Uwarunkowania synoptyczne występowania opadów gradu w środkowej Europie

Title alternative

Synoptic conditions of the occurrence of hail in central Europe

Abstract

W pracy przeanalizowano zmienność przestrzenną wystąpienia gradu w Europie Środkowej w ciepłym sezonie (od kwietnia do września), w latach 1966-2010. Wyznaczono pięć regionów gradowych stosując do tego celu metodę grupowania hierarchicznego Warda. Wykorzystano codzienne dane występowania grad pochodzące z zasobów IMGW oraz z ESWD. Warunki cyrkulacyjne odpowiedzialne za opady gradu w każdym regionie były analizowane przy użyciu danych z reanaliz NCEP / NCAR. NA ich podstawie opracowano kompozytowe mapy ciśnienia na poziomie morza (SLP), geopotencjału 500 hPa i temperatury na poziomach 850 i 500 hPa uzupełnione o mapy anomalii. W dalszej części pracy prześledzono warunki synoptyczne panujące nad badanym obszarem w czasie ekstremalnych dni z gradem oraz warunki panujące wówczas w pionowym przekroju troposfery. Stwierdzono, że ponad 65% przypadków gradu zanotowano od kwietnia do czerwca z maksimum w maju. Grad wystąpił najczęściej w rejonach górskich w południowych Niemczech, w północno-wschodniej Polsce. We wszystkich pięciu wyróżnionych regionach opady gradu wiązały się z negatywnymi anomalii SLP i wysokości 500 hPa nad Europą, najczęściej z układami niskiego ciśnienia. W większości przypadków rozkład przestrzenny anomalii temperatury w dolnej troposferze wskazywał na obecność zimnej masy powietrza lub przechodzenia frontu atmosferycznego nad Europą.
Taking into consideration the spatial variability of the occurrence of hail in central Europe in the warm season (from April to September) during the years 1966-2010, five hail regions were distinguished by Ward’s group hierarchy method. For this purpose the daily data of hail occurrence were used. Circulation patterns responsible for hail precipitation in each region were analysed using Reanalysis data (NCEP/NCAR). Composite maps of the sea-level pressure (SLP), 500 hPa geopotential height and 850 hPa-level temperature means were constructed for the days with hail. Additionally, anomalies of the values of each parameter were presented, in order to identify the differences between the days with hail and average conditions. It was found that more than 65% of hail incidents were recorded from April to June, with May as the hail-peak month. Hail occurred most often in mountainous regions in southern Germany and in north-eastern Poland. In all five distinguished regions hail precipitation was associated with negative anomalies of SLP and 500 hPa heights over Europe, most often with low-pressure systems developing within colder than usual air mass. In most cases the spatial distribution of temperature anomalies in lower troposphere implied the presence of the cold front passing over Europe.

Description

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych: Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego

Sponsor

Keywords

grad, hail, cyrkulacja atmosfery, atmospheric circulation, środkowa Europa, central Europe, warunki synoptyczne, synoptic conditions, sondaże aerologiczne, radiosonde

Citation

ISBN

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego