Mechanizm kształtowania się składu petrograficznego glin morenowych ostatniego zlodowacenia na obszarze perybałtyckim - aktualne problemy interpretacyjne

Loading...
Thumbnail Image

Date

2006

Advisor

Editor

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Title alternative

Abstract

Problematyka kształtowania składu głazowego glin morenowych obszaru perybałtyckiego obecna jest w literaturze od ponad 100 lat. Obecnie jako główny czynnik kształtujący skład głazowych glin morenowych przyjmuje się zmiany kierunków nasuwania się lądolodu lub indywidualnych strumieni lodowych, w niewielkim stopniu uwzględniając rolę mechanizmu selektywnego włączania materiału eratycznego w obręb lądolodu, oraz czynniki związane z czasem transportu i niszczeniem materiału. Podstawową tezą pracy jest stwierdzenie, że każda cecha litologiczna osadu, tu skład głazowy glin morenowych, jest kształtowana w wyniku działania glacjalnego systemu erozji, transportu i akumulacji, a każda ze składowych systemu ma wpływ na ostateczny obraz danej cechy. Problematykę tę przedstawiono na tle literatury glacjologicznej i paleoglacjologicznej. Kształtowanie składu głazowego glin rozpoczyna się już na etapie tworzenia zwietrzelin skały macierzystej na obszarze alimentacyjnym, która następnie jest inkorporowana w obręb lądolodu. Czynnikami decydującymi o poborze tego materiału są: dostępność naturalnej zwietrzeliny in situ, cechy litologiczne zwietrzeliny lub skały macierzystej, warunki hydrologiczno-termiczne w stopie lądolodu, charakter podłoża. Składowa systemu związana z transportem materiału eratycznego obejmuje: kierunki przemieszczania się mas lodowych do miejsca depozycji, czas i tempo transportu materiału oraz niszczenie i rozpraszanie materiału w czasie transportu. Istotną rolę odgrywają również warunki efektywnej depozycji materiału oraz redepozycji materiału odłożonego we wcześniejszych fazach i cyklach glacjalnych. Obecnie korelacje litostratygraficzne oraz interpretacje paleoglacjologiczne oparte wyłącznie na składzie głazowym glin jawią się jako metody pozbawione podstaw teoretycznych. Stosowanie tej metody zarówno do interpretacji stratygraficznych, jak i paleogeograficznych wymaga uogólnienia – opracowania teoretycznego modelu kształtowania składu głazowego – co pozwoli również przybliżyć rzeczywisty błąd metody petrograficznej.

Description

Sponsor

Keywords

Citation

Badania Fizjograficzne, Seria A, Tom 57, 2006, s. 61-82

ISBN

978-83-7063-496-4

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego