Doktoraty 1990-2009
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Late Holocene Sedimentation and Environmental Change Record in Billefjorden, Svalbard(2004) Szczuciński, Witold; Lorenc, StanisławThe Late Holocene sedimentation in Billefjorden (Svalbard) was studied through investigations of modern sedimentation conditions and their effects recorded in sediments. Sedimentation in the fjord is dominated by settling from surface turbid water plumes originating from rivers and subglacial outflows of tidewater glacier. Sedimentation is confined to the summer season (July - August) and is largely influenced by flocculation. It results in high particulate matter fluxes (up to 100 g m-2 day-1), poorly sorted sediments, and trapping of most of the sediments in the proximal few hundred meters (in case of rivers ending on tidal flats – flocculation occurs on tidal flat) to a couple of km in the case of tidewater glacier (flocculation happens after reaching the fjord waters). In the fall season, sedimentation rates are much smaller – mainly due to a smaller sediment supply but also in the effect of a largely diminished flocculation process. The latter one was found to be controlled primarily by the mixing of fresh and saline waters (so by freshwater inflow) and not by SPM concentrations. Sediment accumulation rates decrease exponentially from the source with more than 4 cm per year in the proximal settings to about 0.1 cm y-1 in the central basin. Sedimentation from icebergs has at least one order of magnitude lower rates. Fjord bottom sediments are mostly muds with bimodal grain size distribution (due to at least two sedimentation processes: suspension settling and iceberg rafting). Differences in their chemical (major, trace elements, and REE) mineralogical and coarse grain fraction composition are small but distinct. The deposits can be divided into regions supplied by local sources (e.g. Adolfbukta, Petuniabukta, Mimerbukta, central basin, entrance sill), supporting the conclusion of sediment trapping in proximal settings. The influence of rafted sediments is visible – especially in central basin sediments because the bulk of them is supplied from catchments of different geology. In the studied cores, early diagenesis is exemplified by compaction, small sediment mixing (through bioturbation and physical processes), and chemical processes associated with the redox zone. The most spectacular one is shown by the dissolution of benthic agglutinated foraminifera cement and their sharp decline in the upper few cm of sediment cores. A study of the multiproxy signal revealed several changes associated with environmental as well as anthropogenic changes. The most striking are changes in sediment accumulation rates in the fjord central basin. In the period 1300 AD to about 1895 (maximum extent of LIA glaciers), the rates were at least one order of magnitude lower than after LIA. The latter is also the highest in the whole Holocene period. Smaller fluctuations were also associated with tidewater proximal cores where they decrease with increasing distance from the sediment source (glacier retreat). An unusual situation was observed in the core located in the vicinity of Pyramiden (coal mine and settlement active between 1945 and 1998) where in the 50s sediment accumulation rates were elevated possibly in association with earthworks in the settlement and in the mining area. The sediment chemical composition also changed through time – the most distinct change happened around the 1950s, when in the central basin cores increased the relative ratio between carbonate-related elements (local catchments) and silica and aluminosilicate-related elements (partly controlled by input from icebergs). It well correlates with tidewater glacier retreat into the shallower water area and consequently decreasing iceberg production. One of the most striking changes in the sediments associated with anthropogenic activity is significantly elevated coal sand and dust content in the sediments, which concentrations well correlates with the intensity of coal mining in the Pyramiden. In light of projected future climatic changes in this part of the Arctic, the main changes are expected in sediment budget. With increasing freshwater (due to increasing precipitation and ablation) and consequently in sediment delivery, the average sediment accumulation rate will increase. However, it will be even more concentrated in proximal settings (prolonged and intensified conditions for the flocculation process). The input of deposition from icebergs will be likely smaller since the only tidewater glacier is retreating into a more and more shallow setting. Parts of the thesis were published as: Szczuciński, W., Zajączkowski, M., 2012 – Factors controlling downward fluxes of particulate matter in glacier-contact and non-glacier contact settings in a subpolar fjord (Billefjorden, Svalbard). Sediments, Morphology and Sedimentary Processes on Continental Shelves: Advances in technologies, research and applications (Special Publication 44 of the IAS), Li M., Sherwood C., Hill P. (eds). Wiley-Blackwell Publishing, 369-386. (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781118311172.ch18) Szczuciński, W., Zajączkowski, M., Scholten, J., 2009 – Sediment accumulation rates in subpolar fjords – impact of post-Little Ice Age glaciers retreat, Billefjorden, Svalbard. Estuarine, Coastal and Shelf Science 85(3): 345-356. (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0272771409004193)Item Koncepcja aktu prawa wewnętrznego w Konstytucji RP(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006) Płowiec, Witold; Wronkowska, SławomiraPrzedmiotem rozprawy jest próba rekonstrukcji i ocena koncepcji aktu prawa wewnętrznego, która znalazła swoje odzwierciedlenie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. W tym celu dokonano analizy przepisów art. 93 ustawy zasadniczej – ich charakteru prawnego, treści, stosunku do innych przepisów i norm konstytucyjnych oraz roli w systemie prawa, przeprowadzono studia nad poglądami wyrażonymi w literaturze prawniczej i judykaturze, a ponadto wykonano badania aktów prawa wewnętrznego wydanych po wejściu w życie Konstytucji. Łącznie zbadano 178 aktów prawa wewnętrznego ogłoszonych we właściwych dziennikach urzędowych w latach 2001 – 2004. Rozprawa ma charakter dogmatycznoprawny, a odtworzenie koncepcji aktu prawa wewnętrznego wyrażonej w Konstytucji ma umożliwić udzielenie odpowiedzi na szereg pytań stawianych w praktyce stosowania przepisów ustawy zasadniczej, w szczególności: jakie formy aktu prawa wewnętrznego dopuszcza Konstytucja, na jakiej podstawie prawnej mogą być wydawane akty prawa wewnętrznego, jak sformułowane przepisy mogą być podstawą prawną wydawania aktów prawa wewnętrznego, jakie podmioty mogą wydawać akty prawa wewnętrznego, do kogo mogą być adresowane normy prawne wyrażone w aktach prawa wewnętrznego, czy obowiązkowe jest ogłaszanie aktów prawa wewnętrznego. Rozprawa składa się z sześciu rozdziałów, z których pierwszy dotyczy podstawowych założeń konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa, drugi – pojęcia aktu normatywnego. Rozdział trzeci i czwarty stanowi studium na temat rozumienia aktu prawa wewnętrznego w doktrynie prawniczej i orzecznictwie przed uchwaleniem Konstytucji. W rozdziale piątym przedstawiona została charakterystyka aktu prawa wewnętrznego w oparciu o przepisy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., natomiast w rozdziale szóstym prezentowane są wyniki badań wydanych po jej wejściu w życie uchwał Rady Ministrów oraz wybranych zarządzeń. Ponadto krótki wstęp zawiera informacje co jest przedmiotem i celem dalszych rozważań, a zakończenie - wnioski z całości wywodów. Przeprowadzona w rozprawie analiza poglądów doktryny prawniczej, orzecznictwa polskich sądów oraz wybranych aktów prawa wewnętrznego wydanych po wejściu w życie Konstytucji daje podstawy do sformułowania kilku wniosków ogólnych. Po pierwsze, brak precyzji przepisów art. 93 Konstytucji nie powoduje w praktyce niekorzystnych zjawisk dla systemu prawa, działalności organów administracji publicznej lub obywateli w takim stopniu, iż konieczna byłaby nowelizacja ustawy zasadniczej. Natomiast zgłaszane wątpliwości co do tych przepisów mogą być z powodzeniem usunięte w