Przyłębski, Andrzej. PromotorMałecki, Wiesław2010-06-072010-06-072010-06-07http://hdl.handle.net/10593/432Wydział Nauk Społecznych: Instytut FilozofiiPraca składa się z dwóch części, poświęconych kolejno estetyce filozoficznej oraz filozoficznej antropologii, które obejmuję ogólniejszą nazwą „filozofii antropologicznej”. Wskazuje ona na to, że określanie Wilhelma von Humboldta „filozofem” także poza filozofią języka jest w pełni uzasadnione. Część pierwsza zawiera przede wszystkim analizy największego dzieła Humboldta poświęconego estetyce pt. Ästhetische Versuche, Erster Theil: Ueber Göthes Hermann und Dorothea, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia wyobraźni poetyckiej, które stanowi centralny problem estetyki filozoficznej „mędrca z Tegel”. Stanowi ona również próbę dekonstrukcji wizerunku Humboldta jako epigona wielbionych przez niego mistrzów Klasyki Weimarskiej, tj. przede wszystkim Johana Wolfganga Goethego oraz Fryderyka Schillera. Kategoria „wyobraźni”, a także „płci” oraz „charakteru”, tworzą wspólną podstawę estetyki i antropologii. Na szczególną uwagę zasługują tutaj prace Humboldta poświęcone problematyce płci: Über den Geschlechtsunterschied und dessen Einfluss auf die organische Natur oraz Über männliche und weibliche Form. Analizy tych dzieł stanowią pomost do drugiej części pracy. Myśl antropologiczna Humboldta skoncentrowana była głównie wokół projektu antropologii porównawczej, którego największą zrealizowaną w jego pracach częścią jest antropologia baskijska. Jej rekonstrukcji poświęcone są analizy jego spuścizny baskijskiej, w tym przede wszystkim wyników terenowych prac badawczych, dokonanych podczas dwóch podróży do Baskonii pod koniec XVIII wieku.This dissertation consists of two main parts, which are: philosophical aesthetics, and philosophical anthropology. This two research fields all together are bearing the name of "anthropological philosophy”. The first part of dissertation presents detailed analysis of Wilhelm von Humboldt’s greatest aesthetical work: Ästhetische Versuche, Erster Theil: Ueber Göthes Hermann und Dorothea, with particular emphasis on question of poetical imagination, which builds a main problem of Humboldt’s philosophical aesthetics. It is also an attempt to deconstruct the Humboldt’s image just as an admirer of the Weimar Classics main thinkers, like Johann Wolfgang Goethe and Friedrich Schiller. The categories of "imagination", as well as "sex-gender" and "character" building a common basis of aesthetics and anthropology. In topic of sex he authored two important contributions: Über den Geschlechtsunterschied und dessen Einfluss auf die organische Natur and Über männliche und weibliche Form, which contains Humboldt’s original concept of femininity and masculinity. Humboldt’s anthropological thought was mainly concentrated around the project of comparative anthropology. The reconstruction of this idea builds a frame for the considerations in the second part of this dissertation. The most interesting part of the comparative anthropology is anthropology of the Basque land. A research project completed during Humboldt’s journeys to Spain, from November 1799 to April 1800 and in the summer of 1801.plfilozofiaphilosophyantropologiaanthropologypłećsex-genderestetykaaestheticsBaskoniaBasquelandDysertacja