Niedbała, Zdzisław2011-07-262011-07-262011Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 73, 2011, z. 1, s. 81-930035-9629http://hdl.handle.net/10593/1240Od 2003 r. podejmowane są inicjatywy zmierzające do przygotowania projektu, a następnie uchwalenia nowej ustawy regulującej organizację i działalność spółdzielni. Zasadnicza zmiana systemu społeczno-gospodarczego i zastąpienie dyrektywnego systemu nakazowo-rozdzielczego mechanizmami gospodarki rynkowej i związana z tym zasada uczciwej konkurencji stworzyły dla ruchu spółdzielczego zupełnie odmienne warunki funkcjonowania. Podstawowa regulacja zawarta w ustawie z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze, mimo kolejnych jej nowelizacji i mniejszych zmian, w znacznym stopniu nie przystaje już do obecnej sytuacji spółdzielczości i jej gospodarczego otoczenia. Zadaniem artykułu jest zaprezentowanie kilku propozycji, które w przekonaniu autora – jeśli spotkają się z aprobatą praktyki spółdzielczej i zostaną uznane za co najmniej poprawne w doktrynie – powinny mieć szansę zlokalizowania ich w przygotowywanym projekcie ustawodawczym. Dotyczy to m.in.: nowego ujęcia zasady nieograniczonej liczby członków (zwanej zasadą „drzwi otwartych”); sposobów demokratycznej kontroli członkowskiej działalności spółdzielni; ponownego rozważenia zasady niepodzielności funduszu zasobowego i innych składników majątkowych spółdzielni w czasie jej trwania i w razie likwidacji; pojmowania istoty niezależności spółdzielni (a nie całkowitej autonomii) wobec organów władzy publicznej; preferowania członków spółdzielni korzystających z jej usług (np. przywrócenie znanej w okresie II Rzeczypospolitej zasady zwrotu od zakupu). To tylko wybrane ze zgłoszonych propozycji. Opracowanie nie aspiruje do roli pełnego zbioru sugestii wymagających uwzględnienia, a co najmniej rozważenia.*Work on a new law regulating the organisation and functioning of co-operatives has been going on since 2003. The replacement of the old authoritarian mechanism with a fair competition principle binding in a free market economy brought about a major change in the approach to the issue of co-operatives. However, the main regulations of the Act on Co-operative Law of 1982 remained unchanged. Consequently, the current provisions of the Act do not meet the needs and expecations of the co-operative sphere, or its business environment, today. The paper presents several proposals which should, in the author’s opinion, meet with approval of Polish co-operative business practitioners, and be consequently included in the new draft of the law on co-operatives. Those proposals regard, inter alia, a new approach to the principle of an unlimited number of co-operative members (so-called ‘open door’ principle), the principle of a democratic, member supervision of the activities performed by the co-operative, re-consideration of the principles of the resource fund and other co-operative property that is not subject to division during the life of a given co-operative or when it is liquidated, the understanding of the principle co-operative’s independence (albeit not total autonomy) from the organs of public authorities, or the principle of a co-operative standing over its members. Although this paper does not aspire to a document of a persuasive value the author nevertheless hopes that the arguments contained in it will be taken into account by the future legislator.plPrawo spółdzielczeCo-operative LawPolskaPolandPropozycje zmianProposals of amendmentsArtykuł