Frazeologizmy w polskich przekładach współczesnej prozy francuskiej (na wybranych przykładach)

Title alternative

Phraseological units in Polish translations of the modern French prose (based on selected examples)

Abstract

Celem rozprawy doktorskiej było zbadanie funkcjonowania frazeologizmów (zarówno ich form kanonicznych, jak i innowacyjnych) we współczesnych tekstach prozatorskich będących tłumaczeniami z języka francuskiego na język polski. Kluczowym założeniem uczyniłam od początku wyeksponowanie figury tłumacza w procesie przekładu i przekonanie o twórczej (a nie odtwórczej) jego roli. W konsekwencji staje się on – używając określenia Anny Legeżyńskiej – „drugim autorem” tekstu. Za podstawę materiałową przeprowadzonych analiz posłużył zbiór cytatów poświadczających użycie frazeologizmów w tekstach docelowych w języku polskim wraz z ich wyjściowymi kontekstami w języku francuskim. Wszystkie wynotowane pary pochodzą z szesnastu dzieł literackich (są to powieści bądź eseje literackie wyróżnione Nagrodą Goncourtów). Zbiór ten opiewa na 3044 pary. Zasiliły one specjalnie skonstruowaną bazę, służącą skatalogowaniu cech i właściwości relacji przekładowych, w jakich pozostają zastosowane przez tłumaczy jednostki frazeologiczne z ich oryginalnym tłem językowym. Charakter tak ujętej zależności wyznaczył porządek badania i pozwolił na stworzenie klasyfikacji zgromadzonych przykładów.
The aim of the dissertation was to investigate phraseological units (in their canonical and innovative forms) in contemporary prose texts that are Polish translations from the French language. The chief assumption of the work was to emphasise the person of the translator and his/her creational (not imitative) role. As a consequence, she/he becomes – as defined by Anna Legeżyńska – the “second author” of the text. The basic material for the analysis was a collection of quotations from books in which idioms were used: in Polish together with their initial contexts in French. All pairs – a total of 3,044 – were taken from sixteen literary works (novels or essays awarded the Goncourt Prize). Quotations were put in a database created particularly for the purpose of the research, where features and attributes of translational relations between French, original idioms and their Polish counterparts, were precisely catalogued. The character of such relations was then investigated, which allowed creating a detailed classification of the collected examples.

Description

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Sponsor

Keywords

frazeologizmy, phraseological units, postać kanoniczna, canonical form, innowacje frazeologiczne, phraseological innovations, przekład literacki, literary translation, ekwiwalencja przekładowa, translation equivalence

Citation

ISBN

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego