Bańczerowski, Jerzy. PromotorNowak, Joanna2011-05-042011-05-042011-05-04http://hdl.handle.net/10593/1002Wydział Neofilologii: Instytut JęzykoznawstwaCelem rozprawy jest przedstawienie systematycznego opisu modalności deontycznej w tekstach polskiego i hiszpańskiego kodeksu cywilnego. Praca ma charakter synchroniczny i deskryptywny; jednostkami opisywanymi są zdania przenoszące znaczenia deontyczne: obligatywność, prohibitywność, permisywność i immunitywność (tj. brak obowiązku). Pracę rozpoczyna charakterystyka języka prawa zawartego w kodeksach cywilnych polskim i hiszpańskim, jak również prezentacja regulacji techniki prawodawczej w Polsce i w Hiszpanii. Następnie przedstawia się niektóre pojęcia prawoznawcze związane z zagadnieniem modalności deontycznej, a mianowicie zagadnienie norm prawnych i sytuacji przez nie wyznaczanych. Dalej omawia się pojęcie modalności deontycznej, sposoby jej ujmowania w językoznawstwie i w logice prawniczej oraz językoznawcze opisy tej kategorii językowej. Następnie przedstawia się osiem proponowanych wymiarów (parametrów) służących do opisu zdań przenoszących znaczenia deontyczne i prezentuje przykłady zdań. Wymiary umożliwiają dokonanie charakterystyki każdego zdania przenoszącego znaczenie deontyczne, a także porównywanie zdań (wewnątrz jednego języka lub między oboma językami) pod różnymi względami, na przykład sposobu wyrażania (signifikowania) modalności deontycznej.The aim of the dissertation is a systematic description of deontic modality in the Polish and Spanish civil codes. The problem is analyzed from a synchronic and descriptive perspective; the units described are sentences conveying deontic meanings: obligation, prohibition, permission, and immunity (i.e. lack of obligation). First, the language of law of the Polish and Spanish civil codes is characterized and regulations concerning legislative technique in Poland and Spain are presented. This is followed by a discussion of some jurisprudential concepts related to the problem of deontic modality, i.e. legal norms and situations they determine. Then, the concept of deontic modality is discussed along with approaches to it in linguistics and legal logic as well as linguistic descriptions of this language category. Eight dimensions (parameters) are proposed that serve for the description of sentences conveying deontic meanings and examples of such sentences are adduced. The dimensions make it possible to systematically characterize each sentence conveying a deontic meaning and to compare such sentences (intralingually and interlingually) in various respects, e.g. with regard to the means of signifying deontic modality.plModalność deontycznaDeontic modalityJęzyk prawaLanguage of lawJęzyk polskiPolish language,Język hiszpańskiSpanish languageDysertacja