szpili, który ukazał się w 2018 roku. Zostały one zaliczone do 23 kategorii. Najwięcej wyrazów znalazło się w grupach tematycznych: 1. sport, 2. życie społeczne oraz 3. muzyka, taniec, subkultury (ponad 100 leksemów w każdej z tych grup). W tych dziedzinach angielszczyzna wywarła największy wpływ na zasób słownictwa języka górnołużyckiego. W wybranych numerach „Serbskich Nowin” 84 hasła wyrazowe nie zostały wcześniej poświadczone w źródłach leksykograficznych i stanowią dodatkowe nabytki leksykalne języka górnołużyckiego.
"Anhelli" Juliusza Słowackiego - próba odczytania postkolonialnego
(Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy, 2010) Ewertowski, Tomasz
W artykule poemat Juliusza Słowackciego "Anhelli" poddany jest interpretacji z perspektywy postkolonializmu. Zasadnicza część artykułu podzielona jest na trzy części. W pierwszej analizowane są zagadnienia geografii wyobrażonej, w drugiej kwestia kolonialnego spojrzenia na ludy Syberii, w trzeciej, najdłuższej, omawiany jest obraz rozpadu wspólnoty w sytuacji imperialnej dominacji.
Antroponimia rzymskokatolickiej parafii w Żółkwi z XVII i XVIII wieku (na podstawie ksiąg chrztów)
(2016) Trzeciak, Łukasz; Mikołajczak, Stanisław. Promotor
Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest opracowanie historycznych nazw osobowych mieszkańców rzymskokatolickiej parafii w Żółkwi; materiał antroponimiczny został wyekscerpowany z XVII i XVIII-wiecznych ksiąg metrykalnych chrztów. Na podstawie materiału wyodrębniono 7758 (proto)nazwisk (wraz z wariantami homonimicznymi, fonetycznymi i morfologicznymi) ujętych w 5308 hasłach słownikowych. Repertuar imion w badanych dokumentach obejmuje 192 męskie imiona podstawowe (z uwzględnieniem rekonstrukcji i form językowych – 256) oraz 120 żeńskich imion podstawowych (wraz z rekonstrukcjami i formami językowymi – 183). Materiał językowy obrazuje zróżnicowanie żółkiewskiej antroponimii, umożliwiając obserwację faktów językowych, prześledzenie różnorodnych procesów historycznojęzykowych (formotwórczych, dialektalnych, interferencyjnych).Szybki przyrost i migracje ludności oraz dynamika rozwoju społeczno-gospodarczego wieloetnicznej i wielokulturowej Żółkwi, zamieszkiwanej przez różnorodne grupy społeczne i zawodowe, warunkowały zapotrzebowanie na dodatkowe (poza imieniem) sposoby identyfikacji, przyczyniając się ostatecznie do utrwalania nazwisk (w dzisiejszym rozumieniu) oraz ich stabilizacji.
Antroponimia złotników poznańskich od XVI do XVIII wieku. Studium socjoonomastyczne
(2019) Nowak-Pasterska, Ewa; Sieradzki, Andrzej. Promotor
Praca opisuje antroponimię złotników poznańskich od XVI do XVIII wieku zgodnie z założeniami onomastyki kulturowej. Materiał antroponimiczny, będący podstawą rozprawy, pochodzi z ksiąg cechu złotników poznańskich z Archiwum Państwowego w Poznaniu. Praca dzieli się na część opisową i słownik nazwisk wraz z aneksem. W rozdziale pierwszym nakreślono tło kulturowe przeprowadzonego w pracy badania antroponomastycznego. Następnie omówiono metodologię i stan badań oraz wykorzystane źródła. W kilku rozdziałach poświęconych analizie i interpretacji materiału onomastycznego poświęcono uwagę takim zagadnieniom jak: sposoby identyfikowania złotników w księgach cechu, budowa nazwisk złotników, właściwości pisowni i gramatyka nazwisk, typologia nazwisk, funkcjonowanie nazwisk polskich i niemieckich, interferencje polskiego i niemieckiego systemu antroponimicznego. Szczegółowo omówiono też imiona złotników. Słownik prezentuje dwieście form nazwisk, opracowanych interdyscyplinarnie – cytuje się w nim materiał źródłowy, wskazuje odniesienia do staropolskich, średniopolskich i współczesnych opracowań antroponimii, charakteryzuje cechy indywidualne nazwisk, wyjaśnia ich etymologię i motywację, podaje informacje biograficzne o złotnikach, zaczerpnięte z prac z zakresu historii i historii sztuki oraz opracowane na podstawie przebadanych materiałów archiwalnych.
