Stelmach, Andrzej . PromotorKlawe, Anna2024-11-292024-11-292024https://hdl.handle.net/10593/27937Wydział Nauk Politycznych i DziennikarstwaNiniejsza praca dotyczy ewolucji polskich wojskowych służb specjalnych po 1989 roku. W początkowej części dokonano ich przeglądu, w tym definicji i funkcji, a także wyjaśniono pojęcia wywiadu i kontrwywiadu. Omówiono tutaj także aktualnie działające w Polsce służby specjalne i ich zadania, wyszczególniając instytucje odpowiedzialne za nadzór nad nimi. Część historyczna przedstawia rozwój wojskowych służb specjalnych w okresach po I i po II wojnie światowej. Rozpoczyna się opisem kontekstu politycznego tamtych czasów, po którym następuje analiza roli, jaką wówczas pełniły. W dalszej kolejności omówiono zmiany ustrojowe Polski po 1989 roku i ich wpływ na funkcjonowanie służb specjalnych, w tym konflikty o kontrolę nad tymi służbami. Część ta obejmuje również wprowadzenie ustawy z 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych która precyzowała podstawy prawne ich działania. Następnie praca zagłębia się w tematykę wyborów parlamentarnych i prezydenckich w 2005 roku, które spowodowały istotne zmiany w funkcjonowaniu służb specjalnych. Powołano Służbę Wywiadu Wojskowego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Szczegółowo opisano strukturę organizacyjną tych służb wraz z analizą procesu legislacyjnego prowadzącego do ich ustanowienia. W ostatniej części opisano proces zatrudnienia osób w nowych służbach. Omówiono także powstanie i publikację tzw. „Raportu Macierewicza”, szczegółowo opisującego działalność Wojskowych Służb Informacyjnych. W zakończeniu dokonano przeglądu kontrowersji wokół jego publikacji. This thesis examines the evolution of Polish military special services since 1989. The initial section is an overview of these services, their definitions and functions, and explains the concepts of intelligence and counterintelligence. It also outlines the currently active Polish special services and their tasks. The historical section traces the development of military special services from the post-World War I era and the post-World War II period. It begins with a description of the political context of those times, followed by an analysis of the roles these services played. Subsequent sections address the changes in Poland’s political system after 1989 and their impact on the special services, including conflicts over control of these services. It also covers the passing of the 2003 bill concerning military special services. The thesis then delves into the parliamentary and presidential elections of 2005 which led to significant changes in the operation of special services. The Military Information Services were replaced by the newly established Military Intelligence Service and the Military Counterintelligence Service. The organization structure of these services is described in detail, along with an analysis of the legislative process involved. The final section outlines the process required for individuals to be hired by the new services. It also discusses the creation and publication of the so-called “Macierewicz Report”, which detailed the activity of the Military Information Service, and concludes with an overview of the controversies surrounding its publication.plWojskowe Służby Specjalnesystem politycznyIV RPMilitary Special ServicesPolitical SystemFourth Republic of Polandinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesis