Ziomek, Joanna. PromotorEichert, Urszula2023-04-122023-04-122023https://hdl.handle.net/10593/27246Wydział BiologiiAgresja jest zachowaniem częściej obserwowanym u gryzoni podczas eksperymentów laboratoryjnych niż w warunkach naturalnych. Uważa się, że komunikacja zapachowa może wpływać na zmniejszanie liczby agresywnych interakcji poprzez ostrzegawczo-odstraszające działanie na osobniki w populacji. W celu zbadania roli komunikacji zapachowej w zmniejszaniu liczby agresywnych interakcji, przeprowadzono serię eksperymentów na dziko żyjących populacjach chomika europejskiego w miejscowościach Jaworzno (2012-2013) oraz Przybyszów (2014-2015). W eksperymentach przeprowadzonych w warunkach naturalnych zastosowano zmodyfikowane metody Owadowskiej (1999) natomiast w warunkach seminaturalnych zmodifikowany labirynt Y (Ferkin i Seamon 1987).Wykazano, że zapach nie jest dla chomika wabiącym atraktantem, a także bodźcem odstraszającym, niezależnie od płci dawców zapachu/badanego osobnika, czy niezależnie od prawdopodobnej znajomości zapachowej osobników. Stwierdzono również, że rezydenci zamieszkujący dany obszar rzadko reagują na zapach znakowaniem czy stresem. Eksperyment z labiryntem nie wykazał, aby agresywne interakcje dominowały nad zachowaniami defensywno-stresowymi, oraz aby doświadczenia nabyte w labiryncie wpływały na późniejsze unikanie/ignorowanie zapachu osobnika, prezentowanego przy wejściu do ramion labiryntu. Wyniki badań sugerują, że zapach nie pełni funkcji odstraszającej, lecz informacyjną, pozwalającą chomikom oszacować swoje szanse oraz kondycję konkurenta w razie późniejszego bezpośredniego spotkania.Aggression is a behaviour observed more often during laboratory experiments than in nature. It is believed that scent communication might reduce the number of aggressive interactions by its warning and deterring effect. To investigate the role of chemical communication in reducing the number of aggressive interactions, a series of experiments were conducted on wild-living populations of the common hamster in Jaworzno (2012-2013) and Przybyszów (2014-2015). Modified methods of Owadowska (1999) (for experiments in natural conditions) and Ferkin and Seamon (1987) (for experiment with Y-maze in seminatural conditions) were used. It was found that scent is not an attractant, nor a deterrent for the common hamster, regardless of the sex of the scent donor/tested individual or hamsters’ familiarity. Moreover, it was concluded that the residents rarely reacted to the new scent by overmarking it or showing stress. The Y-maze experiment did not proved that aggressive interactions dominated over defensive-stress behaviour, similarly the individual’s experience from the maze did not cause avoidance or indifference to the other male’s scent from the Y-maze in the later part of the experiment. Results of the studies suggests that the role of the scent is not to deter but to inform, so hamsters can estimate their chances and rivals’ condition in case of a potential direct encounter.polinfo:eu-repo/semantics/restrictedAccesschomik europejskiEuropean hamsterzapachscentagresjaaggressionkomunikacjacommunicationDysertacja