drodze interpretacji. Po drugie, powiódł się zamiar ustrojodawcy ograniczenia roli aktów prawa wewnętrznego w kształtowaniu systemu i porządku prawnego. Po trzecie, akty prawa wewnętrznego nie stanowią, tak jak w PRL, istotnego zagrożenia dla praw jednostki.Item Metody ekscerpcji neologizmów języka rosyjskiego (na materiale współczesnej prasy rosyjskiej)(2008) Fedorushkov, Yury; Wierzchoń, PiotrItem Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne budownictwa mieszkaniowego w Poznaniu(2009) Radzimski, Adam; Ratajczak, WaldemarItem The principle of least effort within the hierarchy of linguistic preferences: external evidence from English(Unpublished PhD thesis, 2007) Kul, MalgorzataThe thesis is an investigation of the principle of least effort (Zipf 1949 [1972]). The principle is simple (all effort should be least) and universal (it governs the totality of human behavior). Since the principle is also functional, the thesis adopts a functional theory of language as its theoretical framework, i.e. Natural Linguistics. The explanatory system of Natural Linguistics posits that higher principles govern preferences, which, in turn, manifest themselves as concrete, specific processes in a given language. Therefore, the thesis’ aim is to investigate the principle of least effort on the basis of external evidence from English. The investigation falls into the three following strands: the investigation of the principle itself, the investigation of its application in articulatory effort and the investigation of its application in phonological processes. The structure of the thesis reflects the division of its broad aims. The first part of the thesis presents its theoretical background (Chapter One and Chapter Two), the second part of the thesis deals with application of least effort in articulatory effort (Chapter Three and Chapter Four), whereas the third part discusses the principle of least effort in phonological processes (Chapter Five and Chapter Six). Chapter One serves as an introduction, examining various aspects of the principle of least effort such as its history, literature, operation and motivation. It overviews various names which denote least effort, explains the origins of the principle and reviews the literature devoted to the principle of least effort in a chronological order. The chapter also discusses the nature and operation of the principle, providing numerous examples of the principle at work. It emphasizes the universal character of the principle from the linguistic field (low-level phonetic processes and language universals) and the non-linguistic ones (physics, biology, psychology and cognitive sciences), proving that the principle governs human behavior and choices. Chapter Two provides the theoretical background of the thesis in terms of its theoretical framework and discusses the terms used in the thesis’ title, i.e. hierarchy and preference. It justifies the selection of Natural Linguistics as the thesis’ theoretical framework by outlining its major assumptions and demonstrating its explanatory power. As far as the concepts of hierarchy and preference are concerned, the chapter provides their definitions and reviews their various understandings via decision theories and linguistic preference-based theories. Since the thesis investigates the principle of least effort in language and speech, Chapter Three considers the articulatory aspect of effort. It reviews the notion of easy and difficult sounds and discusses the concept of articulatory effort, overviewing its literature as well as various understandings in a chronological fashion. The chapter also presents the concept of articulatory gestures within the framework of Articulatory Phonology. The thesis’ aim is to investigate the principle of least effort on the basis of external evidence, therefore Chapters Four and Six provide evidence in terms of three experiments, text message studies (Chapter Four) and phonological processes in English (Chapter Six). Chapter Four contains evidence for the principle of least effort in articulation on the basis of experiments. It describes the experiments in terms of their predictions and methodology. In particular, it discusses the adopted measure of effort established by means of the effort parameters as well as their status. The statistical methods of the experiments are also clarified. The chapter reports on the results of the experiments, presenting them in a graphical way and discusses their relation to the tested predictions. Chapter Four establishes a hierarchy of speakers’ preferences with reference to articulatory effort (Figures 30, 31). The thesis investigates the principle of least effort in phonological processes, thus Chapter Five is devoted to the discussion of phonological processes in Natural Phonology. The chapter explains the general nature and motivation of processes as well as the development of processes in child language. It also discusses the organization of processes in terms of their typology as well as the order in which processes apply. The chapter characterizes the semantic properties of processes and overviews Luschützky’s (1997) contribution to NP with respect to processes in terms of their typology and incorporation of articulatory gestures in the concept of a process. Chapter Six investigates phonological processes. In particular, it identifies the issues of lenition/fortition definition and process typology by presenting the current approaches to process definitions and their typology. Since the chapter concludes that no coherent definition of lenition/fortition exists, it develops alternative lenition/fortition definitions. The chapter also revises the typology of phonological processes under effort management, which is an extended version of the principle of least effort. Chapter Seven concludes the thesis with a list of the concepts discussed in the thesis, enumerates the proposals made by the thesis in discussing the concepts and presents some questions for future research which have emerged in the course of investigation. The chapter also specifies the extent to which the investigation of the principle of least effort is a meaningful contribution to phonology.Item Wybór najlepszych prognostycznych modeli zmienności finansowych szeregów czasowych za pomocą testów statystycznych(2010) Buszkowska-Khemissi, Eliza; Doman, RyszardPrzy założeniu istnienia podobnej dynamiki rynku można wyróżnić pewne modele typu ARMA-GARCH jako najlepiej prognozujące zmienność indeksu WIG20 i kursów walutowych względem złotego.W hipotezie drugiej postulujemy, że dla różnych częstotliwości notowań otrzymuje się te same zbiory modeli najlepszych dla indeksu WIG20.Trzecia hipoteza badawcza stwierdza, że wybór modelu ARMA może poprawić prognozy zmienności modelu GARCH w tzw modelu ARMA-GARCH. Następną hipotezą jest, że kombinacja Pattona i Shepparda dobrze dopasowuje się do szeregu zmienności i daje lepsze prognozy niż pojedyncze modele. Postulujemy, że funkcja Pattona i Shepparda dopasowuje się podobnie do tego samego szeregu zmienności co uproszczona funkcja Donaldsona i Kamstry. Wyznaczenie pa-rametrów jednak szybsze dla funkcji Pattona i Shepparda. W hipotezie kolejnej stwierdzamy, że dla indeksu WIG20, dla różnych typów miar zmienności zrealizowanej, dla zbioru szeregów prognoz modeli GARCH zbiory MCS są takie same dla zmienności zrealizowanej przeskalowanej Koopmana i Hola, oraz podstawowej zmienności zrealizowanej, określonej jako suma kwadratów zwrotów śróddziennych z taką samą funkcją straty, lecz wyniki są odmienne dla dla estymatora zmienności ze zwrotem nocnym. Ostatnim wnioskiem dysertacji jest, że wszystkie modele ARMA, ARIMA i ARFIMA dopasowane dobrze do szeregu zmienności implikowanej podobnie prognozują tę zmienność.Item Die Rolle und Bedeutung von Hans Dietrich Genscher in der Innen und Aussenpolitik der Bundesrepublik Deutschland in den Jahren 1969 1992(2010) Kruk, Aleksandra; Koszel, BogdanItem How to be Norwegian in talk? Polish-Norwegian interethnic conversation analysis(Novus Press, 2010) Horbowicz, Paulina; Maciejewski, WitoldThe present contribution deals with the topic of cultural preconditions of talk and can therefore be placed within the broad field of CA. The data material collected for the study consists of dyadic conversations between native and Polish (hence non-native) speakers of Norwegian. This setting allows the author to compare the language use of both interlocutors and to draw conclusions as to what can be identified as speaking practices typical for Norwegian discourse. Against the background of existing sociological and anthropological research, the study describes the Norwegian ethnic communication pattern and analyses the consequences of its existence for speakers of Norwegian as a second language.Item Koncepcja wiary teistycznej w filozofii religii JohnaHicka(Uniwersytet im Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny, 2009) Strzyżyński, Przemysław; Buksiński, TadeuszKsiążka - „Pojęcie wiary teistycznej w filozofii religii John Hicka” - zawiera trzy części. Pierwsza prezentuje filozofię Hicka od 1957 do 2005 roku. Zdaniem Hicka, każde ludzkie poznanie jest „doświadczaniem-jako”, czyli nadawaniem/rozpoznaniem znaczenia, jest interpretacją. Stąd na poziomie fizycznym, moralnym/estetycznym i religijnym dokonuje się poznanie jako interpretacja. Idea ta jest rozszerzeniem koncepcji „widzenia-jako” Wittgensteina. Wiara jest niepropozycjonalna. Początkiem wiary jest doświadczenie, a nie uznanie za prawdę jakieś doktryny religijnej. Pod wpływem krytyki Hick zauważa jednak konieczność istnienia elementu propozycjonalnego we wierze. Hick konstruuje też hipotezę pluralizmu religijnego. W części drugiej przedstawiono m.in. krytyki pojęcia poznania jako „doświadczania-jako” (krytyka koncepcji danych zmysłowych). Ostatnia część prezentuje podsumowanie analiz i krytyk. Stwierdza się tam m.in., że koncepcja Hicka zawiera elementy sprzeczne i słabo uzasadnione.Item Sygnały dialogowe i działania argumentacyjne w dyskusjach osób uczących się języka angielskiego. Rozwijanie samodzielności komunikacyjnej poprzez negocjowanie(2002) Nowicka, Agnieszka; Prokop, IzabelaZbadanie działań negocjacyjnych studentów uczących się j. angielskiego na poziomie zaawansowanym w odniesieniu do rozwoju ich kompetencji komunikacyjnej, a w szczególności umiejętności osiągania interaktywności i tworzenia dyskusji argumentacyjnej. Badanie ustala związki między rozgrywaniem konfliktu kognitywno-społecznego w różnych typach dyskusji a rozwojem samodzielności i świadomości komunikacyjnej studentów.Item Bolesław IV Kędzierzawy - książę Mazowsza i princeps(Wydawnictwo Poznańskie, 2009) Biniaś-Szkopek, Magdalena; Dobosz, JózefKsiążka jest biografią jednego z synów Bolesława Krzywoustego - Bolesława Kędzierzawego. Mieści się tym samym w nurcie biografistyki polskich władców dzielnicowych, który obecnie przeżywa swoisty renesans. W zamyśle autorki sylwetka władcy przedstawiona została poniekąd na tle epoki, w której panował. Niedościgłym wzorem dla niej były wspaniałe monografie Stanisława Smolki i Benedykta Zientary. Zdaniem recenzentów pracy prof. Henryka Samsonowicza oraz prof. Tomasza Jasińskiego autorce udało się zarysować bardzo ciekawy obraz Polski początków rozbicia dzielnicowego, a także przedstawić nieco inny niż znany powszechnie w historiografii obraz samego Kędzierzawego. Bolesława od lat zarówno w pracach naukowych, jak i w literaturze pięknej przedstawiano jako słabego władcę, poddającego się woli możnowładztwa, a także uległego wobec cesarza. Tymczasem w ujęciu M. Biniaś-Szkopek ten najdłużej w całych dziejach Polski dzielnicowej panujący princeps jest księciem mądrym, silnym i w sposób konsekwentny przeprowadzający swoją politykę zarówno na gruncie wewnętrznym jak i zewnętrznym. Książka analizuje i poddaje ocenie zarówno politykę wewnętrzną, jak zewnętrzną Bolesława Kędzierzawego, w tym omawia zagadnienia związane z relacjami władcy z papiestwem i cesarstwem oraz przedstawia nowe podejście do hołdu w Krzyszkowie (1157 r.). Porusza również tematy związane ze społeczeństwem i gospodarką państwa piastowskiego w okresie XII w. Przeprowadzona została tu również próba scharakteryzowania elity możnowładczej z czasów Bolesława. Ważnym atutem pracy jest też bogata bibliografia oraz mimo charakteru naukowego przystępny język wypowiedzi.Item Aspects of order preservation in Polish and English(2009) Wiland, Bartosz; Witkoś, JacekItem