Studia Prawa Publicznego, 2015, Nr 2 (10)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Słowo wstępne(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Wojtczak, KrystynaItem Sprawozdanie z XXI Zjazdu Katedr Teorii Prawa i Filozofi i Prawa „Demokratyczne państwo prawa”, Augustów, 14–17 września 2014 r.(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Gmerek, KarolinaItem Paul Daly, Unreasonable Interpretations of Law (Nieracjonalna wykładnia prawa), „Supreme Court Law Review” 2014, no. 66(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Staniszewska, LucynaItem Victoria Nourse, Elementary Statutory Interpretation: Rethinking Legislative Intent and History (Podstawy wykładni prawa: rekonstrukcja intencji ustawodawcy oraz historii uchwalenia aktu normatywnego), „Boston College Law Review” 2014, vol. 55, iss. 5(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Różowicz, KonradItem Laverne Jacobs, From Rawls to Habermas: Toward a Theory of Grounded Impartiality in Canadian Administrative Law (Od Rawlsa do Habermasa: ku teorii uzasadnionej bezstronności w kanadyjskim prawie administracyjnym), „Osgoode Hall Law Journal” 2014, vol. 51, no. 2(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Różowicz, KonradItem Mark Dawson, How Does the European Court of Justice Reason? A Review Essay on the Legal Reasoning of the European Court of Justice (Jak rozumuje Eu-ropejski Trybunał Sprawiedliwości? Esej o prawnym rozumowaniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości), „European Law Journal” 2014, vol. 20, iss. 3(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Narożniak, AgnieszkaItem Tatiana Chauvin, Homo iuridicus. Człowiek jako podmiot prawa publicznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Nagel, KalikstItem Maria Kruk, Jan Wawrzyniak (red.), Transformacja ustrojowa w Polsce 1989–2009, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Kokot, PawełItem Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 4 czerwca 2014 r., sygn. IV SA/Po 951/13(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Janas, KrzysztofItem W kwestii wiążącej wykładni prawa w wyroku Sądu Najwyższego z 12 lipca 2012 r., sygn. I CSK 5/12(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Szyda-Błaszak, MałgorzataItem Definicje legalne w procesie wykładni prawa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 12 października 2011 r., sygn. II CSK 63/11(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Nagel, KalikstItem Wykorzystanie derywacyjnej koncepcji wykładni prawa przez Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. I KZP 26/12(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Żbikowska, MałgorzataItem The derivative concept of legal interpretation(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Białkowski, MichałItem Kilka uwag o wykładni prawa cywilnego(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Pyrzyńska, AgnieszkaItem Opinie ekspertów a wykładnia funkcjonalna – uwagi w kontekście zasady iura novit curia(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Bogucki, OlgierdItem Maciej Zieliński’s (derivative) concept of legal interpretation(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Choduń, AgnieszkaKoncepcja (derywacyjna) Macieja Zielińskiego jest pierwszą w Polsce kompletną koncepcją wykładni prawa – koncepcją normatywną wykładni. To znaczy, że zawiera zbiór dyrektyw interpretacyjnych nakazujących interpretatorowi określone postępowanie wyznaczone rezultatami osiągniętymi przez zastosowanie poprzednich dyrektyw. Koncepcja ta jest kompletna zarówno co do określenia zbioru dyrektyw interpretacyjnych, jak i chronologii ich stosowania w procesie wykładni. Postępowanie w procesie wykładni wyznaczone jest przez zasadę omnia sunt interpretanda. Podstawę koncepcji derywacyjnej stanowi rozpoznanie rzeczywistych cech tekstów prawnych oraz założenie o ich dwupoziomowości, u