Antroponimy w Quo Vadis Henryka Sienkiewicza i w koreańskich przekładach powieści. Ocalone czy stracone w tłumaczeniu?
(2011-10-13T11:52:06Z) Pak, Hyerim; Sarnowska-Giefing, Irena. Promotor
Niniejsza rozprawa doktorska jest próbą odpowiedzenia na pytanie jak zostały przełożone nazwy osobowe Quo vadis Henryka Sienkiewicza na język koreański, czy koreańskie ekwiwalenty antroponimiczne zachowują te same funkcje stylistyczne jak w tekście oryginału? W zasobie antroponimów Quo vadis pojawiają się: 1. nazwy autentyczne leksykalnie i denotacyjnie (nazwy indywidualne i zbiorowe, czyli etnonimy), 2. nazwy autentyczne leksykalnie ale nieautentyczne denotacyjnie, 3. nazwy nieautentyczne, 4. nazwy przynależne do kodu chrześcijańskiego oraz mitologiczne oraz literackiego. Antroponimy w przekładach koreańskich na ogół zostały ocalone, często dzięki zastosowanych techniki szczególnie metatekstom. Stracone zostały natomiast nazwy które zostały źle zapisane na alfabet koreańskich (błędy ortograficzne), opuszczone w tłumaczeniu, wymienione innymi nazwami nienależącymi do danego denotatu, niewłaściwy wybór ekwiwalentu znaczeniowego, etc. Przy ocaleniu nazw ważna jest kompetencja tłumacza, który oprócz kompetencji językowej i kulturalnej języka wyjściowego i docelowego musi posiadać kompleksową wiedzę o tematyce, czyli antyku i chrześcijaństwie szczególnie o starożytnym i chrześcijańskim nazewnictwie. Natomiast ostateczny los nazw, zostać ocalone czy stracone w dużej mierze należy do kompetencji odbiorców i ich wiedzy.
Antyczny Rzym Norwida
(2014-06-18) Karamucka, Magdalena; Wesołowska, Elżbieta. Promotor; Dambek-Giallelis, Zofia. Promotor
Celem pracy jest interpretacja złożonego, ambiwalentnego stosunku Cypriana Norwida do antycznej Romanitas oraz ujawnienie bogatej gamy jego nawiązań do starorzymskiej rzeczywistości. Dotąd nie powstała monografia poświęcona wątkom rzymskim w twórczości Norwida. W początkowych partiach niniejszej rozprawy prezentuję wielość znaczeń Rzymu dla autora Quidama i przybliżam problematykę jego pobytów w Wiecznym Mieście. Celem wprowadzenia zarysowuję także dziewiętnastowieczne znaczenie Italii oraz starożytnych Grecji i Rzymu. W kolejnym rozdziale opisuję stosunek Norwida do historii antycznej Romy i kształtujących ją postaci historycznych.Poruszam m.in. takie zagadnienia, jak relacja między starożytnym Rzymem a problematyką państwa i narodu, przełom dziejów i relacja między kategoriami Roma pagana – Roma Christiana, w kontekście której oddzielnie analizuję poemat Quidam. Trzecia część rozprawy poświęcona jest refleksjom Norwida na temat literatury i sztuki rzymskiej (w tym problematyki ruin). Wśród wątków literackich, obok kwestii genezy i charakteru literatury starożytnych Rzymian, omawiam odniesienia do starorzymskiego ,,świata literackiego”, który był dla Norwida istotną metaforą jego własnych zmagań z wydawcami, krytykami i czytelnikami. W ostatnim, najbardziej filologicznym rozdziale pracy badam wpływ, jaki na poetycką twórczość Norwida wywarła jego ,,rzymska wyobraźnia” oraz analizuję przekłady z łacińskich poetów, tj. Horacego i Owidiusza. Ukazuję też mechanizmy kształtowania się swoistej ,,rzymskiej tożsamości” Norwida, ujawniającej się m.in. w jego listach.
Aratea Rufiusa Festusa Awienusa. Zarys monograficzny
(2014-06-05) Bielecka, Elżbieta; Urbański, Piotr. Promotor
Tematem dysertacji jest ostatni zachowany łaciński przekład Fainomenów Aratosa z Soloj, stworzony przez Awienusa, którego życie i twórczość sytuuje się w drugiej połowie IV w. Dzieło jest poematem dydaktycznym, opisującym konstelacje gwiezdne. Rozprawa ma jest zarysem monograficznym, którego głównym celem jest przedstawienie ogólnego obrazu poety i jego dzieła. W pracy zostały podjęte następujące obszary: 1. umiejscowienie Awienusowych Arateów w kulturowym kontekście epoki. 2. badanie cech gatunkowych Arateów. 3. analiza poetyki tłumaczenia przez porównianie z wcześniejszymi przekładami Cycerona i Germanika. Wśród głównych wniosków pracy należy wymienić: - mitologiczne dodatki autora, które towarzyszą opisom nocnego nieba, zostały umiesczone w poemacie według własnego klucza autora, odmiennego od poprzednich tłumaczeń; - astronomiczne błędy, które popełnił Aratos pozostają niezmienione – wedle zamysłu przekładowego Awienusa - poeta często odnosząc się do swojego dzieła jako przekładu, prowadzi dialog zarówno z odbiorcą, jak i z poprzednikami literackimi. Praca zawiera także polskie przekład Arateów wraz z komentarzem.
Archiwum teatru jako przestrzeń performatywna. Konsekwencje „Nie-Boskiej komedii. Szczątków” Olivera Frljicia
(2017) Rewerenda, Magdalena; Guderian-Czaplińska, Ewa. Promotor
Praca, przyjmując perspektywę performatywną i uwzględniając prace teoretyczne wyrosłe ze zwrotu archiwalnego w naukach humanistycznych (od Jacquesa Derridy i Hala Fostera aż do performatywnych propozycji Peggy Phelan, Rebbekki Schneider czy Diany Taylor), stanowi próbę redefinicji pojęcia archiwum teatru. Ujmując je inaczej niż jako instytucję mającą na celu przechowywanie dokumentacji spektakli, skupia się przede wszystkim na archiwum kulturowym, obecnym w pamięci zbiorowej: uwikłanej kulturowo i politycznie oraz podatnej na wszelkie manipulacje. Ilustracją dla teoretycznego namysłu są trzy polskie spektakle z ostatnich lat: niezrealizowana ostatecznie Nie-Boska komedia. Szczątki Olivera Frljicia, jego nie-boska. wyznanie oraz Geniusz w golfie Weroniki Szczawińskiej. Omówienia przedstawień stanowią kolejne rozdziały pracy. Rozprawa ukazuje, jak polscy artyści tematyzują problem archiwum teatru jako zbioru (arte)faktów, którego wiarygodność dawno została podważona, i jak wykorzystują je jako narzędzie krytyczne względem samej idei archiwum. Sprawdza, w jaki sposób polski teatr ostatnich lat (a także szereg sprowokowanych przezeń performansów społecznych) odbija teoretyczny namysł nad archiwum i/lub inspiruje do stworzenia nowych pojęć i koncepcji w tym obszarze.
Artysta, sztuka i społeczeństwo. Spory i polemiki wokół Confiteor Stanisława Przybyszewskiego
(2019) Sobieraj, Tomasz; Panek, Sylwia
Artist, Art and Society: The Brouhaha around Przybyszewski’s Confiteor Stanisław Przybyszewski’s famous manifesto Confiteor, published in 1899 in the Kraków literary periodical ‘Życie’, evoked the most incandescent exchanges of views in the annals of Polish literary criticism. Its author, aspiring to the heights of a latter day coryphaeus among Polish modernists, formulated a programme aimed polemically at the prevailing concept of native literature – one freeing the artist from the constraints of all obligations without, placing art at the giddy level of the metaphysical absolute. Opponents of Przybyszewski were outraged in particular by the Confiteor thesis of the amoral and irrational nature of creativity, whose animus was to become the famous ‘naked soul’, considered to be the essence of being. Przybyszewski’s manifesto was supported by some modernist critics, foremost Jerzy Żuławski and to a lesser degree, Ignacy Matuszewski. On the other hand, Confiteor was vociferously opposed by positivists such as Piotr Chmielowski and conservatists of the ilk of Jan Pawelski and Teodor Jeske-Choiński. Many no doubt that Przybyszewski’s cassus belli fulfilled the role of his generation’s most singular supplication.
Audiodeskrypcja malarstwa – wyznaczniki gatunku i ich realizacje tekstowe
(2018) Jerzakowska, Beata; Rybka, Małgorzata. Promotor
Praca doktorska pt. Audiodeskrypcja malarstwa – charakterystyka gatunku i jej realizacje tekstowe za główny przedmiot rozważań ujmuje audiodeskrypcję [AD], czyli sposób przedstawiania sztuki osobom niewidomym i niedowidzącym. W pracy zajęłam się AD malarką i ukazałam za pomocą istniejącego już instrumentarium narzędzi genologicznych jej charakterystykę traktując AD w ogóle jako nowy gatunek wypowiedzi. Gatunek nowy i ulegający przekształceniom i modyfikacją, dążący do tego, by stać się sztuką samą w sobie, dostarczającą niewidomym odbiorcom możliwości doświadczenia estetycznego sztuki. Analityczno-interpretacyjna część pracy składa się z 3 cz., w których analizie poddaję ponad 400 tekstów AD oraz ekfraz – w 1. prezentuję wzorzec kanoniczny (prototyp) AD składający się z metryczki, ujęcia globalnego, ujęcia szczegółowego i zakończenia, w 2. ukazuję przekształcenia w obrębie ramy kanonicznej, które polegają, np. na kontaminacji ujęcia globalnego ze szczegółowym, redukcji zakończenia, przekształceniach w obrębie metryczki, itd. Co ważna kształt językowy ewoluujących AD jest zbliżony do języka tekstów klasycznych, jest schematyczny, bezemocjonalny, dąży do obiektywności. W 3. przedstawiłam wzorce adaptacyjne, które pisałam na potrzeby podręcznika Posłuchać obrazów, obecnie jedynych pisanych z myślą o konkretnym niewidomym odbiorcy, uczniu szkoły ponadpodstawowej. Ta grupa AD jest zgodnie z prototypem, czteroczęściowa, jednak ulega przekształceniom w obrębie treści i języka.
Bajarz gminny. Życie i twórczość artysty ludowego Wacława Zabłockiego
(2024) Bartoszek, Dorota; Łuszczykiewicz, Piotr. Promotor
Zasadniczym celem rozprawy było ukazanie regionalnego artysty, Wacława Zabłockiego, tworzącego w obszarze literatury, rzeźbiarstwa, wycinankarstwa, gawędziarstwa, postaci mocno osadzonej w historii i środowisku społeczno-kulturowym subregionu sieradzkołęczyckiego. Aby przedstawić twórcę w różnych obszarach jego funkcjonowania, wykorzystałam metodę pogłębionego wywiadu biograficznego. Wieloletnia obserwacja jego dokonań oraz analiza i wnikliwa selekcja obszernych zbiorów dokumentów pozwoliły na uszczegółowienie badań i pełniejsze przedstawienie znacznego dorobku artysty, którego twórczość wyrasta z założeń starego regionalizmu, odzwierciedla jednak również jego nowe oblicze. Wiele materiałów wykorzystanych w dysertacji po raz pierwszy ujrzało światło dzienne, np. nieliczne rękopisy tekstów poetyckich (oryginały niezwykle ważkie w biografistyce, zwłaszcza w kontekście permanentnego ich niszczenia przez autora) czy fotografie nawiązujące do wydarzeń znaczących, przełomowych w życiu prywatnym i zawodowym, np. zawarcie związku małżeńskiego, wstąpienie w szeregi OSP, pierwsze publikacje książkowe tekstów poetyckich i prozatorskich, otwarcie w muzeum wystawy sztuki ludowej rodziny Zabłockich. Bezpośrednia obserwacja różnorodnych form aktywności ludowego twórcy (wydarzenia kulturalne, praca w warsztacie rzeźbiarskim, spotkania z młodzieżą) pozwoliła dostrzec regionalną aktywność w nowym świetle, lepiej zrozumieć twórczość, a zwłaszcza zależności i powiązania z lokalnym środowiskiem, którego wpływy stanowią determinantę wielu jego dokonań. Jednocześnie długotrwałe, osobiste kontakty z obiektem moich badań znacząco utrudniały obiektywny ogląd jego życiowych i zawodowych osiągnięć. Dysertację tworzą cztery rozdziały, wstęp i zakończenie oraz zamieszczone w aneksach dokumenty osobiste, fotografie prac artysty oraz materiały na temat lokalnych instytucji i grup działania. W rozdziale pierwszym ukazano tło historyczne oraz uwarunkowania geograficzne rodzinnej miejscowości bohatera dysertacji, z uwzględnieniem specyfiki 5 języka regionu. Rozdział drugi zawiera informacje nt. funkcjonowania najważniejszych miejscowych instytucji i organizacji społeczno-kulturalnych, które w sposób szczególny zaznaczyły swą obecność w biografii twórcy ludowego i wpłynęły na całokształt jego dorobku. Rozdział trzeci skupia się na materiale