Apokaliptyczna wizja dziejów w historiozofii Mikołaja A. Bierdiajewa

Abstract

Dysertacja Apokaliptyczna wizja dziejów w historiozofii Mikołaja A. Bierdiajewa prezentuje filozofię historii przedstawiciela rosyjskiego renesansu filozoficzno-religijnego. Ogranicza się do apokaliptycznego aspektu teorii, która zawiera obok własności poznawczych komponent profetyczny. Przepowiednia dotycząca rozwoju ludzkości ma charakter eschatologii. Wg Bierdiajewa koniec dziejów nadaje ostateczny sens historii, a eschatologiczny wymiar ludzkich zmagań o przezwyciężenie kryzysu kultury i cywilizacji wyniósł do rangi najwznioślejszego aktu przekraczania granic czasu oraz zapobiegania obiektywizacji rzeczywistości. Rozważania dotyczą oryginalnej interpretacji końca dziejów ludzkości, ze szczególnym uwzględnieniem rewolucyjnej dialektyki podmiotu i procesu obiektywizacji. Mowa o roli jednostki jako osoby w dziejach w kontekście przyznania człowiekowi aktywnej funkcji w epoce apokalipsy. Dramat historii wynika z czynnego udziału człowieka w nadawaniu jej kierunku i sensu, poprzez akty kreacji możliwej dzięki niestworzonej wolności. Twórczość służy jako podstawowe narzędzie formowania procesu historycznego. Teza dysertacji doktorskiej głosi, że oryginalny wymiar historiozofii Bierdiajewa głęboko zasadza się na jego specyficznym rozumieniu końca historii jako apokalipsy oraz wyrasta z nietuzinkowej koncepcji człowieka, którego najważniejszym dokonaniem osiąganym dzięki wolności osobistej jest kreacja ducha przezwyciężającego, transcendującego zobiektywizowaną rzeczywistość, poprzez rozerwanie pierścienia czasu w celu ocalenia i przemienienia cywilizacji.

The dissertation discusses the apocaliptic Vision of History, one of the main problems of historiosophy of Nicolas Berdyaev, a representative of Russian religious-philosophical renaissance. The transformation of civilization is focusing, like in lens, on the most important events and processes for a mankind. His critical opinion on the turn of the century as well as on the revolution and world wars becomes a reason to announce the end of Modern World and at the same time becomes the main factor for his apotheosis of the New Middle Ages. The main idea is connected with understanding time as the process of objectivication of human and considering the end of the history as the ultimate overcoming of objectivication. He tried to create the theory of the end because until then philosophy had eschatological character only to a small extent. Eschatological historiosophy does not mean waiting for the end of time and history which is supposed to take place in certain time. He was distinguished by extreme persistence in finding ways out from closed circle of time. His concept of historiosophy based on eschatology constitutes a perfect proposition of solving the problem of history by liberation from objectivication. Time and history gain deep meaning thanks to the perspective of apocalyptic drama that has both individual and common to all mankind dimensions. The originality and depth of thoughts put Berdyaev in the first row of historiosophers.