Kennedy Grimsted, Patricia2015-07-152015-07-152011Biblioteka, 2011, nr 15(24), str. 307-3670551-6579http://hdl.handle.net/10593/13791Artykuł omawia działalność Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR), organizacji kierowanej przez ideologa niemieckiego nazizmu, Alfreda Rosenberga. Autorka koncentruje się na grabieży bibliotek i archiwów. Opisuje miejsca, do których zrabowane zbiory zostały przetransportowane w celu ich ewaluacji, skatalogowania, opisu i archiwizacji. Ujawnia nowe źródła i identyfikuje kolekcje, które pod koniec wojny znalazły się przede wszystkim w mało znanym naukowym centrum biblioteczno-archiwizacyjnym w Ratibor (dzisiejszy Racibórz) na Śląsku. Ośrodek w Raciborzu przyjmował archiwa i zbiory książek zrabowanych na Zachodzie i Wschodzie. W sumie do Raciborza trafiły w ten sposób ponad dwa miliony książek. Rabunek książek przez hitlerowskie Niemcy był częścią prowadzonej przez kraj polityki kulturalnej oraz ideologicznej. Specjaliści i bibliotekarze katalogowali zrabowany materiał, analizowali go oraz podejmowali decyzję o jego dalszych losach. Splądrowane kolekcje miały nie tyle stanowić część zarchiwizowanej „spuścizny” po „wrogach Rzeszy”, ile tworzyć w przyszłości materiał wykorzystywany propagandowo i w celach „operacyjnych”. Warto odnotować interesujące współzawodnictwo w zdobywaniu materiału bibliotecznego i archiwalnego między jednostkami i agencjami nazistowskimi reprezentującymi różne interesy (wywiad, propaganda, instytucje naukowe). Wiele ze zrabowanych książek nie trafiło po wojnie do ich właścicieli.Scholarship has not adequately studied the history of Nazi cultural plunder during the Second World War, or the further international displacement and restitution efforts thereafter. The present study discusses one of the primary agencies of plunder, the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR). It focuses on the plunder of libraries and archives, tracing their migration, revealing new sources, and identifying collections that did not return home after the war. Emphasis falls on materials that ended the war in the little-known ERR research and library center in Ratibor (now Polish Racibórz), to which the Germans transported more than two million books. Sixty years after the end of the war we are still finding cultural treasures the Nazis plundered, many of which were displaced or plundered a second time at the end of the war. Displaced treasures continue to surface in countries from Finland to Argentina to Japan. Scholars have spoken of “Art as Politics”, the “Rape of Europa”, or the “Grand Pillage”. The “spoils of war” seized by the victorious Soviets on the Eastern Front included cultural property previously looted by the Nazis. Today we know more about the “Beautiful Loot” that ended up in the Soviet Union as “hidden treasures”.plinfo:eu-repo/semantics/openAccesswojna światowa 1939-1945WWII – 1939–1945rabunek archiwów i dóbr kulturyarchival and cultural plunderSztab Operacyjny Rosenberga (ERR)Alfred RosenbergRatiborRacibórzArtykuł