Podmiotowość a zmiana społeczna w pismach teoretycznych Margaret S. Archer. Analiza, porównania, rekonceptualizacja pojęć
Loading...
Date
2016
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Agency and Social Change in Margaret S. Archer’s theoretical writings. Analysis, Comparisons, Reconceptualisation
Abstract
Rozprawa doktorska prezentuje teorię socjologiczną Margaret Archer, w której autorka podejmuje problem podmiotowej zmiany społecznej. W pracy zostały przedstawione dwa podstawowe zagadnienia debaty agency/structure, tj. jak możliwa jest podmiotowa zmiana społeczna oraz jak ją badać. Ponadto, podejście Archer zostało porównane z teoriami podkreślającymi habitualny wymiar działania, tj. z teorią habitusu Pierre’a Bourdieu oraz teorią strukturacji Anthony’ego Giddensa. Teorie te stoją w opozycji do Archer koncepcji refleksyjności, która skupia się na opisie konwersacji wewnętrznej jako procesu mediującego między strukturami społecznymi a podmiotowym sprawstwem. W pracy tej omawiam także recepcję prac Archer, w której różni autorzy, głównie Dave Elder-Vass, przedstawiają próby pogodzenia wymiarów refleksyjnego i habitualnego w wyjaśnianiu działania społecznego. Efektem tej rozprawy są rekonceptualizacja podmiotowej zmiany społecznej oraz metodologiczny schemat jej wyjaśniania. Podmiot rekonceptualizowany jest jako posiadający własności emergentne, powstałe z umiejscowienia podmiotu w określonym kontekście społecznym i naturalnym. Jako taki, podmiot refleksyjny powinien być rozumiany jako podsiadający dyspozycje, które mają charakter habitualny. W konsekwencji dyspozycje powinny być badane w odniesieniu do kontinuum refleksyjno-habitualnego, który zależy zarówno od mocy sprawczej struktur jak i mocy sprawczej deliberacji wewnętrznych. Zatem zmiana społeczna powinna być definiowana jako współzależność oddziaływania między poziomami interakcji społecznej i systemowej. Zaproponowany w tej pracy schemat wyjaśniania zmiany społecznej, opracowany na podstawie metodologii realizmu krytycznego i przez przyjęcie postulatu dualizmu analitycznego, wskazuje na konieczność uwzględnienia trzech komponentów analizy, tj. wewnętrznych konwersacji podmiotów, interakcji interpersonalnych i międzygrupowych, a także analizy strukturalnej szukającej przyczyn strukturalnych działania społecznego.
The PhD thesis was to present Margaret Archer’s sociological theory, which deals with the problem of agentic social change. Two basic theoretical issues of agency/structure debate – i.e. how agentic social change is possible and how to examine it – have been analyzed in this work. Archer’s approach have been confronted with other theories, e.g. Pierre Bourdieu’s theory of habitus and Anthony Giddens’s structuration theory, which emphasize the habitual dimension of social actions. They are opposing to Archer’s concept of reflexivity, which focuses on a description of internal conversation as mediating process between social structure and subjects agency. In the thesis I also present the reception of Archer’s works in which different theorists, mainly Dave Elder-Vass, have made attempts to reconcile reflexive and habitual dimensions in explanation of social actions. The result of the dissertation is both reconceptualisation and explanatory scheme of agentic social change. The subject has been reconceptualized as having emergent properties, emerged from subjects embeddedness in specific social and natural contexts. As such, the reflexive subject must be understood as having dispositions that are habitual. Consequently, in my view, dispositions of the subject must be examined according to ‘the reflexive-habitual continuum’, which depend on both the power of structural context and the power of internal conversation. Thus, social change must be defined as interplay between levels of social and system interactions. Proposed in this work explanatory scheme of social change, based on methodology of critical realism and Archer’s postulate of analytical dualism, points out the need for taking into account several important components in the analysis of social change, i.e. agent’s internal conversations, interpersonal and intergroup interactions and structural analysis looking for structural causes of social actions.
The PhD thesis was to present Margaret Archer’s sociological theory, which deals with the problem of agentic social change. Two basic theoretical issues of agency/structure debate – i.e. how agentic social change is possible and how to examine it – have been analyzed in this work. Archer’s approach have been confronted with other theories, e.g. Pierre Bourdieu’s theory of habitus and Anthony Giddens’s structuration theory, which emphasize the habitual dimension of social actions. They are opposing to Archer’s concept of reflexivity, which focuses on a description of internal conversation as mediating process between social structure and subjects agency. In the thesis I also present the reception of Archer’s works in which different theorists, mainly Dave Elder-Vass, have made attempts to reconcile reflexive and habitual dimensions in explanation of social actions. The result of the dissertation is both reconceptualisation and explanatory scheme of agentic social change. The subject has been reconceptualized as having emergent properties, emerged from subjects embeddedness in specific social and natural contexts. As such, the reflexive subject must be understood as having dispositions that are habitual. Consequently, in my view, dispositions of the subject must be examined according to ‘the reflexive-habitual continuum’, which depend on both the power of structural context and the power of internal conversation. Thus, social change must be defined as interplay between levels of social and system interactions. Proposed in this work explanatory scheme of social change, based on methodology of critical realism and Archer’s postulate of analytical dualism, points out the need for taking into account several important components in the analysis of social change, i.e. agent’s internal conversations, interpersonal and intergroup interactions and structural analysis looking for structural causes of social actions.
Description
Wydział Nauk Społecznych: Instytut Socjologii
Sponsor
Keywords
podmiotowa zmiana społeczna, agentic social change, morfogeneza, morphogenesis, refleksyjność, reflexivity, realizm krytyczny, critical realism, Margaret S. Archer