Językowa kreacja matki w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej
Loading...
Date
2012
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” i Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
Title alternative
The linguistic creation of the mother’s representation in Eliza Orzeszkowa’s Nad Niemnem
Abstract
Analiza treści epopei Nad Niemnem E. Orzeszkowej pozwala na wskazanie kilku wykreowanych przez pisarkę różnych typów matki, jak: matka Polka, matka kotka, matka kukułka, matka zaoczna i wierzbowa matka.
Typem matki Polki jest mądrze dzieciom oddana Maria Kirłowa, która prowadzi samodzielnie gospodarstwo, jest strażniczką domowego ogniska, samotnie wychowuje dzieci do życia w społeczeństwie drugiej połowy XIX wieku. Kolejna matka, Andrzejowa Korczyńska, dumna patriotka, tworzy postać pomnikową. Żyjąca ideałami wdowa jest – jak może się wydawać – kobietą do naśladowania, ale wyalienowana środowiskowo ponosi porażkę. Syn wykorzystuje ją, wiedząc, że matka zrobi dla niego wszystko jak matka kotka. Matką kukułką jest Starzyńska, która swe dzieci – Janka i Antolkę podrzuca na wychowanie. Przyczyną jest silniejsza u tej kobiety od uczuć macierzyńskich potrzeba kolejnego zamążpójścia. Matką zaoczną, czyli nieobecną w procesie rozwoju dzieci, jest skupiona na sobie Emilia. Rolę matki Witolda i Leonii przejmuje za Emilię Marta, która – jak wierzbowa matka – wychowuje je, karmi, uczy, pociesza, rozpieszcza, ale wymaga, troszczy się, a przed wszystkim jest zawsze i dla nich.
W skomplikowanej rzeczywistości drugiej połowy XIX wieku pozycja kobiet polskich była dość trudna, również i w zakresie pełnionych obowiązków macierzyńskich, postrzeganych i realizowanych przez matki bardzo różnie, czego wymowne odzwierciedlenie odnajdujemy w realistycznej powieści Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Description
Sponsor
Keywords
językowa kreacja, leksyka, semantyka
Citation
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, t. 19, z. 2, 2012, s. 117-131.
ISBN
978-83-61573-46-3
978-83-7654-147-1
978-83-7654-147-1