Literarische Personennamen in deutsch-polnischer Translation. Eine kontrastive Studie aufgrund der Prosawerke von Thomas Mann ("Buddenbrooks", "Der Zauberberg", "Doktor Faustus")(2000) Pieciul, Eliza; Tomiczek, Eugeniusz; Kątny, AndrzejPrezentowana rozprawa skupia się na zagadnieniu pozycji literackich nazw osobowych w przekładzie niemiecko-polskim. Bazę empiryczną dla analizy tłumaczeniowej stanowią trzy powieści Tomasza Manna („Buddenbrookowie”, „Czarodziejska Góra”, „Doktor Faustus”) i ich tłumaczenia na język polski. Pracę otwiera teoretyczne wprowadzenie z zakresu onomastyki, onomastyki literackiej i teorii przekładu. Następnie zaprezentowane zostają strategie nazewnicze Tomasza Manna. W części metodologicznej pracy wypracowany zostaje trzystopniowy, hermeneutyczny model analizy restytucji literackich nazw osobowych, obejmujący analizę zawartości konotacyjnej oraz funkcji imienia wyjściowego, jego porównanie z imieniem docelowym oraz krytykę przekładu. Model ten pozwala na analizę możliwości restytucji oraz konsekwencji strategii translatorskich stosowanych przez tłumaczy. Analizie poddane zostają antroponimy podzielone zgodnie z kryterium funkcjonalnym na klasy nazw osobowych: mówiących, symbolicznych, klasyfikujących oraz uosabiających.Item Poziom autonarracyjności wypowiedzi i użyteczność wybranych sposobów ich generowania(2007) Soroko, Emilia; Paluchowski, Władysław JacekAutonarracja (jako relacjonowanie własnego doświadczenia) jest dla psychologa istotnym źródłem informacji diagnostycznych, ponieważ w autonarracji odzwierciedla się indywidualny sposób nadawania znaczenia rzeczywistości (wewnętrznej i zewnętrznej), który konstytuuje poczucie tożsamości. Wydaje się ważne określenie użyteczności metod (instrukcji) wywoływania autonarracji pod względem ich potencjału w zakresie stymulowania wypowiedzi o wysokim poziomie narracyjności. Istnieją czynniki (intrapersonalne i sytuacyjne), które mogą modyfikować efekty instrukcji autonarracyjnych. Jednym z intrapersonalnych czynników jest tzw. inklinacja narracyjna – dyspozycyjna tendencja do opowiadania o sobie w konwencji opowieści. W referowanych badaniach podjęto się próby określania poziomu narracyjności w tekstach, zebranych za pomocą trzech różnych instrukcji autonarracyjnych w wywiadach (1. pytania otwartego, 2. rozmowy o przyniesionej fotografii, 3. metafory życia jako książki) od osób o różnym poziomie inklinacji autonarracyjnej. Teksty poddano ilościowej analizie treści w celu określenia wskaźników oraz poziomu narracyjności. Badania między innymi sugerują, że psycholog stosujący instrukcje autonarracyjne, nie powinien abstrahować od wpływu inklinacji narracyjnej na użyteczność instrukcji generowania autonarracji.Item Vita perfecta. Wzorce świętości w żywotach trzynastowiecznych księżnych polskich(2001) Michalski, Maciej; Lapis, BohdanPraca skupia się na analizie żywotów świętych księżnych polskich wieku XIII: Jadwigi śląskiej, księżnej Kingi, księżnej Salomei, Anny śląskiej. Korzystając z wszechstronnej analizy żywotów, konstruowany jest model świętej kobiety, propagowany na dworach polskich w wieku XIII. Praca dzieli życie świętych kobiet na okresy, oddzielone momentami przełomowymi. Analizowane są praktyki ascetyczne i życie codzienne portretowanych postaci w kontekście rozważań na temat kulturowej funkcji ciała i jego roli w kobiecym postrzeganiu i doświadczaniu świętości.Item Strategie upowszechniania sztuki w Polsce w latach 1956-1989. Na przykładzie Galerii Krzywe Koło, Galerii Foksal i Gruppy(1997) Krajewski, Marek; Ziółkowski, MarekGłównym problemem badawczym, którego rozwiązania będę poszukiwał w trakcie realizacji niniejszej pracy jest pytanie " Jakimi strategiami upowszechniania sztuki nowoczesnej, awangardowej lub neoawangardowej kierowali się twórcy usiłujący dokonać artystycznej waloryzacji stworzonych przez siebie artefaktów pretendujących do miana dzieł sztuki w Polsce w latach 1956-1989 ? " Rozwiązanie tego problemu stanowiłby opis kilku możliwych strategii upowszechniania sztuki, charakterystycznych dla poszczególnych przedziałów czasowych interesującego mnie okresu. Opis ten nie pretendowałby do roli