Przegląd Politologiczny, 2015, nr 4
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Polish Aristocratic Identity as a Discourse of Ideology: A Critical Discourse Analysis Approach(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Květina, JanCritical discourse analysis (CDA) can be considered the contemporary, dominant approach to the study of national identity, which presupposes that a nation is an imagined community which is produced and reproduced discursively. Moreover, CDA denies the traditional dichotomy between political and cultural nations, which is viewed solely as a purpose-built consequence of power. With regard to the fact that most researchers who use CDA limit their approaches to the modern context of the 20th century, it is desirable to ask to what extent one can apply methods of CDA to pre-modern national identities. The clarification of this issue should be deemed the main aim of this study, which holds that the Polish aristocratic nation is a convenient case for this kind of research, because its elites had to reflect not only the loss of statehood, and thus the programme of future desired development, but also the causes of previous failure. The analysis of the conflicts between conservative national attitudes during the 19th century should therefore define who was considered a Pole and to what extent national identity was based on ideological and discursive assumptions.Item Relationalism in Political Theory and Research: The Challenge of Networked Politics and Policy-Making(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Schneider, VolkerPolitical theory and research approaches are in most cases not explicit in all respects, but are usually shaped by implicit background theories and scientific worldviews, e.g. presuppositions and paradigms. Examples are idealism, materialism or institutionalism. A fairly new perspective in this regard is relationalism. This way of thinking, in its ontological orientation, conceives the world only in terms of relations. Research programmes with a relationalist orientation put this idea into practice with methods of social network analysis which are more and more used also in political science. Several variants of this new -ism and type of network thinking are presented in this paper in a critical perspective. Relationalism is ultimately seen as fruitful perspective, but is seen as limited in its explanatory power, though. It should therefore always be combined with other approaches and perspectives.Item Skinner and Rosanvallon: Reconciling the History of Political Thought with Political Philosophy(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Hörcher, FerencThis paper addresses the issue of whether a proper history of political thought should avoid any contact with substantive political philosophy, as it was vehemently claimed earlier by Cambridge historians of political thought, or not. It argues that (A) a strong political or philosophical bias might kill the credibility of a reliable history of political thought, but (B), in this genre, it is by definition impossible to avoid taking on board politico-philosophical concerns. What is more, the paper also tries to show (C) the relevance of political philosophy for the history of political thought and vice versa. In particular, it will argue along the following two lines: (a) Without a political philosophical self-positioning any reconstruction of the history of political thought remains underdetermined and therefore uninstructive, and (b) without a look at the history of political thought political philosophy remains blind, alienated, theoretically unfounded and therefore potentially even dangerous. Methodologically, the paper aims to recapture some of the conclusions of the debates of the relationship of the two disciplines, with special attention to the French and British contexts (more particularly to the oeuvres of Rosanvallon and Skinner).Item Contemporary Comparative Politics and Revival of Regime Analysis Contra Reviving Aristotle’s Regime Science(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Bates, Clifford A. Jr.This paper suggests that upon comparing the various behavioural models and post-behavioural approaches (mostly understood as “the return of the state” and the concept of the political regime that emerges from that return) to compare political systems, we discover that Aristotle’s science of regimes is a superior framework to various models advanced by the majority of regime frameworks of contemporary comparative political science. In examining that whole attempt to recover the regime as a means to analyze human political behaviour one finally comes to see that Aristotle’s approach allows a more accurate and precise presentation of human political behaviour found within the structure of given political communities that are shaped by the given form of a particular regime.Item Gminna pomoc społeczna – ćwierć wieku transformacji(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Kamiński, TadeuszArtykuł poświęcony