Doktoraty 2010-2024 /dostęp otwarty/

Permanent URI for this collection

https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/357

Browse

Now showing 1 - 20 of 888

Przewłaszczenie na zabezpieczenie w prawie polskim a fiducie- sûreté w prawie francuskim
(2024) Głowacki, Włodzimierz; Gutowski, Maciej. Promotor
Przedmiotem pracy jest kompleksowa charakterystyka przewłaszczenia na zabezpieczenie, przedstawienie jego złożonej natury, jako czynności łączącej elementy rzeczowe i obligacyjne. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie prezentowana jest jako źródło zabezpieczenia odmiennego od tradycyjnych zabezpieczeń opartych na rzeczy cudzej, które wymaga autonomicznej regulacji uwzględniającej specyficzne elementy obligacyjne, które determinują jej fiducjarny, a tym samym powierniczy charakter. Punktem odniesienia dla powyższych rozważań jest francuska fiducie-sûreté unormowana w Code civil jako odrębny rodzaj zabezpieczenia rzeczowego opartego na transferze własności, zaliczanego do czynności fiducjarnych. Praca zawiera część historyczną poświęconą rzymskiej fiduciae cum creditore contracta, uznawanej za pierwowzór przewłaszczenia na zabezpieczenie oraz fiducie-sûreté. Część pracy poświęcona fiducie-sûreté przedstawia jej charakterystykę jurydyczną, skutki rzeczowe i obligacyjne oraz charakterystykę własności i majątku fiducjarnego, pokazuje zalety zabezpieczeń fiducjarnych z perspektywy procedur kolektywnych. W części poświęconej przewłaszczeniu na zabezpieczenie zawarte są rozważania terminologiczne, prezentacja modelu empirycznego umowy, jej charakterystyka podmiotowa i przedmiotowa oraz klasyfikacja. Szczegółowo przedstawione zostały skutki rzeczowe i obligacyjne umowy wraz z próbą odtworzenia elementów fiducjarnych, które chronią interesy przewłaszczającego. W podsumowaniu przedstawione zostały wnioski de lege lata, które uzasadniają konieczność unormowania jednolitego modelu umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie oraz propozycja kodeksowej regulacji przewłaszczenia na zabezpieczenie jako umowy nazwanej. The subject of the thesis is a comprehensive characterisation of the transfer of ownership title as collateral, presenting its complex nature as an activity that unites in rem and obligatory features. The transfer of ownership title as collateral contract is presented as a source of collateral different from the traditional types of collateral based on a third party’s object and therefore requires a separate regulation, in which specific obligations, which determine the fiduciary nature of this type of collateral – are taken into consideration. The point of reference for the above considerations is the French fiducie-sûreté, which is regulated in the Code civil as a separate type of tangible collateral based on the transfer of the ownership title, also classified as a superior category of fiduciary activity. The thesis contains a historical part on the Roman fiduciae cum creditore contracta, which is considered to be the prototype of the transfer of ownership title as collateral and also of the fiduta-sûreté. The fiducie-sûreté part of the thesis presents a juridical analysis of fiducie-sûreté, its in rem and obligatory effects, as well as the characteristics of fiduciary property and fiduciary assets. It also shows the advantages of fiduciary collateral from the perspective of collective proceedings. The part on the transfer of ownership title as collateral includes terminological deliberations, the presentation of the empirical model of the contract, its subject and object characteristics and its classification. The in rem and obligatory effects of the contract are presented in detail, as is the attempt to reconstruct the fiduciary constituent features that protect the interests of the transferor. Finally, de lege lata conclusions are presented which justify the need to unify the model of the transfer of ownership title as a collateral contract and a proposal is advanced for a regulation in the structure of the Civil Code itself, including the regulation of the transfer of ownership title as collateral as a nominate contract.
Rachunki sekwentowe dla trzech teorii niefregowskich
(2024) Tomczyk, Agata; Leszczyńska-Jasion, Dorota. Promotor; Chlebowski, Szymon. Promotor pomocniczy
Celem pracy jest przedstawienie trzech rachunków sekwentów dla trzech rozszerzeń aksjomatycznych Rachunku Zdaniowego z Identycznością (SCI). Formalizacje teorii WB, WT i WH w rachunkach sekwentowych opierają się na włączeniu dodatkowych reguł dla identyczności. Powstałe rachunki sekwentów to, kolejno, G3WB (gdzie sekwenty są dodatkowo etykietowane), G3WT i G3WH; w dwóch pierwszych dodana reguła jest formalizacją definicji logiki z wykorzystaniem operacji konsekwencji, natomiast w przypadku ostatniego wymienionego systemu, dodana reguła powstała z aksjomatu logiki WH. W powstałych systemach dowodowych problemem jest eliminacja reguł strukturalnych. W przypadku systemów powstałych przez dodanie reguł prawostronnych, tj. w G3WB i G3WT reguła cięcia może być wyeliminowana, ale wiąże się to z dodaniem do zbioru reguł reguły osłabiania; w przypadku G3WH mamy do czynienia z tą samą sytuacją, jako że rachunek ten jest rozszerzeniem G3WT. Analiza rachunków sekwentów uzupełniona jest o dostosowanie semantyki algebraicznej i wykazanie względem niej pełności i trafności trzech wspomnianych rachunków. Każdy rachunek oparty jest na innej semantyce algebraicznej, kolejno, algebrach Boole’a, topologicznych algebrach Boole’a i algebrach Henlego. W pracy wskazane są różnice w opisie semantycznym powstałych systemów sekwentowych, będące konsekwencją wykorzystania trzech wspomnianych algebr. The aim of the work is to present three sequent calculi for three axiomatic extensions of non-Fregean logic called Sentential Calculus with Identity (SCI). Theories WB, WT and WH are formalised as sequent calculi through the addition of different identity-dedicated rules, thus obtaining, respectively, G3WB (in this case the sequents are additionally labelled to control the application of rules), G3WT and G3WH. In the case of G3WB and G3WT the added rules refer to the definitions of theories through consequence operation, whereas for WH, the added rule is a formalization of an axiom. In the resulted proof systems the main problems are concerned with the admissibility of structural rules. Due to the addition of right-sided rules in G3WB and G3WT the cut rule can be eliminated provided the weakening rule is included in the set of rules; the same goes for G3WH since it is built upon G3WT. The mentioned analysis was accompanied by adapting algebraic semantics to sequents along with providing proofs for completeness and soundness with regard to these semantics, that is, respectively, Boole algebra, topological Boolean algebra and Henle algebra. The work indicates the differences within the semantic description of the resulted sequent calculi, which are stemming from the utilisation of the three mentioned algebraic systems.
Regulacja poczucia własnej wartości w narcystycznej patologii osobowości
(2024) Dolczewski, Michał; Soroko, Emilia. Promotor
Celem było opracowanie modelu procesu regulacji poczucia własnej wartości u osób z narcystyczną patologią osobowości, zweryfikowanie hipotez o różnicach między osobami z narcystyczną patologią osobowości i osób bez tej patologii w zakresie charakterystyk zaproponowanego modelu (przetwarzania doświadczenia emocjonalnego oraz funkcjonowania obronnego), poczucia własnej wartości jako cechy oraz charakterystyki temperamentu, a także opisanie przebiegu tego procesu w poszczególnych przypadkach różniących się patologią narcystyczną. Badania prowadzone były w podejściu mieszanym (ilościowe i jakościowe). Na podstawie zebranych danych ilościowych przeprowadzono analizę statystyczną w zakresie różnic międzygrupowych. W części jakościowej przeprowadzono wielokrotne studium indywidualnych przypadków wykorzystując dane zebrane z różnych źródeł (kwestionariusze oraz ilościowe i jakościowe analizy narracji). Wyniki badań ilościowych są częściowo spójne z wynikami uzyskanymi przez innych badaczy (w kontekście różnic w aktywności referencyjnej między badanymi grupami), pozwalają też wyprowadzić nowe hipotezy dotyczące badanego obszaru m.in. w zakresie funkcjonowania mechanizmów obronnych oraz znaczenia aktywności refleksyjnej. Studia przypadku pozwoliły zobaczyć analizowane charakterystyki procesu regulacji poczucia własnej wartości jako powiązane z innymi aspektami funkcjonowania psychicznego. The aim was to develop a model of the process of regulating self-esteem in people with narcissistic personality pathology, to verify the hypotheses about the differences between people with narcissistic personality pathology and people without this pathology in terms of the characteristics of the proposed model (processing of emotional experience and defensive functioning), selfesteem as a trait. and temperament characteristics, as well as describing the course of this process in individual cases with different narcissistic pathology. The research was conducted in a mixed approach (quantitative and qualitative). Based on the collected quantitative data, a statistical analysis was performed in terms of intergroup differences. In the qualitative part, multiple individual case studies were carried out using data collected from various sources. The results of quantitative research are partially consistent with the results obtained by other researchers (in the context of differences in referential activity between the studied groups), and they also allow to develop new hypotheses regarding the studied area, among others: in terms of the functioning of defense mechanisms and the importance of reflective activity. The case studies allowed us to see the analyzed characteristics of the self-esteem regulation process as related to other aspects of mental functioning.
Ewolucja polskiej przestrzeni powietrznej
(2024) Chwaściński, Łukasz; Ratajczak, Waldemar. Promotor
Transport lotniczy odpowiada za znaczną część przewozów pasażerskich w Polsce. Bezpośrednio po transformacji ustrojowej notuje się szybki rozwój portów lotniczych oraz wzrost liczby operacji lotniczych w polskiej przestrzeni powietrznej. Jest on możliwy dzięki rozwojowi infrastruktury nawigacyjnej, postępowi technologicznemu w lotnictwie i przekształceniom struktury przestrzeni powietrznej. Pomimo fundamentalnego znaczenia przestrzeni powietrznej dla rozwoju transportu lotniczego w literaturze brak jest opracowań jej dotyczących, a dostępne materiały źródłowe są bardzo ubogie. Prezentowana praca dotyczy rekonstrukcji struktury polskiej przestrzeni powietrznej w ujęciu geograficzno-historycznym w latach 1928-2023. Jej zasadnicza część jest próbą odtworzenia sieci dróg lotniczych i struktury przestrzeni powietrznej w różnych okresach ich funkcjonowania wraz z ich hipotetycznym kształtem i strukturą w przyszłości. Zidentyfikowano: typy stref, ich lokalizację, charakter użytkowania oraz określono podział na rodzaje przestrzeni powietrznej. Określono, że czynniki wpływające na strukturę przestrzeni powietrznej to: stopień rozwoju lotnictwa komunikacyjnego, sytuacja gospodarcza, liczebność oraz struktura sił zbrojnych, rozwiązania technologiczne w nawigacji lotniczej, sytuacja polityczna oraz procesy integracyjne w ramach międzynarodowych organizacji lotniczych i Unii Europejskiej. Praca poza celem głównym ma również cel uzupełniający, którym jest wykazanie współzależności pomiędzy kształtowaniem struktury przestrzeni powietrznej a zagospodarowaniem przestrzennym. Ustalono że, istnieje dwukierunkowe oddziaływanie pomiędzy tymi dwoma sposobami użytkowania przestrzeni. Działalność lotnicza wpływa na dopuszczalną wysokość zabudowy oraz jakość środowiska przyrodniczego m.in. poprzez oddziaływanie akustyczne. Równocześnie zagospodarowanie przestrzenne oddziałuje na strukturę i dostępność przestrzeni powietrznej oraz możliwość wykonywania operacji startów i lądowań na lotniskach. Air transport accounts for a significant part of passenger transport in Poland. Immediately after the political transformation, a rapid development of airports and an increase in the number of air operations in the Polish airspace were recorded. It is possible due to the development of navigation infrastructure, technological progress in aviation and transformations of the airspace structure. Despite the fundamental significance of airspace for the development of air transport, there are no studies on it in the literature and the available references are very limited. The historical documents were most often described as secret and have remained neither in archives, nor libraries. The dissertation is largely based on the materials collected by private individuals. The presented thesis concerns the reconstruction of the structure of Polish airspace from a historical geography point of view in the years 1928-2023. Its main part is an attempt to recreate the network of airways and the airspace structure in various periods of their operation, along with their hypothetical shape and structure in the future. For each of the defined periods, the conditions and limitations that had an impact on the airspace system are presented. The following were identified: the types of structures, their location and the characteristics of their use. The airspace types were defined as well. Factors determining the structure of airspace were identified as the level of development of traffic aviation, the economic situation, the number and structure of the armed forces, technological solutions in air navigation, the political situation and integration processes within international aviation organizations and the European Union. Apart from the main objective, the dissertation also has a complementary one, which is to demonstrate the interdependence between the development of airspace structure and spatial planning. It has been determined that there is a two-way interaction between these two ways of using space. Aeronautical activities affect the permissible height of buildings and the quality of the natural environment, among other things, through acoustic impacts. At the same time, land use affects the structure and availability of airspace and the ability to perform take-off and landing operations at airports. These days, with the increase in the number of flight operations performed in the vicinity of international airports, the importance of appropriate spatial planning, including the use of noise abatement procedures, increases. Some of them are related to the use of airspace. The paper includes an analysis of the applicability and effectiveness of such techniques.
