Lesicki, Andrzej. PromotorTryjanowski, Piotr. PromotorRosin, Zuzanna Maria2013-06-132013-06-132013-06-13http://hdl.handle.net/10593/6476Wydział BiologiiEwolucja i utrzymywanie się polimorfizmu ubarwienia muszli w populacjach wstężyka gajowego C. nemoralis to klasyczny problem ekologii ewolucyjnej. Selekcja drapieżnicza uważana jest za jeden z najważniejszych czynników kształtujących tę różnorodność. Dotąd nie znaleziono klarownego wzorca selektywności drapieżników wobec form barwnych C. nemoralis. W niniejszej pracy zbadano selektywność ptaków i myszy wobec morf wstężyka gajowego oraz cechy morf mogące kształtować tę selektywność, tj. odporność muszli na rozbicie, skład mineralny muszli i behawior. Myszy najczęściej żerowały na formach żółtych 1-paskowych, podczas gdy ptaki unikały form brązowych, a najczęściej żerowały na formach żółtych wielo-paskowych. Formy różowe i paskowane posiadały istotnie bardziej odporną muszlę od form żółtych i niepaskowanych. Znaleziono istotną negatywną korelację pomiędzy odpornością muszli morf C. nemoralis oraz selektywnością myszy. Morfy istotnie różniły się w zawartości Al, Ca, Fe, Mg, Mn, P oraz Sr w muszlach. Wykazano istotnie negatywną zależność pomiędzy odpornością muszli na rozbicie a zawartością Mg, Mn, P, S i Zn w muszli. Formy niepaskowane istotnie częściej wspinały się po wysokich obiektach i rzadziej ukrywały w zacienionych miejscach niż formy paskowane. Czynnikami proksymalnymi zróżnicowanej presji drapieżniczej może być nie tylko stopień kryptyczności morf C. nemoralis, ale ich inne anty-drapieżnicze cechy. Niniejsza praca otwiera nowy obszar w badaniach nad klasycznym problemem ekologii ewolucyjnej.Shell colour polymorphism of the land snail Cepaea nemoralis is a well-known model in evolutionary research. Nevertheless, the proximate and ultimate factors driving its evolution remain uncertain. One of the most spectacular evolutionary forces is predation, evidenced to stimulate polymorphism in many prey species. However, its importance for C. nemoralis variability is unknown. Firstly, predation selectivity (avian and mouse) for particular C. nemoralis morphs was determined. Secondly, important anti-predatory features of Cepaea morphs such as shell crushing resistance and thickness, chemical composition of shells and snail behaviour were studied. Mice predation was the heaviest on yellow mid-banded morphs, whereas birds neglected brown ones and predated the most on yellow multi-banded forms. Pink and banded shells were stronger than yellow and unbanded ones. The labium (usually attacked by mice) was generally thicker and more resistant than the apex (crushed by birds). Thicker shells were more resistant to crushing. A significant negative correlation between the strength and mouse predation pattern was found. Morphs differed significantly in concentrations of Al, Ca, Fe, Mg, Mn, P and Sr in the shells. Shell resistance was significantly negatively correlated with shell concentrations of Mg, Mn, P, S and Zn. Unbanded forms significantly more often climbed tall objects and less often hid in shaded places than banded ones. This study shows that Cepaea morphs differ in other than well-studied shell conspicuousness, anti-predatory features that may shape predation pattern on snail populations.plPolimorfizmPolymorphismOdporność muszliShell strengthSkład mineralnyChemical compositionPresja drapieżniczaPredatory pressureTurdus sp.Dysertacja