Informatyczna implementacja algorytmów binarnej syntezy i dychotomizacji zdań

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie sposobu implementacji algorytmów binarnej syntezy i dychotomizacji zdań w najpopularniejszych językach programowania. W pierwszej części artykułu oba algorytmy przedstawione są w ujęciu teoretycznym przy użyciu pojęć z aksjomatycznej teorii składni prof. Bańczerowskiego. Algorytm dychotomizacji zdań opisany jest jako szereg etapów temporalnego rozpadu struktur syntaktycznych, począwszy od podziału zdania na frazę nominalną i werbalną, a skończywszy na podziale minimalnych konstrukcji hipotaktycznych lub parataktycznych na pojedyncze wyrazy. Algorytm binarnej syntezy zdań przedstawiono jako wieloetapową relację syntaktyczną konstruującą związki syntaktyczne z uwzględnieniem ich dopuszczalności frazeologicznej, który działa na zasadzie odwrotnej do algorytmu dychotomizacji zdań. W drugiej części artykułu informatyczną implementację obu algorytmów określono jako problem efektywnie rozstrzygalny. Postulowano opracowanie trzech zrównoważonych, równoległych korpusów języka polskiego. Każdą konstrukcję syntaktyczną wyrażono za pomocą operacji na zadeklarowanych zmiennych, do których przypisano wyrazy należące do określonych części mowy z utworzonych korpusów polszczyzny. Ostatecznie oba algorytmy przedstawiono w postaci zestawu komend programistycznych.

Abstract (Computer Implementation of Binary Synthesis and Sentence Dichotomization Algorithms). The paper aims to show how to implement binary synthesis and sentence dichotomization algorithms in the most popular programming languages. In the fi rst part the author discusses both algorithms from a theoretical perspective, using the concepts from Bańczerowski’s axiomatic theory of syntax. The sentence dichotomization algorithm is described as a series of stages of the temporal break-up of syntactic structures, starting from sentence division into the nominal and verbal phrase, and fi nishing with the division of minimal hypotactic or paratactic structures into single words. The binary synthesis algorithm is described in terms of a multi-stage syntactic relation which constructs syntactic relationships, allowing for collocational acceptability. This algorithm operates on a principle contrary to the sentence dichotomization algorithm. In the second part of the paper the author argues that the computer implementation of both algorithms is an effectively decidable problem. He also postulates the construction of three balanced parallel corpuses of the Polish language. Every syntactic structure is expressed by means of an operation on declared variables, which are matched with words belonging to specifi c parts of speech from the corpuses of Polish. Finally, both algorithms are presented by means of a set of programming commands.