podłoża którego leży rozróżnienie przepisu prawnego i normy prawnej. Techniki kodowania norm w przepisach prawnych (rozczłonkowanie syntaktyczne oraz kondensacja norm w przepisach prawnych) pozwoliły zwrócić uwagę na zagadnienia, które do tej pory w literaturze prawniczej dotyczącej wykładni prawa nie były w ogóle poruszane. Nad to zrekonstruowanie wypowiedzi zupełnej pod względem syntaktycznym wymaga, by uwzględnić znajdujące się w tekście prawnym przepisy, zawierające elementy modyfikujące odpowiednie elementy wypowiedzi normokształtnej w odniesieniu do treści. M. Zieliński zauważył, że wykładnia nie polega jedynie na ustaleniu znaczenia wyrazów znajdujących się w tekście aktu prawnego. W kon-cepcji tej przyjmuje się, że ustalenie znaczenia wyrażenia normokształtnego, które to znaczenie wyznaczone jest przez ustalenie znaczeń wyrazów na to wyrażenie się składających, dokonuje się za pomocą dyrektyw językowych, dyrektyw systemowych i dyrektyw funkcjonalnych. W tej koncepcji interpretacja jest postrzegana jako zespół czynności odnoszących się do skutecznego postępowania, których rezultatem jest uzyskanie z przepisów prawnych normy prawnej.Item Judicial cognition in brief. The judicial scene after amend-ments to the Code of Criminal Procedure(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Paluszkiewicz, HannaRozważania zawarte w artykule, inspirowane nowelizacją prawa karnego procesowego, prowadzone są w nawiązaniu do ustaleń prof. Macieja Zielińskiego (Poznanie sądowe a poznanie naukowe, Poznań 1979). Odwzorowany z nowych przepisów model normatywny poznania sądowego w sprawach karnych, oparty na zasadzie skargowości, kontradyktoryjności i prawdy materialnej, akcentuje obowiązki stron w zakresie aktywności dowodowej i jednocześnie ogranicza sąd w zakresie inicjatywy dowodowej. Przedmiotem tego poznania jest fragment rzeczywistości, a jego granice są wyznaczone przez obie strony procesowe (podmioty poznawcze), nie zaś jedynie przez oskarżyciela. Model poznania sądowego występuje w dwóch wersjach – w procesie konfrontacyjnym i konsensualnym. Pierwszy to nurt procesu poznawczego, w którym dochodzi (w ramach procesu kontradyktoryjnego, podczas rozprawy) do starcia się przeciwstawnych argumentacji stron procesowych. To mo-del poznania sądowego, w którym sąd jako podmiot poznający ocenia argumenty i twierdzenia o badanym fragmencie rzeczywistości przedstawione przez obie strony postępowania. W nurcie konsensualnym sąd jest podmiotem poznającym, lecz proces poznawczy ograniczony jest do poznania przez sąd twierdzeń stron proce-sowych, które dotyczą wskazanego przez nie fragmentu rzeczywistości. Jest to typ poznania sądowego polegający na biernym przyjęciu za podstawę rozstrzygnięcia ustaleń faktycznych (twierdzeń o danym wycinku rzeczywistości) pochodzących od obu stron (ich wspólnych). Nurt konsensualnego orzekania opiera się nie na wynikach poznania, lecz na stanowiącym jego istotę konsensusie stron dotyczącym rodzaju i wymiaru kary oraz okoliczności popełnienia czynu. W takim dominującym po nowelizacji modelu poznania sądowego fakt opisany w twierdzeniu zasadnym (co nie znaczy prawdziwym) będzie uznawany w postępowaniu sądowym za ist-niejący i zostanie włączony do podstawy faktycznej wyroku.Item On the maxim of clara non sunt interpretanda(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Mikołajewicz, JarosławPowstała na gruncie polskim oryginalna koncepcja wykładni Macieja Zielińskiego, zwana koncepcją derywacyjną, w sposób nieuchronny starła się z dotychczas przyjmowaną koncepcją wykładni prawa (której najwybitniejszym przedstawicielem był Jerzy Wróblewski), w myśl której przedmiotem wykładni prawniczej jest ujaśnianie tekstu prawnego (stąd stosowana nazwa tej koncepcji – koncepcja klaryfikacyjna). Stanowisko M. Zielińskiego ująć by można za pomocą paremii omnia sunt interpretanda w opozycji do podnoszonej paremii clara