Czapliński, Przemysław. PromotorBednarek, Joanna Barbara2021-09-082021-09-082021https://hdl.handle.net/10593/26406Wydział Filologii Polskiej i KlasycznejPrzedmiotem rozprawy jest analiza przekształceń dwóch kultur prawomocnych w Polsce po 1989 roku: liberalno-demokratycznej i prawicowo-nacjonalistycznej (ze szczególnym uwzględnieniem tej drugiej). Ich przekształcenia są efektem reakcji na skandal – który definiuję jako zakłócenie kultury prawomocnej (pojęcie Pierre’a Bourdieu) i tożsamości prawomocnej (pojęcie Manuela Castellsa). Miarą siły skandalu czynię taktyki obronne – neutralizacje i odwety (retorsje) – które kultura prawomocna stosuje, by utrzymać status quo. Do opisanych działań obronnych kultury prawomocnej należą: (1) deprecjonowanie, czyli obniżanie rangi i wartości dzieła/ idei; (2) ustanawianie kanonicznej interpretacji (kontrolowanie znaczeń); (3) subwersja narracyjna (przechwytywanie pojęć ze słownika przeciwnika i zmiana ich znaczeń); (4) tworzenie paradoksalnych utożsamień; (5) budowanie oficjalnej kontrnarracji; (6) kontrolowanie instytucji kultury (wymiana lub powoływanie kadry kierowniczej); (7) cenzura represyjna lub cenzura ekonomiczna; (8) wywieranie presji i groźby przemocy; (9) ustanawianie nowego paragrafu karnego lub zmiana prawa. Z pomocą tych narzędzi kultury dominujące dążą do osiągnięcia „monopolu na prawomocność”. W pracy analizuję skandale, które zakłóciły trzy najważniejsze sfery prawomocności: religię, historię, naturę. Ich neutralizacje posłużyły kulturze prawomocnej do wzmocnienia jej dominacji.This dissertation is an analysis of the transformations of two legitimate cultures in Poland after 1989: the liberal-democratic one and the right-wing-nationalist one (with particular emphasis on the latter). Their transformations are the result of reactions to scandal – which I define as a disruption to legitimate culture (Pierre Bourdieu’s notion) and legitimate identity (Manuel Castells’ notion). I measure the potency of the scandal by the defensive tactics – neutralizations and retaliations – that legitimate culture employs to maintain the status quo. The defensive actions of legitimate culture described include (1) deprecation, i.e., lowering the rank and value of a work or idea; (2) establishing a canonical interpretation (controlling meanings); (3) narrative subversion (intercepting terms from the opponent’s vocabulary and changing their meanings); (4) creating paradoxical identifications; (5) building an official counter-narrative; (6) controlling cultural institutions (replacing or appointing executives); (7) repressive or economic censorship; (8) exerting pressure and threats of violence; (9) establishing a new criminal statute or changing the law. With the help of these tools, dominant cultures seek to achieve a “monopoly on legitimacy.” In this paper, I analyze the scandals that have disrupted the three most important spheres of legitimacy: religion, history, and nature. Their neutralizations have served the legitimate culture to reinforce its dominance.polinfo:eu-repo/semantics/restrictedAccessskandalkultura prawomocnatożsamość prawomocnawolność sztukitaktyki obronnescandallegitimate culturelegitimate identityfreedom of artdefensive tacticsDysertacja