Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: kompetencje osobiste
Loading...
Date
2008
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Factors influencing disabled people’s professional activity: personal characteristics
Abstract
The following article is the third publication presenting the results of a study concerning the
professional activity of handicapped people (see: „Nauka” 1/2008 and „Nauka” 2/2008). The
purpose of this part of the research was to determine whether there is a relationship between
professional status, life satisfaction, and various personal competencies among handicapped
people. Apart from this, we also wanted to establish what conditions personal competencies by
focusing on social-demographic factors and disability characteristics. The tested competencies
were isolated from the administered questionnaire using a factor analysis. Seven factors were
found: locus of control, level of aspiration, potential for development, effort invested in development,
impulsiveness, stamina, and mood. Analysis of the results leads to the following conclusions:
(1) personal competencies are significantly related to professional activity for handicapped
people, as is level of life satisfaction, (2) personal competencies are related to external
factors shaping the development of handicapped people, such as: dwelling, gender, level of disability,
and type of disability.
Description
W niniejszym artykule analizujemy te czynniki leżące u podstaw aktywności zawodowej
osób z ograniczeniami sprawności, które stanowią składowe struktury osobowości,
wiążąc się z ich obrazem własnej osoby, wizją własnego życia, sposobami realizacji
planów i zamierzeń, sposobami funkcjonowania w otoczeniu społecznym i fizycznym,
w tym sposobami radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Jak wynika z naszych dociekań
dotyczących uwarunkowań aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych, uwzględniających
szerokie spektrum czynników – począwszy od oddziaływań rodzicielskich w okresie
dzieciństwa i dorastania (por. Brzezińska, Kaczan, 2008), a kończąc na wsparciu
udzielanym przez organy państwowe (Kaczan, Smoczyńska, Bąbiak, 2008) – czynniki
osobowościowe zdają się mieć znaczenie decydujące.
W zaprezentowanych w tej pracy analizach, będących z konieczności wycinkiem
zgromadzonych przez nas danych, chcieliśmy zwrócić uwagę na elementy mające znaczenie
dla „stawania się podmiotem” przez osoby z ograniczeniami sprawności, widocznego
m.in. w przyjmowaniu aktywnej postawy względem otoczenia. W przypadku osób
niepełnosprawnych jest to kwestia niezwykle ważna, a rolą współpracujących z nimi
specjalistów powinno być właśnie wspieranie ich w kształtowaniu takich postaw, dzięki
czemu osoby te mogą „oderwać się” od swoich ograniczeń, biorąc odpowiedzialność za
własne życie i jego kształt.(...) Nasze badania pokazują, iż poziom kompetencji osobistych jest ważnym czynnikiem
związanym z aktywnością zawodową człowieka, z tym, czy efektywnie poszukuje pracy,
czy potrafi się w tej pracy utrzymać i wreszcie z jego ogólnym zadowoleniem z życia.
Ważne okazały się wszystkie badane przez nas kompetencje: i te uwarunkowane w znacznym
stopniu czynnikami natury biologicznej, siłą układu nerwowego i temperamentem
(dominacja nastroju pozytywnego lub negatywnego, wytrzymałość i impulsywność), i te
w znacznie większym stopniu warunkowane czynnikami społecznymi i sposobem wychowania
(aspiracje, poczucie umiejscowienia kontroli, spostrzegany potencjał rozwojowy
oraz wysiłek podejmowany w kierunku własnego rozwoju).
Osoby zadowolone z życia były znacznie częściej zawodowo aktywne i także znaczniej
częściej niż inne spostrzegały siebie i swoje relacje z innymi w świetle pozytywnym.
Sponsor
Wyniki, jakie prezentujemy, uzyskane zostały w ramach projektu badawczego pt. Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Projekt ten – nr WUE/0041/IV/05 realizowany był (w okresie: listopad 2005 – marzec 2008 r.) w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich – priorytet 1 pt.: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej, działanie 1.4. pt.: Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Kierownikiem projektu była prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany był w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
Keywords
Disability, Personal competencies, Professional status, Quality of life
Citation
NAUKA, 3, 97-123