non sunt interpretanda. O ile stanowisko M. Zielińskiego (koncepcji derywacyjnej) w tym sensie jest niezmienne, że nieustannie podnosi wagę wykładni prawa dla samego odtworzenia normy prawnej, to stanowisko zwolenników paremii clara non sunt interpretanda – w toku sporu nie da się jej adherentów identyfikować jedynie ze zwolennikami stanowiska J. Wróblewskiego (koncepcja klaryfikacyjna) – ewoluuje. Stałym elementem tej ewolucji jest tendencja do nadawania sensowności samej tej paremii. W zabiegach tych uczestniczą również zwolennicy koncepcji derywacyjnej. O ile pierwotną treść tej paremii można by, za O. Boguckim i M. Zielińskim, sprowadzić do tezy o jej antyinicjacyjnym charakterze, to po reinterpretacji Z. Ziembińskiego, nadal posługując się lapidarnym ujęciem O. Boguckiego i M. Zielińskiego, trzeba by mówić o jej antykontynuacyjnym charakterze, co skądinąd zbliża tę swoiście polską paremię do powszechnej w naszym kręgu kulturowym zasady interpretatio cessat in claris. Zauważmy, że o ile pierwsza interpretacja przedstawia się jako metodologicznie bezzasadna, o tyle o zasadności drugiej można orzec dopiero po odniesieniu do przyjmowanego kryterium jasności rezultatu. Te oczywiste słabości obu wersji zasady clara… skłaniają zwolenników zachowania tego zwrotu w języku prawniczym do podania trzeciej, tym razem pragmatycznej wersji jej treści. Otóż sprowadzałaby się ona do przerwania dyskursu wykładniowego po podaniu jakiegoś autorytatywnego wyniku. Na interpretację tę, przynajmniej tak się wydaje prima vista, i zwolennicy M. Zielińskiego koncepcji wykładni mogliby się zgodzić, jednak z wyraźnym zaznaczeniem, że po pierwsze: pojęcia autorytatywny nie należy mylić z autorytarny, oraz po wtóre: przed przyjęciem określonego autorytatywnego wyniku wykładni zawsze dokona się sprawdzenia jego aktualności w stosunku do przedmiotowego momentu stosowania prawa.Item O pożytkach interpretacyjnych brytyjskiej filozofi i analitycznej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Barankiewicz, TomaszThe article enumerates the main models of language analysis which constitute the achievements of British analytic philosophy of the 20th century. They are as follows: 1. descriptive analysis of linguistic expressions, characteristic of the philosophy of G.E. Moore; 2. analysis as logical reconstruction, so called a “hard” analytical approach, proposed by G. Frege and B. Russell as well as L. Wittgenstein from the early period of his views; 3. therapeutic interpretation of language, when it is assumed that philosophical problems stem from errors and faulty language (J.L. Austin, G. Ryle and L. Wittgenstein of the second period of views); 4. the model of connective analysis, which is based on the assumption that concepts form a well-ordered system, where each of the elements can be properly interpreted only through mutual relations, i.e. through a defi ned position and function with respect to the other elements of the system (P.F. Strawson).Common among Polish theoreticians of law, mainly by M. Zieliński, the principle omnia sunt interpretanda (all and always should be interpreted) points out to the conditions of wider understanding of the choice of legal interpretation methods. The presented models of analysis of the British twentieth century analytic philosophy justify the necessity of the use of interpretation because of the full “restoration” of the contents of a legal norm. Too narrow approaches to interpretative analysis of lan-guage, confi ned merely to so-called “therapeutic” treatments, removing ambiguity, lack of clarity or focus, as well as error in the legal text, should be regarded as untenable. After reviewing the main models of analysis, it can be reasonably argued that in the phenomenon of language, its interpretation and openness to interpretation, as well as liaison with the pragmatic elements resulting from social communication,