Musical Memoirs of the Holocaust. The Case of Helena Dunicz-Niwińska
Loading...
Date
2016
Authors
Advisor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
Title alternative
Abstract
Helena Dunicz Niwińska urodziła się 28 lipca 1915 roku w Wiedniu. Rodzina Duniczów kultywowała tradycje związane z muzykowaniem. Zarówno Helena, jak i jej starsi bracia Jan i Bolesław otrzymali wykształcenie muzyczne. Ich ojciec Józef Dunicz był miłośnikiem muzyki klasycznej, często chodził na koncerty do filharmonii. To w trakcie jednego z nich mała Helena zobaczyła i zapamiętała Almę Rosé, która później dyrygowała kapelą kobiecą w obozie koncentracyjnym Birkenau. Helena odbyła studia w zakresie gry na skrzypcach w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego. Spotykała się z uznanymi muzykami i muzykologami okresu międzywojennego. Umiejętność gry pozwoliła jej przeżyć okres Zagłady, jako więźniarka obozu Birkenau należała bowiem do zorganizowanej tam kapeli. Przesłuchanie w obozie wprowadziło ją w spore zakłopotanie – nie ćwicząc na skrzypcach już od dwóch lat, musiała zagrać popisowy utwór, wiedząc, że od tego może zależeć jej życie. Artefaktami utrwalającymi pamięć, ale jednocześnie pogłębiającymi melancholię są pamiątki, które Helena przechowała do dziś. Wykonana z pękniętej struny wsuwka do włosów, świąteczne kartki, notatki z języka angielskiego, przepisy kulinarne czy łyżka i miska od koleżanki Jadwigi są nośnikami pamięci, które pozwoliły przechować i spotęgować wrażenia i emocje związane z czasem Zagłady. Po wojnie Dunicz-Niwińska podjęła próbę przepracowania traumy poprzez rzucenie się w wir pracy (w Polskim Wydawnictwie Muzycznym) oraz ciągłe poszukiwania wieści o bracie i koleżankach. Śledzenie dotyczących Zagłady wspomnień różnych osób, m.in. sprzecznych z rzeczywistością relacji koleżanek z obozowej kapeli, ostatecznie przekonało ją do opowiedzenia własnej historii, mimo że „okrutny czas wojny próbowała opisać, choć tak naprawdę jest on nie do opisania”. Historia ta przybliża dzieje obozowej kapeli z okresu drugiej wojny światowej i pokazuje historiograficzne zawiłości związane z obrazem muzyki w nazistowskich obozach.
Description
Sponsor
Keywords
Helena Dunicz-Niwińska, Auschwitz-Birkenau, muzyka, wspomnienia
Citation
Sound Ambiguity, vol. 3, ed. K. Dziewiątkowska-Mleczko, Publishing House of the Karol Lipiński Academy of Music in Wrocław, Wrocław 2016, ss. 11-27.