wykraczającym poza wymiar regionalistyczny, który rzuca nowe światło na miejsce Lututowa w historii literatury polskiej poprzez zobrazowanie śladów obecności takich osobistości świata literatury jak Stefan Żeromski, Jan Brzechwa i Jan Szancer oraz Tadeusz Różewicz. Rozważania zawarte w rozdziale czwartym przybliżają sylwetkę i twórczość lututowskiego bajarza, przedstawioną w kontekście jego życiowych doświadczeń oraz aktywności w obszarze pisarstwa i regionalistyki. W podsumowaniu podkreślam, iż przedstawione dzieje jednostki nie wyczerpują tematu ze względu na kontynuację twórczości W. Zabłockiego i dla badaczy literatury mogą stanowić przyczynek do kontynuacji i pogłębionych badań, uwzględniających w przyszłości całość dorobku artysty. The main goal of the dissertation was to present a regional artist, Wacław Zabłocki, who created in the field of literature, sculpture, paper cut-outs, and storytelling, a figure deeply embedded in the history and socio-cultural environment of the Sieradz-Łęczyca subregion. In order to present the artist in various areas of functioning, I utlized the method of in-depth biographical interview. Many years of observation of his achievements, an analysis and thorough selection of extensive collections of documents allowed for a more detailed research and a more complete presentation of the significant achievements of the artist, whose work stems from the assumptions of old regionalism, but also reflects its new face. Many materials used in the dissertation saw the light of day for the first time, such as the few manuscripts of poetic texts (originals extremely important in biography studies, especially in the context of their permanent destruction by the author) or photographs referring to significant, groundbreaking events in private and professional life, e.g. getting married, joining the volunteer fire department, the first book publications of poetic and prose texts, the museum opening of an exhibition of folk art by the Zabłocki family. Direct observation of various forms of activity of the folk artist (cultural events, work in the sculpture workshop, meetings with young people) allowed me to see regional activity in a new light, better understand the work, and especially the dependencies and connections with the local environment, the influence of which determines many of his achievements. At the same time, long-term, personal contacts with the subject of my research significantly hindered an objective view of his life and professional achievements. The dissertation consists of four chapters, an introduction and conclusion, and personal documents, photographs of the artist’s works, and materials on local institutions and action groups included in the annexes. 7 The content of the first chapter presents the historical background and geographical conditions of the hometown of the hero of the dissertation, taking into account the specificity of the language of the region. The second chapter contains information on the functioning of the most important local institutions and sociocultural organizations, which in a special way marked their presence in the biography of the folk artist and influenced the entirety of his output. The third chapter focuses on material that goes beyond the regional dimension, which sheds new light on the place of Lututów in the history of Polish literature by illustrating the traces of the presence of such personalities of the world of literature as Stefan Żeromski, Jan Brzechwa and Jan Szancer, as well as Tadeusz Różewicz. The considerations included in the fourth chapter present the figure and work of Lututów’s storyteller, presented in the context of his life experiences and activity in the field of writing and regional studies. In the conclusion, I emphasize that the presented history of the individual does not exhaust the subject due to the continuation of W. Zabłocki’s work and for literature researchers it may constitute a contribution to the continuation and future indepth research, which would take into account the entirety of the artist’s achievements.
