Przybysz, Piotr. PromotorKiedrowski, Krzysztof. PromotorMalinowska, Joanna K.2017-04-062017-04-062017http://hdl.handle.net/10593/17571Wydział Nauk SpołecznychCelem rozprawy jest wykazanie, że epistemologia ewolucyjna, choć zaliczana do grona naturalistycznych teorii poznania, ufundowana jest na całkowicie innym, niż propozycja Quine'owska, zbiorze założeń bazowych, które wyznaczają nurt ewolucjonistyczny w obszarze naturalizmu. Podczas gdy inspirowana Quine'm epistemologia znaturalizowana odwołuje się do fizykalizmu – zarówno z tego względu, że często zakłada ona fizykalistyczny monizm jak i dlatego, że uznaje ona fizykę za swoisty ideał poznawczy – epistemologia ewolucyjna zrywa z tą tradycją myślową. Zaproponowana w drugiej połowie XIX w. przez Karola Darwina teoria ewolucji oraz dalszy rozwój ewolucjonizmu w sposób znaczący wpłynęły na sposób, w jaki przedstawia się i interpetuje podmiot poznający, jego środowisko oraz relacje jakie je łączą. Argumentuję, że ewolucjonizm, a co za tym idzie – także ewolucyjna teoria poznania – dysponuje własną metafizyką, której podstawę stanowi dynamiczna, wielopoziomowa interpretacja rzeczywistości, jako złożonego systemu nieustających wzajemnych oddziaływań, których motorem zmian są mechanizmy adaptacyjno-selekcyjne. Przedstawiam również argumenty świadczące na rzecz tezy, że współczesne badania empiryczne z obszaru neuronauki kulturowej, genetyki czy psychologii potwierdzają ewolucjonistyczną wizję podmiotu poznającego oraz sposobu, w jaki kształtują i rozwijają się jego możliwości poznawcze.The aim of the dissertation is to show that evolutionary epistemology, although counted among naturalistic theories of knowledge, is based on a completely different set of basic assumptions than Quine's naturalised epistemology. These assumptions set the evolutionary current in the field of naturalistic paradigm. While naturalised epistemology inspired by Quine refers to physicalism – because it assumes physicalistic monism and considers the physics as a cognitive ideal – evolutionary epistemology breaks with this tradition of thought. Theory of evolution – proposed by Charles Darwin in the second half of the nineteenth century – and further development of evolutionism had a significant impact on the way that evolutionary epistemology present and interpret the knowing subject, its surroundings and the relationships that connect them. I argue that evolutionism, and consequently – the evolutionary epistemology – has its own metaphysics, which is based on a dynamic, multilevelled interpretation of reality as a complex system of constant interactions that are driven by the mechanisms of adaptation and selection. I also claim that the contemporary empirical research in the field of cultural neuroscience, genetics and psychology confirm the evolutionary vision of the knowing subject and the way in which its cognitive abilities are shaped and developed.polinfo:eu-repo/semantics/restrictedAccessepistemologia ewolucyjnaevolutionary epistemologynaturalizmnaturalismwspółkonstruktywizm biologiczno-kulturowybiocultural co-constructivismepistemologia znaturalizowananaturalised epistemologyDysertacja