Van Maele, DimitriVan Houtte, Mieke2013-04-162013-04-162012Studia Edukacyjne, nr 22, 2012, s. 301-319978-83-232-2502-71233-6688http://hdl.handle.net/10593/5888Educational research increasingly highlights teachers’ trust in other school members to support school functioning. Besides, teachers’ efficacy beliefs are considered to be crucial in their functioning. To enhance teachers’ effectiveness, an understanding of the sources of their efficacy beliefs is therefore vital. This study investigates whether teachers’ trust in students, parents, colleagues, and the principal relate differently to various facets of teachers’ efficacy beliefs. Multilevel analyses of data of 2091 teachers across a representative sample of 80 secondary schools in Flanders (Belgium) demonstrate different relationships between teachers’ trust in different reference groups at school and their sense of efficacy for instructional strategies, classroom management, and student engagement. Our results also indicate that teachers’ efficacy beliefs are not affected by characteristics of the school context, such as faculty trust. Our findings suggest that school policies that focus on trust-building could increase teacher effectiveness.Celem tego badania było określenie częstotliwości sprawstwa w zakresie bullyingu i cyberbullyingu wśród adolescentów. Badano związki tego zjawiska z cechami społeczno-demografi cznymi (płeć, wiek) oraz zmiennymi psychospołecznymi (tj. samooceną, samotnością, czy klimatem społecznym szkoły).Anonimowy kwestionariusz został wypełniony przez 2326 adolescentów z wło-skich szkół. Cyberbullying okazał się zjawiskiem rzadziej występującym niż bullying, jednak regresja logistyczna wykazała wyraźnie współwystępowanie tych zjawisk.Samotność doświadczana w relacjach z rodzicami okazała się być predykatorem obu rodzajów przemocy rówieśniczej. Podobnie niska samoocena i złe relacje z nauczycielami korelowały dodatnio z zaangażowaniem w obydwa rodzaje prze-mocy rówieśniczej.Pojawiło się także kilka mniej oczywistych zależności. Starsi nastolatkowie częściej angażowali się jako sprawcy w tradycyjny bullying (w porównaniu z młodszymi chłopcami i dziewczętami). Zmienne te okazały się bez znaczenia przy zaangażowaniu w cyberbullying. Wysoka samoocena w relacji z rówieśnikami, niskie poczucie samotności i postrzeganie szkoły jako niebezpiecznej korelowało z cyberbullyingiem. Z kolei, wysoka samoocena w zakresie kompetencji sportowych i niskie wsparcie w szkole zwiększało prawdopodobieństwo stania się sprawcą tra-dycyjnej agresji. Wyniki potwierdzają, że kluczowe środowiska – rodzina i szkoła – są istotne nie tylko dla zaangażowania w tradycyjną, ale też wirtualną agresję. Powinny one być zatem uwzględniane w programach profi laktycznych dotyczących obydwu tych zjawisk.enrustself efficacyteacher characteristicsschool effectivenesssecondary school teachersschool surveyszaufanieskutecznośćcechy nauczycielaskuteczność szkołynauczyciele szkół podstawowychsondaże szkolneArtykuł