jest refleksji nad dwudziestopięcioleciem funkcjonowania pomocy społecznej w strukturach odrodzonego samorządu gminnego. Najpierw ogólnie zostało ukazane znaczenie procesów decentralizacji we współczesnej pomocy społecznej. Następnie przedstawiono pokrótce polskie doświadczenia gminnej pomocy społecznej, sięgające uchwalonej w 1923 roku ustawy o opiece społecznej. W dalszej kolejności zaprezentowana zosta³a kluczowa rola ustawy o pomocy społecznej z 29 listopada 1990 roku, skutki reformy administracyjnej wdrożonej 1 stycznia 1999 roku oraz aktualne wyzwania stojące przed gminną pomocą społeczną.Item Wpływ cen ropy naftowej na kurs korony norweskiej(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Gędek, StanisławWydobycie i eksport ropy naftowej jest podstawą gospodarki Norwegii i stanowi podstawowe źródło jej wysokiego poziomu rozwoju gospodarczego. Takie uzależnienie może być powodem pojawienia się zespołu niekorzystnych zjawisk gospodarczych określanych mianem „choroby holenderskiej”. Norwegia uniknęła większości negatywnych efektów „choroby holenderskiej” na skutek prowadzenia skutecznej polityki gospodarczej w tym zakresie. Przedmiotem opracowania była weryfikacja hipotezy, iż nie w pełni udało się jej uniknąć oddziaływania kanału walutowego tej „choroby holenderskiej” polegającego na aprecjacji waluty krajowej i tym samym pogarszaniu konkurencyjności na rynku międzynarodowym. Weryfikacja tej hipotezy dokonana została w oparciu o badanie współzależności pomiędzy szeregami czasowymi kursu NOK/EUR i cen ropy Brent obejmującymi przedział czasowy maj 2003–styczeń 2015. W analizie tej wykorzystany został model ekonometryczny zbudowany zgodnie z metodologią Engla-Grangera. Wyniki tej analizy wykazały, że kanał walutowy „choroby holenderskiej” był w gospodarce norweskiej aktywny, aczkolwiek z różną intensywnością w poszczególnych okresach badanego przedziału czasowego.Item Sport a komunikowanie w sferze publicznej: współuczestniczenie(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Godzich, AnnaArtykuł wpisuje się w część badań z zakresu leksyki piłki nożnej we współczesnym języku włoskim i polskim, które prowadzę. Celem niniejszego artykułu jest analiza wybranych zwrotów i wyrażeń zaczerpniętych przez uczestników życia publicznego, nadawców medialnych lub polityków ze słownictwa z zakresu sportu i piłki nożnej by skomentować sytuację polityczną w kraju. Sięganie po słownictwo sportowe stanowi w opinii autorki ważny element współczesnego funkcjonowania środków komunikowania masowego: pod wpływem globalizacji oraz za sprawą rosnących wpływów kultury popularnej język środków komunikowania masowego, w tym słownictwo z zakresu sportu, a w szczególności z zakresu piłki nożnej wdziera się nie tylko do życia codziennego, do naszej codzienności, ale również zadomawia się w dyskursie publicznym i politycznym.Item Sukces czy porażka społeczności lokalnych? – funkcjonowanie jednostek pomocniczych, na przykładzie miasta Gdańska(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Słobodzian, BeataJednostki pomocnicze miasta Gdańska stały się trwałym elementem w jego przestrzeni. Przyjęte rozwiązania prawne nie obligują władz miasta do tworzenia jednostek pomocniczych (np. w Gdyni jest obowiązek powoływania jednostek pomocniczych), ale kwestie te są wynikiem oddolnego działania mieszkańców. Mechanizm kształtowania instytucji jednostek pomocniczych stał się formą partycypacji obywateli w życiu gminy. Specyficzne funkcjonowanie gdańskich jednostek pomocniczych polega na ich ciągłej przemianie, spowodowanej zmianami prawa lokalnego, poszukiwaniem “idealnych” rozwiązań. Zadawalające jest to, iż wiele poczynań władz miasta zmierza do ustabilizowania i poprawy jakości funkcjonowania jednostek pomocniczych.Item Partycypacja obywatelska na poziomie lokalnym – formy i ograniczenia(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Łabędź, KrzysztofW tekście podjęto próbę diagnozy poziomu partycypacji obywatelskiej dotyczącej spraw lokalnych w ramach trzech istniejących możliwości: poprzez procedury demokracji przedstawicielskiej, instytucje demokracji uczestniczącej oraz mniej czy bardziej zinstytucjonalizowane formy społeczeństwa obywatelskiego. Punktem wyjścia było założenie, że być może sposobem aktywizacji obywateli, którzy w większości nie uczestniczą w procedurach silnie upartyjnionej demokracji przedstawicielskiej, będzie wprowadzenie elementów demokracji uczestniczącej czy też ukształtowanie się słabo zinstytucjonalizowanych ruchów społecznych składających się na społeczeństwo obywatelskie. W oparciu o zgromadzone dane można jednak stwierdzić, że z obecnego punktu widzenia nic nie wskazuje na możliwość zmiany istniejącego stanu rzeczy i podniesienia poziomu uczestnictwa. Wydaje się przy tym, że istnieje niechęć większości społeczeństwa do aktywnego uczestnictwa w sprawach publicznych, niezależna od istniejących możliwości instytucjonalnych, której przyczyny nie są do końca jasne – jednymi z możliwych może być utrzymujące się niskie zaufanie do innych