Rewers, Ewa. PromotorChwałczyk, Franciszek2023-10-052023-10-052023https://hdl.handle.net/10593/27395Wydział Antropologii i KulturoznawstwaWe wstępie nakreślony zostaje kontekst tej teoretycznej pracy oraz postawione są cele (główne i szczegółowe): to przede wszystkim uwzględnienie przestrzennego wymiaru antropocenu, wskazanie miejskiego źródła antropocenu – a więc ukazanie go jako urbanocen – oraz wypracowanie adekwatnej ontoepistemologii urbanocenu. W rozdziale pierwszym przedstawiony zostaje antropocen, niektóre alternatywne jego nazwy i ujęcia (inne „-ceny” – spis zebranych 131 propozycji dostępny jest w Aneksie) oraz stosowane w pracy metody i podejścia (zaangażowany pluralizm, świecka teologia negatywna, wyobraźnia ontologiczna). Skonstruowane zostają tam również podstawowe elementy ontoepistemologii urbanocenu: sieci, sfery, kale, porażenia i przedłużenia (pokazane na historycznych przykładach miejskich). Na rozdział drugi składa się przede wszystkim dyskusja z kapitałocenem, planetarną urbanizacją i miejskimi „-cenami” (metropocen, astycen, urbanocen w ujęciu Santa Fe Institute). Za główny przykład służy tu historyczny miejski metabolizm energii i żywności oraz model relacji dawnych miast z otaczającym je środowiskiem. Drugi rozdział kończy się omówieniem i przyjęciem koncepcji infrastruktur jako głównego filaru ontoepistemologii urbanocenu oraz użyciem jej do zinterpretowania czasu jako infrastruktury miejskiej (na podstawie przywoływanych badań). W rozdziale trzecim rozwijane są kategorie porządku i nieporządku a kultura zostaje ujęta jako porządkowanie (z podstawą m.in. w przetwarzaniu predykcyjnym) oraz wskazana jako organizator środowisk (silnie związany z wnętrzami i zewnętrzami przestrzeni miejskiej) i proces stojący u podstaw urbanocenu. Zostaje też podjęty dialog z entropocenem i negantropocenem a jako drugi filar ontoepistemologii urbanocenu proponowane są praktyki. Rozdział czwarty traktuje o poznawczym wymiarze urbanocenu. Z jednej strony wskazuje się tam miasta jako wytwórnie wiedzy i środowiska poznania (dzięki jego rozpraszaniu) używając przykładów historycznych: centrów kalkulacji jak XVII-wieczny Amsterdam czy różnych miejskich instytucji. Z drugiej strony proponuje się tam rozszerzenia jako trzeci filar ontoepistemologii urbanocenu oraz wskazuje się poznawcze uwikłanie agentów w miejskie środowiska i infrastruktury (jak np. ta samochodowa) – uwikłanie wynikające z elastyczności tychże infrastruktur. Zakończenie zdaje sprawę z realizacji celów oraz zawiera wypracowaną koncepcję urbanocenu ujętą w skrótowej i syntetycznej formie. The introduction outlines the context of this theoretical work and sets the goals (main and specific): first of all, taking into account the spatial dimension of the Anthropocene, second identifying the urban base for the Anthropocene - and therefore presenting it as the Urbanocene - and third developing an adequate ontoepistemology of the Urbanocene. The first chapter presents the Anthropocene, some alternative names and approaches to it (other "-cenes" - he list of 131 proposals is available in the Annex), methods and approaches used in the work (engaged pluralism, secular negative theology, ontological imagination). The basic elements of the ontoepistemology of the Urbanocene are also constructed here: networks, spheres, scales, extensions and numbifications (shown on historical urban examples). The second chapter consists primarily of a discussion with the Capitalocene, planetary urbanization and urban "-cenes" (Metropocene, Astycene, Santa Fe Institute's Urbanocene). The main examples here are the historical urban energy and food metabolism and the model of the relationship of cities with their surrounding environment. The second chapter ends with a discussion and adoption of the concept of infrastructures as the main pillar of the ontoepistemology of the Urbanocene and using it to interpret time as an urban infrastructure (based on the cited research). In the third chapter, the categories of order and disorder are developed and culture is presented as ordering (with its basis, among others, in predictive processing theory) and indicated as the organizer of environments (strongly related to the interior and exterior of urban space) and the process at the base of the Urbanocene. A dialogue with the Enthropocene and Neganthropocene is also undertaken, and concept of practices is proposed as the second pillar of the ontoepistemology of the Urbanocene. Chapter four deals with the cognitive dimension of the Urbanocene. On the one hand, it shows cities as producers of knowledge and environments of cognitions (thanks to its distribution), using historical examples of centers of calculation such as 17th-century Amsterdam or various urban institutions. On the other hand, it proposes conceptr of extensions as the third pillar of the ontoepistemology of the Urbanocene and indicates the cognitive entanglement of agents in the urban environments and infrastructures (such as the car infrastructure) - an entanglement that results from the plasticity of these infrastructures. The conclusion reports on the achievement of the goals and contains the developed concept of the Urbanocene presented in a short and synthetic form.plantropocenurbanocenplanetarna urbanizacjakapitałoceninfrastrukturyanthropoceneurbanoceneplanetary urbanizationcapitaloceneinfrastructureinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesis