Górny, Mirosław. PromotorKoziarski, Mirosław2022-10-282022-10-282022https://hdl.handle.net/10593/27024Wydział Neofilologii"Słownikowi języka polskiego" autorstwa Karłowicza, Kryńskiego i Niedźwiedzkiego, znanego także jako Słownik warszawski, poświęcono do tej pory stosunkowo niewiele uwagi, mimo że należy on do wielkich dzieł leksykograficznych polszczyzny. Jednocześnie jest on – ze względu na rejestrowanie jednostek z różnych rejestrów i epok języka polskiego – kluczowym zasobem dla badań diachronicznych, który jednak do tej pory nie został w pełni wykorzystany. W ramach niniejszej tezy – umiejscowionej na skrzyżowaniu lingwistyki stosowanej, leksykografii, humanistyki cyfrowej oraz nauki o informacji – zostanie podjęta próba wyekstrahowania danych zawartych w Słowniku…, co posłuży także jako punkt wyjścia do uogólnienia dotychczasowych trendów w leksykografii cyfrowej i zaproponowania nowej metodyki w tym obszarze. W tym celu najpierw od strony teoretycznej, w oparciu o literaturę jak i analizę własną, omówiona zostanie ewolucja postaci słowników i kolejnych etapów zmiany ich postaci fizycznej i organizacji, następnie opisany zostanie proces ucyfrowienia fragmentu Słownika warszawskiego przeprowadzony na potrzeby niniejszej tezy, aż wreszcie zostanie podjęta próba podtrzymania tez badawczych, które brzmią: (1) Rozwój technologii jest głównym czynnikiem zmian postaci fizycznej i organizacji słowników, oraz (2) Pojawienie się nowych funkcji słowników jest pochodną zmian technologicznych. Powyższe tezy zostaną poddane testowi empirycznemu, w ramach którego fragment oryginalnej postaci materiału badawczego zostanie skontrastowany z jego cyfrową reprezentacją wygenerowaną przez autora, co pozwoli zweryfikować, czy i w jakim stopniu digitalizacja wpływa na sposoby prezentacji danych leksykograficznych, oraz czy poszerza ona zakres funkcji, jakie dane te mogą pełnić. Na końcu zaprezentowane zostaną wyniki procesu ucyfrowienia materiału badawczego i przedstawione zostaną uogólnione kierunki zmian postaci i funkcji słowników cyfrowych, a także zostanie podjęta próba ekstrapolacji przyszłych przemian w obszarze leksykografii elektronicznej.The "Dictionary of the Polish" Language by Karłowicz, Kryński and Niedźwiedzki, also known as the Varsovian Dictionary, has received relatively little attention so far, despite the fact that it belongs to the great lexicographic works of the Polish language. At the same time, it is - due to the registration of items from different registers and epochs of Polish - a key resource for diachronic research, of which, however, the full potential has not been used so far. As part of this thesis - located at the intersection of applied linguistics, lexicography, digital humanities and information science - an attempt will be made to extract the data contained in the Dictionary…, which will also serve as a point of departure to generalize the current trends in digital lexicography and propose a new methodology in this area. For this purpose, first from the theoretical side, based on the literature and own analysis, the evolution of the form of dictionaries and subsequent stages of changing their physical form and organization will be discussed, then the process of digitization of a fragment of the Varsovian Dictionary carried out for the purposes of this thesis will be described, and finally, an attempt will be made to maintain the research theses, which state that: (1) The development of technology is the main factor in changes in the physical form and organization of dictionaries, and (2) The emergence of new functions of dictionaries is a derivative of technological changes. The above-mentioned theses will be subjected to an empirical test, which entails contrasting a fragment of the original form of the research material with its digital representation generated by the author in order to verify whether and to what extent digitization influences the methods of presenting lexicographic data and whether it extends its the range of functions that these data can perform. Finally, the results of the process of digitization of the research material will be presented and generalized trends of changes in the form and functions of digital dictionaries will be presented, and an attempt will be made to extrapolate future changes in the field of electronic lexicography.polinfo:eu-repo/semantics/openAccessleksykografialexicographymetaleksykografiametalexicographyjęzykoznawstwo diachronicznediachronic linguisticslingwistyka komputerowacomputational linguisticsNLPDysertacja