Profilaktyka lęku przed matematyką. Eksperyment pedagogiczny
(2024) Karoń, Aleksandra Irena; Budajczak, Marek. Promotor
Tematem niniejszej rozprawy doktorskiej jest lęk matematyczny który został opisany z trzech perspektyw: biologicznej (neuronalnej), psychologicznej (emocjonalnej) i społecznej (kulturowej). Fobia matematyczna może mieć duży wpływ na wybory życiowe, w tym edukacyjne i zawodowe. Jest to argument za koniecznością wprowadzenia do edukacji powszechnej profilaktyki rozwoju fobii matematycznej. Dlatego w ramach niniejszej pracy doktorskiej przeprowadzono eksperyment pedagogiczny mający na celu taką profilaktykę. Ów eksperyment realizowano w jednej ze szkół podstawowych w Poznaniu, wśród dzieci w wieku 6-7 lat (w badaniu brały udział dwie klasy, trzecia była grupą kontrolną). Badanie polegało na rozwiązywaniu codziennych zadań wspierających rozwój kompetencji matematycznych, wyobraźni przestrzennej, kształtowaniu logicznego myślenia, wspomagania skupienia uwagi i pamięci roboczej. Wyniki eksperymentu nie są jednoznaczne, jednak można go powtórzyć na większej próbie badanych i ulepszyć w przyszłości. W pierwszym rozdziale rozprawy autorka definiuje lęk w ujęciu kulturowym, traktując fobię matematyczną jako jeden z typów fobii występujących w społeczeństwie. Następnie przechodzi do ogólnych uwag dotyczących lęku przed matematyką, podkreślając jego skomplikowaną etiologię. W tym rozdziale szczegółowo opisano biologiczne konotacje lęku matematycznego, zwrócono uwagę na niektóre badania z zakresu neuronauki, które opisują m.in. funkcje liczenia czy funkcjonowanie obszarów mózgu związanych z matematyką, np. efekt przenoszenia lub związane z fobią matematyczną zmiany w ciele migdałowatym. Opisano również związek pomiędzy wykonywaniem operacji matematycznych a pamięcią roboczą, efekt SNARC i Mentalną Linię Liczbową nie tylko w kontekście neuronowym, ale także kulturowym. W pierwszym rozdziale autorka zwraca także uwagę na związek lęku przed matematyką z motywacją oraz na stereotypy dotyczące matematyki i nauk ścisłych w ogóle, nie zapominając o wnioskach dotyczących ich konsekwencji. Rozdział pierwszy kończy podrozdział poświęcony językowi matematyki, ze szczególnym uwzględnieniem metafor i reprezentacji liczbowych. Rozdział drugi to autorska teoria przedstawiająca język matematyki jako jedną z gier językowych (co stanowi bezpośrednie nawiązanie do filozofii Ludwiga Wittgensteina). Rozdział ten stanowi filozoficzne uzasadnienie eksperymentu przeprowadzonego w ramach pracy doktorskiej. Autorka zadaje trzy ważne pytania: Jak liczby/liczby łączą się ze słowami? Jak matematyka łączy się ze światem? Jaki jest status ontologiczny bytów matematycznych? Rozdział drugi skupia się także na komunikacji zwierząt, rekonstrukcji psychogenezy języka przez Willarda Van Ormana Quine’a oraz zagadnieniach z zakresu neurolingwistyki. W tym rozdziale rozwijany jest także wątek metafor, który został poruszony w rozdziale pierwszym. Rozdział trzeci zawiera opis eksperymentalnego projektu badawczego. Szczegółowo opisano m.in. plan badań, metodologię eksperymentu. Ponadto w rozdziale tym opisano całą ścieżkę edukacyjną, uzasadniając merytorycznie jej sens. Ostatni (czwarty) rozdział pracy doktorskiej poświęcony jest analizie wyników badań. Analizie poddano wszystkie kwestionariusze, które uczestnicy i ich rodzice wypełnili w trakcie eksperymentu. Autorka uzasadnia także wybór kilku uczestników, których pracom przyjrzała się bliżej. Po analizie autorka dokonuje metaanalizy przebiegu eksperymentu, krytycznie oceniając niektóre jego elementy. Podkreśla także wartość edukacyjną zadań, które rozwiązywali uczestnicy badania oraz potencjał rozwinięcia realizowanych pomysłów w szerszej perspektywie, jako elementu szkolnej i przedszkolnej edukacji matematycznej. Sprawdzając założenia, autorka wprowadziła tymczasowy projekt edukacyjny w grupie dzieci w wieku przedszkolnym w wieku 3-4 lat. Pozytywną opinię na temat przebiegu projektu wyrazili nauczyciele uczący w tej grupie oraz wicedyrektorka placówki. The topic of this doctoral dissertation is the mathematical anxiety that has remaineddescribed from three perspectives: biological (neuronal), psychological(emotional) and social (cultural). Math phobia can have a major impact on life choices, including educational and professional. This is an argument for the need to introduce universal prevention of the development of mathematics phobia into education. Therefore, as part of this doctoral thesis, a pedagogical experiment aimed at such prevention was conducted. This experiment was carried out in one of the primary schools in Poznań, among children aged 6-7 (two classes participated in the study, the thirdwas the control group). The study involved solving everyday tasks supporting the development of mathematical competences, spatial imagination, shaping logical thinking, supporting attention and working memory. The results of the experiment are not clear, but it can be repeated on a larger sample of subjects and improved in the future.In the first chapter of the dissertation, the author defines fear from a cultural perspective,treating math phobia as one of the types of phobias that occurin society. She then moves on to general remarks regarding mathematics anxiety, emphasizing its complicated etiology. This chapter describes in detail the biological connotations of math anxiety and highlights some neuroscience research that describes, among others: counting functions or the functioning of brain areas related to mathematics, e.g. the transfer effect or changes in the amygdala related to math phobia. The relationship between performing mathematical operations and working memory, the SNARC effect, has also been describedand the Mental Number Line not only in a neural context, but also in a cultural context. In the first chapter, the author also draws attention to the relationship between fear of mathematics and motivation, and to stereotypes regarding mathematics and science in general, not forgetting the conclusions regarding their consequences. The first chapter ends with a subchapter devoted to the language of mathematics, with particular emphasis on metaphors and numerical representations.The second chapter is the author's theory presenting the language of mathematics as one of the language games (which is a direct reference to Ludwig's philosophy Wittgenstein). This chapter provides a philosophical justification for the experiment conducted as part of the doctoral thesis. The author asks three important questions: How do numbers/numbers connect to words? How does mathematics connect to the world? What is the ontological status of mathematical entities? Chapter two also focuses on animal communication and reconstruction psychogenesis of language by Willard Van Orman Quine and issues in the field of neurolinguistics. This chapter also develops the theme metaphors, which was touched upon in the first chapter.Chapter three describes the experimental research design.Described in detail, among others: research plan, experiment methodology. Moreover, this chapter describes the entire educational path, substantively justifying its meaning. The last (fourth) chapter of the doctoral thesis is devoted to the analysis of the results research. All questionnaires that participants and their parents completed during the experiment were analyzed. The author also justifies the selection of several participants whose works she took a closer look at. After the analysis, the author performs a meta-analysis of the experiment, critically assessing some of its elements. It also emphasizes the educational value of the tasks solved by the study participants and the potential to develop the implemented ideas in a broader perspective, as an element of school and preschool mathematics education. Checking the assumptions, the author introducedtemporary educational project in a group of preschool children aged 3-4. Positive opinions on the course of the project were expressed by teachers,vice-pricipal.
Postawy nauczycieli szkół podstawowych w sektorze arabskim w Izraelu wobec integracji uczniów ze specjalnymi potrzebami
(2024) Majadly, Enas; Jaskulska, Sylwia. Promotor
Celem pracy było zbadanie postaw nauczycieli w odniesieniu do integracji uczniów ze specjalnymi potrzebami. Materiał badawczy stanowią odpowiedzi na pytania kwestionariusza nauczycieli edukacji publicznej w szkołach podstawowych w sektorze arabskim w Izraelu. Wyniki badania potwierdzają wsparcie behawioralno-wartościowe nauczycieli z sektora arabskiego w integracji dzieci ze SPE w regularnych ramach szkoły, ale także ograniczenia w poziomie wiedzy nauczycieli na ten temat, a także osobistą niechęć nauczycieli do stosowania go w klasie. Postawy nauczycieli są powiązane z poziomem wykształcenia nauczycieli, tak, że nauczyciele o wyższym poziomie wykształcenia częściej mają mniejszą otwartość emocjonalną na integrację uczniów ze SPE w zwykłych warunkach, nauczyciele ci są często bardziej świadomi luki między oczekiwaniami udanej integracji a ich osobistą zdolnością do pomyślnego ukończenia takiego zadania. Proces własnej edukacji ma znaczący wpływ na postawy wobec integracji uczniów z SPE. Wyniki badania wskazują związek procesu szkoleniowego na poziom wiedzy i emocjonalno-subiektywną otwartość nauczycieli na integrację. Potrzebna jest zmiana w sposobie postrzega uczniów z SPE, nie tylko przez nauczycielki i nauczycieli, ale też ogół społeczeństwa. Konserwatywny i tradycyjny charakter społeczeństwa arabskiego rzutuje na postawy wobec tych osób i utrudnia włączenia w akceptowane ramy społeczne. Placówki kształcenia nauczycieli powinny poszerzyć zakres kursów i kształcenia praktycznego w zakresie pedagogiki specjalnej. The purpose of the study is to examine the perceptions of 250 teachers regarding the full inclusion of students with special needs. The research included obtaining comments from public education teachers in primary schools in the Arab sector in Israel. The findings of the study confirm the behavioral-value support of teachers from the Arab sector in the integration of children with SEN in normal frameworks, but also limitations in the level of teachers'knowledge of the subject, as well as personal reluctance of teachers to apply it in their classroom. The attitudes of teachers in the Arab sector are influenced by the level of education of the teachers, so that teachers with a higher level of education are more likely to have a lower emotional openness towards the integration of students with SEN in ordinary settings, when this means that these teachers are often more sober about the gap between the expectations of a successful integration and their personal ability to successfully complete such a project. The training process has a significant impact on teachers' attitudes towards the integration of students with SEN. The findings of the study indicate an indirect effect of this training process on the level of knowledge and the emotional-subjective openness of teachers towards integration, which is a product of the improvement in the behavioral and value support of teachers in the sector. To change the limiting perception towards students with SEN, A perceptual change that begins in education is required, but this also requires openness among the teachers themselves. Teachers’ training institutions should expand the range of courses and practical training in the field of special education.
Leksyka z zakresu pola tematycznego WYPOSAŻENIE WNĘTRZ DOMU WIEJSKIEGO w języku mieszkańców okolic Poddębic
(2024) Zagłoba, Katarzyna; Osowski, Błażej. Promotor
Celem rozprawy jest charakterystyka leksyki dotyczącej wyposażenia wnętrz wiejskich domów w języku mieszkańców okolic Poddębic (woj. łódzkie; pogranicze małopolsko-wielkopolskie) oparta na klasyfikacji tematycznej. Szczególną uwagę poświęcono frekwencji słów ogólnopolskich i dyferencyjnych oraz zróżnicowaniu pokoleniowemu. Materiał stanowią nagrane rozmowy z mieszkańcami pow. poddębickiego, które przeprowadzono na podstawie kwestionariusza (460 pytań). Z materiału wyekscerpowano 2779 leksemów dotyczących wyposażenia domów. Rozprawa składa się z trzech części i wprowadzenia. Część pierwsza przedstawia najważniejsze zagadnienia teoretyczne, metody i narzędzia badawcze wykorzystane w pracy. Opisano w niej m.in. najważniejsze klasyfikacje tematyczne, podstawowe terminy i stan badań. Drugą częścią jest „Część analityczna”, która zawiera analizę zebranego materiału z podziałem na 11 subpól tematycznych i 66 mikropól. W analizie skupiono się na znaczeniu słów w kontekstach oraz relacjach semantycznych. Wykorzystano też metodę ilościową do ukazania dynamiki zmian zachodzących w języku. Ostatnią część stanowi „Zakończenie” będące podsumowaniem przeprowadzonych badań. Zawiera także refleksje na temat opisu dawnych i współczesnych desygnatów oraz zmian zachodzących w języku i kulturze mieszkańców wsi. The aim of the thesis is to describe the lexis concerning the furnishings of rural houses in the language of the inhabitants of the Poddębice area (Łódź voivodeship; Małopolska-Wielkopolska borderland) based on thematic classification. Special attention was paid to the frequency of general and differential words and generational differentiation. The material consists of recorded interviews with residents of Poddębice district, which were conducted on the basis of a questionnaire (460 questions). From the material, 2779 lexemes concerning home furnishings were extracted. The thesis consists of 3 parts and an introduction. The first part presents the main theoretical issues, methods and research tools used in the work. It describes, a.o. the most important thematic classifications, basic terms and the state of research. The second part is the “Analytical Part”, which contains an analysis of the collected material divided into 11 thematic subfields and 66 microfields. The analysis focuses on the meaning of words in the contexts and semantic relationships. A quantitative method was also used to show the dynamics of changes occurring in the language. The last part is the “Conclusion” which is a summary of the research conducted. It also includes reflections on the description of ancient and modern designators and the changes taking place in the language and culture of villagers.
Zastosowanie zbiorów wypukłych do minimalnej reprezentacji różnic funkcji wypukłych w sensie Zalgallera
(2024) Kolassa, Robert; Grzybowski, Jerzy. Promotor
W rozprawie przedstawiono nowe podejście do znajdowania minimalnej reprezentacji różnic funkcji wypukłych (dc-funkcji) w sensie Zalgallera. Zastosowano wyniki badań Palaschke i Urbańskiego nad minimalnymi quasiróżniczkami Demyanova i Rubinova. W szczególności wprowadzono pojęcie maksymalnej pary zbiorów wypukłych ze wspólnym stożkiem recesji oraz powiązano takie pary z minimalnymi reprezentacjami danych dc-funkcji. W tym celu zastosowano dualność Minkowskiego. Ponadto zbadano własności dodawania i odejmowania Minkowskiego w rodzinie wypukłych zbiorów domkniętych o wspólnym stożku recesji. W rezultacie przedstawiono algorytm znajdowania maksymalnej pary równoważnej danej parze. Rozpatrywana jest również minimalna reprezentacja dc-funkcji, która jest zawężeniem różnicy funkcji podliniowych (ds-funkcji) do zwartego zbioru wypukłego. Wprowadzono pojęcie pary L-minimalnej, gdzie L jest zwartym zbiorem wypukłym. Pokazano, że minimalna reprezentacja w sensie Zalgallera zawężonej ds-funkcji odpowiada L-minimalnej parze zwartych zbiorów wypukłych. Udowodniono istnienie i jednoznaczność pary L-minimalnej równoważnej danej parze. Zaprezentowane w rozprawie nowe podejście może być pomocne w udzieleniu odpowiedzi na pytania postawione przez Zalgallera. The thesis presents a new approach to finding the minimal representation of the difference of convex functions (dc-functions) in the sense of Zalgaller. The results of research by Palaschke and Urbański on minimal quasidifferentials of Demyanov and Rubinov are applied. In particular, the notion of a maximal pair of convex sets with a common recession cone is introduced and related to a minimal representation of a given dc-function. Minkowski duality is applied for this purpose. Moreover, the properties of the Minkowski addition and subtraction in a family of closed convex sets with a common recession cone are investigated. As a result, an algorithm for finding the maximum pair equivalent to a given pair is presented. The minimal representation of a dc-function, which is a restriction of the difference of sublinear functions (ds-functions) to a convex compact set, is also examined. The concept of an L-minimal pair is introduced, where L is a convex compact set. It is showed that the minimal representation in the sense of Zalgaller of the restricted ds-function corresponds to the L-minimal pair of compact convex sets. The existence and uniqueness of an L-minimal pair equivalent to a given pair is proved. The new approach presented in the dissertation may be helpful in answering the questions posed by Zalgaller.
Tożsamość Ocalałych. Antropologiczne studium doświadczenia traumatycznego na przykładzie Rwandy
(2024) Wosińska, Małgorzata; Kaniowska, Katarzyna. Promotor
Tematem dysertacji jest współczesna tożsamość ocalałych z ludobójstwa rwandyjskiego oraz analiza czynników, które ją konstytuowały po 1994 roku – w tym czynnika najważniejszego – doświadczenia traumy na poziomie fizycznym, emocjonalnym, mentalnym. Pojęcie tożsamości stanowi zarówno casus, jak i przyczynek dla dyskusji nad zachodniocentrycznymi wyobrażeniami na temat tego, czym jest/może być tożsamość ocalałych z ludobójstw. W rozprawie stawiam tezę, iż współczesna tożsamość ocalałych z ludobójstwa w Rwandzie, analizowana w ujęciu antropologicznym (a dokładnie: w ramach założeń subdyscypliny antropologii ludobójstwa) w głównej mierze wiąże się nie tyle z potrzebą tworzenia narracji na temat deklarowanej tożsamości etnicznej, czy nawet przynależnością polityczną, co z potrzebą zaistnienia procesu emancypacyjnego (o znaczeniu dekolonialnym) wobec dyskursów postkolonialnych (w tym: dyskursów holokaustowych/ postholokaustowych) jak i dyskursów autoneokolonialnych (w praktyce społecznej oznaczających m.in. próby implementacji figury ocalałego z Shoah do rwandyjskiego dyskursu politycznego, i innego publicznego). Dysertacja podzielona została na 5 rozdziałów. Wprowadzenie do każdego z rozdziałów stanowi wybrany fragment notatek terenowych lub też innego rodzaju materiał empiryczny. Taki sposób prezentacji źródeł wywołanych jest dla mnie istotny, gdyż dyscyplinuje do pozostania w kontakcie z kluczową dla prowadzonych przeze mnie badań – teorią ugruntowaną, a jednocześnie umożliwia ukazanie autoetnograficznego wymiaru prowadzonej obserwacji etnograficznej. W rozdziale I odwołując się do prac Rafała Lemkina, przyglądam się historycznemu jak i współczesnemu znaczeniu pojęcia „genocyd”. W drugiej części rozdziału prowadzę refleksję nad powodami wyłonienia się subdyscypliny antropologii ludobójstwa, wprowadzając – symptomatyczny dla przyszłego rozwoju kierunku – przypadek rwandyjski. Rozdział II dotyczy specyfiki ludobójstwa rwandyjskiego. Dostrzegając etnograficzno-historyczny problem płynnej tożsamości etnicznej pomiędzy grupami Tutsi i Hutu, dowodzę, że równie istotnym kryterium definiującym grupę ofiar w 1994 roku był wyróżnik polityczny. Zgodnie z przyjętym paradygmatem za ocalałych uznaję więc zarówno przedstawicieli grupy Tutsi, jak i Hutu Moderate. W rozdziale III, w oparciu o źródła wywołane, dokonuję antropologicznej rekontekstualizacji pojęcia traumy. Udowadniam, że trauma rwandyjska rozumiana z perspektywy wernakularnej ma nie tylko charakter ponadetniczny, ale i potencjał prewencyjny w leczeniu stresu pourazowego. Rozdział IV ma charakter teoretyczny. Podsumowując wnioski płynące z analiz przeprowadzonych na wcześniejszych etapach pracy, stawiam tezę, że do rwandyjskich doświadczeń traumatycznych zaliczyć możemy nie tylko sam fakt przeżycia ludobójstwa w 1994 roku, ale także niemożność autonomicznego, swobodnego i jawnego wyrażenia swojej tożsamości w XXI wieku (zwłaszcza przez grupę Hutu Moderate). Ostatni, V rozdział jest próbą odnalezienia w krajobrazie współczesnej Rwandy (społecznym, politycznym, przyrodniczym) przestrzeni, która na poziomie symbolicznym i fizycznym umożliwiałaby jednostkom i grupom wyzwolenie z reżimu upolitycznionej pamięci traumatycznej. Co ważne, chodzi tu nie tylko o upolitycznienie oficjalnej pamięci rwandyjskiej, ale także o dyskursy postholokaustowe (a zwłaszcza muzealnicze). W Zakończeniu postuluję odnajdywanie i stosowanie paradygamatów kontrtraumatofilicznych w diagnozie współczesnej tożsamości ocalałych z ludobójstwa rwandyjskiego. Proponuję wprowadzenie pojęcia uniwersalnego (przydatnego również dla studiów holokaustowych), którym jest „tożsamość ocalenia”. Tożsamość, którą – bardzo wstępnie i intuicyjnie – rozumiem jako koncepcję wspierającą silny, autonomiczny podmiot i umożliwiającą wyjście z traumatofilicznych postzależności. The subject of the dissertation is the contemporary identity of the survivors of the Rwandan genocide and the analysis of the factors that constituted it after 1994 - including the most important factor - the experience of trauma at the physical, emotional and mental levels. The concept of identity is both a casus and a contribution to the discussion on Western-centric ideas about what the identity of genocide survivors is and could be. In the dissertation, I put forward the thesis that the contemporary identity of the survivors of genocide in Rwanda, analysed from an anthropological perspective (and more precisely: within the assumptions of the sub-discipline of the anthropology of genocide), is mainly associated not so much with the need to create a narrative about the declared ethnic identity, or even with a political affiliation, but with the need for an emancipatory process (of a decolonial significance) towards postcolonial discourses (including: holocaust/post-holocaust discourses) as well as auto-neocolonial discourses which means an attempt to implement the figure of a Shoah survivor into the Rwandan political and public discourse. The dissertation has been divided into 5 chapters. The introduction to each of the chapters is a selected fragment of field notes or other empirical material. This way of presenting sources is significant– as a discipline to stay in touch with a grounded theory, as well as emphasizing the autoethnographic dimension. In Chapter I, in reference to the works of Rafał Lemkin, I look at the historical and contemporary meaning of the term "genocide". In the second part of the chapter, I reflect on the reasons for the emergence of the sub-discipline of anthropology of genocide by introducing the Rwandan case. Chapter II deals with the specifics of the Rwandan genocide. Recognizing the ethnographic-historical issue of the fluid ethnic-identity between the Tutsi and Hutu groups, I argue that an equally important criterion for defining the groups of victims in 1994 were the political distinctions. According to the adopted paradigm, I consider both the representatives of the Tutsi group and the Hutu Moderate group as survivors. In Chapter III, based on evoked sources, I make an anthropological recontextualization of the concept of trauma. I show that the Rwandan trauma understood from the vernacular perspective has not only a trans-ethnic character, but also psycho-traumatological potential. Chapter IV is theoretical. Summing up the conclusions drawn from the analyses carried out in the earlier stages of the work, I put forward the thesis that the traumatic experiences of Rwanda include not only the fact of surviving the genocide but also the inability to express one's identity autonomously, freely and openly in the 21st century (especially by Hutu Moderate groups). The fifth and last chapter is an attempt to find within the landscape of contemporary Rwanda (social, political, natural) a space that symbolically and physically would enable individuals and groups to liberate themselves from the regime of politicized traumatic memory. Importantly, it is not only about the politicization of official Rwandan memory, but it is also about post-Holocaust discourses (especially museum ones). In the conclusion, I postulate the discovery and use of counter-traumatophilic paradigms in the diagnosis of the contemporary identity of the survivors of the Rwandan genocide. I propose to introduce a universal concept (also useful for Holocaust studies), which is the "identity of life". Identity, which I - initially and intuitively - understand as a concept supporting a strong, autonomous subject and enabling the exit from traumatophilic post-dependencies.
Rola tuneli przejściowych w funkcjonowaniu enzymów z głęboko osadzonymi miejscami aktywnymi
(2024) Thirunavukarasu, Aravind Selvaram; Brezovsky, Jan. Promotor
Enzymy z głęboko osadzonymi miejscami aktywnymi mają prowadzące do nich ścieżki, które nazywane są tunelami. Skupiając się na rodzinie enzymów hydrolaz i podkreślając znaczenie wody w tych tunelach, niniejsze badanie zapewnia cenny wgląd w ich funkcjonalne implikacje. Dzięki wykorzystaniu symulacji dynamiki molekularnej i adaptacyjnych technik próbkowania, stany konformacyjne systemów są dokładnie badane. W szczególności obliczenia tuneli prowadzących do miejsca aktywnego są przeprowadzane dla wszystkich ramek obszernej symulacji, co prowadzi do identyfikacji wcześniej nierozpoznanych tuneli. Śledząc ruch cząsteczek wody z objętości do określonego regionu (miejsca aktywnego) białka, określane są ścieżki transportu wykorzystywane przez enzym podczas symulacji. Aby ułatwić analizę ogromnych ilości danych związanych z tunelami i cząsteczkami wody, opracowano moduł Python o nazwie TransportTools. Moduł ten roku usprawnia analizę obszernych danych dotyczących tuneli i cząsteczek wody. Pomaga w ocenie wykorzystania cząsteczek wody, wydajności transportu i funkcjonalności w strukturach białkowych. Narzędzie to odkryło nowe tunele transportujące wodę w enzymach takich jak dehalogenaza haloalkanowa, zwiększając nasze zrozumienie dynamiki tuneli. Ponadto odkryto, że cząsteczki wody mogą skutecznie poruszać się w wąskich regionach tuneli poprzez interakcje wiązań wodorowych. Odkrycia te zostały potwierdzone poprzez porównanie hydrolazy epoksydowej typu dzikiego z jej mutantem E470G, w którym zaobserwowano wzrost wykorzystania alternatywnych tuneli w mutancie. Co więcej, wybór jawnych modeli wody, takich jak OPC, TIP3P i TIP4P-Ew, znacząco wpływa na wykorzystanie tuneli enzymatycznych przez cząsteczki wody. Zaobserwowane różnice między trzema modelami wody można przypisać różnicom w ich właściwościach dyfuzyjnych i rozkładach ładunku. W przypadku modelu TIP3P migracja wody była zauważalnie przyspieszona, transportując około 2,5- i 2,0-krotnie więcej cząsteczek wody niż w przypadku modeli OPC i TIP4P-Ew. Zjawisko to wynika przede wszystkim z zaobserwowanych krótszych czasów przejścia i większej liczby cząsteczek wody jednocześnie migrujących przez tunele przy zastosowaniu modelu TIP3P. Spójność tych wyników dla różnych enzymów, takich jak oksydaza alditolowa i cytochrom P450 2D6, wraz z geometrią tuneli, podkreśla ich szersze znaczenie. Podkreśla to znaczenie modelu wodnego dla dokładnych symulacji enzymów z głęboko osadzonymi miejscami aktywnymi, które mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia ich cykli katalitycznych, projektowania enzymów i przewidywania czasów przebywania leków. The enzymes with buried active sites have pathways leading to them which are called tunnels. By focusing on the hydrolase family of enzymes and emphasizing the importance of water within these tunnels, this study provides valuable insights into their functional implications. Through the utilization of molecular dynamics simulations and adaptive sampling techniques, the conformational states of the systems are thoroughly investigated. Notably, the calculation of tunnels leading to the active site is conducted for all frames of the extensive simulation, leading to the identification of previously unrecognized tunnels. By tracking the movement of water molecules from the bulk to the defined region (active site) of the protein, the transport pathways employed by the enzyme during the simulation are determined. To facilitate the analysis of vast amounts of data related to tunnels and water molecules, a Python module called TransportTools is developed. The module streamlines the analysis of extensive tunnel and water molecule data. It aids in assessing water molecule utilization, transport efficiency, and functionality within protein structures. This tool has uncovered new water-transporting tunnels in enzymes like haloalkane dehalogenase, enhancing our understanding of tunnel dynamics. Additionally, it is discovered that water molecules can effectively navigate narrow regions within the tunnels through hydrogen bonding interactions. These findings are validated through a comparison between wild type epoxide hydrolase and its mutant E470G, where an increase in the utilization of alternate tunnels is observed in the mutant. Moreover, the choice of explicit water models such as OPC, TIP3P, and TIP4P-Ew significantly impacts the utilization of enzyme tunnels by water molecules. The observed differences between the three water models can be attributed to variations in their diffusion properties and charge distributions. With TIP3P model, water migration was noticeably accelerated, transporting about 2.5– and 2.0-times more water molecules than with OPC and TIP4P-Ew models, respectively. This phenomenon primarily arises from the observed quicker transit times and more water molecules concurrently migrating through tunnels when employing the TIP3P model. The consistency of these findings across various enzymes, such as alditol oxidase and cytochrome P450 2D6, along with tunnel geometries, highlights their broader relevance. This emphasizes water model importance for accurate simulations of enzymes with buried active sites which are critical for understanding their catalytic cycles, enzyme design, and predictions of drug residence times.
Poszukiwanie markerów starzenia się niesporczaka Paramacrobiotus experimentalis
(2024) Nagwan, Amit Kumar; Kmita, Hanna. Promotor; Kaczmarek, Łukasz. Promotor
Zakłada się, że starzenie się jest nieuniknione, nieodwracalne i postępujące, ale dostępne dane wskazują, że starzenie się niesporczaków może być opóźnione przez kryptobiozę. Możliwość tę uwzględnia hipoteza Śpiącej Królewny. Weryfikacja tej hipotezy wymaga zastosowania wielopoziomowych markerów starzenia się niesporczaków. Dlatego celem tej pracy doktorskiej było wskazanie potencjalnych markerów starzenia się niesporczaków. Aby osiągnąć ten cel, przeanalizowano dostępne publikacje pod względem możliwych markerów i opracowano odpowiedni model do ich eksperymentalnej walidacji, obejmujący samice i samce niesporczaka Paramacrobiotus experimentalis w różnym wieku. Wyniki pozwoliły na wskazanie następujących markerów starzenia się niesporczaków: żywotność, średnia liczba złożonych jaj przez samicę, przeżywalność warunków ekstremalnych (tj. anhydrobioza i pole hipomagnetyczne), poziom potencjału błony wewnętrznej mitochondriów (Δψ ) i poziom wewnątrzkomórkowych reaktywnych form tlenu (ROS). Weryfikacja przydatności wymienionych markerów może przyczynić się do wykorzystania niesporczaków także jako organizm modelowy w biologii starzenia. Wraz z weryfikacją hipotezy Śpiącej Królewny może to przyczynić się do opracowania strategii przeciwstarzeniowych i skutecznych rozwiązań dotyczących konserwacji materiałów biologicznych. Niemniej jednak uzyskane wyniki należy poddać dalszej weryfikacji w odniesieniu do innych dwupłciowych gatunków niesporczaków, co pozwoli na lepsze zrozumienie obserwowanych różnic międzypłciowych. It is assumed that aging is inevitable, irreversible, and progressive but available data indicate that tardigrade aging might be delayed by cryptobiosis. The possibility is addressed by the Sleeping Beauty hypothesis. However, the hypothesis verification requires multilevel markers of tardigrade aging. Therefore, the aim of the thesis was to indicate potential tardigrade aging markers. To implement the aim available relevant papers were searched for the putative markers and suitable tardigrade model comprising Paramacrobiotus experimentalis females and males of different age was developed for the markers validation. The results allowed for indication of the following tardigrade aging markers: the vitality rate, average number of laid eggs per female, survival of the extreme conditions (i.e., anhydrobiosis and hypomagnetic field), the level of the mitochondrial inner membrane potential (Δψ) and the level of intracellular reactive oxygen species (ROS). Verification of usability of the mentioned markers could open the opportunity for tardigrades to be also a model organism for aging biology. Together with verification of the Sleeping Beauty hypothesis, this might contribute to developing of anti-aging strategies and efficient approaches for preservation of biological materials. Nevertheless, the obtained results should be further verified for other dioecious tardigrade species which will allow for a better understanding of the observed differences between the sexes.
Archiwum Państwowe w Poznaniu w latach 1945–1989
(2024) Pera, Justyna; Mamczak-Gadkowska, Irena. Promotor
Tematem rozprawy są dzieje Archiwum Państwowego w Poznaniu w latach 1945–1989. Instytucja jak dotąd nie doczekała się monografii. Celem pracy jest ukazanie sposobu funkcjonowania placówki od zakończenia II wojny światowej do zmian społeczno-politycznych z końca lat 80. XX w. W tym celu przeanalizowano podstawowe funkcje pełnione przez archiwum w omawianym okresie: gromadzenie, zabezpieczanie, ewidencjonowanie, opracowywanie i udostępnianie materiałów archiwalnych oraz działalność naukową. Praca składa się ze wstępu, sześciu rozdziałów, zakończenia oraz bibliografii, wykazu skrótów, tabel i schematów. Podstawę źródłową pracy stanowiły materiały archiwalne zgromadzone w Archiwum Państwowym w Poznaniu, zwłaszcza akta własne jednostki. Największe znacznie miały sprawozdania i plany. Przeanalizowano również materiały archiwalne zgromadzone w Archiwum Zakładowym Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych, Oddziałowym Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Szczególną uwagę zwrócono na protokoły pokontrolne, korespondencję służbową i półprywatną oraz akta osobowe pracowników archiwum. Uzupełnieniem kwerendy w materiałach źródłowych i obowiązujących wówczas aktach prawnych była literatura przedmiotu. The subject of the dissertation is the history of the State Archives in Poznań in the years 1945–1989. The institution has not yet had a monograph. The aim of the work is to show how the institution operated from the end of World War II to the socio-political changes of the late 1980s. For this purpose, the basic functions performed by the archive in the discussed period were analyzed: collecting, securing, recording, processing and making available archival materials and scientific activity. The work consists of an introduction, six chapters, a conclusion, a bibliography, a list of abbreviations, tables and diagrams. The source basis for the work were archival materials collected in the State Archives in Poznań, especially the unit's own files. Annual reports and plans were of the greatest importance. Archival materials collected in the Archive of the General Director of the State Archives, the Archive of Modern Records, the Branch Archive of the Institute of National Remembrance in Poznań and the Archives of the Polish Academy of Sciences in Poznań were also analyzed. Particular attention was paid to post-inspection reports, official and semi-private correspondence, and personal files of archive employees. The search in source materials and legal acts in force at that time was complemented by literature on the subject.
Rodzaj Paramacrobiotus(Tardigrada): taksonomia integratywna, biogeografia i oraz wpływ czynników stresowych na wybrane gatunki
(2023) Kayastha, Pushpalata; Kaczmarek, Łukasz. Promotor; Mioduchowska, Monika. Promotor pomocniczy
Paramacrobiotus stanowi jeden z rodzajów należących do typu Tardigrada (grupy zwierząt potocznie nazywanej niesporczakami lub misiami wodnymi). Rodzaj ten został utworzony ponad dekadę temu. Poprzednio, przedstawiciele tego rodzaju byli zaliczani do kompleksu richtersi-areolatus wewnątrz rodzaju Macrobiotus, by w końcu, przy pomocy technik analizy molekularnej i filogenetycznej zostać wyodrębnionymi jako nowy rodzaj. Jak sugeruje tytuł, celem niniejszej rozprawy były badania rodzaju Paramacrobiotus, z uwzględnieniem zastosowania taksonomii integratywnej w opisie nowych dla wiedzy gatunków, ustalenie potencjalnych zasięgów występowania gatunków partenogenetycznych oraz sprawdzenie zasadności hipotezy „wszystko jest wszędzie” względem badanych gatunków, zbadanie wpływu czynników stresowych na gatunek Pam. experimentalis, badania nad rozmieszczeniem poszczególnych gatunków, badania mikrobiomu, a także przyjrzenie się historiom życiowym poszczególnych gatunków z uwzględnieniem zdolności do anhydrobiozy. Ponadto sporządzony został nowy klucz diagnostyczny dla rodzaju Paramacrobiotus wykorzystujący cechy morfologiczne i morfometryczne osobników dorosłych i jaj. Wykorzystując techniki taksonomii integratywnej (klasyczna morfologia i morfometria oraz badania genetyczne), nowy gatunek, Pam. gadabouti, został opisany na podstawie materiału pochodzącego z Ribeiro Frio na Maderze. Ponadto, eksperymentalnie zbadano sposób rozmnażania się tego gatunku, co potwierdziło wzajemne powiązania między szerokim rozprzestrzenieniem a partenogenezą. W kolejnej pracy przeanalizowano rozmieszczenie oraz zróżnicowanie genetyczne dwóch partenogenetycznych gatunków z rodzaju Paramacrobiotus, tj. Pam. gadabouti oraz Pam. fairbanksi potwierdzając prawdziwość hipotezy „wszystko jest wszędzie” przynajmniej dla niektórych gatunków niesporczaków. Modelowanie niszy środowiskowych wykonane przy użyciu narzędzia MaxEnt, potwierdza szeroki zasięg obydwu partenogenetycznych gatunków. W kolejnej publikacji zbadano przeżywalność niesporczaków z gatunku Pam. experimentalis, wystawianych na działanie różnych stężeń (0,25%; 0,50% oraz 1,00%) nadchloranu magnezu (uwzględniając stężenia zaobserwowane w marsjańskim regolicie) w dwóch różnych przedziałach czasowych (24h i 72h). W próbach, w których osobniki zostały poddane 24-godzinnej ekspozycji, kolejno 33,3%; 16,7% oraz 0% osobników pozostało aktywnych w stężeniach 0,25%; 0,50% oraz 1,00%. Jednakże, ponad 75% z nich powróciło do stanu aktywnego po przeniesieniu ich do medium hodowlanego (93,3%; 76,7% oraz 86,7% osobników w stężeniach 0,25%; 0,50% oraz 1,00%). W próbach, w których osobniki zostały poddane 72-godzinnej ekspozycji, kolejno 30,0%; 26,7% oraz 0% osobników pozostało aktywnych w stężeniach 0,25%; 0,50% oraz 1,00%. Po przeniesieniu ich do medium hodowlanego kolejno 83,3%; 86,7% oraz 10,0% osobników w stężeniach 0,25%; 0,50% oraz 1,00% powróciło do stanu aktywnego. W następnej pracy zbadano zmiany w ultrastrukturze komórek spichrzowych zarówno u aktywnych osobników, jak i u osobników w anhydrobiozie. Zbadano też poziom syntezy białek szoku cieplnego (Hsp27, Hsp60 oraz Hsp70) u aktywnych osobników Pam. experimentalis wystawionych na podwyższoną temperaturę (35 °C, 37 °C, 40 °C i 42 °C) przez pięć godzin, w porównaniu do optymalnej temperatury hodowlanej (20 °C). Pojedyncze komórki spichrzowe z grupy kontrolnej, znajdowały się w jamie ciała, pośród narządów wewnętrznych, przyjmując kuliste i ameboidalne kształty. Niewielkie, choć zauważalne zmiany w mitochondriach zostały zaobserwowane u osobników aktywnych wystawionych na temperaturę 35 °C. Znaczące zmiany w ultrastrukturze komórek spichrzowych zaobserwowane zostały u osobników poddanych temperaturze 37 °C. Zaobserwowano u nich liczne, uszkodzone mitochondria z zauważalnym zanikiem grzebieni oraz pojawieniem się struktur autofagicznych. Jeszcze więcej zmian zaobserwowano w temperaturze 40 °C, objawiających się nieregularnym kształtem komórek spichrzowych, uszkodzeniami organelli komórkowych oraz zwiększoną obecnością ciał autofagicznych i autolizosomów w mitochondriach. Jednakże najbardziej drastyczne zmiany zaobserwowano w 42 °C, gdzie nastąpiła pełna degradacja komórek i organelli, wskazująca na wystąpienie martwicy, do poziomu utrudniającego rozpoznanie komórek. Jednocześnie, osobniki w anhydrobiozie, poddane działaniu podwyższonej temperatury, nie wykazywały jakichkolwiek negatywnych zmian w komórkach spichrzowych na poziomie ultrastrukturalnym. Spośród pięciu zastosowanych w badaniu temperatur, trzy uznane za najważniejsze zostały wybrane (20 °C – optymalna temperatura do hodowli, 35 °C – najwyższa temperatura, po której nastąpił powrót osobników do aktywności oraz 42 °C – gdzie zaobserwowana została pełna martwica) i wykorzystane do określenia poziomów białek szoku cieplnego (Hsp27, Hsp60 oraz Hsp70) w aktywnych osobnikach. Wszystkie próbki wskazywały na wyraźny wzrost poziomu ekspresji białek wraz ze wzrostem temperatury. W ostatniej pracy składającej się na rozprawę doktorską zebrano całkowitą dostępną wiedzę na temat rodzaju Paramacrobiotus. Podsumowując więc, do rodzaju Paramacrobiotus należy obecnie 45 gatunków (wliczając w to Pam. gadabouti dodany w ramach niniejszej pracy), które można znaleźć na całym świecie, popierając tezę, że rodzaj ten jest kosmopolityczny. W rodzaju występują zarówno partenogenetyczne, jak i obupłciowe gatunki, wykazujące zarówno krótką jak i długą długość życia. Gatunki w tym rodzaju mogą być wszystkożerne (jednak z przewagą drapieżników), a odżywiają się między innymi, cyjanobakteriami, algami, grzybami, wrotkami, nicieniami oraz niesporczakami. Gatunki z tego rodzaju charakteryzują się dość dobrą zdolnością do kryptobiozy, dzięki czemu często stanowią obiekt badań w pracach nad anhydrobiozą. Paramacrobiotus is one of the genera of the phylum Tardigrada (commonly referred as water bears). This genus was erected more than a decade ago. Previously all representatives of this genus were included in the richtersi-areolatus complex within the genus Macrobiotus, but with the help of molecular and phylogenetic analysis, this new genus was identified and established. As the title of thesis suggests, the goal of this dissertation was the overall study of the genus Paramacrobiotus, including: incorporating integrative taxonomy in new species descriptions, working out the distribution patterns of parthenogenetic Pramacrobiotus species, testing if the ‘everything is everywhere’ hypothesis is true for them, testing the influence of different types of stressors on the species Pam. experimentalis, assessing biogeography, distribution, microbiome, reproduction, feeding behaviour, life history, Wolbachia endosymbiont identification and cryptobiotic abilities of the species from the genus Pramacrobiotus and providing a new diagnostic key for the genus using morphological and morphometric characters of adults and eggs. Using an integrative taxonomy approach (classical morphology and morphometry, as well as, genotypic using DNA barcodes and phylogenetic tree), a new species: Pam. gadabouti was described from a moss sample collected in Ribeiro Frio, Madeira. Furthermore, the mode of reproduction of this species was studied experimentally, which corroborates the interrelatedness between wide distribution and parthenogenesis. In the subsequent paper constituting the doctoral dissertation, two parthenogenetic species of the Paramacrobiotus, i.e., Pam. gadabouti and Pam. fairbanksi were analysed to study the distribution, as well as genetic variability which showed that the ‘everything is everywhere’ hypothesis is true for, at least, some tardigrade species. Environmental niche modelling performed using MaxEnt supports the wide distribution of these two parthenogenetic species. In the next publication, survivability of the Pam. experimentalis was tested at various concentrations (0.25%, 0.50% and 1.00%) of magnesium perchlorates (in range with the concentration present in Martian regolith) for two different time points (24h and 72h). In experiments where specimens were exposed to 24h time period, 33.3%, 16.7% and 0% were active in 0.25%, 0.50% and 1.00% solutions, respectively. However, more than 75% returned to activity after transferring them to the culture medium (93.3%, 76.7% and 86.7% of specimens exposed to 0.25%, 0.50% and 1.00% solutions, respectively). In experiments where specimens were exposed to 72h time period, 30.0%, 26.7% and 0% were active in 0.25%, 0.50% and 1.00% solutions, respectively and after transferring them to the culture medium, 83.3%, 86.7% and 10.0% of specimens exposed to 0.25%, 0.50% and 1.00% solutions, respectively, returned to activity. In the following paper constituting the doctoral dissertation, changes in ultrastructure for both active animals and desiccated tuns, as well as levels of heat shock proteins (Hsp27, Hsp60 and Hsp70) in active animals of Pam. experimentalis were studied when exposed at higher temperatures (35 °C, 37 °C, 40 °C, and 42 °C) for 5 hours, compared to optimal temperature (20 °C). Isolated storage cells from the control group persisted in the body cavity among internal organs in an amoeboid or spherical shape. Small, but visible changes were observed in specimens exposed to 35°C in the form of alterations in the mitochondria. Significant ultrastructural changes were observed in storage cells of specimens exposed to 37 °C. There were multiple deteriorating mitochondria with the loss of its cristae and there was a presence of autophagic structures. The level of changes increased at 40°C, with the irregular and shrunken shape of storage cells, deteriorated cell organelles and mitochondria with a higher number of autophagosomes and autolysosomes. Most drastic changes were observed at 42 °C, with full degeneration of cells and organelles showing signs of necrosis, making even cell identification difficult. However, when exposed to higher temperatures, tuns exhibited absolutely no differences from the control group. Out of five temperatures tested, the three deemed most important were selected (20 °C – optimum temperature, 35 °C – the highest temperature from which the return to activity was observed and 42 °C – where full necrosis was observed) and used for quantification of heat shock proteins (Hsp27, Hsp60 and Hsp70) in active specimens. All of them showed significant upregulation with the increase of the temperature. In the last paper, all available information on the genus Paramacrobiotus were summarized. Thus, in summary, the genus Paramacrobiotus currently includes 45 species (including Pam. gadabouti added as a part of the present thesis). The species of this genus can be found everywhere throughout the globe, supporting the statement that the genus is cosmopolitan. Both dioecious and unisexual species are present in the genus, with both long and short lifespan. The species in this genus are generally carnivorous with their food preference, including certain rotifers, nematodes and juvenile tardigrades. However, it was reported that they could also feed on cyanobacteria, algae, and fungi. The species generally have a good affinity for cryptobiosis, which is why multiple studies involving anhydrobiosis have been performed to date using specimens of various species of the Paramacrobiotus.
Konstytucyjne ramy ustroju rolnego a polityka gospodarowania nieruchomościami w Polsce
(2024) Janowska, Natalia; Babiak, Jerzy. Promotor
Rozprawa obejmuje pojęcia służące kształtowaniu ustroju rolnego mające swoje źródło w Konstytucji RP. Analizie i systematyzacji zostaje poddane pojęcie gospodarstwa rolnego, służącemu na jego korzyść ustroju rolnego, opartego na orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i doktrynię Wysunięty został postulat w zakresie wyraźnego określenia pozycji prawnej Konstytucji RP w kontekście ustroju rolnego. W kolejnych częściach rozprawy omówione zostają mechanizmy służące wspieraniu przez państwo podstawowej jednostki ustroju rolnego, jakim jest gospodarstwo rodzinne oraz warunków preferencyjnych, którymi ono dysponuje. Rozprawa składa się z wstępu, zakończenia oraz czterech rozdziałów. W pierwszej kolejności analizie poddano konstytucyjne ramy ustroju rolnego państwa. Badaniu podlegał kształt i istota wizji ustroju rolnego koncentrującego nacisk na szeroko rozumianej polityce rolnej, jej normatywnym kierunku i rozwoju, poprzez mechanizmy centralizacji systemu gospodarowania gospodarką rolną państwa. W dalszej części poświęcono uwagę determinantom kreującym i wspierającym ustrój rolny państwa takim jak determinanty polityczne, ekonomiczne i społeczne. Szczegółowej analizie poddano pojęcie Zasobu, jako podstawy systemu wspierającego funkcjonowanie polityki rolnej państwa, a także rodzajom kryteriów służących klasyfikacji nieruchomości. Poddano szczegółowej analizie podstawowe zasady prawne gospodarowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa, a także omówiono instytucję Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jako instytucjonalnego instrumentu kreowania polityki rolnej państwa. Na tym tle zwrócono szczególną uwagę na formy zagospodarowania gruntów rolnych Skarbu Państwa takie jak sprzedaż, dzierżawa, nieodpłatne przekazanie, przekazanie aportem do spółek, czy też inne. W dalszej kolejności przystąpiono do omówienia gospodarstwa rodzinnego jakom przedmiotu polityki rolnej państwa, w kontekście uprawnień państwa w postaci prawa pierwokupu czy prawa odkupu, a także doprecyzowania znaczenia przepisów nadających Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa powyższe uprawnienia. Rozprawę kończą rozważania dotyczące polityki państwa w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi z udziałem cudzoziemców w świetle historycznym, programowym i prawnym. Omówiono także rolę i znaczenie gospodarstw rodzinnych w państwach Unii Europejskiej. The dissertation covers the concepts used to build the agricultural system, which have their source in the Constitution of the Republic of Poland. The concept of an agricultural holding, serving in his favor the agricultural system based on the jurisprudence of the Constitutional Tribunal and the doctrine, is subject to analysis and systematization. The following parts of the dissertation discuss the mechanisms used by the state to support the basic unit of the agricultural system, which is the family farm, and the preferential conditions that it has at its disposal. The dissertation consists of an introduction, conclusion and four chapters. First, the constitutional framework of the agricultural system of the state was analyzed. The study focused on the shape and essence of the vision of the agricultural system focusing on the broadly understood agricultural policy, its normative direction and development, through the mechanisms of centralization of the state agricultural management system. In the following part, attention is paid to the determinants that create and support the agricultural system of the state, such as political, economic and social determinants. The concept of Stock as the basis of the system supporting the functioning of the agricultural policy of the state was subjected to a detailed analysis, as well as the types of criteria used to classify real estate. The basic legal principles of managing the Agricultural Property Stock of the State Treasury were subjected to a detailed analysis, and the institution of the National Support Center for Agriculture as an institutional instrument for creating the agricultural policy of the state was discussed. Against this background, particular attention was paid to the forms of development of agricultural land owned by the State Treasury, such as sale, lease, gratuitous transfer, transfer in kind to companies, or others. Next, the family farm was discussed as the subject of the state agricultural policy, in the context of the powers in the form of the right of pre-emption or repurchase right, as well as the clarification of the meaning of the provisions granting the National Center for Agriculture Support the above powers. The dissertation ends with considerations on the state policy in the field of agricultural real estate trading with the participation of foreigners in the historical, program and legal light. The role and importance of family farms in the European Union countries are discussed.
Metajęzykowe wykładniki ironii w języku polskim i rosyjskim (na podstawie tekstów literackich)
(2024) Starodvorskaia, Ekaterina; Sitarski, Andrzej. Promotor
W ramach niniejszej rozprawy w centrum uwagi znajduje się „metajęzykowe oblicze” ironii werbalnej. Kierunek i charakter badań wynika więc z potrzeby analizy zjawisk występujących na przecięciu zagadnień o fundamentalnym znaczeniu dla komunikacji międzyludzkiej – ironii oraz metajęzyka. Praca wychodzi z założenia, że związek pomiędzy tymi kategoriami jest głęboki i wieloaspektowy. Ironiczna wypowiedź sama w sobie tworzy dodatkowy poziom interpretacji, a więc w pewnym sensie przeradza się w metawypowiedź (por. Haiman 1998); bezpośrednim nośnikiem przesłania ironicznego często jest cudza wypowiedź cytowana przez aktualnego nadawcę (Wilson, Sperber 1992; Бахтин 1994); jednostki metajęzykowe służą jako wygodne i oszczędne „opakowanie” autorskich sądów na temat słów bohatera i autorskich ocen dotyczących zachowań komunikacyjnych (Głowiński 1973). W pracy analizowane są tzw. metajęzykowe wykładniki ironii w języku polskim i rosyjskim; główny przedmiot opisu stanowi wkład jednostek metajęzykowych w utworzenie i sygnalizowanie efektu ironicznego w ramach tekstu literackiego, przede wszystkim o strukturze narracyjnej. Najważniejszym celem pracy jest ustalenie sposobów sygnalizowania obecności ironii werbalnej we fragmentach polskich i rosyjskich tekstów literackich zawierających metajęzykowe wykładniki ironii. Badania zostały przeprowadzone na podstawie dwóch podkorpusów, każdy z których zawiera 200 metajęzykowych wykładników ironii. Główne wyzwanie natury teoretycznej wynikało z problematyczności podstawowych terminów użytych w tytule pracy doktorskiej, mianowicie ironia, metajęzykowy oraz tekst literacki. Wyszczególnienie relewantnych aspektów zjawisk, które stoją za tymi terminami, wymagało opisu i analizy różnych podejść istniejących w literaturze przedmiotu, stąd pierwszy rozdział pracy zawiera przegląd źródeł teoretycznych poświęconych ironii werbalnej, metajęzykowi / metatekstowi oraz specyfice tekstu literackiego jako zdarzenia komunikacyjnego. Ze względu na brak konsensusu co do efektywności metod stosowanych w badaniach nad ironią („nie istnieje jedynie słuszne podejście do badań nad ironią”, a „różne metody zyskują przy zestawieniu ich ze sobą” (Colston, Athanasiadou 2017: 11)) w rozprawie został wykorzystany cały arsenał narzędzi metodologicznych zaproponowanych w ramach teoretycznych koncepcji ironii werbalnej, ale również dyscyplin lingwistycznych, w obrębie których użycie języka „nie wprost” może występować w postaci przedmiotu badań. Wnioski zawarte w drugim rozdziale oparte są na wynikach analizy semantycznej oraz pragmalingwistycznej, której przeprowadzenie niekiedy wymagało również sięgnięcia po metody dyskursywne. Metoda korpusowa z kolei pozwoliła na wyjście poza obręb sztucznych przykładów układanych przez badaczy z uwzględnieniem warunków laboratoryjnych (por. Partington 2006: 189) i umożliwiła analizę rezultatów realnego użycia języka, przy czym nie pojedynczych, lecz w liczbie wystarczającej, by stwierdzić obecność w badanym materiale pewnych tendencji i zależności. Usystematyzowanie analizowanego w tej pracy materiału opierało się na trzech podstawowych kryteriach – typ jednostki metajęzykowej (kryterium formalno-merytoryczne), typ niezgodności sygnalizującej obecność ironii (kryterium merytoryczne), typ kontekstu (kryterium formalno-merytoryczne). Przeprowadzone pod tym kątem badania, jak sądzę, pozwoliły na uzupełnienie wiedzy naukowej dotyczącej funkcjonowania ironii werbalnej w tekście literackim. The presented study focuses on the metalinguistic aspect of verbal irony. The direction and nature of the research therefore follow from the need to examine phenomena that occur when the linguistic reflexivity and the verbal irony – two very substantial for the use of natural language issues – interact. This thesis proceeds from the premise that the link between these two entities is deep and multi-faceted. An ironic / sarcastic utterance itself creates an additional level of interpretation, therefore it itself turns into, in a sense, a metamessage (see Haiman 1998). The natural medium of an ironic message may often take the form of somebody else’s utterance quoted by an actual speaker (Wilson, Sperber 1992; Бахтин 1994). Metalinguistic units could be used as the practical and effort effective “containers” of the author’s attitude towards the speech of a character and the author’s judgement regarding their communicative behavior. Within this work, I analyze so called ironically used metalinguistic expressions in Polish and Russian; the main object of analysis is the metalinguistic units impact on creating and signaling of an ironic effect within literary, mainly narrative, texts. The most important goal of this study is to identify how the presence of irony is signaled in extracts from the Polish and Russian literary texts that incorporate ironic metalinguistic expressions. The research is carried out based on two corpora of 200 Polish and 200 Russian ironically used metalinguistic units. The main theoretical challenge emerges from the fact that the basic terms used in the thesis title are all problematic; this applies to the term irony as well as terms metalinguistic and literary text. Identification of relevant aspects of their designata requires from researcher to describe and analyze various theoretical approaches proposed in academic literature so far. Accordingly, the first chapter provides a comprehensive literature review on verbal irony, linguistic reflexivity and specific character of a literary text as a communicative event. Given there is no universal agreement on effectiveness of the methods of studying irony (“no single correct way to approach the study of irony exists” and, at the same time, “different approaches benefit when juxtaposed with other methods” (Colston, Athanasiadou 2017: 11)) I use in this study a wide range of methodological tools proposed within different frameworks that deal with verbal irony as well as within various linguistic traditions that may focus on figurative use of language as their main object of inquiry. The conclusions presented in the second chapter are based on the results of the semantic and pragmatic analyses that were supported by the use of discursive methods when needed. In addition, corpus-assisted study of irony allows to venture beyond the area of simple examples invented by researchers themselves and adjusted to the artificial environment inside the laboratory (see Partington 2006: 189) and makes it possible to analyze authentic instances of irony. Furthermore, the data field within the study does not consist of few isolated examples, it provides a sufficient number of data to establish certain patterns and dependencies. Systemization of data collection that this study is based on leans on three main criteria: the type of metalinguistic unit (criterion of form and meaning), the type of incompatibility that signals the presence of irony (criterion of meaning), and the type of the context (criterion of form and meaning). In this respect, the study appears to gain additional scientific knowledge on the functioning of verbal irony in literary texts.
Niewerbalne i werbalne reprezentacje ciała a poczucie tożsamości cielesnej i osobistej
(2023) Page, Nina; Pilarska, Aleksandra. Promotor
Celem badawczym pracy jest określenie relacji pomiędzy niewerbalnymi i werbalnymi reprezentacjami ciała, poczuciem tożsamości cielesnej i poczuciem tożsamości osobistej w grupie osób dorosłych z populacji ogólnej. We współczesnych psychologicznych konceptualizacjach poczucia tożsamości (Kwapis i Brygoła, 2013; Oleś, 2008; Pilarska, 2012, 2016; Sokolik, 1996) uznaje się znaczenie procesów pozarefleksyjnych dla wyznaczania sposobu doświadczania własnej osoby. Mimo to, znaczna część analiz związków między ciałem a doświadczeniem własnej osoby koncentruje się na deklaratywnym odniesieniu się do cielesności (Mirucka, 2018; Schier, 2010). Z kolei badania z obszaru poznawczo zorientowanej neuronauki dostarczają cennych informacji o znaczeniu multimodalnych procesów przetwarzających dane cielesne w kształtowaniu bardzo specyficznych zjawisk fenomenologicznych (np. odczucia własności ciała czy sprawstwa w obszarze cielesności; m.in. Botvinick i Cohen, 1998; de Vignemont, 2007, 2010, 2011; Gallagher, 2005). Opracowania z nurtu neuronauki nie wyjaśniają jednak, w jaki sposób te fenomeny odnoszą się do całościowego doświadczenia siebie. Zaproponowany w pracy model systematyzuje relacje między cielesnością a poczuciem tożsamości i stanowi tym samym próbę wypełnienia istniejącej w literaturze luki. Model obejmuje zróżnicowane aspekty cielesności, które mają wyjaśniać wielowymiarowo ujęte poczucie tożsamości osobistej – aspekty te to percepcyjne i sensomotoryczna reprezentacje ciała, deklaratywna wiedza o funkcjonowaniu ciała i towarzyszące temu emocje oraz subiektywny sposób przeżywania ciała, ujęty w postaci poczucia tożsamości cielesnej o strukturze wieloaspektowej. Przyjęto, że poczucie tożsamości cielesnej pełni rolę pośredniczącą między reprezentacjami ciała a poczuciem tożsamości osobistej. W ramach tak zarysowanego kontekstu główny problem badawczy niniejszego projektu stanowi pytanie o to, czy i w jakich aspektach cielesność jest istotna dla poczucia tożsamości osobistej dorosłego człowieka. Materiał i metoda. W badaniu wzięło udział 160 osób, w tym 90 kobiet i 70 mężczyzn w przedziale wiekowym 19–35 lat. Do pomiaru poczucia tożsamości cielesnej i osobistej oraz werbalnych reprezentacji ciała zastosowano narzędzia samoopisowe: Wielowymiarowy kwestionariusz tożsamości (WKT; Pilarska, 2016) oraz skonstruowane na potrzeby niniejszego badania Kwestionariusz poczucia tożsamości cielesnej (KPTC) i Kwestionariusz werbalnych reprezentacji ciała (KWRC). Niewerbalne reprezentacje ciała badano z wykorzystaniem procedur wykonaniowych. Trzy z nich – zadanie estymacji rozmiaru ciała, zadanie estymacji dotykowej oraz próby motoryczne – miały charakter autorskiej adaptacji. Posłużono się również znormalizowanym komputerowym Testem koordynacji sensomotorycznej (SMK; Bauer i in., 2003). Próby wykonaniowe poprzedzono prognozą osoby badanej dotyczącą poziomu wykonania zadania. Udział w badaniach był dobrowolny. Badanie realizowano z zachowaniem poufności danych z każdym uczestnikiem indywidualnie. Wyniki. Wyniki analiz regresji i modelowania równań strukturalnych pokazały, że predyktorami poczucia tożsamości cielesnej są zarówno werbalne reprezentacje ciała, jak i niewerbalny schemat ciała (wskaźnik koordynacji sensomotorycznej). Potwierdzono pośredniczącą rolę poczucia tożsamości cielesnej w relacji między wskaźnikiem koordynacji sensomotorycznej a poczuciem tożsamości osobistej oraz między werbalnymi reprezentacjami ciała a poczuciem tożsamości osobistej. Natomiast oczekiwanie, że werbalne reprezentacje ciała będą pośredniczyć między niewerbalnymi reprezentacjami ciała i poczuciem tożsamości cielesnej nie znalazło potwierdzenia w wynikach. Wskaźniki niewerbalnych reprezentacji ciała okazały się niezwiązane ze sobą, a związki między niewerbalnymi i werbalnymi reprezentacjami ciała miały bardzo ograniczony zakres. Tylko jedna zmienna związana z funkcjonowaniem niewerbalnych reprezentacji ciała – wskaźnik koordynacji sensomotorycznej – wykazała powiązania z innymi kluczowymi konstruktami prezentowanego badania. Wyniki analizy skupień i testu chi-kwadrat ujawniły silnie związki między poczuciem tożsamości cielesnej i poczuciem tożsamości osobistej. Wnioski. Z analiz wynika, że poczucie tożsamości cielesnej w dominującym stopniu powiązane jest z werbalnym sposobem reprezentacji ciała i wybiórczo z automatycznymi procesami sensomotorycznymi. Obserwacja, że związki między reprezentacjami ciała a poczuciem tożsamości osobistej są w całości zapośredniczone przez poczucie tożsamości cielesnej sugeruje, że reprezentacje ciała dopiero wtedy stają się istotne dla całościowego poczucia siebie, kiedy nadany jest im specyficzny sens wyrażony przez doświadczenie ciała jako własnego, spójnego z Ja, ciągłego, poddającego się kontroli, o wyraźnych granicach i niosącego treści, które jednostka rozumie. Wyniki badań dostarczyły również wskazań, że silne poczucie tożsamości cielesnej wspiera siłę i harmonię poczucia tożsamości osobistej w okresie dorosłości. The research was to describe the relationship between non-verbal and verbal body representations, a sense of bodily identity and a sense of personal identity in adults from the general population. Modern psychological conceptualisations of a sense of personal identity (Oleś, 2008; Kwapis i Brygoła, 2013; Pilarska, 2012, 2016; Sokolik, 1996) recognise the importance of non-reflective processes in forming a subjective identity experience. Yet a substantial part of the analysis in personality psychology focuses on the declarative level of body experience (Mirucka, 2018; Schier, 2010). Cognitive neuroscience research brings valuable data about the significance of multimodal processing in rooting specific phenomena (eg. sense of body ownership and agency; m.in. Botvinick i Cohen, 1998; de Vignemont, 2007, 2010, 2011; Gallagher, 2005). However, studies in cognitive neuroscience do not offer an explanation of what way these phenomena relate to a general sense of self. The model proposed in this work systematises a relationship between corporality and a sense of identity and therefore attempts to fill the gap recognised in the literature. The model involves different aspects of corporality – perceptual and sensorimotor body representations, declarative knowledge of body functioning, emotional attitudes towards the body, and a subjective multi-faced experience of the body named as the sense of bodily identity. These are used to explain a sense of personal identity. It was assumed that a sense of bodily identity mediates the connection between body representations and a sense of personal identity. In this context, the main research questions are whether, and in which aspects, corporality is significant for a sense of personal identity in adults. Method. The sample consisted of 160 persons, including 90 women and 70 men aged 19–35. To measure a sense of personal identity, a sense of bodily identity and verbal body representations, self-descriptive tools were used: the Multidimensional Questionnaire of Identity (MQI; Pilarska, 2016), and developed for the purpose of this study, the Questionnaire of Bodily Sense of Identity (QBSI) and the Questionnaire of Verbal Body Representations (QVBR). The functioning of non-verbal body representations was assessed by performance tasks. The adapted procedures were used – body size estimation task, tactile estimation task and motor tasks – alongside the normalised, computer-assisted Sensomotor Coordination Test (SMK). The participants’ prognosis regarding their efficacy in completing tasks was then followed by performance tasks. Participation in an individual session was voluntary. Confidentiality was guaranteed. Results. Hierarchical linear regression and structural equation modelling showed that both verbal body representations and non-verbal body schema (an indicator of sensomotor coordination) predict a sense of bodily identity. The data supported the hypothesized mediating role of a sense of bodily identity between an indicator of sensomotor coordination and a sense of personal identity, and between verbal body representations and a sense of personal identity. Verbal body representations failed to emerge as a mediator between non-verbal body representations and a sense of bodily identity. Against expectations, indicators of non-verbal body representations were not linked to each other, and relationships between non-verbal and verbal body representations were very limited. Only one variable related to non-verbal body representations (an indicator of sensomotor coordination) was connected to other elements in the model. Cluster analysis and chi-square testing demonstrated the strong association between bodily and personal sense of identity. Conclusions. The findings determined that a sense of bodily identity is predominantly connected to verbal body representations and selectively to automatic sensorimotor processing. The observation that the relationship between body representations and a sense of personal identity is mediated by a sense of bodily identity, suggests that body representations become significant for a sense of personal identity, only when the body is experienced in a specific way. Namely as own, coherent with self, continuous, under control, with clear boundaries and having understandable internal content. The obtained results indicate that a strong sense of bodily identity supports the strength and harmony of a sense of personal identity in adulthood.
Doświadczanie rodzicielstwa w chorobie nowotworowej
(2024) Matuszczak-Świgoń, Joanna; Bakiera, Lucyna. Promotor
Cel. Nadrzędnym celem pracy było poznanie doświadczania rodzicielstwa w chorobie nowotworowej. Cel ten został zrealizowany za pomocą badania jakościowego (Interpretacyjna Analiza Fenomenologiczna, IPA) i ilościowego. Metoda. Badanie miało charakter przekrojowy. Badanie jakościowe polegało na rozmowach częściowo ustrukturyzowanych z czterema matkami w trakcie chemioterapii z powodu raka piersi. Badanie ilościowe prowadzone było w wersji on-line. W badaniu wzięło udział 145 rodziców dzieci poniżej 18. roku życia, rodzice byli w trakcie leczenia choroby nowotworowej. Wyniki. Na podstawie badania jakościowego wyróżniono pięć nadrzędnych tematów: 1. Zmaganie się z wyzwaniami wynikającymi z bycia mamą w trakcie chemioterapii; 2. Minimalizowanie negatywnego wpływu choroby na dzieci; 3. Doświadczanie choroby jako lekcji; 4. Doświadczanie macierzyństwa w chorobie nowotworowej ujęte w ramy czasowe oraz 5. Refleksje na temat bycia mamą w trakcie zaawansowanej choroby nowotworowej. W badaniu ilościowym wykazano, że rodzice w chorobie nowotworowej mają niższy poziom satysfakcji rodzicielskiej niż rodzice z grupy kontrolnej. Przeprowadzone analizy wykazały, że satysfakcja ze związku intymnego i otrzymywane wsparcie społeczne stanowią czynniki ochronne dla satysfakcji rodzicielskiej. Natomiast stresogenność funkcjonowania dziecka stanowi czynnik ryzyka dla satysfakcji rodzicielskiej. Czynniki ryzyka stresu rodzicielskiego obejmują: stresogenność funkcjonowania dziecka i obawy rodzicielskie, a satysfakcja ze związku intymnego jest czynnikiem obniżającym stres rodzicielski w chorobie nowotworowej. Aim. The main objective of the study was to discover the experience of parenting in cancer. This aim was achieved through a qualitative study (Interpretative Phenomenological Analysis, IPA) and a quantitative study. Method. The study was cross-sectional. The qualitative study consisted of semi-structured interviews with four mothers receiving chemotherapy for breast cancer. The quantitative survey was conducted online. The study included 145 parents of children under the age of 18, the parents were undergoing cancer treatment. Results. Based on the qualitative study, five major themes were distinguished: 1. Struggling with the challenges of being a mother during chemotherapy; 2. Minimizing the negative impact of the disease on children; 3. Experiencing cancer as a lesson; 4. Experiencing motherhood in cancer framed by time and 5. Reflecting on being a mother during advanced cancer. The quantitative study found that parents with cancer had lower levels of parental satisfaction than parents in the control group. The analyses showed that relationship satisfaction and the received social support are protective factors for parenting satisfaction. In contrast, the stressfulness of child functioning is a risk factor for parental satisfaction. Regarding parenting stress during cancer, risk factors include: the stressfulness of child functioning and parenting concerns. On the other hand, relationship satisfaction is a protective factor that reduces parental stress in cancer.
