Ewolucja języka chorwackich przekładów łacińskich hymnów kościelnych – od śpiewnika „Cithara octochorda” (1701 r.) do zbioru ojca Milana Pavelicia (1945 r.)

Mikołajczak, Mariola. PromotorBaer, Magdalena2013-05-102013-05-102013-05-10http://hdl.handle.net/10593/6215Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii SłowiańskiejPodstawę analizy języka chorwackich przekładów łacińskich hymnów kościelnych stanowiły przekłady pięciu utworów, mające w języku chorwackim (a także w jego dialektach, które na przestrzeni wieków pełniły funkcję języków literackich) kilkadziesiąt wersji przekładowych. Wymienione łacińskie hymny były bardzo popularne w Chorwacji, dlatego też występowały w większości chorwackich śpiewników kościelnych stanowiących źródło tekstów do analizy w niniejszej pracy. Początek analizowanego okresu wyznacza data wydania jednego z najważniejszych śpiewników na ziemiach chorwackich – zbioru Cithara octochorda, który pierwszy raz został wydany w Wiedniu w 1701 r. Datę końcową stanowi natomiast rok II wydania zbioru przekładów hymnów kościelnych Crkveni himni dokonanego przez jezuitę ojca Milana Pavelicia z 1945 r. Celem pracy było zaprezentowanie ewolucji języka chorwackich przekładów łacińskich hymnów kościelnych. Analiza dotyczyła chorwackich dialektów – kajkawskiego w latach 1701-1853, sztokawskiego w latach 1726-1945 oraz czakawskiego z II poł. XIX wieku Analiza obejmowała różne płaszczyzny językowe – morfologię, odzwierciedloną w tekstach fonetykę i ortografię. W pracy została także przeprowadzona analiza stylu językowego chorwackiego języka literackiego w jakim zostały sporządzone badane teksty. Wskazana w rozdziale III analiza tekstów miała na celu pokazanie, że w chorwackim języku literackim można mówić o istnieniu stylu religijnego jako podstylu w obrębie stylu literacko-artystycznego wg klasyfikacji przedstawionej przez Josipa Silicia.The analysis of the Croatian translations of Latin church hymns allows us to observe the evolution of the Croatian language in 1701-1945. The Latin versions of five church hymns provided a basis for this analysis. However, these hymns had various versions in the Croatian language, which often differed in terms of the language structure. The oldest texts of the Croatian church hymn translations varied depending on the dialect. A partial standardization of the language norm can be observed in the Kajkavian texts where there is no significant variation in terms of morphology, spelling and phonetics. It is the effect of the well-established lexicography on the Kajkavian territory in the 17th and 18th century. The Shtokavian texts are different in this respect, as spelling and morphology were not homogenous for a long time. There were namely various Shtokavian dialects that differed in terms of the language structure and graphy, depending on the region of Croatia (differences between Dalmatia and Bosnia on one hand, and Slavonia on the other hand). The dissertation also investigates the adequacy of translations in comparison to their Latin originals. The analysis shows that the Croatian translations very often paraphrased the Latin originals and in the most cases, they were their ‘poetical translations’. Despite these obvious imperfections, the translations were very popular in Croatia back at that time.plJęzyk chorwackiCroatian languageEwolucja językaEvolution of languageHistoriaHistoryHymnodia kościelnaChurch hymnsPrzekładyTranlationsEwolucja języka chorwackich przekładów łacińskich hymnów kościelnych – od śpiewnika „Cithara octochorda” (1701 r.) do zbioru ojca Milana Pavelicia (1945 r.)The evolution of the laguage in Croatian translations of Latin church hymns: From the songbook ”Cithara octochorda” (1701) to the song collection by Milan Pavelić (1945)Dysertacja