Rączkowski, Włodzimierz. PromotorDrzewiecki, Mariusz2013-01-042013-01-042013-01-04http://hdl.handle.net/10593/4130Wydział Historyczny: Instytut PrahistoriiRozprawa podejmuje temat znaczenia założeń ufortyfikowanych w czasach od końca Imperium Meroickiego (okres późnomeroicki/postmeroicki II-VI w. n.e.) oraz jednoczesnego tworzenia się nowych ośrodków władzy, aż po czasy przyjęcia chrześcijaństwa przez królestwo Makurii (VI w.). Zasięg terytorialny obejmuje obszar Górnej Nubii (północny oraz centralny Sudan). Podstawowym pytaniem badawczym rozprawy jest kwestia dlaczego wznoszono takie założenia? Autor zakłada zależność pomiędzy fenomenem fortyfikacji, a działaniem władz Imperium Meroickiego, a później królestwa Makurii oraz Alodii. Aby potwierdzić tę zależność wykonuje podwójną analizę. Pierwszą opartą na zasadzie Zipfa-Auerbacha (rank-size rule), która umożliwia podział założeń ufortyfikowanych na kilka niezależnych systemów oraz wstępną charakterystykę. Drugi etap analizy to sprawdzenie. Na tym etapie autor wykorzystuje istniejące już, ogólne modele formowania się organizmów państwowych (early states) i za pomocą hipotez sprawdzających poddaje weryfikacji wnioski powstałe w pierwszym etapie analizy. Analizy wykazały obecność dwóch niezależnych systemów fortyfikacji. Jeden, bardziej jednorodny autor przypisuje Imperium Meroickiego. Drugi, scentralizowany królestwu Makurii. System jednorodny w okresie wczesnochrześcijańskim przestał funkcjonować jako całość. Królestwo Makurii w tym czasie uległo zmianom i system fortyfikacji na jego terenie przechodził transformacje z scentralizowanego na bardziej jednorodny. Królestwo Alodii nie kontynuowało aktywności na polu budownictwa fortecznego w okresie wczesnochrześcijańskim.This thesis deals with issue of fortifications importance at a time of the end of the Meroitic Empire (late meroitic/postmeroitic period II-VI century AD) and the simultaneous creation of new centers of power, up to the adoption of Christianity by the Makuria kingdom (VI century). Territorial range covers an area of Upper Nubia (northern and central Sudan). The primary research question of this thesis is why fortified sites had been constructed? The author assumes a relationship between the phenomenon of fortification, and the action of Meroitic Empire authorities, and later the Makuria and Alodia kingdoms. To confirm this correlation two analysis have been performed. The first is based on a Zipf-Auerbach Law (rank-size rule), which allows to analyze the distribution of fortified sites and distinction of a number of independent systems. Second stage of the analysis is a verification. At this step, the author uses already existing, general models of the early states formation. Analysis showed the presence of two independent fortification systems. One of them, more homogeneous attributes to Meroitic Empire. Second, centralized to Makuria kingdom. The uniform system during the early Christian period ceased to function as a whole. Makuria Kingdom at that time had changed and its fortification system transformed from centralized to more homogeneous. Alodia kingdom hadn’t built fortifications during the early Christian period.plSudanNubiaFortyfikacjeFortificationsOsadnictwoSettlement PatternMakuriaDysertacja