Realizacja swobody testowania przy wykorzystaniu testamentu elektronicznego. Stan de lege lata i postulaty de lege ferenda
(2023) Walczak, Dawid Jan; Haberko, Joanna. Promotor
Niniejsza rozprawa dotyczy dopuszczalności i zasadności zastosowania nowoczesnych technologii w procesie sporządzania testamentu. Chodzi przede wszystkim o wskazanie korzyści i wyzwań, jakie się wiążą z wprowadzeniem elektronicznej formy testamentu do systemu prawnego oraz propozycji dalszych działań prawodawczych w celu uwspółcześnienia katalogu form testamentu. W rozprawie przedstawiona została geneza instytucji testamentu, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju tej instytucji w polskim systemie prawa. Poddane analizie zostały zagadnienia związane z obecnymi normami prawnymi w zakresie prawa spadkowego, a także możliwości oferowane przez nowe technologie w tym zakresie. Ponadto, zostały przedstawione przykłady rozstrzygnięć judykatury oraz rozwiązań legislacyjnych obcych prawodawstw, w których dopuszczalne jest sporządzanie testamentów w formie elektronicznej. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział poświęcony został rozważaniom na temat pojęcia, istoty oraz genezy swobody testowania. Konieczne było znalezienie odpowiedzi na pytanie jakie funkcje w społeczeństwie ma spełniać ta konstrukcja prawna i jakie jej cechy spowodowały, że występuje w większości obowiązujących na świecie systemów prawnych. Rozdział drugi poświęcony został istocie i funkcji testamentu per se. Przeprowadzona została analiza funkcji oraz charakterystyki testamentu, a także uzasadnienia aktualnego katalogu form testamentu. Rozdział trzeci poświęcony został problematyce instytucji testamentu w prawie polskim de lege lata oraz przeprowadzona została analiza każdej z form testamentu przewidzianej w Kodeksie cywilnym de lege lata. W rozdziale czwartym przedstawione zostały rozwiązania technologiczne, które potencjalnie mogłyby znaleźć zastosowanie w przypadku nowej formy testamentu. Chodzi przede wszystkim o szeroko dostępne rozwiązania technologiczne, będące nierzadko nieodłącznym elementem życia każdego człowieka, pozwalające na zaprojektowanie nowej formy testamentu, mogącej służyć jako wiarygodny dowód woli testatora, chroniąc jego interesy i wypełniając funkcje stawiane przed formą testamentu w sposób doskonalszy, niż formy obecnie przewidziane prawem. Następnie przedstawione zostały liczne przykłady stanów faktycznych, w których testatorzy podejmowali próby dokonywania rozrządzeń mortis causa przy wykorzystaniu nowych technologii. W ostatnim, piątym rozdziale podjęta została próba zaprojektowania zmian w zakresie prawa spadkowego, w szczególności zaś formy testamentu odpowiadającej wymaganiom współczesności. Zaprezentowana została koncepcja testamentu elektronicznego jako nowej formy testamentu oraz jej możliwe elementy konstrukcyjne, które należałoby wykorzystać podczas zmian w polskim prawie spadkowym. Ponadto zaprezentowana została propozycja znowelizowania przepisu dotyczącego testamentu ustnego w taki sposób, aby jego sporządzenie możliwe było także przy pomocy środków porozumiewania się na odległość. Nadto, niezależnie od zmian w zakresie katalogu form testamentu zawarta została propozycja wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowej instytucji prawnej, tj. dyspozycji treściami cyfrowymi na wypadek śmierci. This dissertation concerns the permissibility and legitimacy of the use of modern technology in the process of making a will. It is primarily concerned with identifying the benefits and challenges that arise from the introduction of an electronic form of the will into the legal system, as well as proposals for further legislative action to modernize the catalog of forms of the will. The dissertation presents the genesis of the institution of the will, with particular emphasis on the development of this institution in the Polish legal system. The issues related to the current legal norms in the field of inheritance law, as well as the possibilities offered by new technologies in this area have been analyzed. In addition, examples of settlements of jurisprudence and legislative solutions of foreign legislation, in which it is permissible to make wills in electronic form, are presented. The dissertation consists of five chapters. The first chapter was devoted to consideration of the concept, essence and genesis of the freedom of testing. It was necessary to find an answer to the question of what functions in society this legal construction is supposed to perform and what features caused it to be found in most legal systems in force around the world. The second chapter was devoted to the essence and function of the will per se. An analysis of the functions and characteristics of the will was carried out, as well as the justification of the current catalog of forms of wills. The third chapter was devoted to the problem of the institution of the will in Polish law de lege lata, and an analysis was made of each of the forms of the will provided for in the Civil Code de lege lata. The fourth chapter presents technological solutions that could potentially be applied to a new form of will. It is primarily about widely available technological solutions, which are often an integral part of everyone's life, allowing the design of a new form of will that can serve as reliable evidence of the will of the testator, protecting his interests and fulfilling the functions placed on the form of will in a more perfect way than the forms currently provided by law. This is followed by numerous examples of factual situations in which testators attempted to make dispositions mortis causa using new technologies. In the last, fifth chapter, an attempt is made to design changes in the field of inheritance law, in particular, a form of will that meets the requirements of modern times. The concept of the electronic will as a new form of will is presented, as well as its possible design elements that should be used during changes in Polish inheritance law. In addition, a proposal is presented to amend the provision on the oral will in such a way that its drafting is also possible by means of remote communication. In addition, regardless of the changes in the catalog of forms of wills, a proposal was included to introduce a new legal institution into the Polish legal order, i.e. a disposition of digital content in the event of death.
Funkcje przedmiotów z kości i poroża w typie kolców, igieł, stilusów w świetle badań traseologicznych oraz eksperymentalnych. Analiza materiałów archeologicznych z grodów centralnych wczesnośredniowiecznej Wielkopolski
(2024) Stelmasiak-Majorek, Monika Katarzyna; Danielewski, Marcin. Promotor
Poniższa dysertacja jest pogłębionym studium eksperymentalno-funkcjonalnym, dotyczącym faktycznych funkcji wczesnośredniowiecznych przedmiotów wykonanych z kości i poroża takich jak: szydła, przekłuwacze, kolce, dłuta, rylce, igły oraz stilusy. Zakres chronologiczny pracy obejmuje okres pomiędzy pierwszą połową X a połową XIII wieku. Cezura ta pokrywa się z czasem powstania i największej aktywności zlokalizowanych w Wielkopolsce grodów centralnych (na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, w Gnieźnie, na Ostrowie Lednickim, w Gieczu oraz w Grzybowie), z których pochodzą wybrane do pracy materiały źródłowe. Metodami wykorzystanymi w pracy są analiza traseologiczna oraz archeologia eksperymentalna, stanowiąca bazę porównawczą dla badanych artefaktów. Główne cele badawcze dotyczą kwestii takich jak: możliwość sprecyzowania konkretnych funkcji przedmiotów z wyodrębnionym kolcem (biorąc pod uwagę fakt, że mogły one służyć do wielu czynności), ocena wpływu zabiegów konserwatorskich na prowadzenie obserwacji traseologicznej (wsparta badaniem eksperymentalnym), weryfikacja pojawiających się w literaturze sugestii na temat interpretacji rylców oraz igieł jako stilusów do pisania na powoskowanych tabliczkach, a także porównawcza interpretacja codziennych zajęć mieszkańców ujętych w poniższej rozprawie grodów i podgrodzi. Dysertacja wprowadza również propozycje zmian nazewnictwa stosowanego dotychczas w definiowaniu tych przedmiotów, które dostosowano do możliwości klasyfikacji na podstawie obserwacji traseologicznych. The following dissertation is an in-depth experimental and functional study considering the problem of interpretation of actual functions of early medieval items made from bone and antler such as awls, perforators, spikes, chisels, burins, needles and styli. The chronological scope of the following work is set between the first half of the 10th century and the mid-13th century. This period coincides with the time of establishment and greatest activity of central strongholds located in Greater Poland (on Ostrów Tumski in Poznań, in Gniezno, on Ostrów Lednicki, in Giecz and in Grzybowo), from which the source materials were selected for analysis. The main objectives concern issues such as: the possibility of defining precise functions of pointed tools (taking into account the fact that they might have been so-called multitools), assessment of the impact of conservation procedures on the possibility of conducting traceological observations (supported by additional experimental research), verification of the suggestions regarding the interpretation of burins and needles as styli for writing on waxed tablets, as well as a comparative interpretation of the daily activities of the inhabitants of the strongholds and their suburbia’s included in the following dissertation. The thesis also introduces a proposal of shift in definitions used so far to define these items, which have been adapted to the possibility of classification based on use-wear analysis.
Chorwackie inspiracje piśmienniczej działalności bułgarskich katolików w XVIII i na początku XIX wieku
(2024) Radaković, Ninoslav; Mikołajczak, Mariola. Promotor
Celem dysertacji jest opisanie, zdefiniowanie oraz analiza chorwackich wpływów na bułgarskie piśmiennictwo katolickie XVIII i początku XIX wieku. Literaturę paulicjańską stanowią dzieła pisane na potrzeby współwyznawców przez bułgarskich księży katolickich od XVII wieku. Do podstawowego korpusu analizy należą następujące dzieła: (1) Petar Bogdan Bakšić, Bogoglivbna razmiscglianya od otaystva odkupglienya csoviçanskoga, (2) Filip Stanislavov, Abagar, (3) Krsto Pejkić, Zarcalo istine med carkve istočne i zapadne, (4) Pavao Duvanlija Gajdadžijski, poezja (w tym religijna), (5) Petar Kovačev Carski, rękopisy modlitewników, (6) dzieła anonimowych autorów z końca XVIII i początku XIX wieku. W dysertacji przedstawiono biografie wszystkich autorów, a każde dzieło zostało wpisane w ramy przestrzenno-czasowe i genologiczne oraz usytuowane w kontekście historycznego rozwoju języka i literatury bułgarskiej. Przeprowadzenie ukierunkowanej analizy językowej umożliwiło wskazanie oraz szczegółowy opis elementów iliryjskich obecnych w ówczesnym języku bułgarskich katolików, uwzględniający płaszczyznę leksykalną, gramatyczną i ortograficzną. Pozwala to zauważyć, że autorzy pierwszego okresu – przedstawiciele cziprowskiej szkoły literatury paulicjan (Petar Bogdan Bakšić i Krsto Pejkić) – posługują się językiem iliryjskim lub korzystają z własnej redakcji tego języka (Filip Stanislavov), podczas gdy autorzy drugiego okresu, tj. szkoły płowdiwskiej (Pavao Duvanlija Gajdadžijski, Petar Kovačev Carski i anonimowi autorzy), tworzą język literacki na podstawie dialektu paulicjańskiego, z włączaniem mniejszej liczby iliryzmów. The aim of the dissertation is to describe, define and analyze Croatian influences on Bulgarian Catholic writing in the 18th and early 19th centuries. Bulgarian Catholic literacture consists of the works written by Bulgarian Catholic priests since the 17th century for the needs of the Catholic faithful. The corpus of this study includes: (1.) Petar Bogdan Bakšić, Bogoglivbna razmiscglianya od otaystva odkupglienya csoviçanskoga, (2.) Filip Stanislavov, Abagar, (3.) Krsto Pejkić, Zarcalo istine med carkve istočne i zapadne, (4.) Pavao Duvanlija Gajdadžijski, spiritual and other poems, (5.) Petar Kovačev Carski, handwritten prayer books, (6.) works by anonymous authors from the end of the 18th and the beginning of the 19th century. All the authors’ biographies are presented and each of the works is defined in terms of space, time and genre, while special attention is paid to their place in the historical development of the Bulgarian language and literature. Following the focused linguistic analysis, the Illyrian elements in terms of spelling, grammar and lexis in the language of Bulgarian Catholics of the day are enumerated and described. It is evident that the authors of the first phase, that is, members of the Chiprovtsi School of Paulitian literature (Petar Bogdan Bakšić and Krsto Pejkić) use the Illyrian language or their own version of the Illyrian language (Filip Stanislavov), while the authors of the second phase, i.e., the authors of the Plovdiv School (Pavao Duvanlija Gajdadžijski, Petar Kovačev Carski and anonymous authors), create a standard language based on the vernacular with the inclusion of a small number of words derived from Illyrian.

Browse

Recent Submissions