zupełnej i wyczerpującej rekonstrukcji interesującego mnie zjawiska, ale byłby raczej jego ilustracją. Ilustracją przyjętego modelu rzeczywistości oraz modelu upowszechniania w jej ramach sztuki, a także ilustracją wyprowadzonych z nich obu teoretycznych konsekwencji, raczej niż ściśle kontrolowaną konfrontacją tych modeli z ich rzeczywistością empiryczną, do której się one odnoszą. Pośrednim celem pracy nie byłoby więc sprawdzanie trafności założeń teoretycznych poprzez poszukiwanie dla nich odpowiedników w rzeczywistości, ale raczej konfrontowanie tych założeń z historycznymi faktami, w celu zilustrowania tych pierwszych, wzbogacenia konstruowanych modeli o empiryczną egzemplifikację ich poszczególnych elementów. Praca posiada więc podwójny cel. Z jednej strony jest nim zaproponowanie nowej perspektywy uprawiania socjologii sztuki, która stałaby się podstawą stworzenia teoretycznego modelu umożliwiającego analizowanie rzeczywistości artystycznej przez pryzmat pomijanych lub marginalizowanych dotąd zjawisk, określających sposób istnienia sztuki w rzeczywistości społecznej. Z drugiej strony natomiast, byłaby nim próba zastosowania tej konstrukcji teoretycznej do analizowania konkretnych zjawisk artystycznych rozgrywających się w Polsce w latach 1956-1989. Próba jej zastosowania w roli narzędzia rozumienia tych zjawisk, rozumienia poszerzającego dotychczasowe sposoby ich interpretacji, a nie docierającego do prawdy o nich. Rozwiązanie problemu głównego, a więc pytania o charakter strategii upowszechniania sztuki w okresie trwania PRL-u, wymaga uprzedniego lub równoległego poszukiwania odpowiedzi na zespół pytań szczegółowych, wyrastających z założonego kształtu rzeczywistości społecznej, a dotyczących sposobu funkcjonowania w jej ramach sztuki, warunków określających możliwe formy jej obiektywizacji w poszczególnych momentach historycznychItem Badanie stanów magnetycznych jonu żelaza w ferroelektromagnetycznym PbFe₀‚₅Nb0₃(1980) Maryanowska, Anna; Pietrzak, JerzyItem Rola śpiewu w obronie terytorium u ortolana Emberiza hortulana(2009) Skierczyński, Michał; Osiejuk, Tomasz S.Zachowania terytorialne występują powszechnie u ptaków śpiewających, wśród których konflikty terytorialne rozstrzygane są głównie na drodze komunikacji dźwiękowej. Gatunki ptaków śpiewających, będące dobrym modelem w badaniach nad terytorializmem, wypracowały na drodze doboru płciowego ewolucyjnie stabilne strategie śpiewu. Jednakże w układach sieci komunikacyjnych, gdzie wiele osobników komunikuje się jednocześnie ze sobą, strategie te mogą ulegać dynamicznym modyfikacjom. W przypadku ortolana, gatunku należącego do ptaków śpiewających, nie poznano dotychczas funkcji różnych zachowań wokalnych w odniesieniu do struktur socjalnych tworzonych przez grupy samców sąsiadujących ze sobą. Niniejsza praca pokazuje wpływ zjawisk zachodzących w pofragmentowanej i izolowanej norweskiej populacji ortolana na funkcje śpiewu w obronie terytorialnej badanych samców. W pracy scharakteryzowano zmienność w czasie elementów (sylab i typów piosenek) składających się na repertuary poszczególnych osobników w powiązaniu ze spadkiem liczebności badanej populacji. Wykazano m.in., że: 1) wielkość płatów środowiskowych, wyrażana przez liczbę zasiedlających je osobników, istotnie wpływa na stabilność współdzielenia repertuarów między samcami, 2) osobniki o podobnych repertuarach tworzące grupy socjalne w obrębie dużych płatów mają większe szanse na przystąpienie do rozrodu, 3) samce ortolana są w stanie na podstawie jednej piosenki rozróżnić, czy mają do czynienia z sąsiadem, czy z intruzem (obcym osobnikiem), który wkroczył w ich terytorium. Dane uzyskane poprzez zastosowanie macierzy mikrofonowej z akustycznym systemem lokalizacji ujawniły interesujące schematy zachowań terytorialnych u badanego gatunku. Stwierdzono, że samce ortolana najintensywniej wymieniają się informacjami w pierwszych godzinach po wschodzie słońca, niezależnie od momentu w sezonie lęgowym. Zachowania wokalne służące obronie terytorialnej, takie jak tempo śpiewu, przełączanie typów piosenek oraz pokrywanie piosenek rywala najczęściej obserwowane były na początku sezonu