Barbarzyńcy, klasycyści i inni. Spory o młodą poezję w latach 90
(Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2018) Jaworski, Marcin; Panek, Sylwia
The publication presents the most important fragments of literary discourse devoted to the NGP (New Generation Poets) in the period from the decline of Communist Poland to the end of the 20th century. Polemics in respect to poetry were one of the most vital phenomena of literary creation and associated cultural fabric of the 1990’s. The introduction outlines the emerging presence and establishment of poetry after 1989 in Polish and Western literature in the 20th century. It also offers a commentary on the crossing of swords among and between poets and literary critics, among others on aesthetics, and the conscious building by the NGP of their own, other tradition, for this poetry. Further, there is a discussion on the provenance and dichotomy (in literary criticism) of rhetoric pertaining to barbarians-classicists, which became a popular matrix for characterising the latest poetry. The polemics thus presented on poetry after 1989 came to be written into the history of Polish modern literature as both a vivid and vital part of its final chapter.
Bitwa nad Mozgawą
(Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań, 1999) Kurek, Krzysztof
Chapter has been entirely devoted to the play written by Józef Korzeniowski entitled "Bitwa nad Mozgawą". The play is an excellent example of Korzeniowski's attempt at reaching Shakespearean dramatical forms via Schiller's literary output. The drama, as one of the first in Polish nineteenth century dramatical art, realizes with a remarkable consequence, literary and political myth of the "Polish Hamlet". The core of the plot of "Bitwa..." forms authentic historical events from the time of the period of division and the lack of internal unity of medieval Poland and deals with the fight for power by Mieszko Stary (Mieszko III Old) in his attempts to regain the throne and in retaining his hereditary land. A detailed analysis of the text of "Bitwa..." leads to a conclusion that the composition of the play must have been based on numerous and clear references and links to "Hamlet", which encompass all levels of the text structure. Clear relationships between the character construction of prince Bolesław and the interpretations of Hamlet in "Wilhelm Meisters Lehrjahre" by J. W. Goethe and A. W. Schlegel's "Vorlesungen uber dramatische Kunst und Literatur" have been evaluated - a protagonist conveyed in his examination of himself, his remorseless self-questioning, Hamlet is a man of sensibility with an enquiiring mind, aware of ruthless mechanisms of history, and sensitive to any manifestation of unfairness, deceit, conventionality of human's behaviour - these are the features that had shaped the character of prince Bolesław - the first "Polish Hamlet". The play focuses on the hamletism of Bolesław, which, however, is interpreter and understood in the context of the generation conflict in Poland so pronounced before the insurrection of November, 1830.
Bóg – szatan – zło. W kręgu byronicznych fascynacji Juliusza Słowackiego
(2023) Nowak, Małgorzata; Borkowska-Rychlewska, Alina. Promotor
Rozprawa traktuje o problematyce zła w twórczości Juliusza Słowackiego rozpatrywanej w odniesieniu do dzieł George’a Gordona Byrona – jednego z poetów, który miał największy wpływ na kształtowanie się twórczości polskiego romantyka. Najważniejsze jest jednak nie to, jak Słowacki korzystał z utworów Anglika pod względem warsztatowym, ale jak rozpatrywał podobne wątki i motywy (szczególnie związane z demonizmem i wizją Boga) oraz jak dalece Byron uformował jego intelektualne postrzeganie zła. Opis tych mechanizmów jest głównym celem rozprawy. Dysertacja podzielona jest na cztery rozdziały. Pierwszy z nich poświęcony jest powieściom poetyckim Słowackiego i Byrona. Analizy utworów takich jak "Jan Bielecki", "Arab" i "Lambro", wykorzystujące jako kontekst "Korsarza" i "Larę", skupiają się głównie na najistotniejszych modyfikacjach wprowadzanych przez Słowackiego w bezpośrednim intertekstualnym dialogu z Byronem oraz wnioskach co do natury zła. Rozdział drugi zawiera porównanie "Kordiana" z "Kainem", natomiast trzeci – "Horsztyńskiego" z "Manfredem". Obie partie rozprawy skupiają się na sposobach, w jaki poeci próbują odpowiedzieć na pytania o teodyceę, niezawinione cierpienie, możliwości poznawcze człowieka, a także obecność Boga i Szatana w procesie dziejowym (i prawdziwą naturę tego drugiego). Rozdział czwarty jest próbą prześledzenia ewolucji wcześniej analizowanych wątków w dziełach Słowackiego z okresu genezyjskiego ("Księdzu Marku" i "Samuelu Zborowskim"), a tym samym roli Byrona w twórczości polskiego poety po tzw. przełomie mistycznym. Zaplecze metodologiczne pracy stanowią, prócz komparatystyki i close readingu, koncepcje Odona Marquarda oraz Paula Ricoeura, dotyczące odpowiednio teodycei oraz symboliki zła. The dissertation discusses the problem of evil in the works of Juliusz Słowacki examined in relation to the works of George Gordon Byron – one of the poets who had the greatest influence on the development of the literary creativity of the Polish Romantic. The most important thing, however, is not how Słowacki used the Englishman’s works in terms of technique, but how he considered similar themes and motifs (especially those related to demonism and the vision of God) and how far Byron formed his intellectual perception of evil. The description of these mechanisms is the main goal of the dissertation. The dissertation is organized into four chapters. The first is dedicated to the poetic novels of Słowacki and Byron. Analyses of works such as "Jan Bielecki", "Arab" and "Lambro", using "Corsair" and "Lara" as a context, focus mainly on the most significant modifications made by Slowacki in his direct intertextual dialogue with Byron and his conclusions about the nature of evil. The second chapter compares "Kordian" with "Cain", while the third compares "Horsztyński" with "Manfred". Both parts of the dissertation focus on how the poets attempt to answer questions about theodicy, uncaused suffering, man’s cognitive capacity, and the presence of God and Satan in the historical process (and the true nature of the latter). The fourth chapter attempts to trace the evolution of previously analyzed themes in Słowacki’s works from the Genesis period ("Ksiądz Marek" and "Samuel Zborowski"), and thus the role of Byron in the work of the Polish poet after the so-called mystical breakthrough. The methodological background of the work is provided, in addition to comparative literature and close reading, by Odon Marquard’s and Paul Ricoeur’s concepts on theodicy and the symbolism of evil, respectively.
Bohater mityczny w filmach Christophera Nolana
(2018) Rojek, Patrycja; Szpulak, Andrzej. Promotor
U podstaw badań zawartych w rozprawie znalazły się dwie przyczyny. Pierwsza wynikała z przekonania, że współczesna filmowa kultura popularna jest ściśle związana z mitem – zwłaszcza w przestrzeni podejmowanych tematów, stosowanych struktur oraz sposobu komunikowania treści. Z tego powodu cenne wydawało się rozpatrzenie i ugruntowanie tego rozpoznania w twórczości jednego z najważniejszych współczesnych hollywoodzkich reżyserów. Druga przyczyna wiązała się z specyfiką utworów tego konkretnego twórcy, który szczególną wagę przywiązuje do konstrukcji swoich postaci – podążających drogą inicjacji lub drogą zbawienia, nieustannie dążących ku porządkowi, a w kilku przypadkach nawet w sposób bezpośredni nawiązujących do bohaterów dawnych opowieści mitycznych. Ta właściwość filmów Nolana nigdy nie została przebadana. Moim głównym celem było zatem sprawdzenie, czy teoretyczny konstrukt nazywany bohaterem mitycznym – którego definicję buduję w pierwszej części rozprawy – występuje w twórczości Nolana, a jeśli tak, to na jakich zasadach. W kolejnych dwóch częściach definicja ta została zderzona z właściwym filmowym materiałem badawczym, na który złożyły się fabularne, pełnometrażowe i wyprodukowane w Hollywood filmy wyreżyserowane przez Christophera Nolana: Memento (2000), Bezsenność (2002), Prestiż (2006), Incepcja (2010), Interstellar (2014) oraz wchodzące w skład trylogii o Batmanie: Batman – Początek (2005), Mroczny Rycerz (2008) i Mroczny Rycerz powstaje (2012).

Browse

Browsing Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej (WFPiK)/Faculty of Polish and Classical Philology by Title

Results Per Page

Sort Options