Blok, Zbigniew. PromotorRosicki, Remigiusz2010-05-172010-05-172010-05-17http://hdl.handle.net/10593/369Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa: Zakład Teorii PolitykiW dokumentach i strategiach UE bezpieczeństwo energetyczne często ujmowane jest w sposób szczególny. Główne jego elementy to liberalizacja rynku energetycznego, współzależność (poprzez rozbudowę połączeń) i solidarność energetyczna. Liberalizacja rynku energetycznego ma wprowadzić mechanizmy wolnorynkowe i konkurencyjność. Głównymi mechanizmami są zasada TPA i unbundling. Współzależność ma polegać na rozbudowie połączeń gazowych i elektroenergetycznych pomiędzy członkami UE. Natomiast wiele kontrowersji związanych jest z pojęciem solidarności energetycznej. Wynika to z różnych stanowisk starych i nowych członków UE. Bezpieczeństwo energetyczne, w ogólnym zarysie, należy wiązać z przewidywalnością rynku energetycznego, co można osiągnąć za pomocą transparentności rynku i współpracy. Tak ujęte bezpieczeństwo energetyczne osiągnięte ma być poprzez: (1) zmniejszenie uzależnienia energetycznego, (2) zmniejszenie popytu wewnętrznego na energię i surowce, (3) dywersyfikację źródeł energii i surowców, (4) przeciwdziałanie homogenicznej infrastrukturze energetycznej, (5) rozbudowę połączeń między państwami i regionami. Hipotezą główną pracy jest zdanie, że: na kształt polityki bezpieczeństwa energetycznego w UE wpływ mają wielowymiarowe interesy i różnego rodzaju grupy interesów. Główne poziomy analizy interesów w polityce energetycznej UE, które przyjęto w pracy to: interesy globalne, interesy geopolityczne, interesy poszczególnych państw członkowskich i interesy na rynkach energetycznych. Natomiast do grup interesów zaliczyć należy wszystkich tych, którzy wywierają wpływ na kształt polityki energetycznej w UE. Ponadto w pracy wyszczególniono hipotezy szczegółowe, które mają charakter pomocniczy w prowadzonych analizach:1. W praktyce i teorii międzynarodowych stosunków politycznych ulega zmianie zakres przedmiotowy pojęcia bezpieczeństwa.2. Pojecie i kształt polityki bezpieczeństwa energetycznego w UE rozwija się od powstania EWWiS i EWEA, co wynika z poszerzania zakresu przedmiotowego polityki energetycznej. 3. UE ma słabnącą pozycję energetyczną ze względu na wyczerpujące się własne zasoby i globalny trend wzrostu zapotrzebowania na energię.4. Polityka energetyczna prowadzona przez UE determinowana jest przez działania konsensualne i konfliktowe państw członkowskich.5. Interes narodowy stanowi istotny czynnik wpływający na kształtowanie polityki bezpieczeństwa energetycznego w UE. 6. W analizie grup interesów wpływających na kształt polityki bezpieczeństwa energetycznego nie jest istotny ich charakter instytucjonalny, a raczej możliwość budowy pola interakcji lub pola walki o własne interesy. Założeniem pracy było wskazanie głównych kierunków rozwoju polityki bezpieczeństwa energetycznego w UE. Dokonano analizy w zakresie historycznym, instytucjonalnym i normatywnym. W pracy udało się określić główne trendy w rozwoju polityki bezpieczeństwa energetycznego. Dotyczy to rozwiązań normatywnych oraz technologicznych w państwach członkowskich UE. Wskazano na słabnący potencjał energetyczny UE w ujęciu globalnym, lecz dyskusyjna pozostaje kwestia dynamiki tych procesów. Ponadto zwrócono uwagę na różne interesy w polityce bezpieczeństwa energetycznego w UE. W pracy uwzględniono analizę bezpieczeństwa jako kategorii analitycznej, ze szczególnym uwzględnieniem teorii stosunków międzynarodowych i międzynarodowych stosunków gospodarczych.Energy safety constitutes an important issue in EU documents and strategies. Its main interests are liberalizing the energy market, interdependence (through the expansion of connections) and energy solidarity. The liberalizing of the energy market aims to introduce free market mechanisms and competition. The main mechanisms are TPA principle and unbundling. The interdependence is to consist in the expansion of gas and electroenergetic connections among EU members. However, there is much controversy connected with the idea of energy solidarity. It results from different stand among old and new UE members.Energy safety, in general, should be connected with the predictability of energy market which can be achieved by means of a transparent market and cooperation, Such energy security is to be achieved by (1) decreasing energy dependency, (2) decreasing domestic demand for energy and resources, (3) diversification of energy resources, (4) counteracting homogenous energy infrastructure, (5) expansion of connections between countries and regions. The main hypothesis of this thesis is the statement the multidimensional interests and different interest groups influence the shape of energy security policy in EU. The main fields of the analysis of the interests in EU energy policy adopted in this thesis include: global interests, geopolitical interests, the interests of individual member countries and interest of energy markets. However, the interest groups include all of those who influence the shape of EU energy policy.Moreover, the thesis specifies detailed hypotheses which support conducted analyses:1. The range of the security concept has been changing in theory and practice of international political relations.2. The concept and range of EU energy security has been developing since the ECSC and EAEC originated, which results from widening the range of energy policy issue.3. EU energy position is flagging because of its own exhausted reserves and global trends of increased energy demand.4. EU energy policy is determined by similar and confrontational actions of member countries.5. A national interest constitutes an important factor influencing the shape of EU energy security policy.6. Not an institutional character but the possibility to create an area for interaction or for own interests is fundamental in the analysis of the interest groups influencing the shape of energy security policy. The objective of this thesis is to present the main directions of EU energy security policy development. The analysis in historical, institutional and normative scope has been made. The main trends in the development of the energy security policy have been defined. It concerns normative and technological solutions in EU member counties. A flagging EU energy potential in a global perspective has been pointed out, yet the issue of the dynamics of those processes is still open to dispute.plpolityka energetycznaenergy policybezpieczeństwo energetyczneenergy securityenergetyczna pozycja UEEU energy positionDysertacja