lęgowego. Wykazano również, że terytoria samców ortolana nie były stałe, lecz ich rozmiar, kształt, a nawet położenie zmieniały się znacząco w trakcie sezonu lęgowego, głównie pod wpływem interakcji zachodzących między samcami ortolana tworzącymi grupę socjalną.Item Perfektivitet og imperfektivitet i dansk og polsk - et kontrastivt studium i aspekt og aktionsart(2009) Sobkowiak, Mikołaj; Rajnik, EugeniuszRozprawa jest próbą wypracowania kompromisu pomiędzy skrajnie morfologicznymi i uniwersalistycznymi podejściami do problematyki aspektu. Jej głównym celem jest wykazanie, jakimi środkami językowymi wyrażane są w języku duńskim i polskim perfektywność i imperfektywność. Za punkt wyjścia przyjęto ujęcie aspektu jako kategorii semantycznej, której wykładniki mogą mieć zróżnicowany charakter. Jednocześnie założono, że aspekt wyrażany jest w kontekście szerszym niż sama forma czasownika, a ostateczna wartość aspektu na poziomie zdania jest ściśle związana z rodzajem czynności (Aktionsart), do którego sytuacja opisywana w danym zdaniu należy. Zdefiniowano pojęcie konstelacji werbalnej (za Smith 1997), która składa się z podmiotu, orzeczenia oraz ewentualnie dopełnienia lub okolicznika miejsca/kierunku i stanowi minimalny kontekst, w którym rodzaje czynności mogą być wyrażane. W zaproponowanej teorii aspektu przewidziano dwie nadrzędne wartości semantyczne -perfektywność i imperfektywność, w ramach których ze względu na brak inwariantu semantycznego wyróżniono odpowiednio trzy typy znaczeń perfektywnych (terminatywne, inchoatywne i semelfaktywne) oraz dwa typy znaczeń imperfektywnych (kursywne i habitualno-generyczne). W celu ustalenia wspólnych mianowników semantycznych dla obu nadrzędnych grup na nowo zdefiniowano reichenbachowski czas zdarzenia, czas mówienia oraz czas odniesienia. Otrzymane definicje łączą perfektywność z punktowym a imperfektywność - z linearnym czasem odniesienia. Obszar badań ograniczono do środków wyrazu perfektywności i imperfektywności w duńskich i polskich prostych zdaniach oznajmujących bez negacji, odnoszących się do przeszłości. Ponadto pominięto zjawiska związane z tzw. dokonanością i niedokonanością sekundarną, w tym między innymi czasowniki wieloprefiksowe. Mimo pewnych podobieństw w wyrażaniu perfektywności i imperfektywności w obu badanych językach, różnice w charakterze wykładników znaczeń aspektualnych języka duńskiego i polskiego są znaczne. W związku z brakiem możliwości wyrażania znaczeń aspektualnych za pomocą odpowiednich afiksów w języku duńskim zachodzi duże ryzyko błędnej interpretacji wartości aspektualnej zdania. Istnieje jednak szereg konstrukcji syntaktycznych umożliwiających jednoznaczne oznaczenie perfektywności lub imperfektywności. W języku polskim znaczenia aspektualne mogą być wyrażane przede wszystkim za pomocą wykładników morfologicznych, lecz również za pomocą konstrukcji składniowych.Item A typology of biconstituent hypotactic adjectival syntagms in Modern Written Arabic(2008) Michalski, Marcin; Bańczerowski, JerzyPOLSKI: Rozprawa dotyczy dwuskładnikowych (dwuwyrazowych) przymiotnikowych (w których przynajmniej jeden składnik jest przymiotnikiem) syntagm hipotaktycznych we współczesnym literackim języku arabskim. W celu przedstawienia typologii takich syntagm, będącej systematycznym opisem fragmentu składni tego języka, użyte zostały pojęcia z teorii J. Bańczerowskiego dotyczących kwalifikacji (determinacji), rządu, zgody i wyrazu. W pracy zaproponowano dziewięć wymiarów (parametrów), w które pogrupowane zostały cechy charakteryzujące syntagmy. Wymiary te tworzą przestrzeń semantyczno-syntaktyczną, w ramach której syntagmy analizowane są pod względem przynależności ich składników do kategorii części mowy, rodzaju wykładników morfologicznych, ich własności linearnych oraz własności syntaktycznych. Praca zawiera listę typów wyznaczanych przez poszczególne cechy charakteryzujące syntagmy. Syntagmy analizowane w pracy wyekscerpowane zostały z korpusu tekstów pisanych, artystycznych i prasowych. Praca zawiera rozdział poświęcony definicji przymiotnika we współczesnym literackim języku arabskim i odróżnieniu go od rzeczownika jako odrębnej części mowy.