ludzi oraz brak okoliczności zmuszających do podjęcia działań.Item Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych wobec regionów o niskim stopniu zainteresowania na przykładzie wybranych krajów Afryki Północnej w latach 1989–2001(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Wordliczek, RafałPrzez okres zimnej wojny i bezpośrednio po jej zakończeniu, aż do wydarzeń z 11 września 2001 r. kraje Afryki Północnej, z wyjątkiem Egiptu, były traktowane marginalnie przez kolejne administracje amerykańskie. Artykuł dotyczy miejsca krajów Maghrebu w polityce zagranicznej USA w latach 90-tych XX wieku. Do głównych problemów związanych z obszarem Afryki Północnej, które skupiały uwagę Waszyngtonu w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku należały: konflikt między Algierią i Marokiem o Saharę Zachodnią oraz kryzys polityczny w Algierii i implikacje międzynarodowe wynikające z tego konfliktu. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na dwa główne pytania: jakie były cele polityki zagranicznej USA wobec krajów Maghrebu w latach 90-tych XX wieku? Jakie instrumenty polityki zagranicznej Stany Zjednoczone wykorzystywały w stosunkach z Algierią, Marokiem i Mauretanią?Item Przyczyny oraz przebieg procesu zmian politycznych w Egipcie w latach 2011–2014(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Osiewicz, PrzemysławProces zmian politycznych w Egipcie po 2011 roku zyskał szczególne znaczenie w ramach szerszego procesu zmian w ramach świata arabskiego – tak zwanej arabskiej wiosny. Kairski plac Tahrir stał się najważniejszym symbolem zmian nie tylko w wymiarze wewnętrznym, ale także regionalnym. Sukces Egipcjan stał się źródłem inspiracji dla innych arabskich społeczeństw, rządzonych przez autorytarnych przywódców, na przykład, w Syrii, Jemenie, Libii i Bahrajnie. W tym kontekście ważna jest odpowiedź na pytanie, jakie czynniki społeczne, polityczne i ekonomiczne doprowadziły do tak nagłej zmiany politycznej w Egipcie. Ponadto, czy doszło do rzeczywistej wymiany elity rządzącej, czy też wydarzenia z 2011 roku były w dużej mierze inspirowane przez najbliższe otoczenie prezydenta Hosni Mubaraka i tym samym stanowiły jedynie przejaw wewnętrznej rywalizacji w ramach armii oraz reżimowej Partii Narodowo-Demokratycznej (NDP).Item Pomiędzy splendid isolation a integracją. Relacje Wielkiej Brytanii z Europą Zachodnią w czasach Schumana(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Jaskulski, AdamCelem niniejszego artykułu jest analiza polityki i stanowiska brytyjskiego oraz ich ewolucji, w kontekście aktywności Roberta Schumana, jako premiera i ministra spraw zagranicznych Francji. Ramy analizy należy zakreślić na rok 1947, kiedy to Robert Schuman obejmuje stanowisko premiera Francji. Natomiast jako ich koniec należy wskazać zasadniczo rok 1950, czyli moment zaprezentowania planu Schumana. Tylko w ograniczonym zakresie analiza jest prowadzona do roku 1954, czyli upadku projektu Europejskiej Wspólnoty Obronnej.Item W poszukiwaniu solidarności. Unia Europejska wobec kryzysu migracyjnego 2015(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Potyrała, AnnaKryzys migracyjny, z jakim zetknęła się Unia Europejska następstwie wydarzeń tzw. Arabskiej wiosny, nasilił się w 2015 r. w związku z konfliktem w Syrii i zapowiedziami rządu niemieckiego o udzieleniu ochrony wszystkim Syryjczykom, którzy wjadą na terytorium RFN. W konsekwencji presja migracyjna zwiększyła się i dotknęła przede wszystkim państwa tranzytowe Grecję i Węgry. Od tego momentu dało się zauważyć pogłębiające się różnice w podejściu do problemu imigrantów na tle propozycji Komisji Europejskiej z maja i września 2015 r. dotyczących tzw. systemu kwotowego.Item Polityka Niemiec wobec Europy Wschodniej: Russia first?(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Malinowski, KrzysztofAgresywne zachowania Rosji w trakcie konfliktu na Ukrainie w 2014 r. podważyły strategiczne założenia polityki Niemiec. Powiązania gospodarcze nie doprowadziły do przemian wewnętrznych w Rosji oraz nie ograniczyły jej nastawienia na rewindykowanie wpływów imperialnych. Gotowość Niemiec do poparcia Ukrainy w reformach wewnętrznych i jej zbliżenia do UE oznaczała, że są one skłonne bardziej zniuansować założenia swojej strategii wobec Europy Wschodniej i tym samym ograniczyć priorytet Russia first.Item Niemcy wobec greckiego kryzysu finansowego (2009–2015)(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2015) Koszel, BogdanAutor w artykule dokonał analizy stanowiska Niemiec wobec greckiego kryzysu finansów publicznych po 2009 r. Wskazał, że finansowa pomoc dla Grecji nigdy w Niemczech nie była pod znakiem zapytania. Rządowi Merkel jednak chodziło o wdrożenie twardego programu oszczędności i dyscypliny budżetowej, od których uzależniała pomoc międzynarodowych instytucji finansowych. W swojej polityce wobec Grecji kanclerz musiała kierować się reakcjami społeczeństwa niemieckiego, które niechętnie godziło się na ustępstwa i dalsze wydatki z niemieckiego budżetu dla niesolidnego partnera.