Jasiewicz, Jarosław2014-05-272014-05-272006Badania Fizjograficzne, Seria A, Tom 57, 2006, s. 61-82978-83-7063-496-40067-2807http://hdl.handle.net/10593/10863Problematyka kształtowania składu głazowego glin morenowych obszaru perybałtyckiego obecna jest w literaturze od ponad 100 lat. Obecnie jako główny czynnik kształtujący skład głazowych glin morenowych przyjmuje się zmiany kierunków nasuwania się lądolodu lub indywidualnych strumieni lodowych, w niewielkim stopniu uwzględniając rolę mechanizmu selektywnego włączania materiału eratycznego w obręb lądolodu, oraz czynniki związane z czasem transportu i niszczeniem materiału. Podstawową tezą pracy jest stwierdzenie, że każda cecha litologiczna osadu, tu skład głazowy glin morenowych, jest kształtowana w wyniku działania glacjalnego systemu erozji, transportu i akumulacji, a każda ze składowych systemu ma wpływ na ostateczny obraz danej cechy. Problematykę tę przedstawiono na tle literatury glacjologicznej i paleoglacjologicznej. Kształtowanie składu głazowego glin rozpoczyna się już na etapie tworzenia zwietrzelin skały macierzystej na obszarze alimentacyjnym, która następnie jest inkorporowana w obręb lądolodu. Czynnikami decydującymi o poborze tego materiału są: dostępność naturalnej zwietrzeliny in situ, cechy litologiczne zwietrzeliny lub skały macierzystej, warunki hydrologiczno-termiczne w stopie lądolodu, charakter podłoża. Składowa systemu związana z transportem materiału eratycznego obejmuje: kierunki przemieszczania się mas lodowych do miejsca depozycji, czas i tempo transportu materiału oraz niszczenie i rozpraszanie materiału w czasie transportu. Istotną rolę odgrywają również warunki efektywnej depozycji materiału oraz redepozycji materiału odłożonego we wcześniejszych fazach i cyklach glacjalnych. Obecnie korelacje litostratygraficzne oraz interpretacje paleoglacjologiczne oparte wyłącznie na składzie głazowym glin jawią się jako metody pozbawione podstaw teoretycznych. Stosowanie tej metody zarówno do interpretacji stratygraficznych, jak i paleogeograficznych wymaga uogólnienia – opracowania teoretycznego modelu kształtowania składu głazowego – co pozwoli również przybliżyć rzeczywisty błąd metody petrograficznej.plAnimacja